Principia medicinae

271쪽

sea. NON FEBRI LIBUs impeditum. Recta Cervice spirat, ut eo facilius descendat diaphragma. umeri elevantur , Ut vi majore agant musculi Capulares Calor lecti auget symptomata. Faciei nigredo et suffocatio provenit a transitu sanguinis per pulmones impedito. Ab actione pulmonum laesa, hydrops.s Diagnosis patet. Io Prognossis prosperior in juventute, quam senectute in asthmate ab evacuationibus repressis , quam ab aliis Causis orto. Quo requentior et severior accessio, eo pejus Asthma, in peripneumoniam mutatum lethale. Dyspnoea sine incommodo diu durat orthopnoea senes subito strangulat Periculosa tremula spiratio, pulsus intermittens vel deficiens, brachiorum paralyssis, synCOpe, Cor dis palpitatio, urina pauca Ad CXtrema VCntum esse , testantur spiritus parvus, tardus et frigus itemque pulsus ex tardo factus nimis creber et debilis.1 i. In ast male humido scopus est, attenuare et evacuare materiam viscidam, no-Vaeque generationem impedire. Attenuatio perficitur , I. Medicamentis attenuantibus. a. Liquoribus diluentibus Evacuatio I. VO-mitoriis. Novae materi e generatio impeditur, a. urgantibus lenioribus vel iure-Τlcis. a. Fontanellis et vesicatoriis. i. Cor alce eruviano. q. Dietae mucilaginosae vi

tatione.

272쪽

In ammate convulsivo scopus est, orgas,rnum spirituum Compescere. PerfiCitur, I. Constrictionem minuendo Clysmatibus , horacisque fomentationibus a. Humores divertendo ad alia loca, frictione, vel fomentatione pedum 3. Spasmum Compescendo opi, tis q. Anti spasmodicis. In sanguinolentis , si saeviant symptomata, phlebotomia levamen praesentaneum adfert. Ad fiatulentiam pro-1unt clysmata spiritum digerentia. Fugatoparoxysmo, irritabilitati occurrit Cori. Pe

12. In utrisque Conveniunt suus erectus; diet tenuis parcaque, evitatis statulentis aer ferenus thorax haud Constrictus. 13. Si e repulsa vacuatione ortum ducatasthma , expugnandum est diaphoreticis et evacuatione iterum restituta. Si a noxiis particulis, inviscantibus et veneno ContrariiS.Iq. An prosunt mercurialia in asthmate

Imbecillitas e resolutio ventricuIi et intesti

. . S morbus , quem imbecillitatem pri- marum viarum nominare licet, quis dentarios et literis deditos quam maXime infestat ; et, quamvis frequentissimus , atta

273쪽

men tantum non praetermissus, et adhuc fere innominatUS.

I. Hunc inducunt vita sedentarias acriora purgantia nimis frequenter usurpata moeror ῆnimia ciborum repletio diei ex alimentis leguminosis et fiatulentis nimiae evacuationes , praecipue sanguinisci et morbi praegressi, quales dysenteria, abortus, intermi tens , et spasmi primarum viarum dispossitio haereditaria. 3. An Causa proxima est motus peristatibCus primarum viarum debilitatus , vel nonnunquam impeditus , et inordinatae frequen-etesque duodeni ipsiusque ventriculi, pasticae constrictiones ' Huic fidem faciunt causae evidentes , symptomata, medela, et se ctiones CadaVerum.

. Adsunt anxietates praecordiorum distentiones fatus generatio et incarceratio ς sensatio faucium Constrictoria et molesta lateris vel sterni dolor Cardi algia ructus acidi summae aciditates intestinorum, prae

Cipue vacuo ventriculo , erosiones et dolores venter nonnunquam Constipatus , nonnunquam solutus; foeces virides appetitus saepe auctus pulsus debilis , parvus , et tardus frequens, sed imbecillis, penis erectios animi marcor vertigori palpitatioci aurium tinnitu insomnium macies. I. Cibus, qui ex vegetabilibus praecipue Componitur, ob defectum motus peristallici, quie

274쪽

quietem agens, et Calore Otus in acidam ruit fermentationem; in flatus, saliumque acidorum generati , quae praeCedentia X- Citant symptomata. Faucium laterisque dolor oritur a Consensu Cum partibus affectis, interventu octavi paris et intercostalis. 6. rudens medicus vix spondeat Consummatam medelam huius morbi quia dissicillime Curatur , et facillime , ob levissimos dietae Crrores, recurrit. In nullo versatur di Crimine aeger quamvis emaciatus , si obligare se legibus vult. . Obviam itur, I Evacuando primas vias vomitu florum chamaemeli decoctione elicitori et parvis ossibus tinct. h. amar. 2. orroborando has partes medicamentis Calefacientibus amaris , Ort. eruVian , et aquis Chalybeatis. 3. Equitatione Continua, quae , repetitis succussionibus in partes affectas sese praecipue exerens, praestantissimam Operam pollicetur. q. Dieta ex Cibis putrefacientibus , non acescentibus , uti Carne, Caseo Corrupto , C. s. Ρotu ex aqua , Vino

Μaderensi, vel spir vini Gallici cum aqua diluti evitatis omnibus cerevisitae CXCepto Porter, speciebus. 8. rodest perfundi aqua frigida, atque in ea natare , Canalibusque ejusdem subjicere etiam stomachum ipsum et id quod Contra stomachum est in aere quam maxime sicco et temperat degere i extremitates fricare ἀplC-

275쪽

Sest. NON FEBRILIBUS. assplerumque in motu esse et cibos, qui potius difficulter Concoquuntur, quam facile vitiantur, assumere. Ergo plerique, qui nihil aliud concoquere possunt, bubulam Gn- Coquunt. Utilis est magna salis marini cum cibis opia.

9. Inimicae sunt omnes VaCuationes, praC- Cipue emetica et Cathartica repetita dietae vegetabilibus infusio theae nimis calida vel diluta nimia vini vel cibi ingurgitatios abstinentiari lac ejusque rem Orci butyrum praecipue insulsum omnia pingui. Opus pistorum acida , acidaeve potiones , qualis illa uno dicta et pathemata subita.

1 o. Si cibus non continetur , valent ad Comprimendum stomachum cucurbitulae duobus digitis infra stomachum admotae spongia ex Ceto Cataplasma Calefaciens , vel lana succida sicca extrinsecus impossit , et calefacientibus particulis referta cibus , semper quam minima Copia semel, sed debitis intervallis , repetitus , interposito nonnunquam aliquo minus utili , sed magis grato. Vinum meracum, austerum, frigidum; equitatio lenisci aquae Chalybeatae , et animus tranquillus.11 Si coacuit intus cibus, prosunt, prae ter ante dicta, pulveres absorbentes antacidi,

post peractam digestioncm , assumpti. 12. Si vero pituita sola stomachus impletur , leniora adsunt symptomata , viz. appe

276쪽

litus deletus , inflatio , vertigo , lipothymia,

febris erratica , nausea , Omitus. Convenit per viam superiorem , qua primum expelli potest, ejicere equitatione, aliove exerci tationis genere, quo superior par moVetur, Concuti praecordia bene vestita habere; vinum rubrum neque estus , neque timide bibere; stomachum indi. h. amar Cort. C-ruv. et Chalybeatis roborare et poculum satis amplum, ter quaterve die, digestione pe-Tacta , CX q. calcis haurire , qua nihil omnia glutinosa potentius dissolvit. 13. Illud quoque in omnibus stomachi vi liis praecipiendum est, ut , quo modo se quisque aeger refecerit, eodem sanus utatur. Nam redit huic imbecillitas sua, nisi iisdem defenditur secunda valetudo , quibus reddita est.

Haemorrhoides... aemorrhoides distinguuntur , I. In Ex apertas et Clausas a. In CXteriores et interiores; posteriores digito explo

a. Causa est obstructiori inflammatio , et tumor vasorum haemorrhoidalium ab alvo dura, purgantibus fortioribus , vel critica quadam evacuatione.

3. In

277쪽

s. In an apparet tumor parvus, Cum do lore et calore , qui debitam adeptus magnitudinem vel resolvitur, vel indurescit, vel suppuratur. In posteriori Cris parum puris sanguine sortitur , et gradatim Xarescunx haemorrhoides. q. Quando praegressa fuit valetudo, quando habitus malum vel status Corporis febrilis , quando sanguinis profluvio imbecilliores non fiunt , in his parum tuto supprimitur ghabent enim Crisim , non morbum. Suppressis autem incaute hac evacuatione , subiti et gravissimi morbi superveniunt , inclinata in praecordia et viscera materia Haemorrhoides antiquae , vel irritatae , in fistulam an nonnunquam degenerant. s. Si cui vero eae nocent, supprimuntur, I. Venaesectione , vel sanguisugis capitulis earum applicatis a Salibus purgantibus . . Flore sulphuris interne sumpto. q. Fomentationibus et cataplasmatibus discutientibus. s. Unguentis repellentibus. 6. Orificium in suppuratione apertum Conservando evitatis Cale facientibus , motu magno Mequitatione,

Cterus, seu morbus regius, seu arcqua

tu seu suffusio bilis est color tunicao

278쪽

albugineae cutisque , praeter naturam flavus vel nigricans. a. Distinguitur , I. In icterum flavum et icterum nigrum posterior a priore gradu solummodo disteri a Continuum et periodi-Cum. 3. Ιdio pathicum et symptomaticum. 4. Criticum et symptomaticum. s. Icterum cum febre et 1ne febre. 3. Causae remotae sunt colica hysterica; colica biliosa venena , uti morsu viperae, vel canis rabidi staphis agriari Catharticadrasticas tristitia et ira ossificatio vel Compressio ductuum biliosorum a tumoribus X-tra vel intra existentibusci graviditasci meCO-nium non rite purgatum jecoris obstructio, scirrhus , vel abscesiusci febres, praecipue

intermittens , nimis Cito a Cortice Peruvia

paratae regUrgitatio et absorptio. Iniectiones ductu hepatico vel vessica felle ad venam

cavam retrogressae , externae compresii Ones,

internaeque obstructiones ductuum bilioso rum, huic fidem faciunt a Bilis non secretae aucta Copia , visciditas , vel acrimonia. robabilis redditur ab ictero morsu viperae subito inductori cirrhoiitat hepatis statu hepatis sano post mortem , nullaque in vesica

felle iiwenta bile ; equorum , qui cysii oestruuntur, ictero; et icterico symptornate in

279쪽

sec t. q. NON TE BR ILIAE U S. 37 febribus, ubi foeces alvinae bilis secretionem non obstructam demonstrant. s. Adsunt pigrities lassitudo Color ocu-1orum , Cutisque flaves Cens alvus obstructa; appetitus imminutusci Oeces alvinae albae 3 urina cras sedimentum deponens et linteo menta flavedine tingens dativa amara et flavo colore siticta ; respiratio disicilis ; strictu Ta , gravitas , tensio , et dolor hypochon-drii dextri; vomitus pruritus in cute su datio diificilis; pulsus nonnunquam ita tusci singultus S et , morbo retro Cedente diarrho Sa. 6. A cursu bilis impedito oritur alvus Obstructa , Oeces albae , icthora et pigrities. A egurgitatione , absorptione, vel redundantia bilis , cutis humoresque secreti bilioso Colore et amaritudine faturati A vei da fellea turgida et irritata , gravitas, singultus et Omitus. A bili acri iis a utere stabulante pruritus , sudorisque difficultas. A bile, ob

remoram magis acri , iterumque in intestina delabente diarrho a. 7. Diagnosis eluCescit flavo oculorum Cutis , et urinae colore , albisque CXCre

8. Prognosis est magis fausta in iuventute, quam senectuteri in robustis quam debili tutis in flavescentibus, quam nig1e et tibi lSς in Efero solitario , quam Aliis ni bis iii a to. Icterus febribus praelertim es t i die-

280쪽

bus, superveniens, riseos munere fungitur sed in animationem hepatis , ventriculi vel duodeni subsequens , aegrum in acriore dis crimine est ollendit. Sudor naturalis optimum praebet signum Icterus hydropem Comitatus incurabilis merito habetur. 9. romovetur bilis secretio, I. Venae- sectione , si adsit plethorica Constitutio. I. Vomitu saepe repetito. 3. Rheo parvis dossibus Continue assumpto. q. Aperientibus , sed praecipue a pone , per os assumpto, vel in anum injecto , et aquis chalybeatis sub finem morbi. s. Omentationibus et Cataplasmatibus hypochondri dextro assidue applicatis.

6. Attentione ad Causas remotas, ViZ. Calcu

loso spasmos , venena, febres, C. quae suis remediis finiendae. T. Dieta et Otu acescente, exercitio, fricatione, et ludis.

Calculus cesticus.1 Un morbum , quamvis frequentem, gal antiqui medici ignorabant. Saeculo decimo sexto, ranatomiam scientiam persequenti , calculi Cystici primo innotuerunt; et symptomata longo intervallo postea descripta fuere. a. Causae praedisponentes sunt aetas senilis , sexus Oemineus, vita sedentaria, O-