In Aemilij Pauli Papiniani responsum lib. 9. Ad l. cum auus, de conditionib. & demonstrationib. commentaria, in quibus perdifficiles fideicommissorum atque substitutionum quaestiones explicantur. ... Iosepho de Rusticis patricio Aquilano, ac I.C. cel

2쪽

IN AEMILII PAVLI

RESPONSUM LIB. IX.

Ad i. cum auus, de conditionib. & demonstrationib.

COMMENTARIA,

In quibus perdissiciles Fidei commitarum atque Substitutionum

Quaestiones explicantur.

AD POTENTIS S. ET GLORIOSIS S.

AUSTRIA CUM,

HISPANIARUM, NEAPOLIS, ALIORUM REGNORVM

Catholicum Regem Maximum, Dominum situm.

IOSEPHO DE RUSTICIS

Patricio Aquilano, ac I. C. Celeberrimo Auctore.

Nobile quidem opus, reperuald/necessarium, nunc primum in lucem editum.

Cum Argumentis, Summarijs, & locupleti rerum, locorumq. Indice.

ENETIIS Apud Haeredem Damiani Tenarii M DC XIII

4쪽

DON PHILIPPO III

AUSTRIA COHISPANIARUM, NEAPOLIS, SICILI E

AVORVMQVE REGNORUM,

ATLANTICI MARIS, AC NOVI ORBIS

REGI CATHOLICO, MAXIMO,

Inuictiss. Gloriosiss. Potentissimoq. Domino suo.

IOSEPHVS DE RUSTICIS V. I. C.

FELICITATEM.

v nonnullis ab hinc annis Put Lippo i AusTRIA COGloriosissimo Hispaniarum REGI Parenti tuo tractationem quandam de positis liberis in conditi, ne Typis tunc imprimendam ad meam obseruan-.tiam erga REGEM OpTIMvM significandam dedi-eassem, tenuitatem rei postmodum considerans, in dies impellebar fortiuS, commouebar velocius, incendebar ardentius, ut denuo quid illi mitterem quo clarius, ct efficacius animi mei propensionemd clararem . Quid enim tam magnum esse poterat, quod non apud A vGvs Tissi MAM M AirsTATEM pusillum, imo fere nihil videretur Decreueram ergo seminare vices, ac nouos quosdam meos labores illi consecrare, quibus in lucem sub tanto nomine exeuntibus, unus

quisque perses ius perspiceret fidelitatis meae firmitatem, subiecit,nis obsequia, assectionis constantiam, quantum etiam lumen homines ab eo tanquam a supremo Sole, qui cuneta collustrauit mutuarentur. Cum autem natum hunc meum M Axi MI PRINCIPI face

bissimus sane interitus labefastasiet, consternatus splendoreque futum a gentissu

5쪽

gentissimo orbatus, statueram me studiis omnibus abdicare, Ar linem, S Musas deserere, laboribus cedere. Quoniam vero tu PorrNTassi ME REx post primum accessum ad gubernacula Imp rij, immensum, & acerbum dolorem deleuisti, ad Orimntemnanque tuorum Regnorum veluti nouus Sol exurgens fulgentissimis ra- dijs illa decorasti,ut non mirum si nunc Tagus lucidiores aureas ' uoluit arenas, illique Pactolus, ct Ganges merito cedere non dedugnantur , Gemmaeque Cerauniae splendidiores Pyropo coruscant, unde etiam non solum felices Hispaniae sortissimis viris, S excelsis

honoribus praepotentes, sed non unus Orbis exultat, viribus resumptis, lucubrationes meas quas aliquandiu ex egregio illo, atque aureo Papiniani Responso lib. IX. ertieram, ibi qui ANTECEsso Ru M tu

rum non tantum Regna, & Imperia, Verum etiam parem animi magnitudinem, prudentiam, sortitudinem coeterarumque virtutum ornamenta quae SERE NIssa MuM REGEM conspicuum reddunt, S admirabilem, proprio iure obtinuisti, humiliter dedicare. Neque enim modo possium ae xx CATHotic E aliud praeter hosce paucos labores

animi addictissimi signum offerre M Ai EsTATi tuae, quae sicuti aliqua licet non superba munera benigne recipit, ita qualemcunque deuotum offerentis animum pluris aestimat. Itaque ne graueris ea (quae verum Principem decet Denignitate munus soc accipere, in quo multa ad tuum maximum Imperium s ectantia breui verborum s rie opportune conscripta existunt, quae si semel respicere dignaberis, illa tibi grata fuisse clementer ostendes; quod mirum in minium augebit animum , & vires, ut nouas lucubrationes aliquas in meae mdelitatis longo ordine, vetustaque successione perductae, certum testimonium, tibi excogitem osterendaS. D pvs OpTI M. MAX. Te Christianae Fidei Defensorem inclytum perpetuo felicissimum, ac visi riosissimum seruet. Ex tua fidelissima urbe Acivi L Samnitum.

6쪽

ILLUSTRISSIMO

AC EXCELLENTISSIMO

DON PETRO FERNANDET

DE CASTRO,

Comiti de Lemos, Marcia ioni Sarriae, Comiti Andradae& villatuae,

ordinis Militiae Alcantharae, Commendatario Sargae, Uni ex Regiis Cubiculi Clauis Aureae Sacrae Catholicae Maiestatis praesectis,

in Regno Neapoli, Viceregi Locum tenenti, Generali q. Capitan eo.

Iosephus de Rusticis Iurisconsultus Onus T.

i unquam dubium esse poterit praestantes veteresque Philosophorum, atque Poetas sub variarum fabularum velaminibus ingeniosisque coloribus res non vulgares imo serias, re sublimes documenta'. satis illustria recondi sic, quae ad vite institutionem, animorum recreationem solatiumque prodessent 3 nulli certe qui polleat ingenio quive virtutc clareat: Quod tibi Musarum eminentis imo alumno obscurum non crit, cum etsi negociorum mole,& quidem grauis limorum onustus existas, tempus tamen aliquod nancisceris quo cum Musis ipsis pertractes, veterum, ac recentium Philosophorum volumina peruoluas, praeclaraque studia scientiarum qiuae Principe digna noscuntur amplectaris , & admireris: Hinc mihi saepe cogitan ti, quam dirum, ac delethan dum vitium sit ocio, &secordia tabesccre, illud factum in mentem venit quo antiqui fabulantur Phryxum Nephael ei filium, ut nouercae insidias euaderet, Ariete aurei velleris ab eius patre habito cum Helle sorore aquis per pontum Colchidem versus se commisisse, Helle autem submersa Colchidem aduenisse, aureumque vellus lovis templo aflixum reliquisse, aestimans nullam aliam Pryxo nouercam fuisse quam ocium , quod ut effugeret altum pelagus (arduum sane opus j trana re citralse, Hellem secum ducendo quae laborem referre videtur, licetque laborans saepe deficiat, aeternitatem nihilominus sibi parat, ut non ab re perpetuum Heli sponto nomen indiderit. Cum autem,& iuris ego operam nauare coepissem, quod magnum, ac spaciosum mare se ostendit,scopulis, & syrtibus plenum, Sirenarum cantu, imbribus, tempestatibus, ventorumque flatibus via dique periculosum , quodque non sine assiduo labore percurri potes , ut ocium fugerem, Papinianum3 assumpsi Disitia re Cooste

7쪽

assumpsi Iurisconsul tum, tanquam alterum aurei velleris Arietem, eius nanque ingenium, adeo omnium Iurisconsul torum acumen superauit, ut totum quod in eo legere fas sit, purum, &detersum aurum appareat, ciusque intelligentis si uris ciuilis obscurum pelagus persecarem, vigilijs etiam multa quae ius ipsum profitentibus acriter res stunt retunderem, atque comprimerem; cum vero ceu in Colchi-dcm insulam me tandem contulissem, interque canonici,& ciuili, iuris Doctores Caelorum fauore R Eois V E munerea diu fuissem alcitus, vellus quoddam quod ex Papiniano desumpsit Eoi ipsi velut alteri excelso numini offerre, consecrareq. minime dubitaui, in eiusque sacram Aulam ei e )άm i. tanquam in alterum templum Iouis inferre apud eius CATHOLICAM MAIESTATEM pro meae seruitutis,& obseruantiae perpetuo monumento mansurum,prq se ferunt huius velleris imaginem Commentaria quae ad Papiniani responsum

libro I x. ad meam exercitationem honoremque REGIS POTENTISSIMI cuius vices tu Prorex iustissime in hoc felicisIimo Regno summa cum dignitate sustines aliquando componebam , quicquid enim ex Amibj Papiniani mente profluit, quicquid inde decerpitur ingens, ac gloriosum dici potest. Quia autem Argonautae Heroes illi magno ausu e templo Iouis aureum vellus abstulerunt, ne idem mihi contingat, sed Commentaria haec nullo unquam tempore ex VICTOR Iosis-SIMI REGIs auspici js aliquorum fortasse velut Argonautarum aggressu dilabantur, te Principem Nobilissimum, ac Sapientissimum meritissimo Patronum deligere concupiui, ut hoc meum opus ipsi REGi His PANIARvM offerre dignareris, sic enim illud tantae MAIEsTATi gratum fore existimo, ita pariter a quibusvis staueris censoribus omni aeuo tutum , nec dubitandum fore quod a REGis Opeti Migratia modo aliquo decidat, nec unus, nec decem, nec quinquaginta, imo longe plures illud surripiant, dum sub tuo Illustrissimo, Excellentissi inoque nomines eris etenim tu mihi solus pro omnibus J supremum Principem SACRATISSIMvMinquam REGEM DONPui LippvM III. Avs TRIA CuM adibit, is nanque animi tui altitudinem, cordis generositatem, morum praestantiam, vitae innocentiam, cael

rasque virtutes, &potissimum ad Regna gubernandum prudentiam, dexteritatem , integritatemque apprime nouit, ut optimo iure Indiarum, Nouique Orbis imperium , tibi maxima cum fiducia commiserit, quod illic eius authoritatem gereres, eius personam summo cum sestigio sustineres, hincque Populi illi degustarent subiectionis dulcedinem , Ricis clementiam, pietatis ossicia, imperandi meritum, quo in Gubernio te alterum Numam Pompilium, aut Ancum Marcium vere os cndisti, omnia nanque prospera, & ex GLORIOSISSIM I REG I S voto tibi contigere, laudibus excelsis de tua integritate, iustitia, atque magninimitate exurgentibus, cunctis' ue acclamantibus, vere Sol iustitiae nobis illuxit . Caeterum cum praesens hoc fidelissimum Neapolis Regnum, ob temporum acerbitatem , optimo, iustissimoque Moderatore indigeret, illico Avcvs TissIMvs REx noster qui summopere suorum Vasallorum tranquillitatem, ac tuitionem desiderat, &quod sub eius ditione, atque amplissimo imperio omni cum rectitudine vivatur, pondus hoc tuis humeris dignissime imposuit, teque Proregem nostrum elegit summa populorum omnium cum hilaritate, ac totius floridissimi Regni huius applausu , ut cum illa Iovis, ac Themidos filia felicia etiam regna redictant,&v-bique gentes REo is altissimum proposi tum, tuamque prudentiam, sapientiam, moderationemque concelebrent Poctiva iδisbou. Sed cur admirationi locus erit, si tu ex illa Progenie de Castro descendis, unde semper viri ad omnia fortia,& excelsa prodiere vestrum enim est grauia moliri, ac perficere, aeternitati incumbere,

Teium bene gestarum memoriam relinquere, praeclaris virtutibus excellere, iure etiam

8쪽

etiam nuper ipse IN ut CT Issilivs REx noster legationem apud Romanum Pontificem (dignitatem certe suprcinam confidentissime Don Francisco de Castro illustrissimo, ac Excellentissimo se atri tuo demandauit, quid enim praeclarius quid illustrius, quam cum Dei Vicario ardua negocia quae ad fidei defensionem , Sacrosanctae Ecclesiae decus, &sublimitatem , quaeve ad totius Orbis optimum statu in pertinent, quotidie sere pro CATA Orico REGE Hispaniarum fidei defensore pertractare, resoluere, prouidere, cum Illustrissimis, ac Reuerendissimis Dominis Cardinalibus conuenire, colloqui, dissinire 3 Haec autem, similia ,&altiora cum a me fusius dicenda non sint, nunquam enim valerem illorum amplitudinem oratione comprehendere, esset namque veluti maria omnia manus parua concauitate recludere, illa fimae muneri consillio dimittam, quae iam purpureis , deauratis'. pennis per totum terrarum orbem discurrens, per maria ipsa velocis lime peruolitans Heroum de Castro magnanima facta, stirpis antiquis Iimae Nobilitatem sublimissimam , claritatem , atque praestantiam, ubique locorum argentea tuba resonare fecit, praetcrtimque viros omnes qui scient ijs incumbunt fauoribus ingentibus prosequi vos profiteri. Quamuis igitur nil prorsus egisse videam, ut tuis auxilis S, tuis gratijs Princeps Illustristi me, & Excellentissi-nie dignum me existimem, ad tuam nihilominus Clementiam confugere, tanquam ad sacram(vi dicunt Anchoram non sum veritus, unde te supplex obi stor, ut tui se imper obsequentissimi Commentaria haec REGIAE MAi EsTATrofferre velis, illaque sua ui tua gratia digna reddere, ut te fluente ab omnium yeluti Argonautarum incursibus tuta reddantur, si appremique R Eois fulgoribus, benignisque influxibus, tanquam caelestibus emicantia a cunctis legum peritis aequo animo legantur, serenaque fronte conspiciantur, quod si prolequi annueris , scias me tibi omni lcmpore humillime, arctis limeque deuinctum remansurum, ut cogitare hic diu, noctuque sim obstrictus, quid in tuum decus, meaeque obseruantiae certum testimonium aggredi debeam, sis semper incolumis, sis vere felix. A vi LAE Samnitum.

9쪽

ILLUSTIS S. D. FULVIO CONSTANTIOE TITI NOBILISSIMO, P ATRICIO TE VIRO NEAPOLITANO,

MARCHIONI COR LETI,

Regiam Cancellariam pro Sacra Catholica Maiestate Regenti Integerrimo, Eminentissimo, atque Clarissimo Iurisconsulto

D phis de Rus is furistonsi tus e mlanus S.

Est v NT antiquarum rerum scriptores Apellem illustrem Graeciae pictorem consueuisse persecta opera transeuntibus proponereae l. latentem vitia q uarnotarentur auscultare, sed tamen perlectionem artis certius assequi potui se, si effetas miro artificio Tabulas non vulgi, Protogenis vero alterius vetempestate illa insignis picturae opificis censiliae commisisset, vulgus enim insipiens frequenter selli, temereque iudicare solere compertum est. Quod illimet contigisse subdunt, dum a sutorc reprehensus, quod intus crepidam ansas fecisset pauciores, eodem deinde superbo emendatione pristinae admonitionis cauillante, indignans denunciantem prospexit, O redarguit, ne supra crepidam iudicaret. Hoc ego admonitus exemplo, cum ut in lucem haec Commentaria mittam nonnullorum hortatu compellar, &-et tacet,ia m pd ii, in ijsque iudicandis alicuius iudicio indigeam , non vulgus, non alium quempiam eligere sum arbitratus a quo meorum operum desectus notarentur, sed Iurisconsultum praestantem ingenio, ac doctrina, qui suo grauissimo iudicio illa digna redderet, quae A v cvs TI SSIM O DON Prii oppo Aus Tita Aco III. His P NI ARVM REGI CATHOLICO ad meam deuotionem significandam offerentur. Te igitur Fului Constanti omnium iudicio reque ipsa permax linum iuris prudentiae cultorem aduoco patronum, ut mihi pro tua generositate indicare velis, quid in his Commentarijssit, quod tautae MAIESTATIS oculis indignum appareat, meque a proposito reuocet . Sin autem eadem digna di-Xeris, ut IN v ICTissi Mi PRINci Pis Regiam introire valeant, eiusque Augustissimam praesentiam conuenire, ne graueris pro tui animi praestantia Proregi Illusitissimo, atque Excellentissimo tuum iudicium de illis Rici transmittendis insinuare . clippe qui ob tuam tuorumque maiorum Constantium erga Aragoneos,& Aus TR iacos supremos Principes fidem gratissimus es, atque charissimus,ut non mirum si ad tui sanguinis illustrissimi splendorem altissinuim dignitatis gradum quem summa gloria in hoc Regno obtines adiunxerint, maiores tibi uniuersus Orbis honores indies auspicatur, pollicentur etiam grauissima munera quibus ex nostri REGis imperio iunctus honestiis me gloriam imiri ortalem retulisti. Quid enim pro Regno Neapolitano conscruando, ac tuendo auetoritas tua, consilium, virtus intentatum reliquit e viderunt quotquot Moderatores supremi ad huius Regni Regimen a P RiNcapE nostro destinati suere,periculumq. tuae fidei,prudentiae, iustitiae fecerunt, Egregium de te, de tua integritate,constantia, sortitudine testimonium apud R r c rbs optimum retulerunt. Quapropter merito summam alteram dignitatem tuae sapientiae debitam, Nobilitati similem, virtuti parem consecutus es. Itaque oro, atque obsecro te praeclarissime Fului, ut onus hoc suscipias sectus ea humanitate, quam in te singularem perspexi, & summa gratia qua spero mea Commentaria i te recognita non ingrata lare. Indulgeas quaeso fiduciae meae, si ie Nobilissimum, atque Illustrissimum virum negocias grauissimis occupatum interpello, meque inter tui obsequentissimos velim numeres. Vale iurisprudentiae excelsum

decus, A QUI LAE Samnitum.

10쪽

AD P ERILLUSTREM,

ET PRAECLARIS S. I. C. D. IOSEPHUM DE RUSTICIS,

operis Auctorem. MERCURII FONTIS I. V. DOCT. Abbatis S. Siluestri de Aquila. PROMTNET immensi Mis,tamen unaeti dies e

Cinctis, odorafer ore referim ager. Hoc in agro veterum resonsa hic ordine certo Integra quidceaeant iura negent ve legis. Hunc genere,ψnusti Horum inde secundus it x s Ti C v s ingressus, pingvius excoluit. Iesba deficiens perrexit ad ardua. nempe Longius a facili culmen honoris abest.

AD PER ILLUSTREM

D. IOSEPHUM DE RUSTICIS,

V. I. Consultum praestantissimum, Patricium Aquilanum.

HIERONYMI BRANCONII I. V. D.

Abbatis S. Clementis in Piscaria. L A v D i s inaccessae Macediam Rex Dedaia Apelli Passai se pingi dicitur esse manu.semma hunc Orgoteles pario, vel marmore finxit, D genitus, reliquos res it artifices. Pellaeo non Rege minor ter magne PHILIPp ETe decet Arpinis pagina, s eloquium . Rus Ticus hac aquat scribit te digna PHi LippEHic fuerit tanto pondere dignus Atlas.

O DE IN LAUDEM

AUCTOR IS.

tertius Fl s in agro inmitemino.

HIERONYMI RIVERI I

e Societate IESU.E x-υeline stater es Tabris comes, Urbuquefelici meres Spo flui, non amphara nostri memor finitatem prodere Uereris , obscurum genus ducens meum. marmoru pantium Og mi ex sierculis altissimum, Cust actuanti metine Tingis superbo sumine eiatus meas Famdit undas nomine Vix praditis ' an emartyram fusis cruor, sui spe currens alueo mixtus tuos diuos honores praestitit '

-- ciuium pomaria Beata, qua tuos amoenos riuulos.

Cum Superurit faucibus Exhauriunt, tumere plus equo sinunt 'Fratremque discunt flernere 'Intel do: portenta doctrina sinu Nutris hevior ad odera Te fert eorum nemen, o ter, quater Felix nune, do flumina cedatis huic, quod artium alernum decus Cum Tabri amoeno prodidit . Cedis libi Sebethus istoris parens. Musarum, est Una Mincias, Padusque notus, Asia qui murmura Erumpit areo gurgite. Iabor Sophorum nobilis rosiit tua

eis caltim aquas e illustrior Legum pertita, dr lingua facundia es. , Tallios, Hortensios, sivis Caesares , es Ennios unquam Adb ptiuis . lcacium, e vanilium raris decus' quis Maenianum principem

Doctissimum fuit a P

Tarens es omnium Veline cum Tabi.

Superbe ponas ter, ohe iam fatis. Depressus huc que is eo ob virus, O solum tibi inuisivis suo:

At nunc Atamnus eLrior

Legumque Plendor editui Samnitibus Plagis meum caelo extulit Caput, mihique pristinum te reddidit Amabilem, mitem, pium . Videtis ' vis me lia tis fastaria

Spectra P en Aper stamini,

cerno tumorem pon , O unum per vadum Ferri nonum, alto iugo Commune utraque deradentem leniter. Hoc iste prasiat R v s T i et v sSamnis, decus scientia, purissimus tor Latmi nomino. Sal e genus Samnitum alumne nolitis, Nasentis, ota scuti. Te rastor vl imas ad Indos, ct traces Bactrose mein ignobiler Ancas ad astra cum Pado notissimo Fera hoc summa m nere.