Tractatus iuris protomiseos, siue congrui. Ad interpretationem bullarum, constitutiorum, aliarumquè literarum apostol. super aedificiis construendis, ad decorem Almae Vrbis. M. Antonio Bardo Senensi V.I. consul. auctore. In quo aliqua, stilum magistr

1쪽

Magistratus Aedilium Curul. Cum torumque uiarum Urbis

Restitutor. . l

2쪽

DOMINO D. ET PATRONO MEO COLENDISSIMO,

et M. ANTONIO COLUMNAE, ET C.

Ioelicitatem.

V M Antiquissimo I: OM A NORVM tempore ini cerata lege sine certo Iure ROM.

Ouitas uiuere incepisset at manu Principum Rerso gubera - narentur , auctasu inde Cia ita te ad Magistratuum ABinctistem, diuersis temporibus desienire placuit inter illos tunc ille pernecessavis Aedilium Curulium Mulctratus luit appretatus . Sed cum idem cetiam tempore Max.Pontificum recessisset ab usu uci inordinate esset Asbributus. MARTINUS Fael recorAhuius Nominis Papa MDoctrina omnique virtute, ac Bonitate praeetitus . ex sua Antiquissima Nobilissima que Columvensium tam illa oriunJut . Almam urbem Zes corare C augere cupiens subi CHRISTUS S Amri pos

3쪽

Apostolicam atquam totus Filii I Ot Irae Et uoluae chl

locari rangem Magistratum iuxta uetuitam initimtionem renouauit atque rectituit licessu, altero Magistrorumsu Curatorum Viarum ra' ae norum Pubbcorum priuatorum Urbis nomine Zenominetur. Cuius quum Dignitas, quam bovarisce .exse notissima evi Sub umbra enim illius Irmae immobilaque Columnae reintegratus extiri; Iureque merito perpetuo duraturus. Et cum usque in hac Aem rigem MVFratui inuentas ac recollectas Facultates. primo ab eosdem Martino, deinde a Successoribus tralias . brcumque

hanc illius Magistratus Iurisdistionis Descriptionem illorum qui circa eumsint edere cogitaueri mul is praeuis di sub Tuo Foelicibimo Nomine praecipue d me exire draberent. uls olim a C O L U M N A Magistratus prost stat Columvam quoque, re M te qui Primus es ecusaque m ornamentum Columensis Famili rigantur. Accipias stur hoc state muneris est b, ari. benignoque arismosum etiam exiguum soleat Magnanimis Acari. Vale mague Protector a detractionibusque Prodium.Romaesi Atima Ianuar, . M. D. LXV.

4쪽

m I.

OUS PAPA

O To A p b-Cum sicut accepimus.' Dilissus Filius Murclis Antonius Bardas Seiroi. iI. U. D. In Alma Urbe nostim comorans, res per multos Annos N Forseu Auditor nostr tum Curatori seu Magi Aru Uiarii, aedifici dissi ibi Emimile extiterit, ae ad praesens magno tam illius Magdratus alioru amore, et gratia, bono fice etiam exedicet: cauarare Tratatum Iuris Protomistas iue Congria, adi Interpretatione Uterarii Amolic Praedecessorii nostroru super aedificiis conlimedis, ad decorem Urbis confecerit: ubi et quaedam aba ad eunde MasDstratim pertinentia, conscripta reperiunturi, cum Facultatum dicti Masinatus se inserti ne : Nos igitur,ne istus labores cpropter Aetiue imateriei im Urbe fiesuentem ivum, una cum longa circlan M. Antonii in eo lem Osicio experientia aeterisset manes dedpotius ut ad coem omniti utilitate paratae sinit, specialibus fauoribus, etfrabs eunde prosequi uolentes Motu simili dic eidem M. Antonio,vel ei, quem it se deputauerit,ais: con erit, eundem Tractatum imprimendi nec alius quispiam sine ipsius,uel ab eo deputando licentia imprimat,uendat heu uenalem teneri sciat, per decem annos concedimus, indulgemus. Inhibentes omnibus, singulis utrili escaxus Chri diraeliae ubi q: existentibus, et praesertim Iopographii, Bibliiopollis,etiam Almae Urbis notae , mei,ac per Universum Terrarum Orbem confiitutis, comorantibus sub excoicationis late Sententiae,In Terris vero S. R.Ecd mediat e,vel immediatesubies ,et Quingentorii Ducatorii auri Je Camera,em a missionis Librorum poena,toties quoties contrauentum fuerit,ipse facto . et ab sieclaratione aliqua incurrenda, ro una,eide ni M. Antonio,vel dea Planio ab eo, di pro alia,partibus,Camerae Apostol.applicandis, pulli scri psitta ex nunc,proti ex tunc,et econtriapplicamus, intra

Assum

5쪽

Mugecemnium,ab impressione huius Tractatuscopaean. eundem Tractatu me eiusdem M. Antonii, vel deputandi 'abeo expressa licentia,dicto Decemnia durante, imprimere, uendere funerales habere,et retinere,nec ai Nundinas suas serias uocat,transmittere alia deant, vel prae mireandantes propterea Vniuersis Uenerabilibus Fratribus, Ditis Arahiepiscopis, scopis, eorum: Utariis in Spirituali bus Geminus,in Statu S. R. Let Legatis, celigatis, pertine imma mparte eiusdem M amois,uel depulandi ab eo requisti uero, istilem sesensitimis praesidio assenseruet ad eorum, vel cuiuslibet raris Iristianira,contra inobelete et rebelles,per censurus Ecclesiactitas, Esepius Coa uari per alia Iuris remedia Ancti Apollexe cluantur,ac obseruari inmolatilitersciant: Uolumsaut, et Apost. me deceremus ii Dola Signatura cur, ac transumptiti erexemplis praesentis Mons Propr3,ei in ipsis operibus, Dbnsili re sis, plena dehac eadem adhibeatur ubi suom in Iudicio extra, sues urer praesenti originali haberetur: vo D, smMotus proprius m acie Campi Florae,et in Ualias Cancellarae Ap L. Nostrae Alme Urbis, gatur,ibidemq; per Oxione sublucetur, in dira operibus impressi , Inipressus emistarctet eta, quos tangit,ac si eis personaliter est inlimatus. Nereobi rasoflatae Provinci bus,et Synodalibris Conciliis ellisceneralibus tesspecta . Ib Constitution lusib ordinationibu tutuas c et Iuraretio creoborans efferim confraEs sabuscunq; da ii quem

6쪽

tinentur,cum descriptione chartarum per Alphab. Ioco numeri signaturam.

E Magistrorum curatorumque Vinum, Mificiorum Vt

his Notalitat Antiquitarein Cura In Cap. X an Litera. At De Illustrissa Reuerendisi.D. Ca Camerano, Cameta A . stolica viarum Praesidente In Cap.ran kta .F. aDe Assessore siue Maginatus Auditoron Capo in liter. R. De Husdem MagistratusNotatio causuum Publicarum Pa/tronorum In Cap. muti De Pervis,Arctate Geomem eiusdemmmuatus, Submugistri nuncupans In Cap an sit. . De Depositanis Magistratus Compuliston Cap. c.lua. . De Commissariis Magistratu In CapUM hcV. De Delatoribus,mandatamn Me motibus Magistratus In P.8.& vlaein M.T O. Facultates Magistratus incipiunt auli rivsque ad lit. RR. lib. . ' i Bulla MARTINI Papae v. Super inputanone, reinte tione, ae ordinatione Magistratus, iuxta vetustam Instit M

Dectetum D t d. mendarinumSenatori,Conseruatoribus,& in &c. ut assistant, &Magistrauit in omnibus faueant . Confirmatio Statuti& Constitutionum Magistratrum In lit. . Bulla Suculi.De aedif& no.openconstruetaad decorem Vrbis In Lita d. Buteiusdem,De secatessana disponemde Palatiis, Se aliis id ficiis &c.la Llt.Dd. . iacentia D. Card. mervi in causis in vim Sistinae Ee Leoninae Bullarum procedatur per Magistratum absque dicto Camerario ; In VLDd Aliud Dectetum,& Licentia praestandi vota interD Curatores Viarum,in causis coram cis vertentibus In Li.FL ML AlemPaps VI De facul testam& disponen.de Palatiun aliis aedificiis extra Vrbem,intra L miliaria In Lit. G DMotus Proprius eiusdem Alex concernens auctoritatem eorundem Curatorum,sub die 2.Aprilis 1 2s,m Li GD

7쪽

n eiusdem Alex.super aedificiis in via Alexandrina,quae postposita eran L it.NN BAIulii Papae IL De facult. testan.& disponen depalatiis,& aliis aediLVrbanis . seu Rusticis In Lit. Ii.o: iDecretum Reuerendast. merae Apostolin fauorem Inquilinorum,editumn ULI Bul Leo.Papae V De potestate testanaedificam & alienam omishus in Alma Vrbe existentibus In liti Motus Proprius eiusdem Leo. Quod a Setentiis latis super in se aliis bonis, Pellari non possit, sed insta certum tempus ad ' cameram Apostol.recurratuRIn hor IMotus Proprius Pauli Papae III De Facul eidem Magiluamico.

motus Proprius eiusdem Pauli,superetionis eiusdem Magistratus In litiDD. Aliud Decretum Camerae ApostoL in fluorem dominorum do. motum, Inquilinorum, de S inquilinorum factum, de non augenda pensione,ac de non expellendo Inquilinos, & Subim quilinos, durante locauone, In lit. . Motus Promus IuluPapae issi super expurgatione Harum Vehisim lit.IL

- BREVIT DESCRIP.

. . .

8쪽

IURISDICTIONIS MA

CAP. PRIMUM. DE, M A GAEt Sa TtR O R i V MCuratorumque Viarum & aedificiorum,

Nobilitate, Antiquitate, ae Cura.

lG RV M , congruumque, hic,esse videtur , priusquam facultates Magistratus Curatoru viarum, Aedificioruque Publicoru , dc priuatorum Vrbis coinscribantur, pauca de eodem Magistrae tu referre. Ipse inquam,nostro moderno tempore, solo mutato Nomine ite .lius Antiquissum Romanorum tem ,. poris, licet in ad rustrandis negocus, gerendisque causis, ossicia umusque temporis varia , ac prima fronte sub diuerso nomine nuncupata appareant, a idem tere es a ad not. In L se nihilominus dicitur ; Magistratusque Aedilium Curullum de nominari potest, ut virtualiter hodie reputatur. Sufficit enim rum' m ut in plutibus aequali ter conueniant, & quod uni ascribitur, alte

9쪽

BRET DESCRIP. MAGISTRATUS

gistratus facultate, asel. recor. MARTI NO, hujus nominia Quinto, Summo ex Coluumensiu Romanoru Familia PONT. Anno post CHRISTUM natum , Millesimo Quadringe, tesimo vigesimo quarto , honorifice in egem , in suas Literis

informa Bulli, etiam traditum est; tamquam a Bale firma procedens, radicastque fundamento, ac integra Columna, b Magi stratus erecte si fundatus, accum Regia facultatoiuxta antiquami illam Iurisdicticinem restitutus, & ordinatus extitit :.quam ero stonem, remtegrationeni, Iurisdictionem: & officium , sic tu legem concessum, a suas deinde successoribus comprobatum esse, ex Dieris Apostolicis in forma Bullae, & Motus propria, ex Statu ris particularibus eiusdem Magistratus, Reformationibus, De cretis in Camera Apostolica, re in eorundem Statutorum libro notatas,dignoscimus: quas leges,Vt Columnas aedificio affixas, nemini eripere conuenit. e Expectabat ergo Citnias Romana Potificem illum,ut tale Tobunal erigeret,& quod snon illo antiquissimo Romanorum tempore, sed alio antiquo modernorum di

cto in desuetudinem abiisset, siue inordinate per Urbis Regio, nes diuisum erat, gubernareturi Et sicut colubris , quasi vin bram colat, teste Archidiacono Bononien. dici solet, d sic &illa M A RT IN I Columna, quas colat unam, etiam dcci potest , licet quia culmana subiuneati, etiam describatur. Ipse etenim omnipiu Cardinalium , pariter Se Omnium mistionum amore, & assensu, an Constantiensi Concilio, die qua Festum Diui M A R T I N I celebraretur, mirifice ad Apostolatus Dignitate, Anno MCcc CXVII ' assiimptus est, ne idagna terim P. Q. R. cliniad urbem venisset,& ipstim,

. post m

deformitateni reddentia, quamlibentissime recipit. Verum, ut ad Magistratum redeam, illo primetro tempore , quo Leges in Vrbe fundarentur , duo VirieIecti sinat, Aediles Curules nominae

deni leporibus

r ' tD: ti , qui idibus pneess,lit, de ut omnia Culitatis aedificia munda, R.,h integra seruarentpr, curam habentes me ac alia duo Presccti An ap. 3. doAg non Enuncti ali ex descriptione .L. Fenestel. f Sed quia curamem in s. Viarum non habebat, ree ita sunt& alii quatitor, Viarum curam

g d i p. dem gerentes, e quoi hodie Magi os, seu Curatores Viarum,t,ba' aedificiorum nuncupamurum; eosque Aediles Curules et am esserote constar; ex narranone Taeri s de Curaetore Via lamin laquei, uassu A us,

10쪽

Q, v iuncto altero eius dicto, diim Fiitirio serabit ii quidq

tempore ad Osicium Aedilis destinato tellatur, ut utriusque loci, aliorumque iurustione habita, ac aliorum auctoruin assertionei facile curam limitem modernis Magastris traditam, gerentes, Ae/diles Curules illius antiquissimi temporis esse dicuntur: Nec quidem eos, Aediles esse, apud Iuristas ambigitur, cum re Magistrorum, ae Aedilium, unum Ridem injicium in iis versari dicitur , Primo, ut ab eis eorumque Mandato adequentur Viae: ac ne a quarum effluxiones aediliciis afferant nocumentum et Muri, parietesque domorum verius Viam, deformata non existant, sed ad urbis decorem & ornamentum, pulchriores reddantur ili In Viis, ne quid, absque ipsorum licentia construatur, quod Vias re loca publica occupet, alias destruitur: Nec quicquam ex mercibus, eas in locis publicis sternendo , praeter soluam quanti ratem, mensuram Sc illum, similiter occupet i in Eodem modo ne quid, morbosum inferatur et Licenuam quoque concedunt , subterranea inueniendi, ut Marmorea, Tiburtina , & alia ciniuscunque generis Lapidicina , etiam Pretiosa , Statuas in Vias, & iocis Publicis3 effodiendi, partemque solitam ae tuastam Publico, assignandi i Et illam redhibitoriam actionem ii Mancipiis, animal aburumque morbosis venditis, quae coram Aedi lium Curulium Magistratu de Iure Digestorum agebatur (prsrer alias rationes) fundatam ex eo etiam dicimis, quia ab eorum Dominis ante venditionem curari debebant,ne Civitas, pestifera redderetur; quod, si tunc actum non fuit, ut salsiin, idem post rodhibitionem fieret,ut aer, samor remmatur, Cura ergo eorum, fere eandem esse fatendum est, cum si illa sedhibitoria eis hodie non conueniat, latam dicta ratio, eiusque causa , eisdem competere posse lotur, cum, in caeteris ex delcriptis casibus eandem cognicionem Magistri Viarum habeant, sicut tunc Aediles Curules, ac in aliquibus forsan maiorem, ut ex eorum Facultatum testimonio apparet, maxime in causis in Iuris Protonii os, siue congruimateri Mad Vrbis ornatu eisdem concessa, de demandatat ealque

distinctas congessi, post praesentem Descriptionem ciuxta PotDtificatus re temporis ordinem )collocavi. Et cum M ARTIN V S qui post desuetudinem ipsam,siue inordinatum modum,

ptimus fuit , qui omnium aedificiorum cogniponem , ut causas operis Nova nunciationas, Seruitutum, aliarumque rerum ab eis dependentium, commisit, ut in suis Literis mordine primis, im

h in Epist. g

. i. i.

It l. Aediles Curules ff. deuia publica.lo deinde copetens,cii glo.

lectos,per illsi