장음표시 사용
92쪽
Vna cum nonnullis in eam rem OBsERVATIONIBVs
per modum Corollarii adiectis. ω APPENDIX ,sverioribus Experimentis de Sistendis Ponderandisque Corpusculis Igneis subnex
93쪽
Nieres putem Lectoris, Extranei inprimu , moneri, Dissertationes hasce, aliaque Nobilissimi hujus inuthom Scripta, potiso in Anglia φιam alibi locorum Latinitate donanda esse, e. quod compertum est, tum domi tum foris, eas qua alibi funt Versones , ubi occurrentibus di cultatibus consuli Authora Latinis Interpretibus nequit , i us ab ejusrim sensu discrepare. Arbitramur igitur, cos, qui genuinum O Ghoris sensum cognoscere avent, prahabituros esse Versiones istas, qua elaborata ab iis fuere, quibus licuit Authorem in rebus dubiis consulere,posthabitis Versionibus illis, quibus in proelisi es uiborissenseum perperam exponere, quicquid de viliori libri prelis obtendatur. Sed es quid aliud, quod Interpres Latinus moneri Lectorem cupii; I scilicet probe exploratum esse,has Dissertationes non Intias modo sed O prato commissas fuisse aliquot ante menses quam Dodi. Thomae Bartholini ActaPhilosophica re Medica comparerent in Anglia, in quibus duo vel tria occurrunt loca,qua Unia videntur nonnullis qua in posteriori parte Scripti de Experimentis circa sistendas & pol
derandas partes Flammae reperiuntur.
Denique advertere Lectorem velimus,In eo quodser sit Author de Permeabilitate vitri,jam i fuisse,cum Ch micis Medis quesu ponere , Vasa vitrea nil materia suae ad corpora illa os erre,qua in ipsi praeparantur: E3 Panquam n G, ut ex ante dictis liquet,2 posse forsan adegari pondus a metacro incluso acquisium,fαf- se deperditum a vitro, eum iamen noluisse latius dese ficione e semodi disserere, cujus omnes casus pusibiles non Z eni paucis examinari,quique fortasse nimii sapere Sc pticisinam Ciderentur, idesque fleos discuteret, aliena haberi vcssasidium p roci cm.
94쪽
PONDERABILIBUS PARTIBVS FLAMMAE
T obviam irem supervacaneis quibusdam dubiis , quibus sorte
ingenia exercentur suspicacia circa hanc, quae in nostia Experimentorum Mantilla occuriit , circumstantiam ; Fuisse scilicet Vitra,in iis adhibita,non exposita actioni mera Flammae ed carbombus ligneis squi videri quibusdam pol sint non nisi crassum quendam ignem continere,) superposita; utque in limul possem, variando experiundi modum, Experimenta istiusmodi Ur se raciora reddere Corollari rum , ct caeteris meis consiliis utiliora; tentabam equidem experiri, Corpusne adeo tenue ac habetur mera Flamma. crasI e materiei inops, rem nostram polletessicere , cum perspectum haberem, caute rem tractando ita versari Retorta in poste, ne ipsa , quae demum cunque foret agitationis accensae materiae violentia,.stangatur.
Ratus itaque, bonae notae Sulphur commune, ob egregiam suam inflammabi-Γtatem, flammaeque suae vehementiam de penetrandi vim, fore materiam institi to meo perquam accommodam; parari curabam parvum vas duplex ita claboratum, ut unum tot carbones contineret quot erant Sulphuri in statu fusionis detinendo necellarii, alterumque, quod multo minus erat, de patellae formam habebat, Sulphur contineret Experimento nostro neces Iarium; ut denique haec duo vasa commodo oaemento sibi invicem ita coagmentarentur, ut tota,praeter patellae orificium,summitate occlusa scarbonum igne & fumo alia via expirante,Jnon alius ignis ad Retortam adhibendam accederet quana Urentis Sulphuris Flamma. Deinde Stanni oramentorum unciis duabus curate ponderatis, comi hod que Retortae vitreae , ita paratae ut facile posset opportuno tempore in colli extremo obsigillaria imminis, accentum fuit Sulphur quod ἡ defaecatiori debet esse familia) vitrumque sensim eidem expolitum; quod ibidem duravit, Operatore me edocente Sulptatis odore , mihi prae aliis adverso , inhibente ne ipse praesens essem in per biliorii fere spatium priusquam funderetur metallum ; quorempore exacto , Retortam adhuc per sesquihoram sere, una cum metallo in ea
filo, detinuit. Tum verb ei mihi allata ut inspicςtem, satis insignem fuscae calcis . M i quantit
95쪽
L DETECTA PENETRABILITAS VITRI
quantitatem infundo deprehendi, partim etiam in superficie l ongE majoris partis
metalli,quod nunc in unam massam coluerat. Parte illa Retortae, quae sigillatata rat racta,primo Calcem exemimus,deinde massam;usque bilanci, in qua prius adipensa suerant, impositis, deprehendimus, ea valde manifestum ponderis augme tum acquisivit Ie,quod iia dc Operarius & Ego fallamur uterque, icbedae namque. descriptionem coistinentes, jam praera non sunt eratgranorum qu .uuor Se dim dii , operatione recitata acquisitorum. Deinceps, parta in capiendis hujusmodi Experimentis i , ,tentamen suit iteratum cum eadem ejusdem metalli ramella toruit quantitate.operatione finita quae tota nonnihil ultra bihorium duraeteraueffractoque sigillato Retortae collo, invenimus,amplam satis subfuscae Calcis copiam fuisse productam. Ea ponderata una cum Metalli parte non-calcinata, iadue, primitus 1 ns bis immissae , reperiebantur plus quam undecim oranorum ocdimidii pondus acquisivisse. Poterunt fortasse temporis progressu tot Sc tanta huic geminisque Experimentis superstrui . ut aulini etiam scrupulo, nimis forte Scepticismum redolere viso,
occurrere. Mem ni autem , cum mecum revolverem ex quorumdam Experime torum, superius allatorum, occasione , utut valde esset improbabile, non tamen
videri impossibile,ponderis illud incrementum , a corporibus in vasis vitreis igni expositis, acquisitum tolle,non a corpiiiculis ignis, sed a particulis ipsius vitri, ata n intensii caloris vi solutis laque corpus inclusum violenter adactis, proficisci; cum, inquam, hoc expenderem,visum mihi suille capere duo vasa vitrea, quorum unum in Retortae figuram erat constatum;iisque ponderatis,&dehinc super ignitis carbonibus per insisne temporis spatium detentis, tuin vero iterum appensis;
parum certi me potu ille ab Experimento hoc colligere Retorta semel mihi visa ultra dimidium granum in igne comparasse, nisi quod ab omni verisimilitudine abhorrebat, notabile adeo ponderis incrementum , ac pluries in vasis conclusis obtinueramas, a vitro ipso,non vero ab Igne oriri.
Cilina satis videatur manifestum , quicquid Chymici disserant de Sulphure
suo id postatico, vulgare Sulphur esse corpus satis Heterogeneum, quippe partes quasdam in se continens indolis oleosae sive inflaminabilis , alias verb acidas Aspiritib. is vitrioli perquam cognatas, visum mihi fuit Exp rimentum nostrum variare, illudque peragere cum liquore, qui palliin adeli censetur Homogeneus, ac Chy inici pronunciare ullum aliquem assolent, puta cum Spiritu vini, vel simili tali liquore qui totus absumitur Flamina , nulla fuligine nullave phlegmatis
guttula restitante. Ut iustitutum soc exequeretur, accurati appendimus ramei torum Stanni puri unciam unam, & ea immisimus in Retortam vitream, huic rei commoda in , collo ejus deinccps ad insignem exilitatem porrecto; ad manuinetiam habentes Lainpadem metallicam convenienter formatam , ita nempe ut ardentis hujus Spiritus flaminae commode in ea ardere posset , nec tamen eam
96쪽
A PONDERAB. PARTIBVS FLAMMAE. 3
praebebat suliginem , quoniam quamdiu sar liquoris ipsi suppeditabatur , inustum
illud permaiiebat. His omnibus ita paratis , cautὸ approximabatur flammae Re-rorta, Metallumque brevi temporis spatita sundebatur: Et postquam Vitrum e ' positum manserat flammae sere per biliorium in universum , sigillatus Retortae apex frangebatur , productaque non spernenda Calcis quantitas conspicit batur, quae circum Stanni partem residuam soluta iacebat,quod, fligefactum cum csset, in mallam obduruit. Hoc,& ipsa Calce e Retorta exemptis, ea adhibsta cura ne ullum fragminutum Vitri nos falleret, utrumque , ut prius, in eadem bi lance'
pondciavimus, & quatuor graκorum cum dimidio lucrum invenimus, non venientibus in rationes pulvisculis,qui internis Retortis parietibus adhaerescebant . qui que dimidium circitergranum faciebant. Vnde liquet, flammae adeo subtilis ac purae qualis ex hoc spiritu henitus deflagrante oritur, eam quantitatem,quae aequat grana quinque,detentam,suaque in Stannuim ibi expositum, operatione quodammodo fixatam fuisse.
In confirmationem prioris Tentaminis , in quo Spiritum ardentcm Sacchari adhibueramus , genuinum cepimus Experimentum cum defaecatissimo Spiritu Vini, lubstituta duntaxat uacia una Plumbi, in locum unius unciae Stanni. Eventus , paucis dicam lue erat; quod, postquam metallum illud in flamma detentum fuerat per biliorium, fgillato Retortae apice fracto , Aer externus cum strepitu in eam irruit indicio lane , vas omninb Hille integrum nosque infignem quantitatem Plumbi invenimus :septem quippe fuerunt se Iula & amplius , iii
calcem subcaesiam versa , quae una cum metalli residuo iterum appensa cum eia laprehensum a nobis fuit lucrumgranorum pex , liac Operatione iactum 1. N. B. Massa Plumbi,quae residua erat post modo recitatam operationem, parata a Calce, ponderata suit inque frusta di ilecta,ut scilicet recenti in mitteretur 'Retortae;in qua exposita rursum fuit flammae Spiritus Vini,ut mihimet satisfacerem, possetne totum Plumbi corpus, per operationes repetitas, vel sersan per unam operationem satis diu durantem,in Calcem redigi. Ac licet, postquam Retorta cujus collum protractum fuerat 9 detenta in flamma seisic t per duas circites horas, ipsa fuerit pedissequi cujusdam incuria infeliciter fracta, icisque pars de-
Perdita operam tamen dedimus ut ipsius cujus color erat flavescens P grana citciter quinque recolligerentur;quod uicticit ut probabile cila concludamus , totum potuiste metallum, si operationem illam commota potui: lemus penit asconficere, flamm1ntis spiritus actione in calcem Ic duci. a. N. B. Ac ne Chyinicis quibusdam notionibus inductus imagine sis , particulas olim ad flammam pertinentes excedere coalitioncm cum particulis Pli Dbi,& perfecta quadam unione reapse fuit se in metallum illud, cujus pondus au Sebant , transmutata;adiiciam,me j xta methodum alibi traditam Pseptem illa C luis scrupula,quae prodiisse dium s in Experimento tertio exaltancile, in Ac e
97쪽
4 DETECTA PENETRABILITAS VITRI
& Aqua ponderando, ac deprehendissse,ut exspectabam,quod , quanquam gravitas metalli absoluta per flammae particulas firmiter ipsi adhaerentes suerit adaucta,hoetamen Plumbi de extinctae Flammae agsregatum multum gravitatis suae I feci a amiserat.Cum enim Plumbum habere se soleat ad Aquam ejusdem molis , ut undecim dc dimidiam circiter ad unum,subtilis haec plumbi Calx ad ejusdem molis
Aquam se habebat nonnisi petarier propter ut novem ad unum.. Caeterum non sunt haec sola illa Experimenta,quae demerae Flammae in corpora vitris inclusa operatione institui; at suiscere ea autumem , ad Tituli, huic scripto praefix veritatem coriaprobandam.Vnde enim,amabo,potest hoc absima gravitatis non enim loquor de specifica incremeritiam, in metallis merae staminae expositis a nobis observatum deduci,nisi ex partibus quibusdam ponderabilibus Flammae)Et quomodo partes illae invadere poterant partes Metalli in vitro inclu-s,nisi vitti poros pervadendo3Verum enimverb,cum rear esse Θιλοσοφον , Cel magis esse sollicitum ut quod scribi inus appareat mirum quam ut sit verum;vel Pr clivem esse promovendae famae de miris,in veritatis licet tarsan nonnisi remoti iis aut collateralis, fraudet ingenue paucis subjungam hac occasione duo vel tria monita,quae tum tempestiva in cautelam fuerint,respectu porositatis vitri,tum
nonnulla,rerum aliarum respectu,suggerant.
Quare non mihi sumo .per Experimenta praegressa probare Porositatem Vitii ultra quam prae se sert Scripti Titulus; respectu scilicet Ponderabilium partium Flammae. Nam alioqui nullatenus cum iis sentio, qui putant,Vitrum Acilὸ pe 'netrari polle et, ut multi volunt, a liquoribus Chymicis; vel, ut quidam, ab A gento vivo,vel,ut alij, sitiem ab Aere nostro: Cuin opiniones istae Expetimentis illis non consonent,quae ad eas examinandas de industria peregi,ut ex alio scripto
Praeterea, s Incsementum, quod factum deprehendimus in pondere corporum , nudo igni a nobis expositorum , comparamus cum corporibus ejus dein sinitisve familiae, inclusis in vass vitreis, vel duntaxat in crucibulis; operae precium fuerit considerare; Praebeaturne ex hoc acquisiti ponderis discrimine causa suspicandi, corpuscula, unde constat Ignis & Flamma, non omnia ejusdem esse magnitudinis & pariter agitata; sed vas interpositum arcere particulas crassiores cujusdam secerniculi ad instat, dum minutissimis maximeque actuosis transitum permittit.
Considerandum insuper propcino , Num haec Vim permeabilitas , minutis etiam particulis id pervadentibus concessa, ipsarumque ad metallum ; in quod agunt, adhaesio, necessario implicet, Poros semper sat magnos esse ad corpuscula ejusnodi transmittenda λ An verb dicendum potius, Vitrum passim esse texturae compactioris , quana quando in Experimentis nostris aperiuntur pori ex veli menti calore flammae quae id ferit, quaeque in statu illa transitum concedere potis est corpusculis grandioribus quam quae permeare vitrum in statu ejus ordinatio queant ; atque penetrationem hanc plurimum juvari ex vehementi igne Ium partium agitatione, quae utique motus sui rapiditate viam per strictos vitri
Poros sibi paraut , di prolaudE satis in Poros corporis in lus penetrant, ut illic
98쪽
. A PONDER Ap. PARTIBVs FLAMMAE .
urmiter haereant: haud aliter ac globuli plumbei manu in asserem evibraticis eundem decidunt , cam bombarda explosi eum penetrent , in eoque haereant . Notumque mihi est Menstruum, quod in metallum quodda.n , duiv. sei- dus est liquor, vel tepidus duntaxat , non agit; cum iamcn calore intensiori
Praeter rem forti3 non fuerit , hac occasione adiicere , qudd , licὰt omnes passim fateantur , Vitrum longe exilioribus instructuin esse poris , quam ulla materies alia, conficiendis vasis, quae igni exponenda sunt, adhiberi solita; at-rainen , donec uberius edoctus fuero, cavebo , tum ne definiam, utrum rectitu-uo, quam Physici quidam supponunt in poris Vitri, prout est corpus transp Iem , Vel potios in eorum seriebus, faciliorem reddat Permeabilitatem illam , a nouis in Vitro notatam; ium ne ab Experimentis praegressis concludam, ponderauites partes Flammae perinde posse vasorum Metallinorum poros pervadere ac Vitreorum. Etennia licet cum vase quodam Argenteo , ex meris bracteis curra omnem coagmentationem consecto , Experimenta duo vel tria sumserimi quorum communicationem rostulare potes quando libuerit, ) eo fine ut haec dubia expedirem; attamen casu quodam , qui, licet inopinatus non suerit, s tu tamen infelix erat in conatu meo eludendo , impediebar, quo minus potiem, apparatus commodi inopia , Experimenta mihi proposita ad eventum perdu
Iam vero postquam operam dedi in praecedentibus monitis, ne ab Experimemtis nostris ducantur consequentiae minus tutae,reliquum est,tria quatuorve indignare Corollaria, quae tutius erolici inde possitnt. Quibus, si otium detur,unum alterumve monitum de Quaesitis ulterioribus subjicere potero.
Paradoxum hoc confirmans. b. . ira Posse scilicet mammam agere ut Mensruum, coclescere eum corporibus in quae operatur. N Nperimenta, quae peregimus recitavimusque, de Flaminae quoad quaedam
cy is partes pξr vasa vitrea permeatione , deque ejusdem in metalla inclusa operatione , confirmare multam possunt Paradoxum alibi a me propositum Flammam scilicet polle esse Menstruum , eoque nomine in corpora quaedam operati ; non modb insignem eniciendo comminutionem ac dissipationem nartium, sed & tuarummet particularum cum corporis patientis partibus coalitione, adeoque durabili facta lubstantiae& ponderis additione. Nec Flammis, cum sint Menstruum, repugnat, qubd in Experimento nostro plumbum Stai numque, iis exposita, in pulverem duntaxat redacta , non verb in liquoris se
99쪽
έ DETECTA PENETRABILITAS VITRI
interpositum praeclusit particulas igneas qub minas numerosae satis pervade-rent; expendo mecum , necessarium non esse, ut omnia Menstrua sint ejusmodi Solveutia, qualia objectio ea esse supponit. Etenim utrum fiat uti quandoque sui suspicatus ut Menstrua, quae pro simplicibus habemus , composita sint ex partibus valdὸ differentibus , quarum altera praecipitare potis est quod diissolutum suit ab altera; an verb ex alia aliqua causa , nunc non vacat disquirere: Certum est , Menstrua quaedam corrodere Metalla aliaque corpora, nec tamen omne, quin fortὸ ne quidem ullam partem insigniorem, in statu dii ii tionis servando. Videre illud est , si Stannum immiseris in certam quantit rem Aqua fortis , quae perbrevi temporis spatio id ferὰ totum in substantiam Ieralbam reducit, quae, sicca cum fuerit, genus quoddam calcis est. Consimiter, beneficio justae quantitatis olei Vitrioli, igne forti ab Argento vivo ab sttacti, aliquoties ipsum Mercurii corpus ad album pulverem reduximus, cujus nonnisi exigua pars aqua diffolubilis erat. Atque albam istiusnodi Calcem obtinui per alterius cujusdam corrosivi liquoris in corpus non metallicum acti
Amota hunc in modum a Paradoxo nostro difficultate injecta, statim propera rem ad Corollarium proximum , nisi Phaenomenon quoddam huc spectans se offer-1et, quod notam incretur. Etenim, siue id oriatur, ut videtur probabile, ex vehementi agitatione permeantium particularum Flainmae, quae vi divellunt corpus cula metallica ,s se ex indole Menstrui ignei quod quasi percolatum per ipsum virium , perquam minutum sit oportet, ) dignum est observatu, quam exigua quantitas , quoad pondus accedentis adhaerentisque corpo is sulficiat metallo corrodendo, si conferatur cum vulgarium Menstruorum quantitate , quae eam in rem requiritur. Cum enim impendere teneamur , ad crudi Plumbi solutionem faciendam Spiritos Aceti vinos pondus , Plumbi pondus aliquoties superans, quin imb Aqua friis pondus cum aliquo, licet non tanto, excerui; Observatum fuit in Experimento nostro , licet Plumbum nonnisi sex granorum pondere fuit auctum, plus tamen quam centum & etiginii grana ejus, corrosione in pulverem abiiste, ita scilicet ut corpus corrodens nonnisi vigesimam circiter partem corporis. corros facere videretur.
Paradoxum proponens circa Calcinationem se Calces. ALterum , quod ex nostro de Vitri a Flamma permeabilitate invento deduci potest, hoc fuerit: Causam scilicet esse dubitandi de illius, quod circa Calcinationem tralaestium est , veritate; speciatim verb de placito illo, quod non sollim alii, sed & ipsi Chymici , de Metallorum & Mineralium Calcibus foverunt. Cum enim passim supponatur, in Calcinatione magnam partem corporis di elli, nec ita Terram , cui chimici j sunt Sal fixum, resti-
100쪽
tare; cumque ipsi Philosoplii Mechanici f horum quippe duo vel tres de Caticinatione sunt locuti , J sentiant, multum dissipari ignis violentia , partesque
residuas, dum humiditate sua magis radicali & fixa privantur, in particulas liccas fragilesque converti : Cum.inquam , haec placita foveantur circa Calcin tionem , videtur equidem , non rite formata esse, nec obtinere universim, quandoquidem applicari minimum nequeunt Metallis istis, in quae peratia Experimenta nostra fuere. Etenim neutiquam ex iis apparet, ullam quantitatem. dignam notatu , humidarum uigaciumque partium in Calcinatione fuisse dissipatam; sed id omnino & nranifeste admodum apparet , hac operatione Metalla plus acquisiviile ponderis , quam deperdidit se adeb ut praecipuum Metalli corpus remaneret integrum , tantum abest ut eskt vel Elementatis Terra, juxta sensum Peripatcticum , vel compositum Terrae & Salis Fixi, ut Chymici pausin de Calce Plumbi sentiunt. Ex qua perquam erronea Hypothesi inferre s lent,edulcatum Vitriolum Plumbi, quod Saccharum Saturni appellant, nonnisi illius Sal dulce elle , elicitum solummodb per Spiritus Aceti vinosi actionem, qui sane copiose satis ad illud componendum concurrit. Unde colligo, Metalli calcem, etiam per se, ut loquuntur, Paratam , hoc en, per ignem citra addit mentum , ei te polle, saltem in quibusdam casibus, non Caput morauum, ream
e damnatam , sed ejus Magisterium. Sensu quippe Chymicorum illorum , qui prae caeteris volunt se intelligi , illud propite Magisterium est , in quo non
sunt segregata principia , sed in quo conservatum corporis praecipuum , novam convenientemque sormam acquirit, per Menstrui sive Solventis , in praeparatione usurpati, additionem. Et, ne huc argumentum ullum ex iis , quae commentatus sum de Qualitatibus particularibus transcribam , coniicere poteris, quid veri subsit ei, quod perhibent, maximam scilicet partem corporis , seu Omnem humiditatem radicalem in Carcinatione expelli, quae proinde Metaulum in aridum fusi sique nescium pulverem convertit; conjicere id , inquam, poteris ex eo , Quod aliquoties ex Plumbi Calce genuinum Plumbum reduxi. Menaliasque, cum accepillam taliam quartamve, ex conjectura, partem Calcis plumbi, tertio Experimento productae , me comperiisse Experimento de industria excogitato , poste citra ullum pulverem fulvum aliudve additamentum,
sola applicatione nantinae Spiritus vini impense rectificati , brevi temporis spatio obtineri insignem quantitatem malleabilis plumbi, cujus pars illa, quam ex curiositate diligenter examinabam ipse , malleata revera suit : Tantum abest, aridum illum pulverem, unde reducta illa erat, praegressa Calcinatione suisse supposita illa,ad metallum necessaria, humiditate radicalli privatum Quid ex hac Reductione inferri possit ad Qualitatum doctrinam elucidandam,non est huius loci explicare.
QVod supra de Vitii permeabilitate deteximus, usui esse,inter alla, per m dum Corroris potest in controversia calide inter ipsos Philosophos Coz-