Doctori Ioanni de Sosa Sotomayor, medico ac chirurgico praestantissimo

2쪽

tor amplissime,mihi gratissimae, fuerunt tuae rationes uno quidem quod graui admodum oneri, quod dudum imbecilibus humeris meis assummere volebam, te quoque validissima manum admouisse conspexi altero quod in his, quae a te antea ed ditae sunt , paucula etiam dicere tentarim; quae litteratissimis hominibus, qualete esse cognoui, placitura iudico; fecisti igitur me

ut verum ingenu e fatear, ex tu is rationibus audaciore;& meas mihi rationes plausibiliores ita reddidisti; ut tentare non sim veritus illas bonis viris Doctissimisq; hominibus perlegendas Offerre . Placet enim tibi quod non admittam falsam,it Iam capitis inungendi opinionem ab aliqui bus huius ciuitatis medicis insignibus probatam. quartantum abest ut sit bona , ut ab omni republica expellendam veluti inutilem deceptoriam &Omni penitus veritate carentem putem , longior

autem fuerim, superfluὀq; laborauerim, si pernitiosa eorum dogmata velim sigilatim confutare, alioqui a Ioanne de Vigo, Falopio, Manardo, Fernelio,& alijs refutata; ad quos illi remittendi sunt qui veritatem in hac controuersia perfect8 scire

desiderant. Vt igitur tantam rem agrediar, iure iudicaui prius argenti viui quo litatem depromere; ut inde nostra clarior euadat disputatio: in qua re sic me geram, ut prius argumenta probantia argentum vivum calidum esse adducam uecundario Aliqua proponam fundamenta,&coclusiones veis A a ras

3쪽

ras stina am circa illius qualitatem: Tertio argumetis satisfactim: Quarto ex dictis corolarium educam , in quo breuiter probabo nullatenus caput inungendum fore; quo finierur nostra c5trouersia: quae utinam sit ad utilitatem nostram,ut inde melius luem Gallicam possimus ab aegrotis penitus

extirpare.

Ad primam igitur nostri tractatus partem de-Ueniendo probatur. Primo argentum vivum calia

dum esse: quidquid mouet, agitat & humores conturbat,&expurgat, debet esse calidum ;lic videmus in medicamentis purgantibus, in quibus semper caliditas reperitur: Sed argentum vivum hos effectus causat: ergo argentum vivum calidum necessario debet esse, Probatur maior, quia conturbatio, & commotio, sursumq; de lario medio si caIore, sicuti torpedo, quies,&deorsum ferri media fit frigiditate sed argentum Vivum conturbat, X-

purgat, atq; sursum ad caput,&palatum elevat humores lue Gallica infecto,s: ergo necessario debet Aristo. . esse calidum. meth. c. s. Secundo sic: propium est caloris scindere, ac liquare, sicuti frigiditatis condensare & vnire; clargentum viuuam liquat gummossitates, & lento

humores in venis,&ambitu corporis contentos. .

Vi te male ergo argontu vinum calidii est.&non frigidum. sum con- Tertio quidquid in se acrimonia habet, tali dii Doue, spi- est secundar enim qualitares primas in sequntur 'rum quia sapor acris, tenuis,&igneae naturae cum sit ex si eatida , tenui, siccaq; materia nec alia consi steroplicati m. putest

4쪽

potest os acrimonia serit,compungit, calefacit is

p eqi etiam exurit, penetrat,meatus aperit,crassos humores extenuat, attrahit,&foras euocat urinas

menses & sudores mouet; sed argentum vivum maximam habet acrimoniam , & illam in humo ribus induciti ergo argentum vivum, cum hos omnes effectus causet, quos modo diximus, calidum hecessario debet esse. Maior probatur ex Galeni authoritate quarto: simplicius. ubi ex varietate sapor u varias educit qualitates austera enim & stryphna Grecis, a nobis a cerba vocata, ut inquat iis latibus activis non multum ab aqueis recedunt, ita in passi uis non parum discrepare credenda sant, quemadmodum acida qns si exacte acida sint, sei-gida potius , quam calida putanda videntur; quae aurem ex acte dulcia sunt, calida modice esse ne mo dubitabit: sicuti, amara quato dulcibus calidiora talo acribus ese minus calida, at quae mixta exuuijs hisce saporibus stini pro mixtionis varie tale mixtam quoq; temperaturam habere necessi R. capte. est Hoc esse verum patebit omnibustinum quar- Viir I tum librum simplicium medicamentorum lecti- nem Y Titantibus & inconfirmatione asti mpti videatur ver. Valba Caleni scitatis cap. parum post principi se g. rur tarsori pro-stim ad acres orationem vertamus ac primum CX urto ca . 8. .

acte ipsos calidos dicimus &c. ubi iri ultos, varios de curaque culosis e TZctus obaeti sapor,proe en os co mobio Lmam erat, qui nostro argesti vivo propter strara tici Parea; exuperantem acrimoniam conueniunt. te lue γ - .arto sic: penetratio est qualitas, quae sempor nereae Py. A. 3 calorem 28, p. ;

5쪽

ealore hi sequitur: sed tanta est penetrationisvisae eri vivi, ut si cerotes tib ijs imponamus , sem sim, S paulatim ad palatu caput,& omne genus neruosum penetrat:ergo tanta penetratione, impossibile videtur, quod argentum vi aum non si maxime calidum

Vide Fer- Quinto agilitas, motusq; ille celerrimus est pasneli in ὁe so quae sem per nimium consequitur calorem; sed

H ditis re tantam in se habet argentum vivum agilitatem, umcausis vasormam viuetem,quq moueat, habere videatur.

lib. a. cap. ergo ista agilitas,& motus ab exuperante calorei g. iv - debet prouenire &non ab alia qualitate. se. Sexto Vis illa corrosiua quq gingiuas errodit,&exulcerat, nullo modo a frigiditate, sed a calore debet prouenire ergo saltim aliquas partes debemus concedere calidas,a quibus tenuitas, visq; cor con* ή- rosiua procedit, ut inquit. Conciliator, qui dupli ior dii se cem naturam argento vivo tribuit,terream quan fetis dam & sulphuream; a queam alteram: qua propteT duas qualitates attingit, secundum duas naturas

quibus potituet & gaudet.

Septimo probant suam opinionem authoritate Galleni Abi: Alia batis, Rasis Aris. C5stantini Iachi, ni Nicolai Massie,& aliorum apertetenentium argentu viuum calidum e mittitur fortasse rationibus ti argumentis iam supra ad fluctis. Hςc sunt argumenta quς probare videntur aragentum vivum calidum e Te pro quorum respontione aliqua prius supponenda sunt Primo supponendum est, cotidianam nos doce

6쪽

re experientiam varios ei sectus nobis manifestos quorum instrumentalem efficientem causam no- his ignotam esse manifeste videmus voco inflTu me talem qualitatem illam ; media qua agens principale effectus artingit quas enim in terra videmus res varias, quis non miratur ' quis eorum causas agnoscit quis effectus per cognitos habetgquis aeris immensi miratula perspicit, aut explicata tenet e quis varioru operum & mirabilium effectutinaturas,& supra terrasi&interris non intuetur,&in admirationem protrahitur quis immensas terrae voragines ' quis faedas aeris pestes earumq; causas plane intellectas habet j quis exercituo hominu in aerea regione inter se pugnantium rationem reddet ρ quis est, qui, inquam, neget omnia haec magnam habere admirationem & eorum rationem non posse minis rari y quis enim non videt,& admiratur Vasti Oceani naturam; qui mire bis irrer duos lunae exortus affluit,fisq; in alueum redit,eiusq; si ngulorum dierum incessan rer fluxus& refluxus i quid de admirandis fluminibus, di fontibus , qui modo hic frigida imodo illic calidascaturiunt; non nulla etiam maria diuersas aquas

calidas, frigidas, puras impuras, salsas, & dulces

in eo leui alia eo habere non miratur Z quis magnetis, aliorumq; lapidum,& medicamentorum purgantium qualitaten, ut philosophiae debetur ad Unguem percallere potest quis rerum mirabiliti, quas Plinius in libris de naturali historia resertina uram poterit ostendere ' quare necessitate con-

7쪽

viai quandam i mittis rebus qualitarern incognitam 8c indiscibilem tribuere debemus, media qua effectus vario a & miraculosos produci conspi

cimus.

Secundo suppotiendum est tanquam certum lafirmum, quod postea probabo, argentum vivum e To venenu, & malesca ocultaq; qualitate animatibus omnibus summe aduersari, atq; eoru substatia disci pare & putre facere, non pondere rissc grauitate sui male quidam) nec propter impotentiam ad actuaticinem mam sic omne graue, di quod minime actuari potesta nostro calore, venenum enset, sicuti aurum, argentum.& alia metalla qus nulneobu, latenus propter pondus & impotentiam ad actua G, asiniti tionem venena diςi possiant.bb. Pro qua veritate confirma da, A stabili reddenmie. h. 1: da sciendum est venena Omnia triplici natura con stare. Prima proprietas occulta appellatur, quae specificae cuidam&occultet quatuor elementorum mixtioni innitur; secunda ost quae vim suam in qualitatu excessu exercet. Tertia est & omnium Irinxi me periculosa, quae, & si quantitate sit mini. ma , subito eum intra corpus fuerit assumpta , &actuata, paria a mora interposita pestifera inferta cidentia, quam propie. venenum appellat Aut cenna lib. a. de medicamosis cordi conferentibus.'Hoc enim proprium, habenti non ob excessum caloris, frigiditatis, humiditatis, vel siccitatis, sed ob peculiarem quandam malignitatem, quam nososim expeculiarii P qcesta xl ementorum mix-

8쪽

tione contraYerunt, sed ut aliqui putant) ex alia cuius signi coelestis influxu propter materi et dispositionem acceperunt, nihilominus qualitatibus suis ima ituntur, I sustinentur : cuius generis est argentum vivum, quod & si ad frigiditatem vergat 3cilla sit manifesta qualitas suae formpe conserua-

viva, tamen ex modo mixtionis elementorum, dc

ex influxu Coelesti quandam malignam , specificamq; qualitatem adeptum est, qua nobis, & omisaribus animatibus etiam paruulis, ut pediculi sunt. toto genere deleterium sit. Tertio stipponendum est: sicut dantur varia medicamentaquet certis & determinatis partibus magis proficiunt ut absintium ventriculo &iecori. caparri lieni & inter medicamenta expurgantia Rhabarbarum maiorem cum iecore familiaritata habet quam cum aliis partibus, agaricum cum verauriculo, Carthamum cum pectore Si sic de alijs , sic danturvaria venena quae certis determinatisq; partibus magis sunt obnoxia ut cantharides vesicae lepus marinus pulmonibus , imo quod magis est: in .eter venena quaedam sunt quorum sympthomata prim sim vel incerebro, vel iniecore , vel in corde

in conspectum veniunt, ut de Iuschiamo legirurqui statim percerebri l ser sympthornata cognostatu quemadmodu ephemeri colchici per alui fluxum in quo excrementa, similia loturς carnis rencenter mactatae apparent sic argentum vivum quadam antipathiam cum toto genere neruoso habet

ut eius temperamentum destruat maligna sua qua

B litate

9쪽

litare resoluto que temperamento & tanta se gi ditate inducta ut nec febri ardenti caleat,&ita parali sis a poplexiae aliorumq; frigidor i affectuu est causa: que frigiditas meo videri no est sola propter frigiditate argenti; cu ipsum tantam frigiditatem non habeat ut calorem natiuum possit deuin eere & eius loco tam intensam introducere frigi

citatem.

Nec etiam propter calorem corrumpente dis spantem & resoluentem ut malequidam) quia, si a calore corrumpente fieret cur partibus extra applicatum tanta fricatione ipsas non corroderer,

& maximε exulceraret; sicuti calx, sandaraca, &auri pigmentum. Nec valet, si dicant; quod sandaraca, 8c calx ad

uantur a calore partium extern arum,minime vcizb argentum vivum. quantam haec responsio falsi .

talem habeat probatur, quoniam impossibile est,. quod effectus argenti viui appareant,& quod non si actuatus at in illis qui inunguntur effectus apparet videlicet illa pernitiosa &maligna sympiliomata atq; illa totius corporis conturbatio,& evacuationes per sputum per aluum , per sudorem &per resolutione: ergo necessario debet esse actuarum; si ergo est actuatum & opera illius. a calore fiunt, quare tanta fricatione curim dc carnes, quas penetrat, no exulcerat uimia sua caliditate 'quod praestat allium; & piper, calx, & alia quae non tantum habent calorem, sicuti ipsi asserunt argentum uiuum haberς.

10쪽

Quarto supponenduin est duas argenti viuidis id

serentias constituendas fore , natiuum Vnii & pu- fuit OV tisarum, quod in uenis λdinarum argeti viui inueni- tionibus intur: alterum factitium cuius componendi ratio qui si nem Dioscorides lib. docuit. nostra igitur con- vl

trouertia no Cir n lii de puro argeto vivo, quale in 'suam inera reperitur , non vero de calcinato&factitio ut propio Valeriolat utar verbo) quod

propter calcinationem & variam eius compositionem adiurendi qualitatem consequium est. His sic constitutis; veniamus modo ad secunda in ostri tractatus partem , inqua conclusiones statuamus circa qualitatem ipsius argenti vivi. Sit pri t. credorna conclusio. Argentum vivum nullo modo ca

Iidum & siccum est , sed frigidum & humidum

hane conclusionem expraeste tenet Abi. r. canonis capite de argento vivo, Albertus Magnus lib. de mineralibus propio capite Guillermus Placet inus . suae chirurgiae, Mathiolus etiam extreme frigi gidum gi humidum esse scripsit ἔξ sua frigiditate humores corporis congelari & humiditate putrefaciente infici quo sit ut qui id assumpserunt faeduex ore halitum reddan tenet eandem sententiam Libabius lib. i. commentationum metallorum lamultis alijs inlocis. Huius conclusionis primam partem, praeter Euthoritates, rationibus & experient ijs confirmatur : quod stupefaciendo dolorem se)at frigidum debet esse at argentum vivum hoc prestat: ergo frigidum est.