Ad Sigismundum 3. Poloniae regem F. Matthaei Zauacii Roxolani Axiomata theologica

11쪽

se eontineat finibus. Ae vieeuersa partes supremet & infimae regionum, circa mundi vertices restringuntur: partes vero earundem mediae in 'er utrunque polum dilatantur Tria insuper iam recensita ignis complectitur : qui adeo purus Iarusq; est, i a nobis visu notari, aut aliquo sensus iudicio percipi nequeat. 8 Haec quatuor nullam inter se perpetuam conseruant αἰαλογαε eum terre magnitudine multis partibus aqua superetur, ut interim taceam ah rem quoque multo minorem esse globo ex laticibus soloq; consecto , dum vix quinquaginta duobus millibus passuum plus minus , ut summi quique demonstrant optici) in altitudinem porrigatur. Hic deinceps omnia quantitate quadam proph immensa ab igne vincuntur . Vnde iam pridem explosa e st decuplam inter elementa proportionem statuentium sententia, quq & experient ijs certissimis, S accurato Mathematicorum calculo absurdinima esse covincia ur.

zzzzzz raramazra m Ararara rara m a P rara vi erata taetra DE PRIMI HOMINIS FORMATIONE

Rincipibus mundi partibus ita dispositis, terrestrique globo vatiis , tum uiuen '

tium, tum omnis vitae expertium, speciebus exornato, ad extremu homo ipse, qui veluti rex cunctorum esset, atq; ad c um perinde ac si ad finem propositum caetera collimaret omnia,formatus est. Huic suae creationis initio pignus iternae vite,iustitia originalis collata fuerat: qua facilius suauiusq; , Bi sui creatoris benefacta pensat et & innatam sibi innocentiam tutaretur, &absque ullo negotio sensuum petulantiam, quae illum suis eblanditum lenociniis, aliquo trahere potuisset deuium, reprimeret atque coErcese . o Cum autem creatura omnis ea lege a suo fluxerit conditore, ut m illa non parua bonitatis immensae reluceant signa,nec obscura Trinitatis aeternae appareant indicia, quia Theologis nune umbrae, nunc vero vestigia passim iam usurpatis nuncupantur vocabulis:homo san omnium quam maximE diuinam resert imitaturq; naturam . in ipso et enἰm elatissima similitudo imagoq; venerandae πιαδὶς expressa est, quam rationis par

ticipis animae facultates, dum sibi proprias asciscunt ministrationes absque harum siquidem adminiculo id fieri nequit omnino integerrimE constituunt.

Ia si παῖ Tra rata INCARNATIONE VERBI,

Iustificatione impis, Sacramentis. in genere, deque aeterna beatitudine.

UM uva iam nulla propemodum earum quae mole corporea sunt predidi reis rum, ita Dei capax fieret uti homo, nec vero is diu naturae suae bonis potire tur, sed mellitis sensitum obsecuriis blanditiis, sui conditoris mandata trans- vrgressiis esset: atq; ita& iustitiae a principiσconcessae sibi sui'; posteris orna. Ementa perderet quo solo delicti originalis uniuersa constat natuta ) ει 'lici

llatu n isese in deterius mutato,perpetuq damnationis reus fieret, sane non poterM ille

12쪽

pacto aliquo absolui reatus, nisi aeterno consilio, Dei filius humanam sibi eopulasset sub istantiam,in qua perditionis nostrae damna conuenientissime resareitet. ιε a Nec vero culpae illius primitiuae abolendet, hominisq; a miserrimet captiuitatis serui stute asserendi caussa duntaxat, Uerbum Dei seruilem sibi astiuisse naturam eredendum, est: sed eo vel maxim E perpetuum spectasse decretum, ut humano generi etiam si idununquam deliquisset,elatissima visione Dei,cuius gratia conditum erat, nobilitando in Ateratis, atq; optatissimo suauissimoq; Christi Domini aspectu reficiendo exterius , hae Jratione quam optimὸ prospectum esset. Iunxit ergo sibi fragilem hane substantiam Dei filius, atq: illa unio ita sui est propria, ut totius Trinitatis minime sit communis r in qua nulla naturatum perinistio, nec aliqua unius in alteram facta est eonversio : sed licet di uerse ac omnino di sit miles, in unica tamen eamq; simplici sit ma eo uenere subsistentiam εἶ In qua quidem ἐν- κυοι nihil diuina persona indignum, nihil rerum naturae ad tuersum actum est, cum & singui .e hypostases. singulas quin etiam plures ereatas sibi pos sent hoc pacto anne tere naturas r quamuis ut Anselmus quoque aut hor est tres perint

ne hominem eundem assismere nequeant omnino. Nec demum naturam assumpti sub si ilientie assumenti voluntate stabili, amoreq; summo, eontinuo eoniungi erat nee esse: quandoquidem rationis quoq; ac viti omnis expertem substantiam , diuinarum perso gnarum alicui, illo modo copulari potuisse, nefas non sit credere. Ex hae praeterea suspicienda unione, incommutabile Dei verbum , quanquam eorru-γptioni obnoxiam . tot menti, q: destinatam contraxisset naturam , ut ratione sibi astit xiiii bstanti et cete suppliciis affectum trucidatumq; pridicetur: animiqi sitae pars tum sempiternis contemplandis dedita , tum etiam inferioribus moderandis nata que duae ratione tantum ab inuicem differunt nullos tristiti et sensus dolorisq; perturbationes non tDetit experta : natura tamen asiumpta, plurimis inde ijsq; ptestantissimis suit decorata

muneribus. v

s Etenim fi rationem spectes, qua, eum sit substantialis pars animae, nihil dignius unica voluntate excepta in homine reperias; ea certε altissima rerum scientia intelligentiast etiam prestare videtur. Preter enim uniuersaliores rerum sermas, quae sibi eum Angelicis ordinibus comunes obtigere e praeter rerum singularum ideas,que illis quidem de cnegatet, huic vero a natura insit et suere,ipsa profecto elatissima Dei visione, eiusq; absci. sluti tina stultione, nulli unquam naturaliter eone ella creatur e , nee non, qua maior reperiri re queat, gratia anima Christi statim a prinei pio sui ortus erat dignata. n 6 Ergo tam admirabili adeo disparium substantiarum eoneordia, ine tedibile sanε est quanta bonoru aceessio generi humano acta sit. Nam iustitia superio te euius possessio sne vita, amisitone vero mors antiari constibat perdita, isto saeratissimo naturatum ne ixu, haud dissiculter hominis damna restituta fit cedra tamen, ut idem , semitem malotu, concupisce elatumq; quotidiana ludibri , veluti certiatinum delicti semel eommisit in se experiretur supplicesum. s. si ristus enim a primis. sui eonceptus primordiis, usq; ed patrem suum, euius prae L destinatus quidem, nequicquam tamen adoptiuus est filius demereti occepit , ut eius nobilissimis interuenientibus promeritis, prima gratia quam nemo,quantumuis industriae suet neruos omnes in hoe eontenderit, adipisci, nes; et recipiendet , quantumcunqripse egerit idongum sese reddere potest uniuersis collata sit, qui nobis nais atrae acrindictae filijs, originalis iustitiae vi e es obiret. In hae potici mem uniuersa mortalium iustitia consistit, quandoquidem diuinitis humλnis illapsa mentibus, bonoru actuum cunctis est origo, qui tantisper rationem merita explere non valent, dum Deo penitus accepti fuerint. Hic de charitas pasim vocitari solet, non ea quidem ancteita Desum animos nostros miti sic E conformans, praestanti silinum reuera mentis humane decus aedonamentum . . i. o I 8 I T g Deus itaque optimus, qui nullius in operando eget auxiliis , quiq; ita res emetendis

procreandi qz rebus pretis sit, ureta aua per se 'tu ad miniistr nes umessa facul tenis lubricam humani genetis rud'r tum promita in quodque eulpa

sibi reliquFntistiens

13쪽

. origἰnali ineli natum infirmius esset, quam ut gratiam semel collatam retinere posset, hac quoq; in parte liberalissime sibi prospicere dignatus est. Nam & legis naturae tem poribus, ab ipso data certa non desuere media, quibus peceata expiarentur, gratia con ferretur quae quidem ambo ita sunt connexa, ut tametsi unum sine reliquo ex sui natura optimὸ valeat consillere,qua tamen suauissime disponuntur omnia, diuina illa ιιτατε, adamantino quodam vinculo ipsa copulauit S multo magis Circuncisio data patribus eonfrendis nisce nata suerat . Verum longe amplius uberiusq; Ecclesiae sacramenta, nobilissima legis nouae pignora id praestare, nullari nus est ambigendum. 9 Est enim Sacramentum sacrae rei signum, ut eius similitudine gerar, Reaussa existat. Unde sacrosancta istaec signa,quam optimε gratiae virtutuq; diuinitus infusaru vata atque instrumenta dici post unt; non quod aliquam istarum in se formaliter cohibeant, cum ad id nulla omnino illis sit potestas: nee quod viribus proprijs in anima aliquid verὸ efficiant, cum & gratia S cuncte mentem ad ipsam praeparantes, si quae sunt qualitates, a

Deo ereentur immediatὶ, cuius etiam solius est sacramenta instituere. Praeterea Saeramentorum quodlibet verbis constat & rebus, S licet utraque haec materiam cuiusuis Sacramenti statuant, quam rectissimξ tamen in illis materiale ac formale distingui solent. Sacramentorum item nonnullae menti humani perpetuum quendam imprimunti quem verisimile est formam quandam absolutam esse, distinguendi caussa vel maximE, citra ullum medium a Deo infusam qu dam nihil sempiterni in animo relinquunt, unde & repeti posIunt, reliqua vero non item. Si quid autem illis roboris, sicut dignitas, aut si quis usus est , oia sane mediatoris Christi Domini sacratissimae passioni aceepta referri debent:quae vel eo quam maxime sunt nobis tradita costio, ut perfecte dispositos,peridoneos nos redderet aeternae beati tudini,de qua iamia dicturi sumus. so summum ae praestantissimum uniuersε ratione utentis naturi bonum , selicitas est non ea quidem Aristotelica qui suum quoque ius hic interponere posset, nisi eadu ea, sortunaeq; casibus exposita quaedam , beatit udi ni alligasset, atq; illam hae in vita variis aerumnis pressa, malorumq, fluctibus agitata haberi posse existimasset verum qui quid adeo persectum,adeo naturi sit consentaneu, ut eo nil melius,conuenientius, celsius de expeti queat. Sanὶ huiusmodi est illa desideranda cum optimo supremoq: fine eopula, quae lacultatum nobilissimarum lanctionibus, rationis inquam ac at uitrij unde quaq; liberi sed huius potissimum gestionibus, ceu catenis quibusdam arctissimis absoluitur. Haec est illa Christiana silicitas, quae uniuersa mundana pristat gaudia,quae cunctis opibus honoribusq; est augustior, quaeq; nec labore acquiri, nec sudoribus vliis digne parari queat, velit m sola diuina gratia supplicibus humilibusq; donetur.

Laus D E O, ac Dei parae semperque virgini Mariae

' Ii in omnem aeternitatem.

Disputabuntur iis Aracaeli, Mense Iunio Die m Hora: g.

ROMAE, ex Typographia Titi di Pauli de Dianis, i s 8 8

s PERIOR M PERMISSU.