Disputatio juridica inauguralis de probationibvs. By Jacobus Verheye

5쪽

D IS PUTATIO IURIDICA

INAUGURALIS

Ex Authoritate Magnificii Re roris

Juridica Facultatis Decreto:

Pro radii Doctoratus,&Privilegiis in V. s.consequendis, Publico Examini subjicii 4 ACOBUS VER HEYE, Taea, Telandus, a diem ii, hora lacoque solita.

Ex ossicina ANTON 1 1 SMYTEGELT, Bibliopolae, Anno clara cox.

6쪽

Vir Amplissimo 2 radenti sinaeque D. COIRNELIO VER HEΥE, Inclytae

ZZaeorum Reipublicae Consulari, eiusdemque Senatori gravissimo, Thesaurario fidelisse sirino, Parenti meo dilecto.

demque Facultatis in Alma Trajeciensi uni Academia Prosesibri dignissimo, Camerae Vianensis Senatori prudentissimo, Praeceptori& Promotori meo plurimum, enerando.

fruat bini Doctissimoque Viro,

D. JOHANNI JOACHIMO LUDOVICI,

Gymnasii Ziricaeani oderatori indefes , Literatori insigni, Lingua Graecae peritissimo,

Pr sceptori quondam me O, in aeternum Colendo

Hanc illulationem Damyralem,

In grati animi ignum, sero, Inscribo IACOBUS VER HEYE S. S. I L. Cant

7쪽

DI PUTATIO JURIDICA

pROBATIONIBUS.

Nobilissima praestantissimaque probationum materia disputaturo, visum mihi fuit,antequam ad illustriores, eandem spectantes quaestiones accedam primum ejusdem defini

tionem praemittere. Omnis enim, quae a ratio

ne suscipitur, de re aliqua institutio, debet adefinitione proficisci, ut intelligatur quid sit id, de quo disputatur Cic lib. i de G. Est autem probatio actus judiciarius, quod e re dubia&controversa fides judici fit. l. 18. C. de i I. Definitionem excipit Divisio, nec hic dubitabo antiquissimae illi, a Rhetoribus quoque traditae Divisioni, palmam tribuere; secundum quam probatio est vel artificialis vel inartificialis Artificialem illam appello, quae ex ipsa causa, per argumenta

indicia deducitur a nartificialem vero , quae in testium instrumentorumve auctoritate consistit. Duar com intit de rob. cap. . Treuth voL post di p. IV. the . z. ocmb. parat intit. de prob. n. . abes Coni ad Isin tit. de probis i. Vimus elect jur qua l. lib. D. cap. XI. Schol in exam. jur adtit. deprob. III.

Hinc alii, effectum tantum probationis,& vim quam hodie In judiciis habet, considerantes, partiuntur probationem in Plenam&Semiplenam. Plenam illam ess e volunt, quae plenam fidem judici de re aliqua facit semiplenam, quae non plenam fidem, sed et , opini-

8쪽

opinionem quandam inducit. Approbant eandem Oidendo p. utract. deprob. Treut .vo post disp. V. thes 1 I. Pere L. adiit. C. deprob. n. . Zoe sconia ad si in tit. de pro n. I. Vinii Selec bur quaest. libri. cap. 4 . Et quamvis haec probationis distributio communi D. D. calculo recepta approbata videatur , non tamen Vereor, cilin Duar. r. disputat anni vel , cum Doneli ad Leti C. de reb cred.cta l. 4. C. eam, non legalem , sed a D confictam appellare, utpote cujus in jure nulli bi fiat menta o. lib. et . cap. 9. 'oncdi centat alteri 9 . aut Matth de Crim lib. 8 tu deprob. n. Nunn ad Treut rol. 2. disp. v. thes r. Ita praxi tamen per jus Novissimum Constitutionum Criminalium imp. Car. v. res haec expedita est, utpote in quibus aperte haec

DD. distinctio approbatur, cumprimis a t. 23. adhuc clari

us art. 3 Q.

iv. Sed quid de Praesumptionibus, hi re-jurando. Confessione dicendu Znum inter probationis proprie dictet species recte numerabunturφld quidem quoad prς sumptionem dicendum esse, quae proprie non est probationis species , vel hinc liquet, quod probatio percipiatur sensu, ut visu , auditu , praesumptiove rh per discursum rationis colligatur, ex facti circumstantiis. Idem quod de jurejurando, si de Droprietate verborum loquamur, affirmandum, quae probationis proprie dictae species esse nequit.

Cum enim quis urat deserente adversario, non probat, sed exoneratur probandi necessitate i. eum quiῖo. D dehιrejur. Ide quod si tuendum de Confessione cum proficiscatur ab eo, cujus ossicii non est probare: Duar comm in tit deprob. V. I I. Pere ad tit. C. de pro n. 3. mesemb. Parat intit. prob n. 14. oes comm . in tit de

Hisce praemissis, cui probandi onus incumbat, videndum,&Respondet PaulusJCtus in l. D. deprob. ei incumbere probationem, qui dicit, non ei qui negat. Sed cujus sunt hae partes propriae, actoris tantum, an nec actoris nec rei nec actoris nec rei par-

in has esse proprias, sed utrique sive agendo, sive excipiendo a

liquid

9쪽

liquid intendant, eompetere, censentior in comm adiit det robcap. la. Doneli adiit. deprob. cap. Zoes in comm ad h. t. r. Pere Tit. C. deprob. Hunn adire uti vol. a. disp. . bef. 3. Vinii. select ur. quas . . cap. a. in princ Actori tantum probandi onus in cumbere, sentiunt Oidenda ct Aleia intractatibus deprob. mesi bis Parat . t. n. 6. Bacchoν. ad Treuit vol post di p. . tiu a thes a

rectius ab eo enim qui lite pulsatur, probatio non existitur. n. i

Recte autem dicitur, ei qui dicit, non ei qui negat, incumbere probationem .a f. deprob. quippe semina negantis, quatenus negat per rerum naturam nulla est probatio. l. actor. 23. C. de probLad everatio. o. C. de nonnum. pec quia,ut ait Aristoteles, ne alionis nulla subest causa. Sin vero sit negativa facti circumstantionati &determinati loco tempore, vel simili Circumstanti iprobari potest: optimam C. de contrab. ct committ.st . item perbo' n rast de inut in . Huc etiam pertinent negativae iuris inualitatis, easque probari posse nullus dubito l. s. D. de probat mur Comm. in tit deprob. V. r. Mendo in dict. tra Treuit pol. O dis q. the .. mesemb. in Parat. b. t. v. . oes in Comm. o. . Poeta ad Tit. C. deprob. n. 9.ctro. Bacb. ad Treati pol pol disi a

rhes I. ronch cent. I. assert 'r Vinii. se .ct jur quast ast.2r, Schor. in examburi . adiit deprob. V VII. Materia piobationum sunt facta, quod non obscure innuit Ia 6. C. deprob. Ea enim, quae juris sunt, cum per se nota sint etenim ura certa habentur l. r. Jde jur. 9 facti igno r. probanda minime veniunt. Hinc natum illud tritum quod in curiis Galliae

celebratum resertMyn sing. V ite a factam, curia norit Jus. Facta autem intelligo dub a&controversa. Quae enim certa sunt, iudicique comperta, probatione non indigent, in iisque probationis finis evidenter deficit quae Notoria motorium autem illud appello, quod palam inspectante populo, vel in conspectu judicis circumstantis Coronae perpetratum est non tam probari, cum non possint nonapparere, quam allegari verius est. Me comm. adiit. de

10쪽

ob. u. 2. Bacchov. xol p .dit . . th. r. Att. b. Hunn ibid. qtu T. q. em in Parat . adiit deprob. n. 7. Pereta ad h. t n. a. mn. select. tur MasAib. r. cap. r. Disi. Treuit Vol ou. di P. . thes i. v III. Hinc nobis occurrit intricatissima, quae plurimos torsit interpretes , quaestio An sc judex secundum acta probata, an vero secundum conscientiam judicare teneatur 'Secundum acta probata esse judicandum asserunt, J Ctorum Aquilae Jacob. Cura lib. 2. obser cap. 9. Covarruv. ar. resol. lib. i. cap. I. Donelia 26. comm. cap. 3 CDr.sent. lib. s. 3 n. Zoes comm intit de jud. n. 8. Baccho P ad Ire Atl xol. i. di p. 12. be q i embacb. disp. r. ad iustitui thesar, Ironchisent. I. assert. I . ecundum con-1cientiam vero esse judicandum , approbam Oidendoi p. inform invectig a t. Treatl. pol iis, disp. . t '. Hunn adiit de 3 ad thes.1 q. Vinii. in comm . ad lib. . institui. rin. r. n. S. Ego in hoc optario num conflictu cum me Osi s. de Cons cap. I . quaest 3 si tuo, regulariter contra allegata: probata non debere judicem sententiam ferre. Rationem reddit Cujac. alleg loc inita tutior haec est ratio finiendarum litium , quam sit obtentu scientiae judicis , licere permiseris probationum nussam haberi rationem in casui meta particulari, quo certo certius venit condemnandus innocens cum contra conscientiam quoque judicare non debeat, dc praesertim , si fiat supremus judex, a quo nulla provocatio, tui insuper nullum aliud auxilium superest, quam ut sententiam ferat, o tutius erit, secundum conscientiam pronuntiare, sciaepius iudicatum esse videre licet e Guid Pap. detis. 29.

Non injucundae quoque dissertationis est, an in criminalibus causis, ex argumentis&indiciis quis condemnati postic Varie hic dissentientes videre licet D. D. nec tamen omnes eodem modo quibusdam simpliciter, quibusdam ordinari a poena reum ar- umentis convictum assici posse negantibus. Aliis denique, indicia tantum ad eculeum siquaestiones luiscere contendentibus. Ego relictis hisce opinionibus, illis adstipulabor, qui existimant, indiciis&argumentis convictum, non minus ordinaria poena af

sici