Aphorismi episcopales ex doctorum sententijs collecti a Scipione De Rubeis i.u.d. & presbytero Congreg. Oratorij de Urbe

321쪽

ecl. a . n. 3. ed. I. Dat curatorem ad litem mi hori laico litiganti coram se . Maranta ubi supra num. I 3. ex doctrina Bald. in L in. pob princ. C. , de adminia. tui. Operrexi. in c. . de iudie. lib. et Potest delegare laico causas ciuiles, εc temporales claricorum: non tamen a generaliter. Barsos de potest. epise. lar. 3.

8 Potest pro tribunali sedere , & ius dicere in quolibet loco suae Dioecesis non exempto,etiam in sua Camera, dummodo locus honestus sit, & litigantes sine magno

iacommodo eo loci venire possint.Nauar. U. a. de sc. ordin. num. 1-par. X. lib. T. εἰ 1. Non tamen in Domo laicorum illud ponere potest . Cucchus inuit. maior. lib. a.

1 9 Debitores eiusdem rei, puta haeredes duo, quorum alter est clericus, &. alter laicus, ambo conueniri debent coram Epistopo, etiamsi plures sint laici, quam . clerici ; at secus quando res est diuidua . .

io Iudex Ecclesiasticus non tenetur stare processui &sententis Iudicis secularis in clerico remisso. Barbos supra par. a. a

Iudex Ecclesiasticus statim, quod scit

clericum detineri per Iudicem laicum ν, tenetur subscena periuri j ex ossicio illum repetere, etiam ipso clerico inuito: non ςpim priuilegium fori eli datum singulari.

322쪽

1 a I V D E X. aer cuilibet clerico, sed toti ordini - cIees

cali ecclesiastico . vide Gemin. in eap. iv Iudex laicus de sent. excomm.in σω ,ssissper Alos. Rice. tu prax. aurea resolui. 47111 In catisis iudicialibus , si propria authoritate possit fieri executio realis, vel personalis, abstineat a censtiris ecclesiasticis, tam in procedendo, quam in definiendo ; sed mulctet. T d. ai. de reform.

cap. 3.

, is Non potest pro assessore petere salarium, quia ipse tenetur scire canones, de quibus agitur coram eo; ideo, si nescit, prouideat de suo . Armnc verbo Tudex

14 Episcopus potest, ut ordinarius, cognoscere de causa inter Archiepiscopum ,& subditimi Episcopi non autem tan quam delegatus . in eap. accedens il primo

ut lite non conte R. num. a I. vers. nam pote It ; quod sinasta, ut per Felis. ibid. v.f. Is Episcopus potest esse arbiter,seu arbitrator in causa suae Ecclesiae. Abb. cap. eum olim de prascript. s. notabili, Felin.ibid.

num, a.

Si quaestio spiritualis incidat coram Iudice seculari, supersedere is debet in causa principali, donec incidens coram Iudice eccles1astico terminetur. Abb. ines. lator , qui Abi sint legitimi num. ρ.Ρ stea vero remittenda est causa ad secul rem Iudicem, qui eam iochoauit, ut irim

ait num. s.

323쪽

I V D E X. 293 .ru Iudex Ecclesiasticus ordinarius, aut delegatus contra iustitiam, vel conscientiam faciens aliquid in gianamen partis per gratiam , vel pretium , incurrit suspe-sionem annalem ipso iure, condemnandus instiper parti laesae; δc,si medio illo tempore celebrat, manet perpetuo suspensus, ni- si papa cum ipso dispenset. cap. a. desur.

t 8 Iudex supplere potest de iure, & de

iacto, quae aduocati Omittunt. cap. bonἀmemoria si primo sie postul. Pralat. ubiglos id notat.1ρ Iudex in diuersitate opinionum circa ius litigantium, probatiorem opinionemia sententiando sequi debet Caiet. verbo

num. rq . Quando vero utraque opinio est aeque probabilis, integrum est iudici quam maluerit opinionem eligerer, & χ-cundum eam iudicare; imo, cessante scandalo, nunc in una causa, lac dum unam, in altera vero secundum aliam. Manuel

Iuramentum , vide Alienatio

. num. 3. .

i ta Piscopus potest, dispensare in tu' .

in ramentis non reseruatis Papae eΣ

324쪽

αρ IURAMENTUM.1ege, vel consuetudine verbo iuram

1 Episcopus, vir Iudex ecclesiasticus , cognoscit de validitate iuramenti,quando coram Iudice seculari vertitur dubium,

3 Episcopus non potest in visitatione generali exigere iuramentum ad esse mim, ut quis deponat quicquid scit de vita cis ricorum ,& quae sint corrigenda, sed in speciali sic, ut quando inquirit contra aliquem infamatum. eap. Romana g. sane decensibus is σ. Genuens, in prax. Archiepis.

4 Sine speciali Episcopi mandato non potest yicaritis deferre iuramentum purgationis canonicae, Sbron. lib. a. de vicario episc. q. ισγ. in fine.s Episcopus dispelat in iuramento promissorio, si iusta Iubsit causa. Item Iuramento dolo, vi, aut metu facto, etiams metu coactus quis sit ad iurandum se facturum id, ad quod alias tenebatur. San

in iuramento, quod turpe est ex parte eius , cui iuratum est. Innocent. ct Abb. in cap. r. de iureiur. Aetor. infrit. mora par.αώb. cap. r. l. a. Item in iuramento, quod non

325쪽

IvRAMENTUM.non est proh cuum, vel est dubium si sielicitum , vel illicitum , ut per Doctores

in eap. I. de iureiurando.

6 Episcopi, dc c aeteri clericali ordine insigniti immunes stini ab onere praestandi

iuramentum calumniae. Carolus de Grassis de ofectibus clericalibus essect. ain. Valer. Regis. in prax.for. parnis lib. I S.num. Eo 3.

et Clericus in causa Ecclesiae suae iuramentum calumniae potest alteri commi tere , & per se iurare non cogitur, nec debet sine Episcopi licentia cap. r. de iura

mento calumnia.

8 Episcopus, qui iurauit non alienare inconsulto Romano Pontifice, si impetrata Papa licentiam non facta mentione d iuramento,ualet impetratio. At, si imauit non alienare sine licentia Metropolitani, si impetrat a Papa licentiam alienandi non laeta 'mentione iuramenti, non valet lucentia . Felis. in cap. conssititurus da rescrip.

9 Episcopi, & sacerdotes debent i rare super pectus , Armissi verbo te frig

1 o Episcopii& alii PraeIati, aut Canon1-ci, qui praetextu cuiusuis consuetudinis Pro quacunqsse admissione alicuius in albquam Ecclesiam, seu Canonicatum, ante vel post eius eleetionem, confirmationem &c. iuramenta illicita, impossibilia. damnosa, vel ecclesiasticae, libertati , aut

326쪽

praestant, reddunt,vel exigunt, simi suspensi a Giuinis, & reseruatur Papae; ex Conmistret. 93. Gregor. XIII. inci . tuter Apostoliocas, regiarata in Bullar.vltim. edit. tom. a.' pag. q8o. 11 Iuramen rum non alienandi inconsuuio lamnio Pontifice non prσcedit in casu , in quo licitum est de iure alienare ipso in. consulto . cap. I. deseudis,. cum ibi notatis per gloss. ct Abbat. I 2 Quando relaxatio iuramenti petitur pro solo conscientis foro, solus Episcopus tui antis potest ea m cocedese; quia is solus habet in eo foro iurisdictionem in eum . Qitando relaxatio petitur in foro externo, potest eam concedere non solum Episco, pus iitrantis, sed etiam Iudex Ecclesiast cus loci, in quo est initus contra, tus ; quia

ratione contractus sortiuntur contrahentes in eo loco forum Sancheα in Decal. rio.

i 3 Ad iuramenti relaxationem saltenta magis communi opinione) non requiritur citatio partis, nisi quando petitur relaxatio pro foro externo vi penitus tollatur obligatio ex iureiurando contracta; nam si peta tur pro solo conscientiae foro, eiusmodi vitatio non est adhibenda , quia in d. foro statur dietis iurantis . Sanchen Dp.

14 Si iurans beneficio relaxationis iura menti sibi iure competenti uti nolit, potest i - ' Episcq

327쪽

Episcopum adire, ut compellat creditorem eiusmodi iuramentum remittere. PO-test etiam iudex secularis ad id compellere laicos, modo constet expresse, teneri creditorem illud relaxare; si enim dubium est, solus iudex Ecclesiasticus erit competens , Sanchen de Matrim. lib. 2. di 'ut, 32. anm. 18. ex Abb. in cap. a. de Iureiur. nu. 3. Tabien. verbo Iurare q. ao.nu. ar. is aliis per eum ibi relatis.

Is Iuramentum Deo praestitum potest ipsemet, qui iurauit,in. id,quod aperte melius est,commutare. lib. . Sum. c. a 3. num. s. Sa in Aphor. verbo iuramentumnum. 34. Sanchen in Deca L ubi supra c. r o.

nu. q. secus si homini praestitum sit, nam absque consensu illius, cui praestitum est, nec Episcopus, nec Sum. Pontifex potest illud in melius commutare nisi id post lante urgenti causa boni communis. Sanchen cap. 2r. num. 3 ct ubi supra.

Iurisdictio, Vide Capitulum num. S.I IO. Coadiutor nu.4. Delictum

num. 2.3. Iudex num. I. cum

sqq. Mona rium nu. q. ν πῖ Piscopus habens iurisdietionem ιν Id temporalem in aliquo loco debet

constituere Iudicem laicum, qui in causa praecipue criminali faciat iustitiam . Nec usurrit irrςgularitatem, dum delegat i

328쪽

aliquo maleficio, secuta poen a sanguinis, si nec directe, nec inrirecte illam Iudiei indiceti sed solim dicar, quod faciae histitiam, dc quod consulat peritos . cap.

x Episcopus potest indicere bellium , si

non agnoscit superiorem in eiusmodi tu risdictione; etsi secus ex vi potestatis spi ritualis, quam habet, iuxta Azb. r. inalto

s Laicus usurpans sibi iurisdie tonem . etiam secularem ad Episcopum , seu aliam personam e Iesiasticam ratione dignit iis ecIesiastipae spectantem incrdit in is

excommunicationem Bullae coenae. Nauaris iamin. a. de immunit. Ecclesiast. n. a. par . I., lib. s. ἀτ.

4 Episcopus voluntariam iurisdictio nem, etiam extra Dicecesim ςxercere potest; non autem contentiosam. Dicitu cvoluntaria; quia in solos subditos volantes exercetur, ut adoptio , emancipatio ν& alij similes adtus,qui nullam causae cognitionem . nec iudicem pro tribunali s dentem requirunta Dicitur contentiosa sequia inter contendentes exercetur , redinditurque in inimos, L a. ψε os . Procon L

329쪽

. IvRISDICTIO.

Θα Oper Sanchen lib. s. de matrem. dispo Xy- num. r. Os . An vero Episcopi Romae habitantes possint ibi eiusmodi voluntaria aurisdietionem exercere, & beneficia conferre, idem Conarinum o loco cimo. dis αs Episcopus potest iurisdictaonem con

tentiosam exercere extra Dicecefim, qua-do causae cognitio non vertitur, & eia fectus confertur in suam Dioecem , Gominxati a reguL S. Cancellam glosso σ2 nu. E T ex L .F. G ine. Praθα urbis.

6 Iurisdictio Episcopotam est de iure

humano, & ecclesiastico, illamque ac cipiunt immediate a Papa. Fagundex, im

quinque Ecclesia pracvt. lib. r. cap. L .nu. 2s ex magis communi Doctorum sententia si gnanter ex D. Thom. a. a. q. RS . articis a. adprimum,fauet Goninck de sacramene. O censur. tom, disput.8. dub. 34 num. Ista cum sequentibus iaν Eo ipso quo aliquis legitime constituituc alicuius loci Episcopus, accipit ii risdictionem in eos omnes, qui in eius Dioece fi commorantve o Dicuntur autem ad etaeatum hunc in alicuius Dioecesi conrorars,non solum ij, qui in ea babent do- amicitium , siue qui in ea habitant animo perpetuo ibidem manendi, sed etiam , quisa ea habitant maiore parte anni, etsi non habeant animum perpetuo manendi,Vt faciunt milites tu praeudiis, istudiosi in vo -mubus &ς-S Gex. lib. s. de matri.

330쪽

8 Ea, quae ratione iurisdictionis ordinariae conapetunt Episcopo ii, Ciuitate,&Dioecesi, cui praeest, non cessant superueniente Legato de latere . At in eius praesentia non potest Episcopus populo benedicere solenaniter,nec deferre vestes, scilicet moZZetiam significantem iurisdictio- nem illius ordinariam. Gratianus decisRo- ta Marchi Lao. ex Nomens Abb. num. F. Aucharanon cap. volentes de ossis. legati . Dicitur autem praesens legatus etiamsi sit in Ciuitate ubi Episcopus moratur, iuxta Veriorem sententiam, quam refert, &sequitur idem Gratian. num. I . ubi δε-

9 Iurisdictio in foro interno delegata non sinitur per delegantis suspensionem ,

' aut excommunicationem,u.g.si Episcopus ' spost delegitionem faetam excommunice- tur, aut suspendatur ; secus si suspensio, seu lexconaim unicatio delegationem antec dat. SMare' tomo. ἀγι.aσ.se i. s. q.ru' sus ὰ fortiori. l. Io Potest Episcopus sua iurisdietione inhibere virorum, & foeminarum luxus inanes, & superuacane's corporis orna- l

ad libidinem prouoeant, ludos, & speAM. 'cula inhonesta, & turpia exterminare