장음표시 사용
4쪽
AN ET QUANDO Liberi in conditione posti Vocentur,
AD POTENTISSIMVΜ AC INVICTIS S.
Hispaniarum, Neapolis, aliorumque Regnorum, Catholicum Regem, , Omnium Regum Maximum, Dominum seu ,
AC I. C. CELEBERRIMO, IN ENODANDIS LEGIBUS ACUTISSIMO A v C T O R E.
omnibu, quidem Doctoribus Ius publice profitentibus, ex eo re naeentduae, causarum patronis, Iudicibusque et tilissimus, γ' malde necessarius. Nune secunda ac postrema editione abipso Auctore correctus, auetus, & emendatus,
cum insertione trium eius Responsorum eandem materiam concernentibus. Cum Indice etiam tum capitum se locorum Iuris, tum rerum essententiarum locupletissimo.
Veneriis. Ex officina Damiani Zenari, assa
6쪽
REGNORUM,AΤLANTICI ΜΑRIS, AC NOUI ORBIS,
REGI CATHOLICO, MAXIMO, INVICTIS S. POTENTIS S IMO QUE DOMINO SUO,
Iosephus de Rusticis, V. I. C. 'licitatem.
H N I v M Veterum , recentiumque in nuncupandis libris institutio, cum in triplici causarum genere potissimum versetur: aut enim summis viris illos ob virtutis, ac nobilitatis meritum inscribunt, ut eorum gra tiam , fauoremque sibi comparent: aut consulentium more, ut iudicium Doctorum lubeant: quod ex Iurisconsultis Sext Pomponium , qui ad Q Mutium , itemque ad Sabinum, Iulium Paulum qui ad Neratium, Iulianum qui ad Ferocem scripserunt, secisse compertum est : aut vi accepti benefici j gratias habere videantur, illudque aliqua grati antim significatione comensare; coepissemq; proinde mente reuoluere, in cuius fide tractationem anc, Liberorum in conditione positorum vocationem, absoluentern deponerem, statim ingenti desiderio incensus flagrare cςpi,ut sub glorio-sssimi nominis tui Maiestate, Pili LippE AusTRIACE REx IN ut CTISSIME, lucubrationes hasce in lucem mitterem, totiq; orbi meum erga te perpetuum cultum, omneq; studium hoc argumento aperirem : Nam si virtutis meritum, nobilitatisq; fastigium causa erit, in te uno Put Lippo REGE omnium virtutum culmen residet, ac nobilitatis fulgor pra lucet: cum
7쪽
tuae stirpis Serenissima gentilitate, per tot Archiduces, Reges, & Austriacos Imperatores in te transfusa consulto praetermissa, quae Romanorum Augustorum limites transcendit, CAROLi V. IMP. patris tui ingens fama, ultra anni, Solisque vias gentium miro applausia euecta, eiusque admirabilia facta nunquam peritura, Regiam tuam Coronam , velut sol Zodiaci signa, incomparabili claritate perlustrant, cuius certe veram imaginem resera, tot victorijs, tot triumphis onustus, tot etiam imperatorijs titulis, heroicisque dotibus exornatus: cum ultra Alexandri, & Herculis columnas, extremas ciue Orientis partes, ultra Atlanticum, alia I; maria, tui im-
nis opus esset. Itaque si ab aliquo supremo Heroe gratiam inire cupiam, nullius quaerenda est, ubi tanta tua Maiestas arriserit, tuaq; pietas illuxerit; Si erudit illimorum exploranda sententia soret, posthabuis ego iurius interpretibus, tibi, a quo omnis pene iurisdictio in terra, mari 4; pendet, opus hoc inscribam, uti optimo Legum conditori, aequissimo, prouidentillimoq; moderatori. sub tua namque ditione, Erigone ab altris reuocata, bonisque artibus ubique restitutis recte vivitur,&quod memoria dignum, aeternisq; monumentis existit, *ςerrimus Ei dei , Christianiq; nominis defensor conspiceris, nullisque laboribus, nullis vigilijs, nullis maximis impcialis parcis, ad prosternendos . extirpandosq; hostes salictae Romanae Ecclesiae, ex quo PHILIPPvM AusTai AcvM REGEM CATHOLICUM omnes populi, ac nationes colunt, & suspiciunt; Si demum beneficiorum acceptorum gratia quempiam ad scribendum impulit, iusti stimum recensui, tibi meo Regi, ac Domino, cui sanguinis iure veram praestiti fidelitatem, quam semper constantem seruabo, ut A RAGONEIs REGIBUS,ac CAROLO U. CAEsARI IMΡ. ipsorum legitimo in hoc Neapolitano Re- gno successori, maiores inci Rusticae familiae intrepide praestitere, cui etiam vitam, liberos,&reliqua omnia, quibus tuo immenso beneficio
fruor, profectis debeo, ac debere glorior, Librum hunc dicare. SupplexerSO SACRAM CATHOLICAM MAIESTATEM tuam oro, obsecro, atque Obtestor, ut pro tua excelsa clementia in unus leu e hoc serena fronte excipere, tuoq; maximo imperio defendere non dedigneris, hincque magis intelligere tuo me nomini propensissime addictum esse, integram que meam deuotionem tibi consecrasse: quod si assequar, ac in tuam me tutelam recepisse benigne annueris, luminam's licitatem me nactum arbitrabor Sed cum tot&tanta pro subditorum tranquillitate, proque Fidei desensione negotia sustineas, totumque fere orbem armis tuteris, moribus Or nes , legibusque emendes, ne in publica commoda peccem, pluribus tu tempora, REX A vG vs TissIME, non morabor: sis semper gloriosissimus. Aquila .
8쪽
Iosephus de Rusticis I. C. Aquilanus, S. D.
Vasses NYrs Herculis anceps propositum, licet aliqui apud Xenophontem admirentur, quod is in solitudinem exiens, ibique diu consistens plurimum dubitauerit, cum duas cerneret via , unam voluptatis, alteram virtutis, utram ingredi melius esset. Quod Hemculi satu Iouis edito potuerit Ertasse contingere: nobis non item, qui imitamur quos cuique visum est, &ad eorum studia impellimur, hancque deliberationem experimur omnium dissicillimam. Horum tamen ego admirationem inanem, ab omnique ratione penitus alienam semper sum arbitratus. Nam qui velut haereditario iure parentum virtute & rerum gestarum gloria clarent, dum mente gerunt ab illis degenerare nefas esse, eo di. scrimine passim utuntur, maiorumque praeceptis imbuti ad eorum morem deducuntur. Cumque hoc animi motu ad iuris ciuilis scientiam tanquam ad veram philosophiam non ductus solitin, sed impulsus Substitutionibus insudarem, nodosam illam controuersiam, An quando siberi in conditione positi vocentur, in breuem tractationem, quibusdam succisiuis horis redegi. Paucis enim, quod Antistio Labeoni selicioribus annis nato datum est, qui annum ita diuiserat, ut Romae sex mensibus cum studiosis esset. & sex mensibus se cederet, conscribendisque libris operam daret: hinc quadraginta volumina, ex quibus plurima inter manus versari Sextus Pomponius testatur, urbi reliquit, quod priscos etiam Sapientum cognomen adeptos Pittacum, atque Biantem, & eos, qui Thaletis Milesij tempore, quive deinceps usque ad Anaxagoram sapientiae studio floruerunt, assequutos fuisse Socrates apud Platonem meminit, eatenus prauitas horum temporum excreuit, ut animi insumes alibi: ius non solurn labore, horarumque angustia tepescant, sed varijs aerumnis te-
lia e tinguantur, de quis dubitati uris interprctationes non secus, ac poematum flores sereno animo prosilire. Caeterum tractationem ipsam cum diutius premere, tenuique pumi ce ut aiunt extergere nequirem, ut in apertum referrem, nonnullorum stimulis debella.
9쪽
tus, quorum votis acriter obsistens, ac tandem cedens, cum imprimendam proposuissem,& alicui ex celebri consuetudine nuncupandam, P ut Lippo Ausiai co Augustissimo Hispaniarum Regi, ad quem omnium studiorum gloria,& celebritas pertinet, sacrandam, deuouendamque iure existimaui: Teque Doru Io ussu Zvsic M Illustris sint,aco natissimi nominis patronum delegi, ut meos hosce labores commendare Diuo Regi digia reris. Tuis itaque inclytis virtutibus allectus liduciam hanc concepi, ut huiusmodi personam benigne sustineres, cum nemo sit qui facilius id patrocinium suscipere, susceptoquere ius perfungi possit, non uno virtutis specimine Regi charus, & admirabilis omnibus.
Temperantia enim velut praecipuo vitae candore animi perturbationes concilias, di temperas: magnanimitate res omne extanas despicis, ac sorti animo, quae cximia plerisque,& praeclara videntur, parua ducis, stabili'; ratione contemnis, cum tibi tantum proposueris, quod egregium, decorum qi sit, aut suscipere, aut expetere oportere: cadcmque virtute res geris magnas, & illas quidem maxime utiles , sed vehementer arduas, plenas ii labor ulm, periculorDqtie, tum vitae, tum aliarum rerum, quae ad vitam pertinent,ut nulli neque homini, neque perturbationi, nec fortunae succumbas. Prudentiae ac, eri cognitionc cuncta perspicis, eiusq; lumine pro cognitis incognitaton sequeris. Iustitia constanti tua voluntate sumilia clarissimus nunc in Neapolitani Regni administratione eluces pro Rege. Unicuique enim ius suum a qua lance tribuis, controuersias componis, pacem & perennem tranquillitatem subiectis paris. ac seruas; malos supplici js deterres,& deprimis; binnos praena ijs effers, atquc ornas, quibus rebus appares ζικκ: δικαόυαν: Non tam igitur debemus I Eoi C r uo Lico, & propter domini j amplitudinc in gloriosis limo, cimi nec Romanus populus, nec Regum quispiam ab orbe condito per tot regiones ditionem glori se protulerit, sicu i is, qui innumerabiles gentes populosque syncere Christianae religioni addictos impcrij maiestate pijs sine regit, ac moderatur, quod nos iuxta protegat,ac coet ros sibi obtemperantcs populos: quam multo magis hinc obstrictos nos profiteamur necesse est, quod te Principem nobis praefecerit aequissimum, qui ipsis administrationis principijs in eam expectationem proborum animos erexisti ut foedissima vitia, ambitionem, auaritiam, crudelitatem penitus extirpanda, δ propulsanda breui sore praeuideant. Religionis denique auectu templa, & hospitales domos instauras, pauperes subleuas ardotem charit stem vigili animo ostendis, nihilque relinquis ad c hristianae fidei cultum necessa rium, cum nihil tibi fuerit vera religione, virtutcque antiquius, aut dulcius: quod maius
nobilitatis testimonium, qua adco emicas, quam vivida virtus e Redolent hic maiorum tuorum, &gentilium praeclarillima gesta, pacis, belliq; artibus, quorum memoria non ex sermone hominum, sed ex annalium vetustate cruenda est. His autem videre temporibus
licuit D. Don Aloysium Z unicam Commendatarii Maioris militiae Sancti Iacobi in Castella titulis illustratum, apud Pont. Max. pro Catholico Rege Legatum: is etiam inui- istis limi DON Io suis Ausi Ri ci Turcarum domitoris, vicem in victrice classe obtinuit, &Mediolanensibus primum, tum Belgis, quos Flandrios dicimus, praefuit: in quibus regendis vitae munere clarissime functus est. In sublimi insuper honoris dignitate, aecelsitudine dudum emicuit Don Ioannes Lunica, huius germanus frater, qui maioris equestris ornamenti, qua parotas, & frater fuerat commendatione insignitus apud Christi Vicarium magna fide legationem cum obierit, & Regnum hoc Neapolitanum feliciter ad in inistrauerit Optimo Regi a consilio suit pro incolumi statu gentium quae ei obediunt,& quod primas sibi vendicat partes, ex ipsius dicto, idem Rex sisticissimum P κi scips M nostrumpendere iussit, destitia tuni tantorum regnorum ii redem. At vero quando in mentem venit genitoris tui, nunquam cum satis laudari pro meritis posse cxistimo. de cuius immortalibus operibus ne quid verbis detraham, satius illa suerit venerari silentio. Quid nunc de tua eximia pietate, facundia, atque eloquentia inaestimabili dixerim e deciperer certe si
tuum encomtum exacte scribere auderem, cum non uno Homero, aut Pindaro laudatore
opus esset: his paucis proinde tanquam cx digito gigantem, tuam amplitudinem indicare libuit, Thimantis pictoris nobilissimi exemplo: qui cum praegrandi statura hominem vellet ei fingerc, artisque ope destitutus, in tabellae anguliijs id ei licere non valeret ludentem Satyrum th rso illius digitum mensulantem ad pedes adiecit hoc argumento gigantis magnitudinem olfendens. Porro etsi multa ac maxima alia tua ornamenta, quorum pondus styli robore sustinere nequco, taciturnitatis velo inuoluam, illud aperta fronte explicabo, scientias te omnes sic amanter prosequi, imo venerari, ut in dies magis augeri ac perfici
gaudeas: hinc optima ingenia promoues, cum ut Aquila pullos ad volandum excitans, supcrq;
10쪽
perii; eis volitans humeris etiam deserens, & cxpansis alis assumens, iurisprudentiae, Gyrumq; scientiarum illustrium cultores, alarum tuarum plausu ac fauore ciners, excitas, &dignos reddis, quid prς stantius ξ quid Principe sapientissimo dignius Θ exortus siquidem
es hisce temporibus diuina quadam prouidentia rarissimum omnium virtutum exemplar, ut studia haec restoreant, & aureo quodam taculo renascente studiosi resurgant . Nulla certe est ex tot, ac tantis, quae in te enitescunt, virtutibus, maior. illustrior, ac diuinior, quam hoc perpetuum de probis eruditi sq: hominibus bene merendi iludium, quorum commoditates incredibiles ex te velut cx Ente quodam claristina λ&vberrimo scaturiunt,&profluunt. Hoc igitur opus ad compendium praeparatum, quantumq; ratio passa est, mode
adeat te auspice, mihi liceu propitio siderc, tutelarique numinea mulgente, ut Regiae Selenitatis splendore hespero etiam, luciferoque micantioris per Italiae oras, superque Gara mantas ,& Indos tutius & alacrius euadat: erit hoc tuae humanitatis, qua omnus allicis, praeclarum monumentum: quod si clieceris, non lusisse operam mihi videbor: ciam enim absolutam eruditionem adeptus fueris, doctrina que eminenti an ac gloriam virtutis, ut non minus variarum scientiarum cultu, quam nobilitatiς, morumque pira tantia te pracellere omnes praedicent, nec quicquam adcorarum , eximiumque sit, quod in te non conspiciant, teque summum iudicem ingeniorum admirentur, succc det apud Sacram Maiestatem iudicium tuum vice Atheniensium instituti, quod Solonem cum legibus sui scdidisse refert Demosthenes, ut cum lex aliqua, rogatiove ad populum ferretur, a legista reprimum recitaretur, deinde ut in loco maxime celebri, conspicuoque ad tertiam conciOnem usque perscriberetur, non aliter atque Romae trinundino die leges prona ulgari solitas testantur, inde scribae ut daretur palam pro concione legenda, ut si quid cuiquam non placeret, id in medium proferret,& si ea tum quoque populo placuisset, ita demum nonaothetis daretur postremum exploranda, qui uti eam probassent, improbassentve, ita proterretur, de antiquatetur. Cinabunt suavi grataque tua aura aspirante quorundam sui urri, qui velut cancer ille ex Lernaea palude dum pugnantis Herculis pedem momordit, in coelestia signa referri se arbitrantur. quis enim tam insolenti audacique erit animo ut spernat quae Rex Serenissimus P ut Lippos Aus TR ih cvs clementer sul Peperit, tuq: solida pro baueris e Mihi vero sic animi vires suppetent, ut te fautore ac vindice reliq ua ardentius proseram. Viue felix Princeps Illustrissime ac tacellentissime, pergeque ut coepi isti, Doctorum hominum conatus tuo patrocinio, & auctoritate, quam quidem maximam meritimmo partam habes, faciles a ventis procellisque tutos reddere, & ad portum tranquillita temque prouehere, meque omni beneficiorum senem tibi, in quo tantam spem colloc,