Pro studiorum renovatione oratio Pauli Manfredi habita in sacello Sapientiae Romanae die S. Lucae

11쪽

barbarorum Regum erga Rempublicam lesinam obstaquia, sed gr cos legere libros magis oblectabatur Miser quid agis' Cur adhuc vivens , delicias hominum risu despiciens, in sepulchro te condis, lurido in antro, arida inter ossa, horrida inter spectra, stetida inter sceleta. Infelix Cur s Quod Democritum interpello,iam intelligitis. Miser quid agis Cur proprijs commodis infensus, vestes exuis, grata cibaria respuis, simplici riuo indulgessiti, consortia fugis, munera spernis, Reges despicis obsequentes,

de angusti dolij carcere, martyrio voluntario te conficis Diogenes est, quem nuncupo. Cur auri, argen lique thesauros in mare profundis, &ex diuite men

dicum, ex felici te infelicem, voluntariὸ, nὸ dicam ineptὸ constituis, o Crates Thebanus' Adeo dulci fascino virtutis philotaphando compellimur, respondentes iam audio) ut quod vulgus hominum delicias audit, infortunium stolidissimum intelligamus et Et

verum solatium ex doctrinarum contemplatione re pendamus . Hactenus audivistis , quod animi desideria sapientiae, & literae dulcedine faturant; ne pigeat audire, quod corporis adhuc appetitum delectant. Carolus Quintus Imperator in Pragensem Universitatem diuertens , inique plures horas in audiendis Doctorum disputationibus impendens, cum ab aulicis , tardio consectis moneretur, iam carnandi horam. excessisse, magnificὸ respondisse fertur: Ite, Vos, ite coenaturi, nam lautiore mensa, potioribus cibis est saturus , iam caenauit Imperator . Et Paradoxon se

tact

12쪽

tasseereditis adhuc, literarum oblectamentum esse delectabilius Imperio φ Felices animae, quibus haec cognoscere primum; Inque domos superas pandere cura fuit. Felices humanae gentes , si haec omnes agnoscerent. Ignoscite itaque mihi hodie, si veritati vobis ignotae non fidens, postremo stimulo, utilitatis dico, quae resultat ex literis ad istarum amorem an, mos vestros sellicito.

Nec tamen nobilibus mentibus auditorum utilit tem mercenariam proponere intendit oratio, qua mauis 3e istam suis studia serant alumnis. Gloriosa fuere Vespasiani trophaea, singulis publicis Magistris duo millia, de quingenta scuta, Rethoribus decem millia. duodecim millia Medicis erogasse in stipendium. Verum potioris utilitatis lucrum ex literis propono, P liticum nempE, Ciuile ,-Morale . Studeant Principes, aequa lance populis iustitiam

regere: Sacras leges, ta Iura seruent illibata constanter: Subditorum aegestati consulant. Si literarum cultores haec non celebrant, promerita laus perit cum vita. Bellica inter pericula, sanguinis aeque, ac sud ris torrentes effundat nouus Achilles; silentibus Historicis , & Chaonistis, ultro quam vilis homuncio gloriae non obtinet. Vixere sortes ante Agamennonia multi, sed omnes illacrymabiles Vrgentur , carent quia Uate saero, doleret Lyricus. Metalla,Marmora, Colossi, Amphytheatra, Pyramides, quibuS mem rias , gesta , triumphos aeternasse credidere Mona

eliae , Pastus iaceudij sertusti; ludus quatientis terrae-

motus,

13쪽

motus cedacisve saltEm temporis extant se ares exuuiaer Sed quae literatis monumentis, vel Liuij, vel Taciti concredita fuerunt, aeternum vivent. Pariunt itaque literae utilitatem Politicam. Oxonium , Cantabrigia , Con imbria, Monspe-lium, Salmantica, pluraque obscuri nominis oppida , & loca, nee fama, nec populi frequentia polle. rent , nisi fovissent insignes Academias ,' quarum

celebritate gliscit in illis, & populatio, & fama. Pariunt itaque literae utilitatem Civilem. Otiosa iuuentus in ludis, conuersationibus, cibriositate , tumultibus educata , omni ferocissima hestia immanior est 3 Exclamabat Diuus Chrisost mus. Otia tamen si tollas periere cupidinis arcusti cum sagittis impuris vitiorum omnium disperguntur armenta. Sed dicite Auditores, quae potior ingenuos homines , ἐκ non mechanica ingenia, quae potior, dico , quam nudiorum vindieabit ab otio, quam Iiterarum occupabit occasio t In sudore sui vultus turba famelica, S: plebea vescitur pane suo,

ne cara sibi,temporis otiosa terit momenta: sola n

bilis, & ciuilis iuuentus commodis illecebris, & diuitiarum delicijs allecta , nulla argestate sollicita, vel

animum peruertens, quietem publicam interturbat, vel intrinsecos sibi mores emollit, contaminat, nisi literarum balsamum mores condiat , feritatem domulceat, animos componat. Quo enim prudentissimὸ scribebat Philippus Cominaeus quo enim quisquis , magis quid deceat intelligit, eo magis i

14쪽

no sibi temperet a mala factis, tamen ne plane modum excedat, cauet. Pariunt itaque litterae utilitatam moralem.

Quid , ergo cum Cicerone loquor in per Deos immortales optabilius Sapientiat Quid prystantius Quid homini meliust Quid in homine dignius lAudiuistis, quod ego exposui. Intelligitis , quod Vos deceat. Eligite, quod Vobis placet. DIXI