장음표시 사용
11쪽
qngentisin virtutum, re inque gesarum fama orbem imple rari vehis Hulique sicere Heroum progeniem, Antili tum m remis, fidei indisem Putriam irem, public incitari asseriorem qui, ut rem oristianam helmole, aemulantium invidia, Barbarorumserare, a multitudine in angustas redactam , rursus in libertatem assereret, Messae Casarum Glus IImme mae. nibus ineludi Oluit, e pro flacitate publica Suae incolumitat s pericula honere. Ambiebant re υerem Principem , cuius perυigil cura, indefeesse labores, magnaarim zel , incredibilistidio, in stria supra humanam admirabili, gravasima super elatem hominum ob dionis tempore, melorum fides, propugnantium animi, scommunia Ordipium omnium idia linertintiniaeoncussa , ct sauciorum bimul aegrotantiumque quorum i racissima erat Ista belli tempe)ias' necessitati, ama=urgivae parater, ae abs 3rdantissime pros ectum
est sestebant amplecti dexteram illam cu9us pranceps curabit pulsis ab obsidione Hennens Barbaris ex Vtilibus afris non alia spolia manu Has reverere, quam raptos a Scytbis ac bracibus cbrquanorumpa v. sis in umιm colligere, necessitati ramnium paterne providere , s hae eluti opima praeda disitem triumphare. Ilum dexteram, quae tona Mahomeri perfidia ad Christidem deductos vel sacris ipsa me undis expiaυii, vel prybaptisminonfores inuti ac lutari fonte ablutos , largasipe dis tirosis iura ossi υit Dexteram illam, cu in iumpsicabili charitate, ae inem Mina munimentio innumeri moriales ex omni inare sexu , ct conditione
a Barbarorum servitute in Meriatem si piratis Uri ii γαλ e. Non erubui quod Didimus ibi vidit Ariactas rea, viderunt dumestiri sexieri, vidit 4 stupuit Issi res, Urbis compendium, Henua non erubuit, inpiamEminentissimae Dignitatis Purpura sectari lam/ g m,d
frequentissimam omni ordinum Urionem Purpurat Princeps ardentissi--αμ verbasceret, miserarum restates, captivorumgemitus, duramp pularet Iemitutem exponeret, ac in eorum subsidia pagam ad Geldii ο- res a GJrtissima Procerum, o pepuli multitudines em eo inrogaret O fame et nunquam satis depraedi--um factaritatim sectilis omnibtis, Omni-hias mundi plagis memorandam l Atque haec, wxltoque a urora erant, stria in 'ectarinta iiDimpuratorum Patrum collegi Eminentiae et raea)κο- rem conciliabant f enerationem .s quam His acceptiam tanti Principis
eonsertium, tam nobis gravis era communis elus ommum Pareutas ab en.
12쪽
ra, quae res iis ubiquc loquitur , quaeque nec inoidia carpere , nec aemulatio minum e nee hostes es possint disimulare Degentes certe ac necessitur pressi omnes , uti absentem Eminentiam Vestram continuis ora ardenter suspirabant ita nunc felicis' reducem , velut e caeso Augelum Comimiai sis imis gratulationibusprosequunturememores, patere denuo missris omnibus ianuam ad Eminentissimae, ac plus quam paternae charitatis aram, i amplissimum inexhausae mi Mificentiae Sacrarium Pa quo nullum bufilenus Davilitas deterruit neminem Purpurata quantam υis , ct aemula
Regiae diruitas prohibuit. Spectavimus equidem os quis nons ectaυi saepius emctissimam illam, ac divinitatis aemulam minentiae Vestraeheniguitatem , qua humilium neminem , quantumυis minimum, ab alloquio se repulit; quin acilem tiniυersis aurem accommodavit. Vidimus cum agre-ytibus, peregrinis, egentibus , non extra fores pr.esolantibus per interpretem, sed in est conclaυ aut admised , aut ultro accitis ea facilitate , eaque affabilitate agere confvevisse, qua cum illisibus Inclytis. Et hinc es, quod ποῖ alio, quam juymiodi pauperum egentiumque satellitio in vicem excubitornm fores palati Eminentiae eitra obsiderentur instiante omnes, im inquirent plures inexplicabili munificentia illa, quae nulli eg n esse permittit; ampliuspauperibus erogans,quam egestas i apetere auderet.
aut sperare posset. Nemo egenorum sic in abdito delitescit, qui peret lites
ad ensetendum stilos fulat. Nec unquam aerario largitas destiis, quam-υis largitati eraritim deesse videretur. Ut miraculo proximumst, tot actae itis pietatis ii pensis euom si fecisse, ac etiamnum silicere. Sed nempe Dureatur Domines, qui miseeretur pauperis Des pro suo censu habet , quidquid Deus possidet. Sed ecce dum alios memora, mei pene ac meorum obli Oisor. At obliυioni detur dextera mea si unquam Uset memorare omnitatern majorem minentiae affectum, quo Societatem Utrum quo me minimum ejusflium , complecti dignatur. Hunc, nos iis taeρ miis, etiam aemcili prope ad invidiam exaggerarent. Satis es hominem ess
Societate, ut a sevum, ut gratiam minentiae Vestrae mereatur. Sic amplectitur vir ess, tit diligat gulos, non minus, quam Pater amauis
lily mos filios. Nilum est Provinciae nostrae Domicilium t ne gula recenseam quod gularem Eminentiae , estrae favorem expertum non uisset. Hi Sibi per itinera omnia pro sationibus dignatur deligere, ut i ijs bo. nescentiae
13쪽
msidentis suae cumenti, Psaviissimaeque virti es immortalem hi finitum se memorare ingula. Nolimproinde et herms PM tiratae modeyliae gravis se , cui magis amicum es agere laudabilia, quam aetapraedicari. Hoc ad extremum obe , ut minentiam Vestranamina Bonitas pro Ecclesiae sua gloria es publicae rei commodo, quibus iam in- deses, in ιdat semper, incolumem faciat, ac longa Dam V quemadmodum ya nobis benefacere non cessat sic nos vicissim omnes, tima miliam hane perennare Dominus jaciet, grati esse nunquam binamus etsi nunquam Iari grati esse qsimus.D cujusgrati, ac memoris animi non moratiarum testis monium bane opesiam Honori ac Nomini minentiae Vestrae inseribo ; usque pedibus una mecum pu-llime adserno.
TYRNALVI E In Collegio Academico S J.
14쪽
DISSERT ATIO PRIMAGE OGRAPHIC A.
Geographia, est Terrarum Orbis, hoc est Terraque hujus Gloui, in quo degimus, quo ad Figuram, magnitudisiem,
'C Erraqueam hanc molem rotundae, seu sphaericae
else figurae ita ut ex terra, id aqua unus idemque efficiatur glo- hus res est indubitata apud Mathematici sci restaque diplii inldad et iratio. Etenim sive procedamus ab oriente ad occidentem, aut e contia,sive Septemtrione ad cridiem vice versa, manifes la deprehendimus eam undique omnino esse rotundam Pri .mo, sol iuna ac stellae omnes, si is oriuntur populis, de regionibus Orienta libus priusque ad eorundem Meridianum per teniunt, e prius etiam occidunt, quam Occidentalioribus in eodem Climate existentibus, ita ut , qui gradibus i s.
Orientaliores sunt illis hoia una Sol, aliaque sydera oriant rcitius, occidant. Atqui hujus alia caula esse non potest, litam terraquae ab oriente ad occidentem, die contra . rotuliditas. Igitur terraqtream hanc molam ab Oriente in occidentem, contrari rotundam esse necesse est. ajor patet itim experientia Nau-Herorum, qui inium orbemab oriente ad occidentem circumnavigarimi, tum eκ Eclipsibus Lunaribus; licet enim Eclipses Lunae in eodem contingant momento, tamen si ijs qui s.gradibus sunt initatiores tunc est hora secunda noctis, cidentalioribus erit hora prima noctis, ut ex accurata observatione Astronomorum omniumque temporum historiis conluc; signum ergo est, quod illis una hora clatius Sol occubuerit consequenter prius etiam ortus fuerit, quam istis. At qud eadem est ratio de alijs quoque Suderibus. Minor autem probatur. Quia si Terra qua ab Ortia ad occasum non esset rotunda,led plana, omnes populi haberent eundem florizontem, omnibusque eodem tempore orirentur, de occiderent astra,
15쪽
EclipsisLunaris horam. si quidem runc nihil esset quod impediret, minon possim simul cons iciabomnimus, cquare simin etiam non omnibus otiantur, sero ubtentur, sicuti nunc rotunditas de tabositas terrae impedit. Pa i ratione existentibus versus Septemtrionem, ovaedam stellae circa partes Coeli septe intrionales sunt perpetuae apparitionis id est nunquam occidunt in
quaedam circa varies Coeli Australes sunt perpetua occultationis id est nunquam riuntur eXistentibus vero versus Austrum mnino contrarium accidit, quod nullatenus accideret si Terra tua non esset rotunda Praeterea procedentibus a
Septemtrione QAustriun. ab Austro in septemtrionem, directo sub eodem Meridiano iam mari, quam terra, stellae qu ae sempς apparebant, occultantur, de ouae semper o ulrabantur, apparent ;at unus Polorum evatur paulitim, sterdeprimitur: quaedam item stellae paulati levantur supra Hor ontem inmeridiano quaedam deprimuntur ad eum sere modum quo, cum montem conscendi mus res antea non visa in montis summitate & latere opposito apparent, illae ex hic parte disparent ; quod similiter non contin-eret , si Terraqua non esset a septemtiione in Austrum 4 vice versa rotunda.
Eadem rotunditas Terrae, simul ac maris,colligitur ex accessu navium, receusu Mea littoribus, si senim quis in littore maris videt oram altitudinem mali. N fundum navis ab eodem littore recedentis; qua deinde magis recedente . non
videt nisi partes Superiores eiusdem , ac tandem tota navis una cum malo ita di cendit infra aspicientis Horizontem sensibilem, ut nulla pars ejus conspici valeat. His vero omnia contraria accidunt,advenientem ad littus navem aspicienti. Similiter ipsis recedentibus i littore in altum paulatim desinunt apparere turres,ac montes juxta littus positi, nempe prius partes inferiores , deinde etiam superiores , accedentibus vero ab alto ad littus, prius apparent montium, ac turrium
cacumina, deinde paulatim mediae partes, ac tandem infimae item navigia, quae non viden tur ex littore videntur ex alta turri, item incolentibus altiorem locum sol oritur citius, de occumbit tardius quam habitantibus in imo . .ediaioribus locis amplior, Mampum camporum, atque aequoris prospectus pater, quod nequaquam fieret, si terraqueus globus alterius alicujus figurae esset , quam .
rotundae seu sphaericae. Veritatem huius doctrinae confirmat. Primo Scriptura Sacra . quae erra- queam hanc molem Ps l. 3. 42. Orbem terra apellat. Secundo Figurae Lunarum Ecclipsium, ae ubivis terrarum, mariumve discum circiliarem imitari observata sunt quod signum est corpus projiciens talem umbram in faciem Luna esse rotundAm. Edipses autem Lunares,vόvenire ex incursu Lunae in uin am gloca terraquei ranquam aliunde certum supponimus . ac proinde etiam inde eumri tundae fa oura esse maniteste; ncludimus. Tertio : Incrementa dierum . ac no- Oiu, ii partibuli septemtrionalibus, australibus quae aliunde provenire non Possulit nisi ex rotunditate terrae, ab Austro Septemtrionem versus,& vice verba Neque hiiic roturditati terraquae praejudicare poterit visus vi cuius ad lensim superficie. terrae, ει maris 'pparent pranae et In his enim cuticuam in aliis γ
16쪽
bus plurimis Tisi i ui oculiis , ratione ex opticae in incipii ε petita in similibή eoo rigendus si potaesenti situr casu deceptio hic oculi relandenda est in exiguita. o spatij. ad Hanxie acies oculi extendit, Si terraques sobi amplitudinem, pia nesciit siqiri, ex ingenti circuso acciperes aliquodexiguum segniti, in videretur illi esse linea tectata nec piisset facit esse prehendi fiexura illius; ita a fortiori in tantilla pars supelli et ei vide tu tanti olobi sicut est coaqueus no ei it mirum, si
nulla convexitas in eo deple hendesur. veru ineque ei ut dein rotunditati obstant tot, tanti montes tot tam
inque valles , neque ei.im adstrutinus terraquae Μathematicam. sed Physicam dum. rixacrocumsit uire. Hac si quidetineri inae uesicis prae masnitudina terrae, si ea simul tota onsideretur, nieris ν noli assimatur: ex eo equin, plodin aliquo
globo una par sit elevatior altera periimma nongentestinam, aut etiam purunam quadringentes nam , quinquagesin araque parteum, nondesinit physiccisse rotuli dus inax linorum vero inontium altitudo supra valles non est major, quam unitis, vel ad lumni una duorum missi alium Germanicorum ad perpendiculum , inulto minor reliquorum demidiameter vel o terra est milliarium 86 S. Di ameter autem 172o. proxime . in quo nulnero binarius continetur octingente sedi exagesies, Munitas millies septingentesie vigesies sume igitur, si experiri placet, globum, cujus diamete, si i tro. particulariim destilisque impone gratia alu'oc, vel monticulas cereos quorum altitudo sitaequalis unitali pisticulae aut etiam duabus de videbis ocul arrexperimento,eorum incautem nihil obesse physica rotunditatii obi, praesertim a ronge spectati.
Iam vero. quod ex Terra. aqua unus . idemque conficiatur globus patetrum ex hactenus dicti , tu in quia terr aqua, o triniaque gravia in ii conitituta habent idem omnino centrum, ad quod partes eorum homogeneat aequali impetu
seruntur ut aequalines ab eodem distent . namsi rerra aqua. alio gravia iri illis x militias eodem pune odemittantur . mper per Ondem linearii descendunt quodseri non posset, si non haberent idem centrum conses uensi rities ex iis
consae unum eundemque globum , atquidistantia namque pallium est arguitioseium in proprietas eiusdem molis figurae sphaericae, seu globi. Plaeterquam quod mole, haec Terra quae stimul lumptae projiciar umbram conicam , ut ea Lun rivm Eclipsium observationisus patet. Una vero, ea denuiue umbra conica non potest projici nisi ab uno eodemque glooo. I itur ex terra in aqua unus, idemve conficitur globus,MiorbisTerrai uari,iumpta denominatione a potiori dicitur.
M Agnitudo globi terraque , in & aliorum o nimum corporiura, ac renitri,
alia est ab loluta aliares,ectiva.
17쪽
Re -έω ma nitudinem absolutam Globi Terraque; varios esse investigandi modo , communissimus tamen,8 facillimus est ex eis, quem hic subiungo ρ -o: Quia cereumest uni gradu Caelestis circuli maximi correspondere is milliaria Germanica, multiplic y o. tot enim sunt gradus in otio vis circulo coelesti P de prodeunt facio in illiaria Germanica pro maximo ambitu terrae circulari. Qua vero circu, terentia circuli habet se ad suam diametrum ut 3t 4 ad ioo Cutide inon stravit Archimedes de dimensione circilli.Theoremate 3.&Clavius lib. 4.
Geometriae practicae9 duco s*oo per ioo. productum divido per 3t 4 reeerio-due Globi Terraque diametriim esse i ro. militarium Germanicorum omissis-ctionibus id consequenter supersciem terrae, a centro terrae distare milliaribus Mo. quae uitam semidiametrum terrae faciunt. Rursus, ut idem Archimedes demonstratum reliquit Area circuli est aequalis rectangulo comprehenso sub semidiametto circuli.&linea aequali semicircuserentiae duco igitur quartam partem circumferentia terrae I 2Io. pG diametrum eiu idem i 2 o. invenio aream circuli terra maximi Σ322ooo milliarium Germanicorum quadratorum. Tandem quia
iuxta eundem Archimedem Prop. 1 Lib. de Sphara, plindro sphaerae cujuslibet superficies quadrupla est ad aream maximi ne circuli, si area circuliteram maximi proximὰ inventi quadruplicetur, numerus, qui ambitum com exum t tius globi terraque ostendet,erit 928soco. milliarium Germaniconim Demum, quia rectangulum solidum comprehensum sub semidiametro sphaerae, tertia parte su nerficiei convexa et iisdem . aequale est toti phaerae quoad soliditatem , ut d monstrΠrat Clavrus tib 4 9eomerrte Fractica, duco tertiam partem superficiei convexae phaerae qua est o9tiooo per emidiametrum terrae 86o. reperio soliditatem totius terraque gJobi milliari uin cubicorum 2662s6Oooo.
Quaeri poteri GonM. An globus terrestris respectu Firmamenti sit tantum instarunius puncti Respondeo Assirmari . Nam primo, ubique terrarum aut marium, videtur unum Hemisphaerium coeli, dc alterum occultatur semper sex signa Zodiaci integra sunt supra Horizontem, M. sex alia infra eundem: ex duo . bus syderibus distantibus a se invicem i8o gradibus , hoe est media parte coeli,
quando unum cernitur in Horizonte orientali, alterum cernitur in Hori orat Occidcntali sella in Ecliptica aut prope sua duodecim cris aequinoctialibus tu pra Horizontem versantur,in duodecim aliis horis infracundem. Quae omnia
falsa essentini globus Terraqueus respectu cis haberet notabilem molem. in secundo Instrii menta Astromunica sua adhibentur insupersicie terra pro cele-sibus Phaenomenis indagandis ac horologia, quae in eadem supersiete cons iun-rur, perinde nobis motus.&loca syderum ostendunt exactes, ac si centra eorum.&viviorum apices essent in centro terrae Sr id supponendo non reperitur ullus sensibilis error, ergo distintia superficiei terrae a suo centro, licet in se sit magna, respectu tamen coeli erit valde exi oua ipseque adeo Iohus terrestris instar alicujus puncti Grilo. Si terrae magiinudo esset notabilis respectu Firmamenti, stellaefixae etiam se insereno tempore semper apparerent nobis inΗori Zonte multores, quam in meridie. aut alia coeli parte , inmorietonte siquidem constitutae notabiliter
18쪽
ootabiliter Ubit, a nobis remotiorem atqui hae non apparent nobis in Flora ronte minores, ergo globus hic terrestris non est ullius notabilis magnitudinis et pe- Caeli sed tantus ri instar unius puncti, Unde non min, pulchrum , ac veruntiet illud Senecae effatum me est istud punctum , quia inter totgentes ferro eaeividiιur. Ο quam ridicia sunt mortalium rer-m l Punctum es istud, in m na- et Vati , in quo ni is, aret Ministi:
Quaeri potest Terra. An terra sit minori, quam, 'Respondeo R,lobois iunctei rami m omnibus stellis fixis cum sub sensti modum csse minorem, aut saltem nulla omnino esse majorem. Deducimus id ex eo, quod stellae fixae, quae
sub sensum cadunt in oppositione diametrali simili in apparentes orientis , Moccidentis veniant ita ut oriente una videatur occumbere altera . quod non fieret si globus terrestris major esset . quam stellae, dia inetri enim seu latitudinis terrestris excelsus supra diametrum stelidrum essiceret, ut apparente Resia una in oriente, altera diametraliter illi correspondens in occidente depressior redderetur infra Horizontem apparentem, adeoque videri siniuscum alia non posset. Quanta autem, proportione magnitudinis,superent stellae fixae magnitudinem obi terrestris, uti quibus planetis Terra , qui proportione major, vel minor sit , dictum est in dissertariene astronoinica.
' Erram esse centriim mundi. r. in centro coeli supremi,senti fomnes Peripatetici. Idque pri: brat uic e tere a rotunentis, quibus paulo ante primo loco exiguitatem ejuld cni terra respectu caeli probavimus Nam si
aera a non esset centrum mundi, in centro caeli supremi stelliferi, non essent nobis sex omnino si ona Todiaci conspicua supra nostrum Horizontem nec videremus mediam Coeli partem , nec cerneremus in oppositione Solis,&Lunae, qualis est
Tempore plenili inii illo oriente hanc occumbere, nec observaremus stellas fixas, quae tint in ciccii loriciualoris ita diurno motu ferri ab ortu suo usque ad occatum supra hori Zontem , ut sint duodecim horis supra illum totidemque infra illum usque ad novum ortum. His accedit ratio a oravit Me petita omnia si quidem gravia sublunaria, natura tua tendunt ad centrum universi ergo terra, quae est
omnium sublunarium corporum gravissima tendit ad idem centrum Universi, ita ut, si extra illud collocaretur, eo iterum natura sua recideret. ibique quiescero, adeoque cum defacto naturaliter in suolocoexistat, natura si in eodem centro universi existit. Unde mirum non est, quod Terraqua, iri medio aeris haereat nullis suffulta fundamentis, potius mirum esset, scinde dimoveretur, quia si hoc
fieret tunc terra ascenderet, ascensus siquidem nihil aliud et . quam motus rei a suo centro sudem probari potest hoc argumento Clavii ct Regiomontani Luna
res Eclipse numam fiunt , ni quando diametraliter sibi opponuntur Sol, N Lu-
19쪽
ira tuncautem necessario debent esse. nec possuntnon fieri. quia nimirum sosum tune ipsa terra interponitur inter utruinque tu rinale . mina Dedit quo minus Luna a Sole illustretur Atqui si terra non esset in medii univei si, potiant Luna in Sol sibi diametraliter oppon ,&tamen nulla sequi ac si γsser, Din:e , possent .fiquidem
ambo luminaria in punctis Zodiaci sibi adorsi existere . absque eo quod etia' interponeretur in illa mindi diametio, de e contra Luna posset oesesbim pati Metapiari, quando mi ius a sole distaret , quam semicirculo seu inregi a diametro, quae omnium Astronomorum csculationibus manifesti que obscoeationibus repugnanta Erm terra revera et in centro Universi . seu in medio tot us mundi. Iam vero quod ad immobilitatem terraquei ob attinet, ieiecto etiam omni,
motu Conernicano a Tellu e sive diurnae revolutionis, seu vertiginis.qta Cope Intiacus spatio 24. horarum peihibebat terram circDiuum cuntium. S a Mem ab oeca I m. ortum moveri, sive translationis , quo volebat terraquam circa plui solem, intra
tempus unius anni sex horarum circumvolvi , sive librationis axis , quo terram ab Austro in septemtrionem sex mensibus, a Minemidione ad Austruit, alii, se cinensibus opinan iri rari , rest biradhue Malijs immobisitatibus justein inquiorere. Tenendum igitur est primo terrestrem globum in suo centro omnino esse
immobilem, ita, ut per oravitatem sibi naturalem in medio mundi. seu aniveis p . stus . omni motui recto tam sussum initim transversum resistat. Is entin est pio- prius omnis globi totalis in suo centio constituti essetius. Tenendum est secun-d6 eum immobilam esse etiam circa centruin Primo Quia ipsa scriptura Sacri doceti Terram in aeternum stare, neque inclinare in saecula. -ndo Quia eo
dentin Ioco teriarum En per eadem apparet helevatio , quod secus omni veniret, si terra est a suum centrum moveretur et reri rufa iam necesse suit ad homim generationum Naturaliuii terram etaimmobilem circi centrum, quam in
sentro.seinadcerrimam. Ergo.. Iane tamen ipsam immobiliratem,non habet praecise vi suae gravitatis,inussa etiam hae non obstante posset nihilominus undequaque a oitari in orhem , vel retaciprocante maris aesta', vel ab plo ventorum impetui Dilecu S.IC ex Statici Spiciniacipijs globus aequalis gravitaris suspensus ad aequilibrium , posset viribus quibusncunque, saltem non maximisinclinari, moveri in orbem: Convenit situr iis ihaec immobilitas ration irtutis magneticaea natum sibi inditae is cuius ita polis mundi correspondet uc nullo modo ab hoc sibi dimoveri p- Non minusmum decuit terram esse immobilem circa centrum suum pei qualitatem aliquam naturalem quam ut sit natura sua immobilis incentro. vel ad centrum, let siquiadem Deus pro sua providentia res naturales ijsqualitatibus instruere quae ad earum conservationem in statum necessariae sunt, ad consei varionem Iutem terrae. Mearum rerum, quae in illa sunt , etiam necessaria est immobilitas eiusdiem ei rea su uiri centrum igitur terra circa suum centrum a natura sua immobilis est , Cum vero
virtus magnetica praestet omnia illa, quae icali immobilitati necessaria sunt, merito lula ei attribuitur. solam superest probare hanc virtutem magneticam defacto
20쪽
menta quae recta diutius ad terram steterunt semper in parte inferiori imbuantur virtute thius poli qui iisdem propter est. Secundo : Qigia nulla potest alia ratio adferri anesinationum acus magneticae,nisi quod Polus terrae acum, ad se pertrahat.
Tertio: quis neque est,hac uiso acus Magnetiodiversis in locis, diversim has beat declina anationem 'nisi diversi errarum dispositio, unde plus, vel minus virtutismagnetica assim itur, seme magnetica seu vel nuntina recta line
polorum abducitur. Tenendum est Tertio Globum terraqueum immobilem esse etiam motu trepidationis seu librationis. Primo: Quia id conformius est Scripturae Sacrae, quae ablolutam stabilitatem terrae tribuit. Secundo et Quia longe magis excedit mos es terrae, quodvis pondus ei addi, ac demi solitum. Neque obstat quod terra ita circa mundicentriim constituta sit, ut centrum gravitatis ipsius exacte congruat centro univers, adeoque sita sit in aequilibris,i parte ejus circa mundi centrum aequi ponderent 4m esto quovisminimo pondere ex una parte terrae addito, vel ablato mutetur illius centrumgravitatis , non tamen illico sequitur ejus dem motus, eum propter improportionem ponderis cujuscunque cum mole terram tum quia gravitas serrae, ejusque dicta vis magnetica ara illam a figunt loco semela De natura ipsi attributo , ut dimovet Pinde non possit, nisi impetu , vel ponis dere toti terraqueo globo proportionato, qualis impetus, quale pondus in hac
procidentia non datur Quodvis enim pondus, quod addi potest terrae ex un parte aequilibri habern inorem proportionem ad Musinistum excitandWm, quam ala muscae aut levissim pulviscuius additus uni lanciumnianentiuminaequilibrio,
Miustinentium utrinque io aut plures etiam centeni Mim. Tenendum est dirario Terraque globo convenire partialem, seu aliquarum partium motum , qui Olnmuniter terra motus dicitur. Patet id experientia. Hic tamen ipse motus non est naturalis , sed violentus terrae proveniens a copia aeris, ventorum,& halituum inclusorum in terra qui ubi incalescentes rarefiunt,mnus spavum sibi quaerunt, quod ut habeant , ipsam terram rumpiint, ac commovent.
institutione Exterea γ' Interna Globi Terraquei.
Moles haec terrae universa, si sumatur secundum profundi atem commota in tres partes dividi potest. Qiarum prima inea, quae eitima est sum ficiei secunda est infra cin qua ut plurimum fiunt generatione, lapidum,
metallorum, gemmarum. mineralium variorumque fossilium in qua etiam reperiuntur meatus & veluti canales, per quos e mali devolvamur aquae ad gener tiones fluviorum ac fontium , ad quam etiam pertinent ignes subterranei. Postea velo est terra pura idque ad centrum . in quo esse constitutum earcerem damnato.