Ioachimi Hopperi Phrisii iureconsulti De iuris arte libri tres. Eiusdem, Iuris ciuilis, siue ad Pandectas libri sex priores

331쪽

seruitutum praediorum, quae nihil agunt per se, non eariatura est, ut aliquid faciat quis, veluti, ut viridatia totitit, ut amoeniorem prospectum praestet, aut in hoc, ut in suo pingar,sed ut aliquid patiatur quod etia pro traditione est, aut non faciat aliquid. Dico sine praedio euiseruiat, suoniam quoties, nec hominum, nec praedio rum servitutes sunt, quia nihil vicinorum interest, non valent, veluti, ne per fundum tuum eas , aut ne ibi consitis. Dico utiliter, quia ut pomum decerpere liceat,& ve spaciari,& ut ecenare in alieno possimus,seruis ima

poni no potest, ne circa res voluptuarias,ius occupetur.

quaquam, si res per se utilis esse possit, ut aquam ducere.

recte costituatur, ab eo,cui tu teporis non expediat,ut cumulta quotidie habeamus, quet nobis utilia non sunt. Dico ita demum constitui seruitutem , si praedium aliquod si vicinum, quia si solum publicum intercedat, hoc immittendi , protegendi, proiiciendi, item fluminum, distillicidiorum seruitutem impedit, quia coelum quod suis pra id solum publicum intercedit,liberu esse debet, item aquaeductus quoq; , qui aut per viam publicam aqua ducere sine in comodo publico liceat, a Principe peti solet. Non vero itineris, haustus, aut altius tollendi, nisi sorthuel sacer, aut religiosus locus in ter cedat, vel medius mos, qui mutuum cospectum auserat, nam per sacrum locum, ne itineris quide seruitus deberi potest: interiectus inter duo praedia mons, facit, ut alterum alteri, nee prospectus, nec altius tollendi seruitutem praestare queat. Iam autem natura seruitutum praedialium,itate est,ut etiam si corporibus accedant, incorporales tame sint,ex quo quis dem tria sequuntur. Primo, ut tanquam natura sui perpetua, ipso iure, nec ex tempore, neq; ad tempus, quemadmodum nec obligationes, constituantur. Item neque sub conditione, neque ad certam conditione, verbi gratia, quamdiu volam. quoniam ipsa constitutio,pretierius incorporale quod habet, partim praesens factum, quod

non contingit in obligatione qui de in futurum dando,h iii, facien-

332쪽

faetend6ue, semper eoncipitur, in se continet: partim ea-racterem imprimit: quae quidem duo , faciunt, ut nulla possit conditione suspendi, non magis,quam si manumittedo,dicas: te si nauis ex Asia venerit manumittere,quod est absurdum,& sibi contrariu ,cum conditio non suspendat ipsum actum, nec existens efficiat, quo minus actus prius perfectus censeatur. Plane tamen si haee adijciatur, constitutioni seruitutis, per pacti vel doli exceptionem occurretur,seruitutem,contra placitu vindicanti. Nam .dc modum seruitutibus ad ijci posse constat, vel uti quo genere vehiculi agetur, vel non agetur: item ut alternis annis, vel diebus,aqua ducatur,cum similibus. Secundu quod ex supradicta natura seruitutis sequitur,est, ut quia iseruitus incorporalis est, pro parte, neque constitui, neq;

adimi possit. Item,ut nec pro parte domini),si sorte simi alicuius fundi, pro parte indiuila dominus, nam secus: est in diuisa) mihi acquiratur. Denique , ut nec ipse sundus, qui seruit, pro una magis parte, quam pro altera: seruituti sit obnoxius. Nam si cui simpliciter usu, via, Ier fundum cuiuspiam. concedatur, vel relinquaturi infinito, videlicet, per quemlibet eius partem ire, agere licebit , sed ciuili tamen modo Iertium est, ut

quia incorporales sunt seruitutes, usui quoque non capiantur , quasi quae non cadant, in certam continuamupossessionem, idque siue continuam causam habeant,sue non,licet nonnulli contra existiment. Sed tamen ut longa quasi possessione exemplo rerum immobilium, quasi r scribantur, propter utilitatem receptum est, Sc ideo, quis diuturno usu, ius aquae ducendet nactus si, non .est ei necesse, docere de iure, quo aqua constituta est, veluti ex Iegato, vel alio modo snam ipsa longi temporis possessio. inducit quandam tituli pr sumptionem sed utilem habet actionem , ut ostendat, per annos sorte tot, se non vi, non clam, non precario possedisse. Atq; haec quide de natura seruitutum pridialium generaliter dixisse lassiciat. Nunc autem videamus de singulis.Nam serui-

333쪽

AD PANDEC. IVR. CIVI. LIB. III. seruitutum pretdialium,ali et sunt rustici,ali et urbant id b

pro duobus vitet hominum generibus: quorum alterum rusticum est,quod cum ipsa hominnm vita, Deus, ut author est Varro,prodidit:alteru urbanu,quod vel mercatus

vel iudicioru ,vel'elli causa sqJquide ipsius oppidi nomeprae te fert)ars humana constituit. Ac distinguimus quidem inter urbana ac rustica, hoc modo,Vt quae ad res vrbicas pertinent,urbana dicantur: quae ad rura colenda,rustica. Scid non tam habita ratione loci,quo aedificatur,et ipsius materiae hoc est, causae, cuius gratia qdificatur: se enim accipit materiam Papinianus Iureconsultus, deIeg.a .ca. .clam dicit,materiam communionis,lites exiscitare . Ad res autem urbicas pertinent, quae mercatus, cauponationisue causa, etiam in vicis habentur, ut meritoria ac stabula, pro diuersorijs accepta, non pro septis iumentorum, quo lignificatu, rustica sunt,secundum Neratium. Item quae in villis, vel munitioni, vel voluptatitantum deseruiunt sest enim eius studium, non ruri, sed in astu natu)vt pretioria: nam Columella tres partes villet stituit: fructuariam,in qua fructus reponuntur: rusticam, in qua colonus degit: ac urbanam , qu et ad amoenitatem tantum comparatur, cuiusnodi est praetorium, cum quo accessionis vice, computatur etiam hortus, qui in aedificio est. Ad res rusticas pertinent omnia ea , quae etiam in urbibus, vel naturaliter fructum proserunt, ut si plurium horti in reditu sint, vinearij sorte, aut O-Γtorij, veI quae fructuum condendorum causa habentur, siue aedificia sint, ut horrea,ae stabula, siue non sint-Nam licet, tum secundum ea quae communiter accidui, tum vero secundum ultimos ipsius rei fines, subtiliter consideratos, rusticorum praediorum seruitutes, illae

propriἡ sint, secundum Paulum, quae in solo haerent:

urbanorum, qui insuperficie consistunt: tamen si totam rem plenius consideremus, quq ex omnibus quq in re continguntur,impletur, utique fatendum erit, etiam

ea, rusticorum praediorum esse, quae percipiendorum

fructuum.

334쪽

fructuum gratia, ipsi solo aeeedunt, quamuis aedificia snt

ac superficies : M per contrarium, etiam illa urbanorum praediorum esse, quae ipsis luperficiebus accedunt.quanuis sint horti, ut dictium est. Et proinde, cum unaquaequel seruitus nomen suum accipiat, a praedio dominante, siqua erit seruitus, quae debeatur praedio, verbi gratia, rustico si qui de ea talis est, quae natura sui sit rustica, ut iter. actus,via,dicemus eam simpliciter esse riisticam: si vero talis, quae secundum communiter accidetia, iurisq; lubtilitatem, non rustica sit, sed urbana, ut ius altius tollendi, ae officiendi luminibus, dicemus eam , per se quidem consideratam esse urbanam, sed hoc casu tamen rustica,

sue vesignis cantius loq rar)rustici praedii esse, propterea, qu bd ei debeatur ac seruiat. Atque hoe est, quod dicit Neratius, Rusticorum praediorum seruitutes sunt, licere altius tollere,& officere praetorio vicini: vel cloa eam habere licere per vicini domum,vel praetorium, vel

proiectum habere licere. Quae ergo secundum communem usum, habentur seruitutes urbanorum praediorum P RAEDIos hae sunt, ius altius tollendi,vel contra: ius officiendi luRVM VR' minibus,vel contra : ius auertendi stillicidium, vel non

' QRVM auertendi: ius immittendi tigna in parietem alienum, vel onus imponendi: ius protegendi proiiciendive, caeteradue istis similia. quae quidem hoc habent prae personalibus seruitutibus eximium, ut cum ipsi fundo de beantur, sublato aedificio, nihilominus debeantur, lireponatur aedifieium. Ius altius tollendi, quanquam unicuique naturaliter competat in suo solo: habet tamen usum in hoc casu: ut si agam , ius vicino non elle altius tollere,nec res ab eo defendatur, partes Iudicis no alias futuras Cassius apud Aphricanum de op .no.nunc. p. f. ait, quam ut eum cum quo agit , cauere iubear, non 'us se aediscaturum q vltro egerit,ius sibi uito aduersario, altius tollere . Ius altius non tollendi ι est veluti fi contra naturalem libertatem, vicino meo im. Postumiis, non extollerq suo aedes altius, quanquam

335쪽

AD PANDEC. IVR. CIVI. LIB. III.

qni patiuntur huiusmodi seruitutem, viridaria super ea altitudinem habere possunt. Circa ius luminum, triplex est inspectio, nam alia seruitus est, ne prospectui officia tur: alia ne luminibus obstruatur: tertia luminum . Qui seruitutem habet, ne prospectui offendatur, hoc habet, ne quid ei officiatur ad gratiorem prospectum, taliberum, etiam ex inferioribus Ioeis. Cum autem teruitus imponitur, ne luminibus officiatur, hoc maxime adepti videmur, ne ius sit vicino, inuitis nobis, hoc est, non consentientibus, minuere lumina nostrorum aedificiorum, quo minus caelum videatur: nam ad inferiorem locum, non pertinet haec seruitus. Luminum seruitute constituta, id acquisitum videtur , ut vicinus lumina nostra excipiat, veluti clim senestra in suum parietem immissa,lumen nobis prςbet. Inter ius

stillicidi j auertendi, dc fluminis , hoc interest, quod stillicidium de eo dicatur, quod guttatim casitat : flumen de eo, quod perpetuo rigore per tubos aut cana-Ies suit. De tigno iniuncto, seruitus est, vi cu licet mihi meum tignum, in alienum parietem immittere, cui respondet alia seruitus , quae est oneris serendi, veluti situ columnam habere debeas, quae onus mearum aedium serat. Ius pro ijciendi est, posse supra aream alienam moeniana vel pergulas habere. Protegendi ,licere tectum luae domus supra aream alterius usque porrigere. Seruitutes rusticorum pridiorum, pricipui hae sunt. Iter,actus, via,a quaeductus. Iter ab itu nomen inuenit,authore Varrone Sc est ius eundi,ambulandi homini, idque siue sellis, sue lectica, siue equo vehatur,non etiam iumentum agedi, diciturque semita. quasi te mi iter. Actus est ius agendi, trahendi, vel iumentum , vel vehiculum, itaque qui iter habet,actum no habet,qui actum habet & iter habet etiam sine iumento: quia cui quod plus est licet, non debet quod minus est, non licere. Via dista est a vehendo, quasi veha d i fierens ab actu, dc itinere, duobus modis .

Priinu quia cum iter ut ius ambulandi praecise hominis. Actud

336쪽

Actus,tus agendi praecise vel iumentum veI vehicule imVia simpliciter &generaliter est ius eundi, & agendi, Mambulandi, nulla facta commemoratione, nec nominis, nec iumenti, nec vehiculi, qua quidem causa se t& iter& actum in se contineat, & insuper multo latius pateat, quippe cum viam habenti , aut lapidem trahere liceat,aut etiam hastam rectam seue,contra actum habenti, neutrum eorum sit concessum. Secunda est,quia cum itineris & actus latitudo ,ex ijs, quae vel eonventionibus,

. vel arbitrio demostrata sunt, pendeat, in via aliud iuris est. Nam si dicta latitudo non est,tegitima debetur,quae est, Vt in porrectum octo pedes habeat, in anfractu, id est ubi flexum est, sedecim. Ae solet quidem consummari via,vel usque ad ciuitatem, vel usque ad viam publicam vel usque ad proprium,vel aliud eiusdem domini praedium,vel usq; ad flume in quo potonibus trahcitur, non aliud ,quod aut vado transiri potest, aut pontem habet. Aqu ductus, est ius aquae ducendet per fundum alienum, quod quidem fieri solebat,eertis modulis,vel per digitos, qui continent sextamdecimam partem pedis,vel per Vncias, quae duodecimam. Quae autem duci tui aqua, vel publica est,uel priuata. Publicam definit Cassius,quae pe rennis,lc viva sit: Privatam,quae vel ex imbribus concipitur, vel ex lacu abundat quam caduca vocari Frontinus ait. Publicae,ducendet, vel hauriendς,serui tus consti tui non poterat olim , nisi ex capite,vel ex fonte, authore Paulo, cap. s. propterea, qudd egressa sontes, qui priuati erant, confestim ad usum publicum pertinet, nec cui priuato ex ea dueere liceat, nisi cui ius ducendi ex ea stellis datum sit: sed illud ius hodie mutatum est. Na eu ex rescripto diui Antonini & Seueri, permissumst unicuiq;,ut est apud Iustum Papyrium,eap. . aquam de flumine publico,pro modo possessionum, ad irrigandos agros derivare: consequenter receptum est, Vt qui longius absunt a ripa,seruitutem ducendet aqui, ex flu

mino publico, per sundum eiu , qui propter ipsum nu

337쪽

men habitat recte sibi constituant. Quod ad priuatam a- aquam a: tinet, nihil differt a caeteris locis priuatis, sumen priuatum. Pr ter illas quata or rullicorum praediorum 1eruitu es,computantur hae,aquae haullus, pecoris ad aquam appulius,ius pascendi,calcis coquendae , arenae fodiendet lapidis eximendi, figulinas habendi, a qui

quaerendae ac ducendae, nauigandi denique ad fundum meum, si lacus perpetuus in fundo tuo est. Quonia dictum est de rusticis di urbanis seruitutibus separatim, perueniamus nunc ad ea, quae sunt inter illas communia. Primu ergo hoc illis elico mune,ut utraque seruitus dicatur

pretdiorum,quibus a pr stando nomen est, queadmodum fundo a fundendis fructibus. Deinde, ut neutra, publicis aut religiosis locis, recte imponatur. Adlige, ut aliis quam nobis ipsis, eas quςrere non possimus. Item,ut in venditione antequam traditio perfecta sit, recte a venditore imponantur, videlicet si hoc agatur, ut alteri alicui pretdio venditoris, quod nondum alij emptori tradi caeptum si nam alioqui secus esset)acquiratur. Et quidem in venditione, si quis dixerit,aedes seruas fore, potest eas, vel sibi seruas facere, vel vicino, ante traditionem cedere seruitute: si verbdixerit generaliter seruas esse nihil proscit ipsi venditori talis receptio, nam quoties venJitor aliquid nomine seruitutis sibi recipere vult, nominatim recipi oportet. Praeterea & hoc utrique seruituti commune est , ut sper aditionem haereditatis confusae sint, vendita haereditate, in pristinum statum resti tuatur, utpote quia id agitur,ut quasi tu haeres videaris extitisse. Porro, ut in utraque non solum ipsa seruitus veniat, verum etiam id sine quo seruitus constare non potest. Insuper ut alienatione ipsorum prediorum facta, seruitutes quoque sequantur. Itidem ut utrunq; genus,non minus per ultima testantium iudicia , quam inter vivos ,

recte constitui possit. Postremo vi si plures sint eiusdem

rei domini unus eorum seruitute, nec acquirere, nec im

ponere post , cum effectu, nisi post deinde, alij sequan

338쪽

tur, quo casu ,eum postremus cedit, non etro aequiri secuitus videtur nihil enim actum est, reuera, circa rem,

licet persona sit obstricta sed perinde habetur, atque si

cum postremus cedat, omnes cedant,quasi scilicet tunc demum incipiat esse verum , dominos sundi, acquisisse, vel imposuisse seruitutem. Iam autem actiones,quae harum seruitutum nomine ad exemplum earum, quae in v fructu obtinere solet, competunt,sunt consessoria Mnegatoria . Consessoria contribuitur ei, qui seruitutem sibi competere contendit: Negatoria ei, qui negat sundum suum illi cum quo agit seruu esse. Et accomodatur

quidem directa,domino fundi,cui imposita est vel vendita seruitus: utilis verδ ei, qui diuturno usu & longa quasi possessione ius aliquod nactus est Exercetur autem negatoria aduersus eos, qui clim habeant seruitutem, ire, agere, immissum habere volunt. Confessoria contra illos insertur, qui cum debeat seruitute, vel quς- stionem eius faciunt,vel ea sine quibus seruitus esse non potest,fieri non patiuntur,sive ij domini sint iundi seruientis, siue non sint. vel etiam ui modum seruitutis sibi debitet transgrediuntur , vel qui cum certam seruitutem debeant,sub praetextu eorum, quae habere possint, etiam ad illa progrediuntur, quae non possunt.Nam cum in

domo Caii Sei; locus quidam etdibus Annii ita seruiret, vi in eo positum babere ius Seio non esset, ne fortet pro spectui, qui etiam in inferioribus est, ossiceretur, ASeius in eo stivam sevisset quod quidem donec nondum 'ad eam altitudinem excreuerit , ut prospectui noceat . est permissum) in qua labra, id est, lapidea vasa, in quibus scaturiens aqua reciperetur, & quae prospectui osseerent posita haberet: Annio conlilium omnes Iurisperiti dederunt, ut cum eo ageret, ius ei non esse, ut in eo Ioco, positum haberet inuito se . Euentus autem harum aclionum est, ut victori ossicio iudicis tum res praestetur, tum cautio: nam si egi tibi ius non

nitet, tigna in parietem meum immissa habere , iudicis

339쪽

AD PANDEC. IVR. CIVI. LIB. III. 333

ossicio continetur, ut immissa tollantur, & de suturo quoque opere caueatur . Pret terea si quis contendat, sibi Oberi seruitutem, causa cognita, debebit Praetor, bona aduersarij. possideri iubere, dc non ante discedi, quam actori fuerit teruitus constituta, nisi sorte actor si iam in possessione: nam eo casu, non debet per sententiam seruitus constitui, sed quae est,declarari. Nee venit in has actiones solum ipsa res , verum etiam fructus, hoc est quanti mea interest, non prohiberi seruitutem, aut non uti seruitute aduersarium. Quod quidem ita demum obtinet, si res inseruitutis nomen cadat: nam si prohiberet in meo ignem facere, aut sedere, aut lauare, aut simile quippiam , non est utile hoc genus actionum.

Amittuntur autem hae seruitutes variis modis. Primo

confusione, veluti si idem utriuque praedij tam dominantis, quam seruientis, dominus esse coeperit: nam nulli res sua seruitutem debere potest, nisi sorte per accessionem id contingat, puta, ii cum seruitus mini per plures fundos deberetur,medium fundum acquisiui, noc enim casu,quia indiuidua etst seruitus,verius est, manere serui intutem. Secundo amittitur seruitus tacito consensu,nams stillieidij immittendi ius habeam in aream tuam, &permisero ius tibi in ea area aedificandi, stillicidij immittendi ius amitto. Et similiter si per fundum tuum via mihi debeatur, & permisero tibi, per eum locum, per

quem mihi via debetur aliquid facere , amitto ius viae. Tertio, si haeres cum legatus esset iundus sub conditione imposuit ei seruitutes, extinguentur, si legati conditio existat Quarto perit seruitus non utendo , ut si quis secundu quod hodie definitum est)decem vel viginti annis non fuerit usus, iure sibi debito propter negligentiam eo cadat: sed hoc recipit distinctionem. Nam inseruitutibus rusticorum praediorum , generaliter pro batum est, ut certo tempore non utendo pereant, simplici quidem , decem vel viginti annorum,si continua

sit seruitus, ut si perpetuo aquam quia ducat: duplici

340쪽

verδ, si de iuncta sit,ut si quis alternis annis vel mensibus

aquam habeat: in urbanis seruitutibus smul haec duo requiruntur & is cui debeatur leruitus, non utatur, veluti tignum immissum no habeat,& is qui debet,aliquid

noui contra seruitutem secerit, veluti si soramen unde exemptum est tignum, obturaverit. Sed cur haec tam variel An quia rusticis seruitutibus non utens , negligens censetur,is qui urbanis non utitur non item 'Et sane cum altius sublatum , tignum immissum , moenianum proiectum non habere, multis de causis regulariter contingat

merito receptum est, ut nulla illi negligentia ob hoc solum, nisi s forte contra noui aliquid fecerit aduersarius,

imputetur. Verum cum non ire, agere aquἱmue ducere regulariter non alia fere causa, quam vel mera negligentia , vel alia commoditate reperta contingat, cui dubium est,quin statuto tepore non utens vel in vitio sit negligentiae,vel tacite seruitutem debitam remittat. Ac dicitur quidem proprie is non uti,qui iam constituta seruitute vel omnino suo iure non utitur,nec per se,nec per alium,vel non suo iure uti se credit. Dico autem iam constituta seruitute , quoniam si promissa quidem vel legata sit seruitus,ut ait Pomponius. cap. 9. sed nondum constituta, non interit non usu, ea quet non est. Addo suo vitio, quia si cu ius habens immittendi vicinus statuto tempore aedificatum non habuerit ideoque nec tu immittere potueris,non ideo magis seruitutem amittes. Aio aut nec per se nec per alium quia per colonum usum fructuarium & malaefidei etiam possessorem retinetur seruitus.

Imo sortius, & si aqua per eum , sua sponte fluxit, ius a-quq ducedet manet . Porro inu, si no suo iure uti set redit, ita si quis pro via publica vel pro seruitute alterius usus

sit, nec interdictu,nec actio utilis competit. Non exstinguutur aute hae seruitutes, nee morte, nec capitis deminutione personarum quia sunt praediorum. Item iter 1ὸ- pulchro debitum, non utendo nunquam amittitur, pro