Chronicon co iterum in lucem editum

31쪽

SANCTAE CRUCIS.

Urbe uer condita septingentesimo Onagesimo Octauo Claudius, Imperator ab Augusto quartiis, cupiens utilei se rei publice ostentare principem, bellum ubique et uictoriam undecumque quesivit. Itaque expedicionem in Britanniam mouit, que excitata in tumultum propter non erdibitos transfuga uidebatur, et tran1uectus in in1ulam est quam neque ante Julium Ce1arem, Neque post uni, quisquam adire ausus fuerat. Ibi sine ullo pretio ac sanguine, iu-tra paucissimos dies, plurimani in1ule partem in dedicionem recepit. orcliadas etiam in1ulas, ultra Britanniam in Occeano Offitas, RO.mano adiecit imperiori ac exto quam profectus erat men1e Romani

rediit. Quo etiam anno, fames grauissima per Syriam facta est que in Actibus Apostolorum, per Prophetam Agabum praedicta

esse memoratur.

Anno ab incarnatione Domini XLV. quadragesimo quinto, misit Beatus Petrus Apostolus Galliam, Sanctum Marcialem episcopum et alios diuini uerbi ministros, qui genti Francorum uerbum Deie angeli Zarent.

Anno ab incarnatione Domini C,LVI. Centesimo quinquagesimo texto, Iarcus Antoninus Uerus, quartus decimus ab Augusto, Regnum cum Aurelio Commodo fratre suscepit. Quorum temporibus, cum Eleuther uir sanctus Pontificatui Romane Ecclesie preesset, misit ad eum Lucius Britannorum recepistolam ObsecranS, ut per eius mandatum Christianus efficeretur. Et mox effectum pie postulacionis consequutus est Susceptamque fidem, Britanni,

32쪽

4 CHRONI CON

usque in tempore Diocleelaui principis, inuiolatam integramque quieta pace seruabant. Anno ab incarnatione Domini C,LXXXIX. centesimo octogesimo nono, Seuerus, eptimus decimus ab Augusto imperium adeptus, decem et septem annis tenuit. Hic natura seuus, multis semper bellis lassescitus, fortissime quidem rem publicam, sed laboriosissime rexit. Victor ergo ciuilium bellorum, que ei grauissima Occurrerant, in Britannias desectu pene omnium sociorum trahitur, ubi magnis grauibusque pretiis sepe gestis, receptam partem in1hle a ceteris indomitis gentibus, magnam fossam firmissimumque uallum crebris itisuper turribus communitum, a mari ad mare duxit. Ibique apud Eboracum oppidum morbo obiit. Reliquit duos filios Bassionem et Getam, quorum et publicus judicatus interiit Hassianus, Antonini cognomine assumpto, regno Potitus est. Antio ab incarnatione Domini CC,LXXXVI. ducentesimo et gesimo sexto, Diocletianus, tricesimus tercius ab Augusto imperator ab exercitu electus. Annis uiginti fuit, Maximianumque Ognomento Herculium cium creauit imperii. Diocletianus autem in Oriente. Maximianus uero Herculis in Occidente uastari ecclesias affligi interfici Christianos, decimo post Neronem loco preceperunt que persecuti omnibus fere anteactis diuturnior atque immanior fuit. Nam per decem annos, incendiis ecclesiariun proscripcionibus innocentum, cedibus martyrum, incessabiliter aucta est.

33쪽

SANCTAE CRUCIS.

Anno ab incarnatione Domini CCC LXXVIII. trecentesimo 1eptuagesimo Octauo Gratianus, quadragesimus ab Augusto, post mortem Ualentis, secannis imperium tenuit quamuis iam dudum

ante cum patruo Ualente et cum Ualentiniano fratre regnaret.

Anno ab incarnatione Domini CCC,LXXXI. trecentesimo octogesimo primo, Maximus in Britannia creatus imperator, in Galliam transiit et Gratianum interfecit. Anno ab incarnacione Domini CCC,XCIV. trecentesim nouagesimo quarto, Archadius filius Teodosii, cum fratre Rio Honorio, quadragesimus tercius ab Augusto, regnum siscipiens, tenuit annis tredecim. Cuius tenaporibuS, Pelagiu Brito, contra auXilium gratie superne, uenena sit perfidi longe lateque dispersit. Anno ab incarnatione Domini CCCC,ΙX. quadringentesimo

nono, fracta es Roma a Gothis, anno naillesimo centesim 1 exagesimo quarto si conditionis. Ex quo tempore Romani in Britannia regnare cessarunt, post anno ferme quadringento septuaginta, ex

mi Gaius Julius Cesar eandem iustilam adiit. Anno CCCC XXIV. Teodosius junior, post monorium, quadragesimus quintus ab Augus o regnum stis: ipiens viginti ex annis tenuit cuius anno imperii Octauo Palladius ad Scottos in Christum credentes, a Pontifice Romane ecclesie Celestino, primus mittitur episcopus.

34쪽

Anno CCCC XLIX. Marcianus, cum Ualentinian quadragesimo sexto ab Augusto, regnum adeptus, septem anni tenuit tunc Anglorum siue Saxonum gens, inuitata a Vortingirn rege Britannie, tribus longis nauibus aduehitur, et in orientali parte insule, iubente eodem rege, locum manendi quasi pro Patria pugnatura, re autem uera hanc expugnatura suscepit. Aduenerant autem de tribus Ger-niani populi forcioribus, id est, Saxonibus, Anglis, igiis. De Uightarum origine, sunt Cantuarii et ictiuarii, he est ea gensque Uectam tenet insulam. De SaXonibus uenerunt Orientales Saxones, Meridiani Saxones, occidui SaXOnes. Porro de Anglis lienerunt orientales Angli, Mediteranei Angli, Merci, tota Orth-anhimbrorum progenies; ceterique populi Anglorum sunt orti. Duces fuisse peribentur eorum primi uero fratres Hengist et Horsa. Erant autoni hi duo fratres filii Wiecligilsi, cuius pater Witta, cuius pater,eeelita, cuius pater Oden, de cuius stirpe, multarum prO- uinciarum regum genus Originem dinit. Anno D,XXXVIIL, eclipsis solis facta est decimo quarto alendarum Januariarum, ab hora prima usque ad tereiam. Anno D,XL. iterum facta est eclipsis solis duodecimo Kalendarum Julii; et apparuerunt stelle pene hora dimidia, ab hora diei tercia forte iis que ad seXtam. Anno D,XLVII. Ida regnare cepit, a quo regalis Ortanhimbrorum prosapia originem tenet; et duodecim annis in regno permansit.

35쪽

SANCTAE CRUCIS.

Anno D,LXU. Columba pater de Hibernia uenit Britanniam, ad docendos pictus Pictos; et in Inhi insula, Monasterium fecit. Anno D,LXXXII. Mauricius, ab AuguSto quinquagesim quarto, imperium suscipiens viginti imum anni tenuit. Cuius anno regni decimo Gregorius, uir doctrina et actione recipuus, Pontificatum Romane et Apostolice 1edis sortitus, rexit annis tredecim et mensibus sex et diebus decem. Anno D,XCVI. Gregorius Papa, diuiuo animonitus instinctu, anno decimo quarto prefati Principis, aduentus uero Anglorum in Britanniam anno circiter centesim quinquagesimo, misit seruum Dei Augustinum et alios plures cum eo, monacho timente Deum, predicare uerbium Dei genti Anglorum. Anno D,XCVII. uenerunt Britanniam prefati doctores, qui fuit annus centesimus quinquagesimus aduentus Anglorum in Britan

niam.

Anno DC,I., misit Papa Gregorius pallio Britanniam, August-tino jam facto episcopo, et plures uerbi ministros in quibus primi et precipui erant Mellitus, Justus, Paulinus, Rufinianus. Anno DC,III., Edan Rex Scottorum, qui Britanniam inhabitant, uenit contra AElfridum orthanhimbrorum regem, cum immenso ac forti exercitu; sed cum paucis, uictus aufiigit. Siquidem in

36쪽

8 CHRONI CON

loco celeberrimo, qui dicitur exastan, id est, DeXa lapis, omnis pene ejus est cestis exercitus. Quod videlicet bellum Tlfridus anno undecimo regni sti perfecit, porro anno Phocatis, qui tunc Romani regni apicem tenebat, primo Regnavit autem prefatus AElfridus rex viginti quatuor anniS. Anno DC,IV. Orientales Saxones deni Christi percipiunt, sub rege Sigeberto, antistite Mellito ordinavit Sanctus Augustinus duos episcopos Mellitum et Justum mellitum ad predicandum prouinci orientalium SaXonum, quorum Metropolis Lundonia ciuitassest Justiui uero in ipsa Cantia ordinauit in ciuitate que Roueces- tria cognominatur. Eodem tempore, defunctus est Deo dilectus pater Augustinus, septimo Kalendarum unij Ethilberto rege regnante. Successit Augustino in Episcopatu Laurentius, quem ipse

idcirco adhuc uiuens ordinauerat, ne se defuncto, status ecclesie tam rudis uel ad horam pastore destitutus uacillare inciperet. Anno DC,V., beatus papa Gregorius, postquam Romane sedem Apostolide ecclesie quatuordecim annos, mense seX die decem, gloriosissini rexit, defunctus est atque ad ternam regni celestis sedem translatus. ReXit autem ecclesiam temporibus imperatorum Mauricii et Focatis secundo autem ejusdem Focatis anno transit

ex hac Vita.

Anno DC,XVI., qui est annus uicesimus primus X quo Augustinus cum sociis ad predicandum genti Anglorum missus est, AEthil-

37쪽

SANCTAE CRUCIS. 9

bertus rex Cantuariorum post regnum temporale, quod quinquaginta et tribus annis gloriosissine tenuerat, terna coelestis regni gaudia ubiit. Qui tertius quidem, in regibus genti Angloriana, cunctis australibus eorum prouinciis, que Humbre fluuio et coit tiguis ei terminis sequestrantur a borealibus, imperabat; sed primus Omnium coeli regna conscendit. Nam primus imperium huiusmodi Alle rex Humbrensium Saxonum Secundus Caelia rex Occidentalium Saxonum qui lingua ipserum Ceaulin vocabatur :Tertius ut diximus thelbertus rex Cantuariorum : Quartus Hed-wald rex orientalium Anglorum, qui etiani, uiuente AEthelberto, eidem sue genti ducatum rebebat, Obtinuit Quintus adivinus rex Norhanhimbrorum gentis, id est, ejus que ad borealem Humbre fluminis plagam, majore potentia cunctis qui Britanniam incolunt, Anglorum pariter ac Britonum populis prefuit, reter Cantuariis tantum necnon et Mevanias Britonum Insulas, que inter Hyberniam et Britanniam site sunt, Anglorum subjecit imperio Sextusos valdus et ipse Norhanhimbrorum rex Christianissimus iisdem finibus regnum tenuit Septimus 1Winus frater ejus e quolibet

pene termino regnum nonnullo tempore cohercenS, Pictorum quoque ac Scottorum gentes, que septentrionales Britanni fines tenent, maXima ex parte perdomuit a tributarias fecit. Defunctus uero

est rex AEthelbertus die uicesimo quarto mensis Februarij, post uiginti et unum annos accepte fidei, atque in Orticu Sancti Martini intra ecclesiam Beatorum Apostolorum Petri et Pauli sepultus, ubi et Berte Regina condita est. Erat autem idem Ethelbertus filius Irminrici, cujus pater Oeric cognomento Oyse, cuju pater

38쪽

10 CHRONI CON

Hengist, qui cum filio suo ob se inuitatus a Vortigerno, Britanniam primus intravit. At ver post mortem AEthelberti, filius ejus Edbald regni gubernacula suscepit.

Anno DC, . Beatus archiepiscopus Laurentius regnum celeste conscendit, atque in ecclesia Sancti Apostoli Petri juxta predecessorem suum Augustinum sepultus est, die quarto Nonarum Februariarumet post quem Mellitus, qui erat Londonio Episcopus, sedem Dorouernensis ecclesie tertius ab Augustino suscepit. Justus auteni adhuc superstes Rosensem regebat ecclesiam. Anno DC, IV. Mellitus archiepiscopus postquam annis quinque rexit ecclesiam, Eadbald regnante, migravit ad coelos, sepultusque est cum patribus suis in sepe dicto Monasterio et ecclesia beatissimi Apostolorum principis, die Octauo Kalendarum Maiarum. Cui statim successit in Pontificati Justus, qui erat Rosensis ecclesie presul. Illi autem ecclesie Romanum consecrauit episcopum, data sibi auctoritate Ordinandi episcopos a Pontifice Bonifacio. Anno DC, V. Paulinus a Justo archiepiscopo ordinatur genti Northanti imbrorum antistes, sub die duodecimo Kalendarum Augustarum.

Anno DC,XXVI. Eanfled filia Eadwini regis baptizata est cum duodecim aliis de familia ejus, in Sabbato Pentecostes.

39쪽

SANCTAE CRUCIS. D

Anno DC,XXVII. accepit rex Edwinus, cum cunctis gentis sue nobilibus ac plebe perplurinia, fidem et lauacrum ancte regenerationis, anno regni ut undecimo, ab aduentu Anglorum in Britanniam anno circiter centesin octogesimo. Baptigatus est autem

Eboraci, die sancto Pasche pridie Idus Aprilis, et in ecclesia Sancti Petri Apostoli et quam ibidem ipse de ligno, ubi catechigaretur atque ad percipiendum baptisma imbueretur, citato opere construxit; in qua etiam ciuitate ip1 doctori atque antistiti suo Paulino sedem

episcopatus donauit. Anno DC,XXXIII., adwinus cum septemdecim annis genti Anglorum imul et Britonum gloriosissime preesset, e quibus sex etiam annis ipse Christi regno militauit rebellauit aduersus eum CedWalla rex Britonum, auxilium prebent illi Penda uiro strenuis-sma de regis genere Merciorum, qui et ipse X e tempore gentis ejusdem regno annis uiginti duobus uaria sorte premit; et conserto graui preti in campo qui vocatur Hatfeld occi1us est EdWinus die quarto Iduum Octobrium, cum esset annorum quadraginta Octo, u1que o tu vel interemptus est vel dispersus Xercitus. In quo etiam bello, ante illum, unus filius ejus Osfridus juvenis bellicosus cecidit Alter Eadfridus, necessitate cogente, ad Pendam regem transfugit; et ab eo, postmodum, regnante os aldo, contra fidem juri urandi peremptus est. EadWiu itaque rege Perempto, Paulinus Cantiam rediit.

Anno DC,XXXIV. Justus archiepiscopus ad celestia regna sul-

40쪽

I CHRONI CON

latus est quarto Iduum Nouembrium dieri et Honorius pro illo est in presulatum electus. Qui ordinandus uenit ad Paulinuniri et oe eurrent sibi illo in Lindocolino, quintus ab Augustino Doruernensis ecclesie consecratus est antistes. Cui etiam Papa Honorius misit palliam et litteras, in quibus decernit hoc ipsium quod in Epistola ad Eadwinum regem missa decreuerat ut cum Doruernensis antistes

de hac uita transierit, his is qui superest consors ejusdem gradus,

habeat potestatem alterum Ordinandi in loco ejus qui transierat sacerdotem is sit ne esse ad Romana usque ciuitatem Per tam proliXa terrarum et maris spatia pro Ordinando archiepiscopo semper fatigari. Anno DC,XL. Eadbaldus re Cantuariorum transiens ex hac uita, Erconberto filio regni gubernacula reliquit, que ille niscepta, uiginti quatuor annis et aliquot mensibus, nobilissime tenuit. Hic primus regum Anglorum, in tot regno suo idola relinqui ac destrui, simul et jejunium quadraginta dierum Observari, principali auctoritate recepit; que ne facile a quopiam possit contemni, iutransgressores dignas et competentes unitiones proposuit. Cujus filiam Eoreangote, ut condigna parenti soboles, magnarum fuit virgo virtutum, seruiens Domin in Monasterio, quod in regione Francorum construetum est ab Abbatissa nobilissima voeabulo Sara, in loco qui dicitur Inbrigge. Nam eo tempore, ne dum multis in regione Anglorum Monasteriis constructis, multi, de Britannia, Monachice conuersationis gratia, Francorum uel Galliarum Monasteria adire

solebant; sed et filias Rias eisdem erudiendas ac sponso celesti copu-