장음표시 사용
2쪽
SACRAE REGIAE MAIESTATIS BORVSSICAE
APUD COPIAS PEDESTRES VEXILLIFERO PERQUAM STRENUO
ILLUSTRIS FAΜILIAE STATORI MUSARUM FAUTORI
HONORIS ET OBSERVANTIAE CULTU AD CINERES US E DEVENERANDO
3쪽
4쪽
Zrtinet cum maxime ad legislatorem , deque ac iudicem, ne iurisiurandi religio in republica vilescat, aut periuria nimium se quententur, prouidere: a) Inde est, quod de minuendo iuramen.
torum numero, evitandoque Pu gatorio tantopere laborent prudentes, b inde sedulo opera datur , ut ab iis potius, .
quos omnium minime peieratiiros csse credibile est, qui verbi gratia, de facto suo, aut de veritate, non de alieno, aut de eo, quod credunt, iurare poterunt, iusiurandum igamus. Nec aliunde deducendi sunt tam multiplices, et ad sacrum quendam horrorem excitandum, QDflaminandosque, si qui sunt, Pietatis igniculos, comparati iurautitim ritus, qui non heri demum, aut nudius tertius reperti, sed iam olim omni antiquitati c) approbati sunt. Ad quos, arbitror, ritus et pertinet, quod qui iuraturus est, de cauenda Peleratione, deque ea,quae ρPeriurOS manet, poena sellicite moneri debet. d ) Est enim tam periculosae Plenum aleae negotium, deiuriose obstringere, ut nunquam quisquam a Iudice eo ad- A et mitten-
5쪽
mittendus sit, nisi antea de ossicio sito, deque veritate dicenda , vitandoque mendacio instruatur. QVod si semper omnino verum habetur , ViX OPUS erit, ut, quod nonnullis Iureconsultorum collegiis selenne est, unientiae inserantur verba: vorgehenter scharisen
rc. N. ce Sed contingit interdum, ut vix sussicere iuraturi leuitati videatur iudicis admonitio, adeo. ut alia, eaque religiosiori adhortatione opus sit. Quod si accidit, tum iudici additur, atque de eadem re instriR- re ituraturos iubetur diuini verbi minister, hac ferme
en. Quod cum fere indies in foris nostris Occurrat,nec tamen ex instituto a quoquam , quod nouerim, excus sum sit,fasturus sium operae pretium,si quae ad admoniti nem Clericu de vitando periurio pertinere intelligam, ex. qnstituto persequar. Ita vero operam Partiar, ut primo eos casus, quibus in ciuilibus caussis, aeque ac in crim, natibus arcessi clericus debeat, enarrem, , quis eX pluribus adhibendus sit, expendam, tum ossicium ipsius, postremo loco honorarium consideraturus. Te, Ben uole Lector, rogatum volo, Vt hanc paucorum dierum, vel noctium potius, lucubratiunculam aequi bonique consulas, et, nisi fauore Tuo, vel venia digneris'
a) conser. GOD. SVE VI Disp. de Iudice circa vitanda periuria prouido, et C A S P. A C H Λ T. B E V KII, de periurii occasione praescindenda.
bὶ Vir Exe. GEORGIVS SAMUEL LUDOVICI, qui
Pot. Regi et Uect nostro in senatii iustitiae et prouocationiicii mine a consiliis est, usuin iurisiurandi puigatoria in soris prot stantium improbare ex eo videtur, quod rarissima eorum Occurrant Diuitigoo by Corale
6쪽
rant exempla, qui metu vindietae diuinae hoe iuramentum recusent, atque adeo delictis commissis addantur noua periurii crimina, quibus merito omnis occasio praescindenda, et indiciis grauato potius poena extraordinaria di flaiada sit, maxime cum purgandi hic modus iuri canonico et veterum superstiti ni, qui miraculoso quodam modo ex praesentia et taestu reliquiarum sanetorum veritatem et iudicium diuinum erui posse credebant, natales debeat, sensimque Legibus tinperii et Dolne-sticis Germaniae nostrae receptus et sitffragiis eruditorum appro batus st. Vid. m. Alitoris Diff. de Vis linamenti purgatorii in criminalibus. VII. XII. XXVII. in qua plurima, quae ad historiam Iuramentorum spectant,docte in cria leguntur. H Non patitur instituti ratio, nec permittunt illi, quibus nos cir- ω- cumscripsimus, cancelli, ut latius hoc loco evagemur, et soleidines iurantium ritus ex gentium antiquitate repetamus. Et cob Iocarunt iam in ea re operam Viri Clari, et sua quisque laude
Disputatione Academica de Iuramentorum solemnibus exposuerunt. Sed quos omnes Ionga intercapedine silperabit
EvRRHARDUS OTTO ubi Exercitationum, quas de
Iurisprudentia symbolica orbi erudito debet, sextam publicae luci exposuerit. v. Triadem neve. de Iuris ud. Θmbol. praef. p. 6. Celebre inprimis est apud Romanos Libonis pineat quod qui iurantis vi mdia incauti vibice flagesians uod doctissima et ab omni parte absolitia commentatione illustrauit V. C. CRELLIVS Vitebergenss Proseor. d) Hoc Recessus Imp. anni GR. in causis Prouocationum, ubi de calumnia procuratoribus iurandum est, serio intringit in verbis: Duri Procuratores, benen ber ghb rbtro mohl ιu-.
e moerini ad Proe. Tu. XIIX. g. lo. n. s. et XX. n. sto. eX plurimis variorum Principum constitutionibus collegit Ioca, quae admonitionem Iudicis praeuiam sedulo inculcant. In iElectoratu Briinsvico Luneburgico, et prouinciis ei annexis iudici sormula comminatoria praescripta, qua admonere debet iuraturos testes. ordinationes Tribunalium, quibus insertae hae
formulae, indicat ESAIAS PVFENDOR FFin Imraduci. in Proe. ciuil. H. M. Lun. P. M. Cap. III. M.
7쪽
II. Operae vero pretium fuerit ante Omnia in originem et historiam huius rei altius se penetrare , tum et verum illius fundamentum eruere. Sed ut, quod res est, fatear, vix est, ut certos illi natales adsignare, aut quo tempore orta sit haec consuetudo , definire queamus. An iure Romano admonitio de non peierando obtinuerit, leges tacent, illud vero certissimum, quod actus iurandi nonnunquam in praesentia sacerdotum apud Romanos celebratus fuerit, vid. L. 7. C de curat. fur. vel prod. ibi: praesente etiam, tam viro religiosis o locorum antistite, quam tribus primatibus, publica quidem iuramenta conceptis verbis praestabantur,
cum verbis praeirent ponti fietes, siue sacerdotes publici. a) Quos etiam antiquissimis temporibus cognitores et iudices periurii fuisse putant MESOMIVS h
aliique. Ex eo colligunt, admonitionem , forte etiam
merdotis, actum iurandi praecessisse, v. Dia. Κ R E S SI IDi . de controuersis in argumento possessionis et ivriam nistorum Cap. IV. f. ι . n. I. licet, iUSiurandum purgatorium
Leges Iuris Romani plane ignorent, quod solide is monstrauit Excell. LUDOVlcitu Dius alleg. de Uu Ἀ-ram. purg. 3. V. VI. APud Germanos Veteres, vhi rarior Iurisiurandi ustis , et maior semper asserti religio, qui verba pro litteris, et sigillo, dextram pro iuramento habebant, exulauit forte Omnis admonitio, nedum, quae fit per sacerdotem. Ad nostra tempora quod attinet, CARPTOUII aetate an in usiu fuerit, Clerico interprete de profitenda veritate iuratUrum moneri, dubium videri pollet, cum in ingenti Responserum , sententiariamque, quae in opere eius criminali coaceruantur , 8 lua, ne una quidem inueniatur, sime abs me sedulo scrutante
8쪽
inveniri non potuerit, quae eiusce ritus mentionem faciat, et in iis,qui CarpZouio antiquiores sunt. decisionum, Consiliorum, practicarum rerumque criminalium auctoribus, ne volam quidem aut vestigium, eius apparere certum sit. c) Verum enim v No ipsa res moribus et prudentum interpretatione inducta, atque arbitrio iud, cis tantum relictum hilse videtur ut ne quidem ex praescripto Collegii Iuridici dependeret. Neque enim est aut peregrini iuris aut patrii ulla sanctio ζ qua id intro ι
ductum esse videri possit, nisi quod in singularibus quibusdam ciuitatum nonnullarum statutis, ac Principurnquorundam constitutionibus,sed non nisi in ipsbrum temritoriis, hi mores diserte confirmentur. CARPLOVIVS certe in libro, quem inscripsit: sitions - und-s Procul; ubi de admonitione in actu iurandi actuarios art. V. Tu. X. n. VI. instruit, ita mO
stem ende denia voti ter Christeit 3um disteria eine
MDCX. a Praetore Bellico, Martino Gerhardio conscripto, et a Dn. Praeside mihi exhibito, cui titulus : Test rei ibungier Maps MalefiZ-Nedui pies; und Stand i Necthleti, sequentia leguntur: Eo einer Sudrhesten stiner Zacheli
9쪽
vator gnussam gemarnet nQrde. Et si verum amamus, est omnino ratio non uua, quae diuini verbi interpretem potius, quam alium quemquam iuraturos interdum moenere velit. Praeterquam enim qiaed a partium omni studio magis abesse credatur Parochus, quam Iudex, is etiam magis foeto monere, atque animum iuraturi magis commouere facile intelligitur. Quantum intersit, periurio Deos, hominesque fallere, quantique haec animi leuitas plerisque constare soleat nemo grauius, prolatis, quae hominem magis assiciunt, diuinarum scripturarum verbis, docebit, quam qui magis etiam, quam alii, noctesque ac dies eas versare debet. Creditur ipse animi magis compositi csse, qui aliis prudentiae et virtutis exemplum praeire debet. Et quam saepe ipse Iudex non est ea grauitate, ut huius criminis atrocitatem Proponere, et exag-
'gerare possit, quum ipse aut ex alio, aut eodem capite sitispectus, aut certe in diuinis litteris tam parum versatus sit, ut risum facilius inquisito, quam veritatem exprimeret. Tum vero accedit, ipsium Clerici habitum, certe eius conspectum, aliquem pietatis sensum, et diuini nominis reuerentiam eXcitare. Facilius creditur res serio agi, ubi is, qui animarum nostrarum curam gerit, et quotidie Dei ad nos nuncius est, quid fieri debeat, nobis inculcat. Videmur quasi certiores esse, in Dei ea conspectu agi, quae praesente Clerico aguntur. Ut nunc taceam, ex confessione Clerico nonnunquam de veritate facti. quod ille eiurabit, vel aliunde de conditione et fidesis ecta iuraturi constare posse. Quae cum ita sint, facile liquet, frustra esse, qui de hoc pleno bonae frugis
10쪽
ritu, e republica eliminando laboranti Neque enim qui quam causae subest, ut a iudicii limine hoc casu ecclesiasten arceamus , aut, quod commodius longe, et rectius a Clerico fit, a Iudice expediri iubeamus. Zi sedulo id agunt, ut quicquid in ministerii, quod vocamus, honorem vergere videtur, id ex nescio cuius hierarchiae Pomtificiae principiis derivent, atque e republica exterminent, illi et hanc clerici in astu iurandi praesentiam, Potentatum quendam in staularibus a Ciero sibi arrogatum redolere docenti . Sed cum ipsi in asserti siti probatione deficiunt, tum vel hoc argumento confutantur, quod non Papaeorum Iureconsiliorinn, veterum inprimis placitis, et auctoritate inducta sit haec consuetudo, sed ab iis, qui nostris sacris initiati simi, omnium maxime frequentetur. e cum et utilitate sita non destituatur, nil attinebit, hoc selo obtentu ei nuncium mittere.
a Vid. STRV V. mi. Milo. Rom. Cip. PII. THEOD. REGN. BΛSSENN, de Iureiuri veterum Rom. cap. IV. g. teri Iure Pontificio L. II cap. III. α O Nescio an huc periineat, quae in quaestionibus aureis vet. si fimi Gossatoris D. PILEI modicensis, Romae anno mLX.
impressis leguntur: studam fenerator dum esset in mortis amriculo constitutus Deo reconciliari volens in manu hacerdotis turm uit, se viaras de cetero non exacturum, etc. Vid. qu. CXXV. cum potius exemplum sit consessionis iureiurando confirmatae. nostris teinporibus inauditum.
Sunt qui hoc Iuramentum dici putant doctum, ein hi hoc est, cuius argumentum et periurii grauitatem doctus est, qui iurat. Asserit hoc C H RI