Iusti Lipsi De cruce libri tres ad sacram profanámque historiam vtiles, vnà cum notis

11쪽

DE CRUCE LIBRUM,

ad Principes Christianos Elegia IO AN Nis BOCHii S. P. Q Antuerpiensia Secretis. I Q v A salutiferi tangis vor gloria signi,

Si qua fides ,siquis relligionis amor.

Si meritum Crucis, insudiu vos excitat Nilum, Et memores me Di nominis esse inuat, Christiadum o proceres , positis aduertite mentes

Rebus, in hoc uno si te corda libro. Hic decus, oes iis seges hic uberrima vestris,

Ipsa Dei pietas ramorum amplexilus haeret, Et riguus tarim sanguine Ῥernat apex. De trunco si ei pendunt mysteria nostrae, aiestate Deus, corpore verus homo. Radicem cruor inuocui puribsimus agni,s ut lauat bumanae vulnerasortis, asit. O crux, o columen, θω unica, plantasalutῶς,

O lignum aetherii fertile depositi. Noxia prima suis miseris mortalibus arbor, Damna sed haec medica nostra resarcit ope. Protulit ilia necem, vitam hic, erat illa doloris Mater, at baec plausius laetitiaequefuit. Perque nefas, Nitiumquesuo de semine , caelum Clauserat illa fores hac rester ante patent. Ilgum Taenari algax e gurgiteserpens Occupa impietas , e uror ra, dolus. b Hoc

Laurus ω lac vero Principe digna viret. Auagenus humanum deuicta morte triumphat Arbore, cui nostrae Remmasalutis inesῖ.

12쪽

Hunc natus genitore Deo, quifoederis obsis,

Lethaeo veteres carcere trami auos.

Nec voluit seros Erebo parere nepotes, Colus dexcusso libera ferre iugo.

Victricis vexida crucis, credentibus omen

Extulit, imperii signa futura sui.

Umbrarum haec oculis haud aspicit arbiter aequis, Saeuit, auxiliis expedit arma nouis. In Crucis excidium Latias aptare secures narat, in dominae concitat urbis opem. Primaque Caesarem tentauu verbera lictor Incassum, oe rabie proficiente nihil. Num bonum crucis ail quo is obduruit ictus, Statque magis, quanto caeditur issa magis. chrisiadumquesitis numerum cruciatibud auget, Et Crucis imperium cresiere poenascit. crux vicit crucis artifices, tormeota propago, Unus m innum ros Chrissus in orbe Deos. Non tamen antiquus furiarum insede quiescitHOLiis, at indictopraeti Marte ciet. Omnia conquirit poenarum inventa, prauno

Monstra ,sces laqueos sagra,meta a feras. Donec Romuleos Christi victori usices Subdidit, εν victo Caesare iura dedit. Hinc aquilae cegere Cruci, Nastumque per orbem Crux fuit augustis gloria prima Niris. ut quotiessera barbaries, aut nominis hostis christiadum , sacrae mouerit arma Cruci, Arsacides, mel moltas Arabs, maceiamquephalanges, Pontus, ον Ismari' Luna superba ducis; Mut Sytha, vel Garamas , mediis vel Syrtibus Ammon, Errorum aut furiis stens a'itata nouis, Protinus intrepidis animis, armi que paratis, Sanctualutiferapro cruce turbastetit.

13쪽

Nune idem, oe rabis nune Aminet bosta egrim,

O proceres, eadem caussa tuenda crucis. Iungite communes sata in communia dextras, Ne pereant omnes, dum sibi quisique cauet. Crux acies volet in medias, hoc vincite signo, cui didicit Iumulus mors dare victa mauus.

aevo flvj tremuere lucus, quod mundus, bostis uo viso, trepida perdidit arma fuga. Haec monet antiqui scrutator Lipsius aeui, Et stimulos scriptis subdit ad arma suo. Vile crucis quondam leti genus eruit umbris, Parnaquesuppbcii quanta, quibusque fuit. Exemploque docet, tantum si dedecus insons

Mortis. ob humani criminis acta tulit; Si Deus esse reus voluit, culpamquepiauit, Deleuitque necem morte, cruore nefaT; Hortari benefacta Crucis vos intuereferrum Pro Cruce, conitincta umere tela manuae.

Hoc vos sanctasides nam defensoribus istis Tempus eget pietas, officiumque rogant..Arma dabunt superi victricia, tessera Christus, Cruxsignum, noster buccina Iusus erit.

14쪽

DE IUSTI LIPSI

LIBRIS DE C R V CE,

Ad Lectorem Epigramma.

SI te prisca iuuant: hoc, docti,DE CRvCE, LIPII. Ingentis plenum,Volue,laboris opus. Supplicium Crucis ille vetus describit ad unguem, Quale fuit, nostram s A LVI FIC A MQvE CRvCEM: In qua hominum lapsus, scelerumque Plator, atrocem Mortem, insons, mulio sanguine passus erat. Vnde noua extinctis lux ex titit, unde sepultis Vita oriens, rutilam sustulit alta facem. Vnde redemptio & alma reconciliatio manant: Vnde perennantis stumina pacis eunt. Ista vetustatis reserat penetralia, Lector, Vtere eo, & quantus, disce, vir ille siet.

15쪽

DE CRUCE LIBRO S.

LI p s i, Palladia decus coronae, L i p s i, delicium nouem Sororum,2uo nec es melior benigniorque: Iam loquax nimium, nec aqua lingua, Lua, vah, artibus abrogare sanctam Virtutem solet ac politiori Doctrina, reprimetur illa, nam tu, Loi docti tam unus es virorum, Unus e mutoptimus virorum. En cura pietas ipsa virtu Hac doctrina velut politur auro.

Testes D E c Ruc E fiunto tres Libelli Docti, Iupiter i py libelli.

Coniunctam, bone lector, hic vitre Virtutem licet eruditioni.

Balthasar Moretus I. F.

b , INDEX

16쪽

INDEX CAPITUM

LIBRI PRIMI.

RECATiVNCvLA. Materies Scordo operis. Cap. I. folio r.

Crucis nomen polysemon. Haec nostra Gabalus etiam dicta , item Infelix lignum S In fame. Sed S: Crux non in ligno. Cap. I r. fol. 2. Nomina phras ue ad hoc supplicium: Figere, Configere, Cri clare. item Cruciarius, pro appendendo. Cpp. II i. sol. 3. Graecorum verba ad Crucem de crucifixionem. Hesychius MOuidius emendati,iste etiam explicatus. Cap. III I. fol. s. Diuisio prima Crucium: & de specie vctustissima dictum, Assi. xione. Tertullianus per occasionem correctus, atque Isis cadem cum Cerere cxistimata. Cap. V. sol. 8.Altera Simplicis Crucis species, Infixio. Seneca,Hesychius, Plato, Plinius, illustrati. Cap. v i. fol. Io. In genere de Cruce Compacta : tum de prima eius specie, De cussua. & an haec sit Andraeana Cap. v I i. sol. I a. Commissa Crux quid nobis sit ξ exemplis testibusque asserta. tum etiam vestigio nostrae linguae. Cap. v . sol. II. Assirmata Crux Immissa e scriptis maxime Patrum: ipsi alia per alios,&imaginibus pernoscitam,explicati. Cap. IX. sol .i7. In qua Crucium serma Christus mortem tuleries videri invitima, argumento e Patribus &picturis. Russini non bona fides notata in verbis Paulicitandis siue cxplicandis. Cap. x. . . Apud plerasque gentium Cruces sere usitatas. Apud Syros, Iudaeos, AEgyptios, Persas, Astos, Graecos, maxime Romanos. Quando apta eos coeperit An &apud Germanost Cap.xi. folio 2 . Apud Romanos vile fuisse hoc supplicium plurimum seruorum. Quas ob caussas ij affecti. Cap. x ii. sol. Etiam liberi quidam in cruccmdati, sed viliores aut nocentiores: ut Latrones,Sicari),Fassarh, atque alibi S Fures. Cap. X III folio 29.

17쪽

LIBRI SECUNDI.

Transitio ad Modum figendi praemissum de atrocitate huius supplicia quod Summum dc Extremum dictum. Cap L sol. rr. Duplex figendi Modus, vulgaris& Rarus. In illo Flagellatio ex

more semper anteluit. Cap. m. fol. φ .Flagellorum de Virgarum discrimen. Illa magis vilia, & magis acerba esse. solere dc talis asperari. Cap. III. fol. II. Solitos ad Columnam verberari; atque alias per viam. De ipsi

columna cui sacrum corpus annexum. Cap. I. fol. Crucem suam tulisse,aut totam aut eius partem. Cap. v. sol.39. Deductos cum vexatione, Stimulis etiam actos. Cap. VI. . ψI.

In ipsa Fixione nudi in crucem dati: an altam , an in terra depo sitam Z id quaesitum,dc utrimque firmatum. Cap. VII. fol. 2. Clauis figi solitos, interdum funibus adstringi. Cap. v m. m. r. In quibus partibus claui.&quo numero, Cap. I x. fol. I.

Ordo de modus assigendi. An lignum aliquod in Cruce suspen dancum p X. fol. 9. De Titulo, quid is Latinis Z quomodo asscriptus aut praelatus

Cap. X l. sol. Ia Post fixionem, quomodo mortui in Cruce Ianguore,aut fame. vitalitas quorundam. Cap. x ii. folia Quosdam a volucribus, aut seris etiam vivos laceratos, Sc plerosque omnes mortuos. interdum de lanceis inte sectos Cap. xl II. sol. e Crurifragium a Cruce remotum. Quid fuerit,in quos receptum d quomodo' Cap x Dii. fol. Corrumpi in Cruce passi sunt,&neses sepelire.' Cap. xv. . es Custodia de miles ad Cruce,ne quis detraheret. Cap. xv I. .6o.

LIBRI TERTII.

Transitio ad Rarum sgendi Modum. Furca diuisa,de hic de Imnominiosa dictum. Cap. r. fol. 62 De Furca Poenali, dccaesos sub ea ad mortem. Cap. D sol ct Ligatos ad Furcam in Crucem solere tolli, Furcam de patibulum videri cadem, aut haud longe dissita. Cap. II i. fol. 6 r. Quae forma Furcae fuerit, obscure traditum in veterum scriptis. Cap. i III. sol 68 Ex iis tres sententiae erutae, de singulae explicatae. Tertiam

18쪽

De Noua Furca, quae nostrum Patibulam. Tribonianum sub stituisse passim in Legum libris. Cap. V Ii, sel. 7s. De Raro modo in Schemate. dc primum de Inuersa susipensione. Cap. vi II. sol. 76. De obliqua suspensione, de varicante, & inter arbores scissione. Cap. IX. . sol.79.

De Modo qui Fine diuersius. primum de his qui in Cruce ustu- Equo ligno Crux fuerit Z liem in Monte plerumque defixam,

ipsam sirpe altiusculam. Cap. XIII. fol. 8 q. Crux sublata, atque etiam Crurifragium fortasse.Quando id factum, quaesitum. Cap. X II i. fol.87. Honores quos Constantinus Cruci habitum ivit. Signis ea devexillis imposita,aut inserta. Cap. XV. fol. 89. Crux in militum armis: in Imperatorum capite & manibustin monachoium veste et inseri eam praeferunt & templa.Cap. XVI. sol.9i. Laudatiuncula Crucis. Cap. XVII. fol. 9I. lati Caifol. 8O. fol. 82. fol. 83.

19쪽

LIBER L

C A P. I. Precatiuncula. Matcries ordo operis. '

GGREDIOR de CRUCE scribere , sed tuam prius opem auxiliumque inuocans qui eam consecrasti,& infame illud lignum instrumentum fecisti publicae salutis. Tu Deus a Deo genite, homo ex homine genite, hominibus genite, da mihi vera, cla recta scribere, tibi in honorem, Cruci in splendorem, nobis infructum. . Materies & ordo mei operis iste. Ouid Crux, SI Cum modi fuerit: VA, Ouur, Quomodo, Quatenus Usurpat . Haec omnia non distincte solum, sed diffuse dicam: nec displicebit accuratio illi, cui salutare hoc signum placebit.

20쪽

bellorum tuba; tibias tame & fistu

las,ut sic dicam, Musarum cogitatis,&sacis artes neglectum non itis inter media arma. Quod recte &vtiliter a vobis fieri, prudentes magissentiunt quam Vulgus. Nam reuera, inclyti Ordines, haec non ornumenta solum reip. sunt, sed auxilia

& fulcra. Tollite ; quid nisi squal

lor & tenebrae occupant, & ferox quaedam, aut Vt Verius dicam, ferina vita λ Ab omni aevo Annales sacros & profanos cosulite) Deus en stare artes is has Voluit, Vel ut pharos& lucentes quosdam ignes in tempestuoso mari. Istae pacem dirigu'μ bellum dirimunt istae vitia Virtutesque premunt aut excitant, testes temporum,arbitrae meritorum. Reges, & magna illa nomina, obliuio