Litteræ Societatis Iesu annorum duorum, 1613, et 1614, ad patres, et fratres eiusdem Societatis

581쪽

P Rou 1 N ci Aquam de immaculata eiusdem Conceptione in olere oculis omnium Ministrorum longe aliter sentientium propugnauit acerrime. Franciscanus nobili ortus loco Monspellium cum venisset, praeeunte verba Ministro, Catholicam exsecratus Fidem , subornata mox puella mittitur, quae ad nuptias eum inuitaret , quam tamen ab se repulit, quod de coniugio nondum se cogitare diceret. Id tamen sceleris auso, quod diximus, adfuit illico, quae animum exagitaret atrociter Furia intestina, quamobrem moeroris plenus contubernalium se coronae subducit animi leuadi per ambulationem, cui domum egredienti larua occurrit humana specie, quae quinquagenos in quemlibet mensem . defert nummos, si perstare velit in instituto Hugo-nottico , quod essct amplexus. His eius dictis pc culsus miser fraudem iure suspicatus, pectori Crucem imprimit frequentius , nam manu ad frontem non est ausus attollere ; quo telo insidiatorem ab

se propulsauit, sed qui alio deflectenti, breuiore

tempori spatio , septies cum iisdem conditionum

inuitamentis importune occursaret , semperque impresso Crucis signo fugaretur. Haerenti magnopere , ac consternato grauiter homini venit denique in mentem,ut iniret aedem Beatae Virginis,ubi concionaliti aures tantisper desit: tum flexo genu Numen de more veneratus, facti petiuit veniam, de saniora promittens , opportunamque nactus occasionem ad Patrem nostrum adiit, recta Nemausum, ubi meliorem in spem erectus , libelariqise

donatus viatico, Auenionem conscientiae causa

processit,

582쪽

LV o oves EN sis 17'processit , unde Nemausum mox reuersus,spei plenus & animi, ad suos se Superiores contulit. No-

maiissensis adolescens annorum viginti duorum circiter cum nostra opera Caluinismo rcnuci alter,

a parentibus, nisi a coepto desisteret, & deuouebatur diris omnibus,& Quaestura cxucbatur; sed maluit infensos habere parentes, & honore Quaestorio excidere, quam Catholica praerogatiua, quam

rebus omnibus antcponeret. Vrbe igitur excosserat,ne quid suae libertati ossideret,in quem cum familiarium amicissimus incidisset, sciscitabatur cx eo, qua factum esset, ut Quaestura volens se abdi-: Carci; Non cliena, inquit, ego, nisi ea mihi perii Oset, Vt periit. At patriam & parentes, infert ille,ut tibi perpetud assereres,aequum sane fuerat, non vγprocul exsulares. Tum hic intento in caelum digito,patria mihi curae est, eritque dum vulam; patri autem aeterno iam me solaciadum regendumque

commis. Quin tu, si finis, si me amas, ut ego quidem non dubito, mea sequeris vestigia, fruiturus mecum iis deliciis, quibus in Catholicorum coetu mihi animus suauiter persunditur : quibus amicet inter amplexus & uberes lacrymas inculcandis, a nimiam multa sibi iurictum necessitudine non me diocriter commouit, ut cum deinde Monti orancii, Ducis auctoritate inter patrem filiumque reconci liata esset gratia, ille Nemausum redeunti amico laetus occurreret, quosque nosset fore iucundissimos, decretae sibi ad Catholicos proximae transitionis nuncios attulit.

583쪽

1bo P novi N c phinatibus montanis, AugustamVocontiorum plerique, nec immerito, csse putant. Diensis urbis, grique finitimi principatum obtinent, Potificiam. que illius dioecesim simul cum sua gerunt, Valentinensium ire Catiaribus Antistites annis amplius iam quadringentis ac triginta septem,ut constat ex iis redorici primi ac secundi Imperatorum, quas aureas bullas adhuc voeant Dienses.Caluiniani iis bullis,cum uniuerso Ecclesiastico instrumento,pro templi foribus spectante annuenteque sacri Collegi j Dccano , in ardentem pyram coniectis , non crediderant Diensem iurisdictionem ad Catholicos umquam redituram,adeo furenter uniuersa ciuitas concepto Caluini dogmate in Catholicumnoincla communi sententia coniurarat. Octauo

huius saeculi anno mi sit eo sumus ab valentino Episcopo,eodemque Diensi Comite habendis Aduc tu & Quadragesima concionibus, deinde ab eodem stabilis sedes nobis est ibidem constituta, inuitis maxime Caluinianis, quibus nihil antiquius fuit, Henrico quarto vita functo, quam ut ab Regina & Consilio missionem causariam Sociorum D iei sitim impetrarcnt, & reueri impetra-xam ab se praetulerunt. Sed viris sua opinione perquam acutis & lynceis , inani quadam specio ungularis prouisionis & calliditatis, cgrcgie ipsis imposuit praeceps in causa ardor & odium in Iesultas. In siis plice libello narrauerant nos hominum nostri ordinis statum domicilium Diae iniussu Regis collocasse, aperuisse gymnasium , reipse docere iuuςntutem, & ad ipsa vibis moenia sedem

delegisse

584쪽

L v c o v N EN s I s. delegisse . quasi arce posita , cuius velut claustria

ciuitatem opprellam olim teneremus ; quarum rerum usu &possessione nobis interdictum cile postularent. Rescriptum est a Consilio, ut carum rerum nobis facultas non elici , quo responso exsul etantes rumorcin tota Prouincia dissiparunt, Regij Consiliij decreto Dia funditus arceri Icsuitas, quod ut caeteris multis, ita nobis quoque persuasum est,

quando tam asseueranter id vulgabatur,eoque nomine a Praeside nostro Prouinciali assignatae iam nobis erant certae Collegiorum sedes, in quas nos reciperemus. Per illud verb tempus Quattuorviri Regiorum Edictorum sanctionibus ex formula exigendis, inhibendisque, Prouinciam obeuntes, exspectabantur ab Diensibus, quorum auctorita

Iesiuitas exactum iri sperabant, & adfuerunt haudita multd post ; dixit autem apud eos arbitros pro Caluinianis Causticus ciusdem dogmatis, sed it

aduersiim nos, ut meliorem causam nostram face

ret, cam asseueraret, nihil esse in quo iure possemus prefigdi,laudaret autom multis ex capitibuis non mediocriter; nobis interim domi r sidentibus, quia nihil erat cur ci iudicio adessemus. In Quattuorviris erat pro causa Catholica Praeses Sancta in-dreanus & Libellorum Magister Frereus,qui audi ta dictione Hugonottorum, ad Lesdiguierium , ACrogium Caluinianarum partium Quattuorviros, conuersi similiariter eos percontabantur; potui Lseme dici accommodati sis, non ad exigendos ; sed ad introducendos, Diam Iesu iras , quam dixisset ille ipsorum aduertarius Causidicus; iis autem ,so Oo 3 tu illu

585쪽

tuisse nihil, cespondentibus, causa nostra eo ex capite egregie iam stare videbatur , dc plane statura erat , ii vis abesset, quando Consilii res clipto aduersum nos decernebatur nihil, qui nec domum, nec stholas , nec Collegium Diae haberemus. Nequa vero fraude nobis officeretur, quibus iure non poterat,obeutibus Prouinciam Quattuorviris Epi- Icopus Valentinus& Dientis adsuerat perpetuo ad eum diem , qui tum maximὸ prae se tulit, quo animo esset in Catholicam causam & nostram , cum aperte; diserteque denunciauit, quouis sui capitis periculo, se rem nostra in tuto collocaturum. Post nonnullam itaque disceptationem, quia nulla causa erat ullius decreti perscribendi nihil decernunt, nisi ut ne frustra viderentur Diana conuenisse,ac in ea tu idem verba decretum pe scribunt,quibus nos Voluimus , atque concepimus. Sub discellum ipsorum cum Sacerdos noster ad sellatationis ossicium prodiisset, ut Ministroruni studeret ignauiae, quibus plus est in aggeribus praesidij aduersus vim veritatis , quam in aequitate suae causae; facete admonet Quattuorviros uti Ministrorum animos ab suo

Breuiario securos esse iubeant, a quo utique periculi nihil immineat in Dienses aggeres , & murorum propugnacula. Tum Lei digialerius , ego vero, inquit, in hac causa me tibi locupletem vadem sero , ram scilicet te improbum iudico. Quaeso, inquit Noster, docete, qua ratione me cum Diensibus gerere debeam. Id vcro tu probὸ nosti. refert ille idem. eoque minime nostra eges disciplina. lx

denique fuit totius disceptationis exitus, ut ipsi

586쪽

LUGDv NE N sis. Iῖ eius arbitri hoc unum maxime curare viderentur,

ut nihil statuerent, nisi quod nostris maximὸ probaretur. Porro ludimagistri Caluiniani Dicnses, qui sibi ac suis tantopere metuissent ab Iesultarum . praesentia, tam foedis dissensionibus post paullo laborarunt, ux in ipsorum caput vertisse Deus videatur conflatum nobis eorum opera discrimen;indeque oblato documento iis ostendisse, qu in non aliunde ab iis captari causas oporterct,cur suis metuerent scholis,led earum originem in seipsis ingenue agnoscere.

Ab eius periculi ergo declinata seliciter alea, mox conuersi sunt nostrorum animi ad Dictassem dioecesin studiosissime obeundam,cuius describenda sibi geographica tabula deprehenderunt quaternis Archipresbytcriis, ut principibus membiis, eam contineri; olim vero in ea censa suisse, supra minores aediculas, ducentena tricenaque tu pla, quorum supersint undeviginti dum; xat, immuni lacrilegis Caluinianorum manibus, caetera fundirus euersa. Multa inibi oppida omni desti;uxa Sacerdote ; pleraque Caluinianis frequentissima,nul- . lo reliquo capite Catholici dogmatis raliquot templis Diuina res ab nostro facta Sacerdote, ubi quadragenis annis Sacrorum nihil er x usurpatum. quot verδ,& quina graues calamitates sint eis consectariae,quas indicamus,sacile sit coniicere. Egentium certe Catholicorum, & Haereticorum ingens est tota regione numerus, quibus, ex Missionis tenui peculio contendimus, ut benigne faciamus, ut molliore via subeamus in 'orum animos. Diesium

587쪽

quoque mendicorum habita est ratio diligentissime , ac quinta quidem Feria Sanctioris hebdomadae, in atrio domettico duodecim ex iis , & inter eos Caluinianis nonnullis eluti pedes , de osculo impertiti, postesque appositum prandium,oppidanis Haereticis eo spectaculo vehementer attonitis, mendicis vero ipsis ea dignatione affectis, qudd se vilissimos e plebe agnoscerent, inter se mussitantibus , haud quaquam Ministri nostri ad nostros pedes se demittetcnt: meli is omnino consultum rebus nostris fuit, quamdiu omnes Catholici suimus. Inter liaec quadraginta errabundae oves in Christi urege sunt receptae : in his adolescens cum ipso Paschae die Catholicam Fidem publice profes sus esset in Pontificia D elis urbis sede, Caluiniana mulier odio religiosi facilioris contumelliose hicius vultum despuat, quam ille iniuriam nec verbo nec signo questus est , cius, ut aiebat, reuerentia, quem in Eucharistia ipso eo tempore sumsisset .Habitae quinae Disputationes publicae cum Ministris,

optato atque viali exiturunam prima , cum eo tum

Proses c poneretio innia per Scripturam decidi,&quosdam a nobis pro Canonicis receptos libris .

non ei Ie Canonicos, rogatus , quo Scripturae loco decideretur, non esse Canonicos , illico comprehensus est suomet occumbens gladio. Secunda disputatione , oblatae a nostro tres conclusiones Ministris: Extra Romanam Ecclesiam , neque quddDeus sit, neque quod Christus sit, quempiam credere: Generationem Abrahae, cui soli Iustitia per Fidem competit, extra eamdem Ecclesiam non re-

588쪽

L v G D v NE N si S, I speriri: Ab eadem Ecclesia omnem veritatem tene ri, neque esse ullam veritatem ad salutem, praeteream, quana ipsa doceret. Qui bus politionibus nullo pacto, vilave conditione adduci potuerunt, ut se opponerent. Tertiae disputationi ipse Mares chalcus Les digit ieci is intei fula,cum primario PDς- side Delphinatis Senatus 3 in qua cum Ministerpremeretur, ut fidem sine testimonio esse non possise falcretur, nec testimonio communicarc intur se,

atque propagari fideles posse , nisi sensibila esset.

unde fateri cogebatur, contradietionem inuisivi in astertione inuisibilia Ecclesiae, omnium tam Haereticorum quam Catholicorum calculis damnatus

est Minister , Qtuta ille est disputatio lepido dieto

Praesidi s , cum diceret Mareschalco Leidigiterio,

maximum. Cacodaemonum non soluturum targu mentum Iesu itae. Quarta fuit acrior caeteris, & auditorum milhitudine celebris , cum Ministro Mons pelliens , qui forte Diam ad natale Glum suum venerat,is est Daniel Peyrollus, qui prius Societatis nostrae transsuga , deinde ut coniugu laomela δc unabram culpae praetexeret, a Catholica extorris Fide Caluino adhaesit, scd non ante quaru Ordinis nostri desertor, fratrem suum natu mino rem Catholica doctrina imbutilet ; tanta vis est Diuinae gratiae, ut non patiatur viatim excidere,nisi aliusn lohge meliorem ante suffecerit. Hic enim minor natu pietate ac prudentia, vitaeque intcgritate ac constantia claret nunc intcr Catholicos. fratris perpetuam leuitatem , lucis inimicam conscientiam, animumque nusquam quietum incusans

589쪽

386 Pin o V i N: c I A sepe apud Sacerdotem nostrum, quem etiam rogauerat, ut si ad disputationem cum lucifuga illo veniretur , quod sine dubio procuraturi erant Caluiniani, plus de istius unius, quavi de aliorum Ministrorum omnium eruditione confisi,spiritus honunis omnino frangeret, & in uno multos contunderet,in quo ei noster est obsecutus.Peyrollus Ministrum Diensem coarguerat , qudd suo scripto Achirographo consessus esset,vti disputando adactus

erat , Productionem totius unius substantiae ad al-rerius totius desitionem, ac proinde Transsubstantiationem , nihil repugnans includere ; quo nomine Peyrollus ab nostro notatus cum esset,quia Ministeri, socio contradixerat. Ad eam animaduersionem continuo efferbuit, & rellisto coeptae disputa tionis cursu, Patrem Gallice interrogat, urgetque, quid intelligcret eo pronomine, quo in panis consecratione utimur: quod eo faciebat consilio , ut nostrum Gallice interpretantem, exponeret imperitae ac procacis plebis ludibrio , quae cx Caluiniana indole petulanter solet irridere , quae de Mysteriis Fidei aduersum se prolata non capit. Sed incidit in casses, quos alteri posuerat, intelligo, ait noster, idipsum quod tute intelligis per idem prono men in hac positione,Hoc est vinum,si ea propositione aquam in vinum Christus mutasset; si potes explicare, dic sodes, sin minus, docebo. Hic Mini- iter, qui summopere, quod est hominis ingenium, caueret, ne si sateretur id explicare se non posse. ipsius coram populo marcesseret existimatio , ut

uulgo loquuntur Ministri; materiam dixit se illo

Pron.

590쪽

L D v N E N s is. 38 pronomine intelligere determinatam accidentibus vino M aquae communibus. Premit noster, sub qua

forma sit ea materia in pucto prolationis illius syllabae, Hoc; si enim sub forma vini,salsum sore Eua- geliuiu, quo constat aquam dumtaxat fuisse in hydriis, illo ipso puncto temporis, de quo disput

batur. Hic verd Minister astutiam exclamare, ins dias quiritari,de sella exsurgere, in nostrum Sace dotem paene inuolare, ut de moderatione quam alias tenuillet, fuerit ab eo palam monendus.Cum autem pergeret , & se circumucniri clamitaret; Tuis artibus, inquit noster, caperis, de incidisti in laqueum, quem mihi tetendisti, extrica te,si potes: sed cum responsum negaret, etiam maxime urgen tibus Caluinianis, ut afferret aliquid, & senator

Gratianopolitanus, qui intererat, enixe flagitarerrhic omnium ora ad Sacerdotem nostrum conue se rogantium, ut nodum ipse solueret, quem asia

scebant. Fecit noster, quia de Ministri confusione nullus erat amplisis ambigendi locus, & ita rem in perio posuit, ut ipsis etiam satisfaceret Hugonottis. Quinta & vltima disputatio coarguit Ministru, negantem Missae Sacrificium esse Diuinet institutio-His,ex eo quM idem fateretur,institutu cile Christo idipsuid , quod Missae nomine sumunt Catholici : qua redargutione in eas angustias redactus est Minister,ut negaret Catholicos,id intelligere Misecae nomine . quod se intelligete profitcbantur His

disputationibus attrita est Ministrorum arroga Cia non mediocriter, ut quamuis ed minus visi sint persuaderi, quo apertius conuincebantur, tamen