Rariora Musei Besleriani quae olim Basilius et Michael Rupertus Besleri collegerunt, aeneisque tabulis ad vivum incisa evulgarunt nunc commentariolo illustrata a Johanne Henrico Lochnero ... denuo luci publicae commisit et laudationem ejus funebrem a

3쪽

Γ is .

4쪽

RARIORA

quae olim

BASILIVS

collegerunt,

AENEISQUE TABULIS AD VIVUM

INCISA EVULGARUNT,

nunc commentariolo illustrata

EXSTARET MONUMENTUM, DENUO LUCI

PUBLICAE COMMISIT ET LAUDATIONEM EJUS FUNEBREM ADJECIT. maestissimus Parens

ARCHIA TER C AE S. ACAD. LE

POLD. CAROL. NAT CUR EPHEM.

6쪽

VSEI BES LERIANI haec RARIORA,

aeneis tantum Tabulis in lucem edita, cur nunc addita descriptione , ne mancum semiperfectumque amplius

foret opustulum, dentio prodeat, BENEVOLE LSCTOR, non sine ingentis doloris renovatione paucis accipe. Capiebatur Filius heril quondam meus unucus, a prima statim studiis apta Juventute, ut librorum et liberalium artium, ita maXime Historiae naturalis amore, ad quam ab Auctoribus, qui in supellectile mea libraria, pro modulo tenuitatis meae supersunt rariores, elegantissimisque figuris aeri incisis inItructi, magis magisque alliciebatur. Auxerat praeterea in studio hoc progressus Theca omcinalibus uti vocant referta, majoraque desuper incrementa eidem dederat consortium, quod cum commilitone contraxit, Iuvene ad optima quaeque nato, ac omnibus mimi sermaeque dotibus instructissimo, Engellanato

Itiniore, cujus Parens Bagilii Besseri Abstum, ad se haereditatis jure

devolutum possidet, Amicorum, quos a prima statim aetate milii conci lia- veram, certissimus. Occasio hinc illi nata, toties de rarioribus hoc in Mus eo contentis disserendi, et quorum hactenus in aeneis tabulis vid rat tantum ectypa, prototypa nunc inspiciendi. Audiverat me olim circa Praxe medicae initia, nudis his Tabulis, a tot Viris doctissimis e petitam descriptionem destinasse, cumque ob tot Praxeos caten ta certe impedimenta me praepeditum cerneret, se manum huic la- bori admovere velle, spopondit. Repressi primitus hos juveniles praecocesquα impetus, ast quoties, illo acrius instante, onus humeris ejus minime ferendum praedicerem, toties enixissimis precibus obstabat, meamque ad hoc opus perficiendum implorabat opem operantque. Lacessit tot precibus, victus tandem, ne igniculos erga studium elegan tissimum restinguerem, sed nutrirem potius, magisque restistitarem, me tandem exorare pastias sum. Detexi ipsi sontes Historiae naturalis in Bibliothecula mea exstantes, et quae jam olim circa Clinices primordia. de his Beslerianis Rarioribus schedis illeveram confusaneis, ipsi porrigo. Meminisse dolet, imo horret animus, quo perfusus gaudio has

7쪽

hacinias exceperit, tanquam futura prima hujus opusculi rud menta. Collectis quotidie ex variis Aue oribus optimis subsidiis, crevit ibmanibus , in hanc quam cernis molem. Noricas tandem cum Uite-bergensibus Musis commutaturus, hoc quicquid est, mihi reliquit, ult rius in itineribus per Belgium, Angliam Galliasque tandem suscipiendis, locupletaturus, ultimamque in reditu limam et manum cum DEO et die admoturus. Sed spes hominum fallacesi Numini etenim placuit iter in Patriam ipsi coelestem imperare, ut spretis his naturae terrestribus, coelestibus frueretur gazis. Infelicem selicissimi Filii parentem , qui animi aegritudine ob Nati unici praematurum obitum obrutus, quotidie sere morior, quippe Homo toties moritur, quoties amittit suos. Sed quid amissum doleo et mortuum, quem tenet Olympus. Vivit ille vita aeternum meliore nactus aevum ; Derelictum me potius queror et expositum tot aerumnis, tot calamitatibus, tot mundi immundi illec bris, tot inquietudinibus, frustra enim quietem quaerimus anxii, dum terra caeli nos tenet exules. Ol si liceret cum illo conjungi, chorimque beatis interesse; haec votorum summa meorum i Placuit tamen et placebit semper, DEO quod placet, nec enim plus dolori et luctui, quam voluntati Divinae concedo, cui refragari nefas semper duxi morte piandum ; haec Divini Numinis Voluntas, modum ut hactenus sic porro quoque maerori ponat precor; quippe Hoc meo se men

Dolori dolor ipse fert, mihique

quo doleo magis, es minus dolendum. Sed redeundum mihi in viam, et ad tristes beatissimi Filii sedulitatis has

reliquias , quas toties reposui , quoties illas literato Orbi tradere, s culo hoc malesertato, judicandique prurigine resertissimo, in animum inducerem. Obluctabatur maxime argumenti tenuitas, cum Musea Besleriana, illo tempore lucem conspexerint, quo Historia naturalis primitus excoli coepit, hodieque proletaria illa, quae rariora credidit Besieri aevum; accessit et hoc, quod methodo accuratissima, qua naturalis Historiae Studium hodie fulget, minime gaudepnt, sed in Tabulis his, praesertim quae lapides continent, indisposita paene omnia, nulloque decenti congesta ordine, et quae plura adhuc alia supersunt, dentatis et aculeatis viti litigatorum, rigidiorumque Centorum morsibus exposita. Dubius sic haerens de manumissione hujus opusculi, vicit tandem publicae utilitatis studium, praesertim cum Rariora haec Besinterorum, figuris solis tantum constantia, tanto tamen literati orbis dignata fuerint favore, ut Viri in studio naturali vere Principes, illa obpguorum elegantiam, et ad naturae leges expressam concinnitatem, non laudare tantum, sed impensius commendare haud erubuerint. Accessit sel

8쪽

sollicita efflagitatio plurimorum, has Tabulas commentariolo illustratas desiderantium, cum melioris spei pollicitatione, fore ut cum alia Musea, licet tempore pariter illo, quo prima historia naturalis incrementa cepit, edita fuerint, in pretio tamen existant, singulari studio conquiran- . tur, et de novo recudantur; his Rarioribus Beslerianis pariter non defuturos emptores. Maxime autem me movit desideratissimi Filii , -- impensius hisce labor, et adhibita in iisdem eruendis ex tot Auctoriabus citra δελ- ta, hoc dictum esto, assiduitas, quo temporis illud spatium, quod juvenilis aetas alias ludicris itansigere consuevit, huicini

pendere constituit operi. Quod si decor ille desit pagellis his, judiciique

acumen, quod studium hoc postulat, desideratque aevi hujus -- A, Omniaque nunc censentium illicita licentia, quibus Veneris etiam sandalium calumniari non est piaculum, meminerint quaeso, hoc quidquid eli, e manu Iuvenis XVII. annorum, vixdum in physicis tironis, et de grege novitiorum in arte medica prodi iste, ut non mirum sit, naevulis lainc inde conspersas esse pagellas o Limatiora hoc in studio sorte dedit let, si haec ipsa poli absolutum studium, iterque ad exteros praemeditatum, adhibitis posterioribus et sapientioribus cogitationibus, praefiscini dixerim) manumittere licuisset. Quod ipse manus mediacas opellae non admoverim, prohibuit partim recrud,scens statim labore hoe suste pio dolor, cum fluentes lacrymae calami delevere lituras ; partim obstitit med ca in ampla hac et populosa urbe, qua obrutus sum, Praxis, ubi Horatianum illud quotidie mihi repetendum:

Hic tisum vocat, hic auditum resia, spretuomnibus o ciis e cubat hic in colla Ouirini, Trans Tiberim longe cubat hic prope Caesaris hortos,

Ille extremo in Azentino Vibendus uterque. Sed stissiciant haec de dulcissimi Filii conatibus, qui quamUis commendatione magna digni non sint, tamen ejus laudanda voluntas, quoniam in magnis voluisse sat est. Censorem quod ii evitari haud queat, illud Sapientis Occidendum reputo:

Carpe quod est tubitum, modo non injurius esto.

Quippe juxta tritum illud: . Ad Besteros quod attinet, haud exiguam in scholis medicis promeruere laudem; et B ASILII S quidem aetate major, Atichaelis Besieri Theologi urbis hujus Celeberrimi Filius, et Hierony mi Medici selicissimi Frater erat. Humanioribus cum Fratre literis expolitus , et ab ineunte statim aetate rei herbariae studio mirifice, uti ipsemet prae. fat. in Hort. 0bhiiensem fatetur captus, hac occasione in magno isto naturae Uolumine evolvendo non parum studii et d ligentiae posuit, indeque factum cst, ut arti se addiceret Pharmacevticae, utpote in cujus Of-

9쪽

ficinis pleraque ex herbis, plantis, floribus, radicibus, seminibusque praescripta et praeparata constare, ibique verum istarum rerum usum disci cerneret. Ad eum etiam finem hortulum quendam privatum instituerat, quo animum ulterius in studio Bolanico progredi gestientem exsatiaret. Nec essectu caruit nobilis hic ardor: peperit quippe Bestero Su morum Imperii Romani Procerum favorem, celeberrimorumque Bot nicorum amicitiam. Primos inter erat praecipue REVERENDISTL

AEVS rr CELSISSIMO EPISCOPUS ET STAD TENSIS, D,. IOH. CONRADVS a GEAEAEINGEM, felicissimae memoriae Pris-

ceps, qui de notitia Resseri Bolanica edo us, non solum hortis suis elegantissimis, quibus arcem episcopalem in D. N illibaldi monte cinxit, ac quaqua versiam jucundissimo ac amoenissima prospectu beavit, excolendis Bolarum dignatus est, sed et illorum descriptionem, et aeterni operis Editionem, reluctante licet illo, demandare ac delegare non dubitaverit. Inter intimos amicos erat Florae illud Delitium, Carolus

clusius, AIAM HIILIANI II. gloriosissimae memoriae CAESARIS,

Archiater hortique Caesia rei Praesectus ; hic Vienna redux, urbemqueNoricam transiens, firmiori amicitiae nexu cum Bessero copulabatur. Extitit tunc Basilius noster Riserendissimo Episcopo Auctor Suasorque, ut Virum hunc βοΦανικώτατον, qui nunquam satis laudando Principi jam n . tus elIet, et primatum inter seculi Bolanicos haberet, operi admoveret: verum persuadere Principi non potuit, qui Besserum viriderii EU Liensis Patrem ac Patronum appellare dignabatur. Nil tamen hoc impediebat, arctissimam clusi cum Bestero neces litudinem, sed promovebat potius, ut in Belgium postea a Curatoribus Academiae Lugduno. Batavae evocatus avsio, ubi latissimum s fudit naturalis campum nactus, omnia paene Exotica cum Bessero Communicaveriti Fasciculoque Rariorum Musiet, fundamenta jecerit. Clusii amicitia nostro Audio. si notitiam Archiatri Caesarei studiique Viennensis Prosessoris DN. Johannis Alcholati peperit, cujus convictor domesticus Viennae Cliquis extiterat; cum hic effusissime studium amaret Bolanicum, ut ex Pannonicis Clusi liquet, facillime nectebatur Bessero, et ex hac fami liaritate fictum, ut suasore ipso laudatissimus Alcholaius Illustrissimo Noricorum Senatui aliquot florenorum millia ea conditione elocaverit, ut censius quotannis inde fluens in Medicinae Candidatos, quos Collegium Medicum Noribergense, cui cura illa commissa, idoneos judicaverit, ad itinera in exteras regiones aptius suscipienda derivaretur ; et quia stipendium hoc C. florenis aureis constitit, hinc stipendii aurei Aictos aiani nomen obtinuit. Nec apud exteros tantum volitabat per oravit um Besserin, in patria quoque laus ejus celebrata a viris doctissimis. Quid de Camerario Patre dicam, vero Noricorum Aesculapio Collegitque Medici Fundatore ; et hic pariter cum Florae delitias reliquis Istud ig anteposuisset, BIlerum hoc in stadio decurrentem impense adamavit, quod et a Michaele Roetenbeccio Patre, naturalis studii

10쪽

optimo Mysta, ob studiorum paritatem factum. Ludovico Iungemmanno, ast quanto Bolanico i in concinnando Eystadiensi Horto ulum esse Besserum, e Programmate Academico funebri retulit Cl. Freherusim Theatr. pag. t 38. cujus tamen B lerus nuspiam meminit. Universo autem Collegio Medico amicissimum fuisse, inde liquet, quod Decanus et Collegium commendatitias operi Eystadtenti praefigi curaverit, ut Be

seriani indefessi laboris et patientiae aliquod exstaret cum Elogio testimonium. Nec Medicis tantum laudatus Besterus, sed ab aliis aevi sui doetissimis viris cultus; loco omnium erit illud Consultissimi Georgii'- mi, Patricii Augustani et Reipublicae Noricae a Consilis, Besieri sum xum Iconi in Aystadtiensi Hortor

BESL V III pies BASILEION imagine pulcra

suisquis es o s Hospes reddidit ecce tibi. Nempe Viri vultus dedit heis atque ora tueriecernere Tis mentis dona sagacis ' age,

HERBARVM magnum hoc et PLANTHRVM -- phitheatrum Inspice, quas dotes A RE INVS hisbe Divitiasque HORTUS Paradetpon dixeris ipsium: Condidit mortale hoc BASILEIVS opus.

Nec Bessero mortuo ejus nominis gloria periit; viget adhuc illa, vigebitque ceu primae magnitudinis. stella, in Scholis Bolanicorum ob immortale, quod luci publicae communicare gestiit, opus. Firmat hoc maxime novum Plantarum genus, ab ejus nomine nomen ducens.Fa- sta haec Plantae nominis impositio seculo sere post Besieri obitum, et, quod adhuc magis mireris, a Bolanico Gallo, Reverendo nempe P. Cm lo Plumieri ordinis Minimorum in Provincia Franciae et apud Insulas Americanas Bolanici Regii, in Trad . inscripto: Nova Plantarum Ammricanarum genera, impress Paris i 7o3. Est autem Besteria Plantae genus flore monopetalo anomalo tubulato bilabiato aut personato. Ex ejus calite stirgit pistillum, pollicae floris parti ad instar clavi assixum, quod deinde abit in fructum mollem carnosum, ovatum, seminibusque foetum exiguis. Bebleriae species sunt: Besteria melilIae, tragi facie. Messeria virgae aureae foliis flore luteo , major et minor. Besteria scandens cristata, fructu nigro. Perennabit sic in Planta Besieri memoria, ne viro de studio Bolanico optime merito apud seram posteritatem laudes desint. Erat caeteroquin in Bestero nostro mira comitas, summa morum temperies, tantaque modestia, ut summis aevi sui Bolanicis comparandus, studiosi titulum affectarit, ut ex eiusfepulcrali in Gemiterio D. Johannis n. 2ii I. obvia Inscriptione apparet: Credo Resurrecti nem carnis. Basilius Bester Noricus, artis Pharmacevticae Chymicue