Tetractys naturae : seu, Systema quadrimembre omnium naturalium

51쪽

VIII. REGNUM HOMINIS. s. Gens humana. Objectum Anthrop0logiae physicae et psychicae: Homo - sinitimus Creationis, omnem Νaturam in se concinnans; in utero phJt0Z00n, in nutritione planta, motu et sensatione animal, Sceleto mineralis, respiratione aereus, in lympha et Sanguine fluidus, ratione Deum agnoscens ac aethera petens. Nec primuS Sum, qui hominem ab animalibus, sermone rationali vacantibus, re

movendum CUI O.

g. 17. Tali coordinatione, ante quinquennium proposita, Zoologiae

et Mineralogiae novos progressus negleximus quidem, illaque supplenda potentioribus lubenter tradimus; eo magis assidua plantarum observatione classiscationem nostram confirmare curavimus, illamque magna ex parte probatam iri speramus, si membra familiarum quam plurima inspiciantur, ut nos fecimus, Semper memores abortus, anticipationis et qualitatum alienarum in plantis praesertim confinibus et primis in qualibet classi et ordine: e. g. Phylanatomia docet, Pipera, Chenopodia, Nyctagines et Ferulas caulis interna organisatione consimiles esse, caeterum distinctissimas; sed Piperaceae in systemate nostro penultimae monocotyledoneis associantur, Chenopodia in primo ordine Dicotyledonearum militant, Nyctagines et Ferulae c. Umbelliseris membra primaria classium X et XI eiungunt. Iam Vero notum eSt, caulem novellum cujuslibet dicotyledoneae illum monocotyledonearum simulare, nec caulis Piperum herbaceorum longe a monocotyledoneo discedit, in stulescentibus

structuram nonnisi mediam observamus: fasciculi vasorum centrales per medullam dispersi et peripherici haud coaliti: Unge r; Aponogeton et sim . habitu monocotri eidoneas aemulantur.

52쪽

Et generatim adnotari potest, plantas primorum ordinum cujuslibet Classis systematis nostri, typo minus evoluto, aliena Srepetere V. anticipare qualitates. Hinc non mirum, si plantae classium Variarum sed confinium arbitrariae appareant, et Pi- peraceae floribus pauperrimis, caule e contra et foliis magis evolutis, omnes nerVationis formas, nulla plene exculta, praese serentibus, sec. Dreyeri Phyllologiam, Euspermis s. Dico-tyledoneis assiniores Visae Sunt.

g. 18.

Nomina nova ordinum singendo, a plantis magis notis ea desumpsimus, et quae membris totius ordinis magis consona videbantur; e. g. Violastra, quum et Cruciferae quaedam si es-

peris, Cheiranthus) Violae audiunt vernacule, Cisti Iaceam, Erythroxyla Also deas, Moringaceae soliatae Nandinam habitu

quodammodo reserunt, Resedae odorem Violae spirant caet. lInter Rhodorastra Plantago non Ericam, sed Pyroiam, MODO- tropam cael. habitu subsimiles inveniet. Cassiae paucisoliae et flore subregulari Melastoma et Myrtum minus abhorrent: hinc Cassiastra, licet diversissima videbuntur. Acacia solim et Prunus spinosa sic dicta) forsan melius nomen ordinis praeberetΤ- ac si Cassiam ad Cassiastra pertinere, logicae contrarium videretur, tunc Cassiares V. Cassiales dici possent: eadem

de reliquis intelligenda: at Hypoxis pertinet ad Hypoxideas r

Νumerus Ordinum, a nobis stabili tus, est quodammodo artificialis et memoriam sublevat, nec impedit, quin in posterum contrahatur vel augeatur, si novae observationes et planiae

ita juberent. g. 19. Clavem systematis Vegetabilium novi projecturi adnotanda

habemus, nullibi in Natura certos sines dari, quum omnia naturalia graviori v. leviori necessitudine inter se ligantur et qualitates alienas passim repetant. Hinc Musci et Hopalicae,

53쪽

sexu duplici aequivoco gaudentes, Dichlamydeae a petatae, Α- petatae petalophorae Euphorbiae nonnullae, Quercus spicata)aliaque contradictoria, notione de metamorphosi, abortu et Superabundantia, inter corpora naturalia solemnibus, facile tollenda, et nostrum systema haud immune ab objectionibus logicae scholasticae reddunt, eo magis pia desideria imponens, quum illud non singulis organis, sed typo generali, aegre quandoque extricando, SuperStruatur.

54쪽

46 g. 20.

Exponendo novam coordinationem absque notis characteristicis, quas interim parare jam tentavimus, ne permodum arguamur, ut et rationes illius ex parte pateant et controversiae nimiae avertantur, adnotationes nonnullas in quamlibet classem vegetabilium adhuc subjungere debemus: I. Protophyta nob. Classis naturalis, cujus membra primordialia Selerogasteres s. HypoxylaΤ sunt, durabilitate Lichenibus plus quam Fungis assinia; perithecia eorum aggregata, cortici plantarum innata v. stromati proprio insidentia, evolvuntur in apothecia, aeque ascophora, et thallum plus minus persectum Lichenum. Impaticae primis membris Lichenes, ultimis vero Muscos aemulantur; I argionteae a Marchantie is paucis disserunt. Musei denique summas Protophytorum sormas absolvunt et una cum Hepaticis capitula florum microscopica, illis Euphorbiarum subsimilia, effingunt santicipatio summa). Num recte Hypoxyla, Lichenes et Muscos disposuimus, in dubiis versamur, hinc conserantur opera Acharii, Eschweileri, Waltro thii, Bryologorum et Fries ii, qui Phaci-diaceas et Ρatellariaceas c. Helvellaceis conjungit. ΙΙ. Ρteri do phyta: Hydropterides et Selagines plures habitu et sporis dimor ptiis Hepaticas et Muscos quasi repetunt. Isoeteae, Hymenophylleae et Ophioglosseae ordinibus vicinis

intermediae. Equisetaceae, vix a Sporophoris seggregandae, sporis dubiis et crescendi modo transitum parant ad RhiZantlias snon articulatas), fructificatione ad Zamiam et Cupressum, habitu ad Casuarinam Vergunt. III. Rhizanthae - parasiticae, ab omnibus plantIS Sem InI-

bus suasis spiralibus) vix excultis, lacte externa amentis Stro-bilantharum non absimiles, si perigonia plus minus perfecta addideris. His et Equisetis, Sporophoris et Spermophoris omnino intermediae, cyloblastis copiosis, cera peculiari et Stru-

55쪽

ctura interna Monoeotyledonearum insignes sGopperi, uber densau der Baianophoren). IV. Strobilant hae omnes arborescentes, spiriductibus par cissimis, cellulosa peculiari sprosenchyma Meyen, non Linlinec Unger), absque dubio gymnosperinae, a dicolyte doneis disserunt sGoppert, de Conis. fruct . anatom. 184 l . Embryo

Varius, 2-3-5-6-T- 12-cotyledoneus, synorhigusΤ; axis amenti eorum, nudus v. bracteolatus, sit amenta connata V. gyn0ph rum reseri; carpella insima v. et summa passim abortiva. Cy-ca leae, antheris grossis multilocularibus et ovillis maximis, nec

recte in Monograpina ui quelii st842j interpretatis, insignes, partim Filices et Palmas aemulantur, Coniseris tamen a Dsiniores. Coniserae Lycopodia quasi altius evoluta, arboreScentia sistunt, quod e polline eorum, trunco juniori sΑraucariae caet.), foliis vestito, et habitu multarum sArthrotaxis selaginoides etc.) liquet. Casuarinae a Myricaceis fabrica trunci interna singulari sGoppert in Linnaea 184s et Annal. d. sc. natur. 1842 , habitu et fructu distinctissimae, similem anoma-liam hac in classi, ac Equiseta inter Pieridophyta, praebent, illaque repetunt. Hinc memores illius legis Νaturae: altera organa eo magis evolvi, dum altera solior. desectus in Casuarina) hebetantur, Casuarinas exalbum inosas, transitum ad Di-cotyledoneas sorsan parantes fovarium hians, tunc clausum, demum apertum, ut in Coniseris: distylum 7: medulla, ligno interjecta, ut in monocotyledon. Τ) et Ephedrae non omnino ab similes, huic classi subjunximuS.

cessiVa partium quarundam evolutione notabiles; hinc gemma

caudicali bulbo) maxima, vel cauto, floribus superbis, aut soliis, spadice et semine giganteis sPalmae, Cocos) vel bractea maxima spatha Amorphophalli) excellunt, embryone simpliciori et numero partium ternario V. quaternario, PasSim mul-

56쪽

tiplicato. Hic et Vietoria sΝymphaeacea) amazonica, ingens, Angliae Reginam salutat, soliorum diametro orgyali et storibus maximis, fragrantissimis insignis, - et Dracaena longaeva :at jam in classibus vicinis Cycas androeceo giganteo, Ralplasiae

et Iristolochiae macranibae prae caeteris eminent. Exemplum excessivae et vicariae organorum evolutionis praebent Ruscus et Polygonatum: comparando Ruscum acculeatum novellum c.

Convallaria majali, invenimus in illo vaginas a phyllas Convallariae, folia nulla, pedunculum non simplicem sed ramosum, tandem maximum, qui novellus bracteas fert, illis Convallariae simillimas sed sugaces: in axillis harum podicelli floriferi Convallariae transfigurantur in phyllodia, sero florifera. Hinc et Polygonato vulgari soli a nulla, sed bracteae Convallariae in soli a storalia magna eVO Venda . V. Calamo phyta, saepius stolonisera, raro bulbi- V. tuberisera, caule passim praeValente, soliis et perigonio minus excultis v. deficientibus, nec non fructu simpliciori a Lirio-phytis disserunt. Lemnae pauperrimae inchoant classem; reliquae Potamophilae, Glumaceae ac Iuncagines sLiliorum characteres anticipantes) praeeunt Palmis, quae licet Prine ipes dictae, maximam tamen assinitatem cum Graminit, . excelsis sSaccharo, Gynerio, Bambusa, Bestia, Zea) ac Iuncis alunt. N jadeae exalbum inosae plures habitu Gramina reserunt: Ceratophyllaeeae fassines Nelumbio sec. Gray; ssor. amenta ceis sec.

Schio idon) et Podostemeae snobilius analogon Hepaticarum:

Martius) vix alibi rectius inseruntur, nec praetervisis novissimis earum investigationibus, - et spiri ductuum desectu ac embryone dicotyledoneo Coniseras et Protophyta partim aemulantur. Typhaeeas Graminibus sZeae, Penicillariae caet.) non dis fines esse. sententiae Cl. Lin kii adstipulamur, ut ut in Flora Scanica Fries ii Τyphaceae et Cyperaceae c. Aroideis jungantur. Phylidro glumae Graminum coloratae et fructus Iun-eaginum

57쪽

VI. Liriophyta nostra somnia album inosa, exel. ΗΤdrOcharideis, I rapa, Νelumbio et Orchideis Τ) plantas primo aspectu diversissimas conjungere videbuntur, quandoquidem plures, Dicolyte doneis proximae, earum qualitates sibi vindicant: hinc embryo quarundam arbitrarius, folia Smilacum, Diosco- rearum, I accarum, Piperum cael. illis Dicotyledonearum similia. Orchideae plures tropicae Scitamineis simillimae amnitatem naturalem examussim demonstrant, utpote flamento et st3lo connalis et ad columnam minimam reductis, staminodiis nullis v. obsoletis sin Zingibera ceis coronam s. petali dia interna 2 et labellum simplex v. 2-3-sidum effigurantibus , polliniorum natura, OVario uni loculari minus quam nervis soliorum long tudinalibus et seminit, . scobis orinibus exalbum inosis Τ) disserunt. Νum Coronarias recte divisimus et disposuimus, observationibus repetitis probandum: in prima Sectione earum formas disciscentes coacervavimus: Burmanniaceae pauperrimae, Apostasieis Orchideis) proximae, sed potius prima membra noVae sectionis . Pontederaceae proprietates Variarum familiarum: Scitamin. , Iunc agin . , Nymphaeacearum. Νajad. , I rapae colligere Videntur; plures quoad fructum Colchicaceis subsimiles.

Colchicum Croci sequentis saciem resert. Spadicissorae spatha superbientes vel organa nutritiva persecti0ra evolventes Piper), perigonii sabricam e contra negligunt vel minimo gaudent Λ-e0rus , quod jam Alliis et Sarmen taceis quibusdam obtingit. Piperaceae et Chloranthi embryone nondum rite interpretato, illi Nymphaeacearum et Cubomb. consimili, Urticaeeis et Polygoneis vix assines, hac in classi militare possunt. Prapae embryo illi Hydrocharidis subsimilis: colyledon altera minima nobis flocci pendenda, analogon enim ejus in Graminibus et Liliis germinantibus videre licet: nec planta ista habitu a Hydrocharide magis, quam Paris a Convallaria, Rusco et Asparago, nec germinandi modo a Liliis et Graminibus plane dis fert. Comparando fructum I rapae cum illo Avenae v. Tritici, invenimus illum calyci innatum snon liberum), OVulo altero abortivo, semine inverso non erecto); colffledon major I rapae

58쪽

colyte doni Avenae aequiparanda, album en omne absorbet, dum illa Avenae albumini apposita sit; cotJledon minor respondet hypoblasto AVenae exacte. Embryo Hydrocharidis ab illo Τrapae dissert radicula maxima, cum cotyledone confluente, et hypoblasto obsoleto. Nymphaeaceae et P0d0phyllaceae quoad organa nutritiva Aroideas e parte simulant. embryo Piperacearum. penthes et Sarracenia, ab auctoribus undique jactatae, num huc spectant, ulterius probandum; interim Νepenthes gracilis. Boschiana cael. habitu quasi Orchideae, ligno eZonato, utpote exacte dicotyledoneae, Sarraceniae forum textura c. Νymphaeaceis, soliorum Vero cum pluribus monocotyledoneis conveniunt; embryo dicolyte doneus nonnisi classi sequenti illas et Nepenthem, intercedente Heliamphora, conterminas nobis indicat, aegre alibi inserendas. Equidem pluribus collatis patet, classin Liriophyt0rum heteromorpham admitti posse, eoque magis, si consentiamus, typum classis naturalis non sine respectu evolutionis organorum Vicariae investigandum esse. N ec absurdum erit, Ρiper Liriophyton dici, si Aphanes et Alchimilla nivalis inspiciantur sRosaceae). VII. Sepalanthae perigonii fabrica, caule passim nodoso et

numero multorum Senario, ternario mon0cotyledoneis ex p. aD

sines sunt: Τriplari des quasi Gramineae et Musaceae: Bumici ot Rheo se palidia et petalidia quasi Liliacearum. Ordo secundus familias quidem diversas, sed alibi aegre inserendas amplectitur. Begoniae epigynae, exalbum in0saer, polyspermae Aristolochiaceis, quibusdam ochreatis, non omnino dissimiles: hisci Illigeras assines Cl. Endlicher autumat. Cassytae paupe rimae, Garinero albuminosaeΤ perigonio vix non Asari gaudent et ordinem naturalem Laurinearum pessumdant. Meni-spermaceae verae habitu, fore et fructu cum Ρolygoneis quibusdam ac caulis labrica cum Aristolochleis conveniunt et a Lindleyo monochlamydeis inseruntur. Cocculus laurifolius sapore Cinnamomi insignis, semen Atherosperm . moschati illud

Myristicae sapit sLabili ardier): Laureliis quoque odor nucismoschatae. Calycanthi cum Monimiaceis aromaticis - multis

59쪽

conveniunt. Garryae Fadyeni embryo fere Osyridis . Ordiniquarto albumen deest, quod et in nonnullis lamiliis reliquorum ordinum hujus classis disparet, typo eorum ad Summum tendente; et classis sat conformis apparebit, si et remotissima Chenopodia c. Laurinis quoad organa externa conserantur. Se- palanthae epi gynae ordinum intermediorum magis quidem disciscunt, sed Aristolochiaceae Menispermaceas e parte repetunt, Begoniae ad Bumices, Illigeraceae ad Santataceas, Cassylae ad Laurinas Vergunt. Proteacearum hetero morphosis memorabiliS. VIII. Anomalanthae, habitu consimiles, in primo eorum Ordine praesertim floris analogiam negligunt: hinc et Hai 0ragaceas omnes epigynas Euphorbiaceis, semine et fructu subsimilibus, praemisimus se. g. Haloragis acanthocarpa - Duper. Voy. de Coquitu. Ρapayaceae Iatropham et Cecropiam aemulanteS, lactescentes, amaro-acres V. Venenatae, et DatiScaeeae

epigJnae seminibus quidem parietatibus ab omnibus Euphor-biaceis et Urticae eis disserunt, sed Tetra meles quasi amenta Cea, semina Τricerastae illis Papayae et soliola Datiscae soliis Haloragis Serrae etc. Similia. Urlicaceae plures nec non AntideS- meae Euphorbiaceis et Amentae eis examussim intermediae: Celtideis embryo Urticacearum et habitus Elatostemmatis. Populus alba et Baci, hos eni soliis Plantano subsimiles. Inter Iuglandeas Engelli arditae Carpinum quasi reserunt; folia pinnata earum et Pistaciarum, nec Fagis aliena, typum hujus classis ad summum tendentem designant; album en hic deficit saepius, ac in classi praecedente, et flores hinc inde dichlamydei apparent, ut e contra petata passim desiciunt iis, quae Dichlamydeae dicuntur ab auctoribus. Capitula storalia s. glomeruli Olmediarum, Dorstentarum, Antiaris, et amenta plurium An malanthas Epistephanis sequentibus quodammodo aequiparant. IX. Classis Epistephanarum, cujus typus absolvitur, quum achenium Syngenitarum et Dipsacearum in fructum Sicyois et peponidam Cucurbitacearum sensim evolvatur. Mulisiae cir-

60쪽

rosae et Xanthia Cucurbitaceas alludunt. Loranthaceas mono-Spermas, Morinam non abhorrentes, claSSi praefiximus, quum lCl. Schloiden et Meyen illis ovula nuda et affinitatem cum iConiseris v. Santataceis adscribant; an Capri soli aceis magis a DsinesΤ, Misodendra, Anti daphne cae t. alterni solia. Vacciniaceae habitu, store, fructu et antheris longis cum Campanulaceis conveniunt Oxycoccus - Light otia, Walileia bergiae quaedam caet.). Halesteae, Symploceae - antheris quidem didymis svid. Symplocos laxissora, in I rans. os L in n. Soc. Vol. XVIII), et Napoleoneae ) non abhorrent Vaccinia soliis tenuibus et coria-ceis majoribus, Thil, audiam, Macleaniam cae t. Columelliae amarissimae flore et antheris Cucurbitaceas aemulantur, Sed disserunt arborescendo et soliis oppositis, quod Campanulaceis haud alienum.

X. Classis Hypostephanarum sHypocorollia et pars Pericorolliae Iuss. . A etagineae s. Allioniaceae mon0Spermae, qua prima membra Classis. proprietates quasdam Chenopodiorum repetunt, habitu Verbenaceis, licet remotissimis, non absimileS, calyce cum corolla conferruminato, vel limbo illius abortivo.ut in Cucurbitaceis nonnullis, glanduloso, ut in Plumbagineis, quaedam alterni soliae, rectembryae et storibus Staticen sarboream) aemulantur; Bignon iaceae pinnatae cum reliquis exalbu-minosis classem coronant: Iusticia a caulis Plantagini mediae subsimilis. Penaeaceis Cl. De Candolle, Iardin de Malma 80u cae t. pone Ericaceas locum dant justum . Quas Pyrolaceis subjunximus plantas, ab Ericaceis disciscunt: Ρterospora et Pyroia aphylia jungunt Monotropeas c. Pyroleis. Statiliousiae enigmaticae, schigostyles, spicam Erythro rhi ae, fructum Pyrolae et Stypheliae aemulantur, an Rutaceis assiniores 7 scorolla Correae quoque synpetala; an re vera Ru tacea Τ). Empetro fructus Vix non Uvae ursi, corolla quasi dialypetata Pyroiae et

) Napoleonaeam, non Bel visiam, dico, quum hic fructex elegans, perrarus et pentadelphus, recte Belliducem magnum et consta- tres ejus quinque notat.