De vita Dominici Coppolae, archiepiscopi Myrensis S. Consilii christian. nom. propagando a secretis commentariolum Auctore Carolo Ant. De Rosa Villaerosae Marchione

11쪽

despiciemia, atque animus ab omni fastu , et arrogantia alienus: hinc nemo unquam ipsum generis nobilitate , aut doctrinae ornamentis gloriantem audiviti; quin potius, quasi omnium esset inmmus, ac Postremus, ita se perpetuo gessit. Quare 1actum est, ut ipsi Clevi moderatores, rigidique Ecclesiasticae diseiplinae vindices nihil in eor Perire possent, quod reprehenderent. Postquam vero Saccrdotio fuit initiatus, magis virtutibus exsplondescens ; Divinique honoris tuendi studio flagrans, Christi vineae exciaendae, Iucrandisque Deo animabus se totum mancipaviti Quod ut si ellius praestaret, non uni Clericorum Sodalitio adscribi voIuit; praesertim vero petiit, ut inter

illorum Presbyterorum coetum Cooptaretin, qui extremo supplicio damnatis ad salutem ' hortam

dis , adjuvandisque sunt addicti: idque muneris etiam Romanus Antistes sectus, quotiescumque Nea Iim se contulit, obire haud recusaviti Nec porro uiua omittendum, quod paucis iis annis, quibus Presbyteratu iam auctus Neapoli comm

Tatus est, jures orationes in Sanctorum laudem Summo Cum plausu, maximaque frequentia tum

in Urbe principe, tum in aliis Regni oppidis

habuit: quas inter Divi Ianuarii celeberrimi Ita tyris , et Beatae Franciscae Fremisi de Chantia Iaudationes praecipuo memoratu sunt dignae; a que hanc postremam recitavit Gerardi de Angelis

e Minimorum familia hortatu, Viri disertissimi, qui

12쪽

Uoppolae ad sacrae Eloquentiae vim, copiamque

sibi coeuparandam non parum adiumento fuit.

Eodem tempore Neapoli erat apud Regem Sodis Apostolicao Orator Iosephus Vicentinus , Vir si gularis prudentiae, maximique iudicii. Is eum Caesari Coppolae esset familiarissimus , optimequo

nosset Donunici filii non vulgarem doctrinam cum . magna probitate coniunctam, enixius a Patre cor tendere coepit, ut Romam illum mitteret, atque inter Urbanos Antistites adnumorandum cur ret: magno enim in honore ibi suturum, ampli simosque honores adepturum. Caesar autem licet

initio valde huic consilio obsisteret cum ob alia , tum maxime quod optimum , et carissimum myium a se dimittere nollet; tamen postea tanti Viri auctoritate permotus, eidem morem gessit. Sed antequam res perficeretur, homo sientissimus Plura commonefaciendum filium censuit: a Deo O. Μ. primo vohementer postularet, ut si novum consilium in Divinam gloriam cederet , iam ad id iacilem, atque expeditam muniret, sin secus, omnino impediret; tum si Romam,

Deo monstrante, ProficIsceretur, vitam Ecclesiastico viro dignam institueret, nihilque nisi sanctum, et honestum in omui actione pracseserret: hon res minime peteret, sed Divinae Providentiae t tum se tradens, ab ea quicquid ad animae s Iutem adsequendam magis Conduceret, Patienter , exspectaret. Denique se in eam Urbem venturum,

13쪽

in qua neque gratia, neque propinquorem opibus polleret': quare Deo tantum adjutore, et laudabili vivendi ratione fideret, si exspland

Scere , et ornari CuΡeret.

His auditis Dominicus, nil in re tanti momenti temere sibi agendum ratus, post Vehementes, it Tatasque ad Deum conceptas Preces, quo caelesti Iumine impertiretur, aliquot quoque diebus in aedibus PΡ. Missionis piis exercitationibus vacavit. Sed tandem de Divina voluntate certior factus, a no MDCCLOVIII. Romam prosectus est, quarto p tanno , quam ad Romanam Cathedram Pius VI n minis immortalitate dignissimus erat evectus. Sane Romana tunc temporis Aula non Italis modo h minibus, sed Transalpinis quoque plurimum abu dabat , qui et generis nobilitate, et ingentibus divitiis, et majorum commendatione maxime sul- gerent : quae quidem sapientissimus ille Pontifex licet non parvi faceret, ea tamen, Si a Virtute, et doctrina essent seiuncta, ad quemlibet honorem obtinendum minime satis esse existimabat. Pius itaque Dominicum, ut Romam pervenit, statim inter intimos Cubicularios, et paullo post Urba nos inter nntistites retulit; eique mandaVit, ut relationes cognosceret, quas ad Petri Sedem ex Orbe Christiano Episcopi de suarum Ecclesiarum

statu mitterent.

Porro, antequam Coppolae ulli ampliores d ferrentur honores, aliquot praeterierunt anni: quo

14쪽

profecto temporis Spatio non modo desidiae, atque . otio non se dedit, Sed summa rursus Vi , arius animi contentione Sua studia, praecipue sacra re petiit. Praeterea virorum illustrium, ac docto rum, quorum magna tunc Romae copia erat, amiaeitiam, et consuetudinem Silii quaerere studuit. Hinc Academico Arcadum coetui, aliisque duobus , Fortium, et Quirinorum adscriptus, Ora tiones , et carmina adeo Venusta, atque egregia in iis recitavit, ut elegantis, et culti Scriptoris famam facile sibi pepererit. Adscitus pariter fuit in celeberrimum conVentum , quem in aedibus suis Franciscus Antonius Marcuccius Patriarcha Constantinopolitanus, et Cardinatis Vicarii Pomtificis adiutor, seu Vice gerens, habere comu verat. Hujus autem Academiae illud munus erat, ut Proposito aliquo obscuro, ac perdissicili Sacri dicis Ioco, quintodecimo post die de eo unus delectus accurata, atque erudita disputationo ag ret, Simulque, quae a sociis objiciebantur, dilue ret. Res sane erat, ut cum Horatio laquar, se riculosae plenum opus aleae, quippe Cum tot doctissimis viris, atque in disputando exercitatissimis unus respondere cogeretur. Attamen tantam ingenii vim, et acumen, tantam doctrinae C piam in hisce concertationibus Coppola semper

ostendit, ut omnium in ore, ac Sermone Vera

retur. Aderat et frequens in seIectissimo Erudiatorum coetu, qui apud Hermannum Dominiciun .

15쪽

Christianopulum, Dominicanae familiae ornamen tum , et in Collegio Germanico Hungarico Sacri rum Canonum Ρros forem, semel hobdomada quaque convocabatur: ubi quidem de Iuris Canonici gravibus, implicatisque quaestionibus non ieiune et exiliter, sed copiose et erudito disserebatur. Heic quoque valde spectata fuit Dominici doctrina , atque ingenium; qui hanc nactus opportunitatem egregiam do immianitatibus Ecclesiasticis

aggressus est tractationem eo sertasse consilio, ut absolutam poesista in lucem emitteret. Utebatur

autem tam intime Coreola Christianopulo , ut eum hic valetudinis caussa Neapolim se contuli set , nonnullos dies apud illum, qui et huc ad visendos suos Venerat, Stabiis moratus sierit. Ad quem cum ego Propter necessitudinem, et iamiliaritatem ventitarem, docti Dominicani amicitiam adeptus sui; eumque ad coenam cum Coriola Vocans in meam villam, veteribus Pompeiis proxiamam , eiusdem humanissimo, atque eruditissimo sermone mirifice sui delectatus. Atque hac usus occasione , in amicitiam quoque Io: Dominici Christianopuli, Hermanui fratris, per literas mo ni ; qui eiusdem Dominicani Instituti sectator, celebrem Peutingerianam Tabulam, doctis a' se animadversionibus illustratam, nuper typis mandavit , ejusque exemplar quovis pretio dignum liberalissime mihi muneri misit. Nec porro heio silentio praetcrcundus est ille literatorum conse f

16쪽

sus, quem quinta quaque Occultomm n mino , in sua domo habebat Balthassar Odes uehus Olcritum Dux, vir eximia doctrina ornatus,

et poetica laude nobilis ; ubi quoque primas egit

Dominicus cippola, atque adeo exquisita erudiatione , acrique judicio literatissimum cepit D cem , ut illi semper deinceps vixerit carissimus. Dum is tam multis, tamque diversis literariis occupationibus distinebatur, interea Ecclesiasticis ministeriis sungi non omittebat: praesertim vero

Sacra Cum cantu , et solemni Caeremoniarum

apparatu peragere sanctioribus diebus anni sostis solitus erat. Quibus rebus brevi iactum est, ut tota Urbe celebraretur non modo illius eruditio, ingeniique praestantia, sed etiam magna vitae innocentia , ardensque Religionis , ac pietatis studium. Hinc a Pontifice in duodecim Iudicum Collegium est receptus, quod Signaturas vulgo appellatur: quo in munere triennio sic integro,

Casteque est Versatus, ut nemo eum vel neglia

gentiae, vel injustitiae insimulare ausus unquam sueriti Deinde a secretis Sacrae Rituum Co gregationis renunciatus fuit: ad quam Sane per tinet sacros ritus , Caeremoniasque Divinum cutitum respicientes constituere, exortisque de iis quaestionibus respondere; tum Servorum Dor, qui Beatorum cultu sunt decorandi, perdissiciles CauSSas Cognoscere. Quare qui est huius Consilii a secretis, Praeter plurimarum rerum scientiam

17쪽

non Daediocreni utique diligentiam , ac laborem in tam multis explicandis negotiis adhibeat, ne

Cosse CSt: Cum ad cum spectet materiem omnem' disponore , Ordinatamque ad Patres Purpuratos r scrve; acta , ac decreta conficere; quin et dedisseilioribus eum ipso Summo Pontifice communicaro. In hoc igitur munero dissicile dictu est, quantum eminuerit Dominici dexteritas, ingoniique magnitudo, quamque egregie omnium opinioni responderit. Sed praecipue quam germanae, puraeque Latinitatis gnarus, laeritus Pae esset, tunc vol maximo apparuit. Nam si qua carmina, autologia Sovvorum Dei recens caelesti Curiae adscriptorum minus Latino scripta, ct barbIriem sonantia ad cum quod non raro fiebat) afforebantur, ipso statim illa reiicicns, nova conficiendi molestam suscipiebat curam; atque Ilaec ita ornato, eleganter , ac nitido, ut iis omnibus, quibus in

protio sunt Latinae literae, maximo se probarent. Cum autem tot, tantisque curis, ac laboribus promoretur, literarioS tamen conVentus, quOS m lo commemoravi, adire nunquam dostitit: ibique aut Carmina, ct orationes P Telegantes recitabat,

aut de variis disciplinis subtiliter, atque crudite disserebat; quae quidem co majori in laudo sunt1κinenda, quod in hujusmodi scriptionibus eas insumebat horas , quas alii ludo, aut quieti d 'Lant . quodque librarii opera nunquam uSUS ,

innia manu sua scribebat.

18쪽

Sub idom tempus Pius VI, dum Urbis aete na felicitati, et splendori consulens, pluribus

elegantissimi operis aedificiis, Veterum Roman rum magnificentiam aemuΙantibus, eam ex Mbat, dumque sumtuosis operibus, ac substructi nibus cetera suae ditionis oppida instruebat, i terim ingenuas artes , severasque disciplinas fovere, earumque cultores liberaliter complecti impensius studebat. Quamobrem Academiam Ecclesiasticam restituit, in quam scilicet nobiles reciperentur adolescentes, qui Urbanis Antistitibus adnumerari exoptarent, ibique sub optimorum magistrorum ductu sacris doctrinis imbuerentur. Hinc celebe rimum Franciscum Antonium Zaccariam, antehac Societatis Iesu presbyterum, Ecclesiasticae hist

riae praefecit: eique duos collegas dedit, Pinulum Antonium mulium Congregationis Matris Dei Sacerdotem, et Dominicum Coppolam; quorum illum Τheologiae, hunc Iuris Pontificii, et Cia vilis studiis praeesse voluit. Sed et alio graviori testimonio idem Pontifex declaravit, quam bene de Coppola existimaret. Cum enim in Lyceo Fi

mano turbulentae dissensiones enatae ement, eo

illum cum potestate Hisit, quo gliscenti maloo urreret: qui profecto intra paucos dies qua

hortatibus, qua auctoritate eo rem deduXit, ud . . iurgia , contentionesque sedaverit, ac. sapientissi-' mis constitutis 1 ibus Lyceum ordinarit,

19쪽

terea in eorum aggregatus est numerum, qui Episcoporum designatorum doctrinam , ipso Pra sentc Pontifice, experirentur, Probarentque; quod sane perhonorificum munus paucis viris doctissi

mis , et Cardinalium Primoribus iniungi solet. Interim seditiosi Lomines in GaIlia , cum per

Omne nefas ruentes cuncta et Civilia, ct sacra PerturbaSsent, maximo coacto exercitu, in Italiam rePetite irruperunt; occupatisque Primo superi

ribus illius partibus , mox jurgii caussam ins rentes, Romam usque popuIabundi sunt progressi.Τum Urbe capta, Pius Pontifex vi o sua sede suit depulsus, et in Etruriam abductus; Cardinales, atque Urbani Antistites fugati, judiciaque

Ecclesiastica intermissa. Quocirca vereiiS Coppola, ne majora sibi ingruerent mala , si diutius Romae manere vellet, Neapolim se recipere, ac domesticis se abdere parietibus decrevit. Eodem tempore quum Summus Pontifex, ne quid detrimenti in Regno Neapolitano caperet, dum ipse Roma abesset, Sacra Canonum disciplina , utque Acilius negotia Ecclesiustica expedirentur , Apostolicae suae Potestatis Vicarios tres Episcopos constituisset, I

sophum nempe Cardinalem Capycium Lurium Archiepiscopum Neapolitanum, Dominicum Pignatellium Casertanum Antistitem qui postea Archiepiscopus fuit Panormitanus, et Cardinalis ), et Bernardum de Turre Literensem Episcopum;

20쪽

hi sibi a secretis Coppolam delegerunt, quippe

quo neminem ad ejus muneris partes implondas aptiorem judicarent. At ille gravibus ductus rationibus hujnsmodi honorem recusandum O isti mavit; qur deinde Francisco Rossi, Neapolitanae Ecclesiae Canonico, et Regio Saerarum Scripturarum interpreti delatus suit. Neque ita multo post Galli in Neapolitanum invadentes Regnum,

cunctaque caedibus et flammiS VaStantes, eo P titi sunt; isque gravissimus Casus Cum omnes h nos maximo affecit moerore , tum in primis Cop- Polam , qui propterea Deum orare nunquam desiit, ut e tanta calamitate Romanam , Neapolitanamque ditionem eriperet. Atque hoc ipso tem poris intervallo ad vetera. studia magno animi impetu se refercns, nonnullis operibus, quae tum

inchoarat, extremam manum imposuit; quae t men cum reliquis scriptis post ejus mortem minimo sunt reperta, cum dubio procul ab illiquo impudenti homine surrepta suerint, qui sc alie nis pennis, uti Acsopi cornicula, exornare C piebat. Ad haee, hortante Cl. Viro carolo Rosinio, Puteolano Episcopo, egregium vosumcn de Iocis Theologicis conscripsit, quod Solum cx Omnibus ejus lucubrationibus , veluti e naufragio tabula,

adhuc superest. Cuius quidoni libri praestantiam ex ejusdem Rosinii opistola ad Nicolaum Copia alam , Dominici fratrem, nunc Nolanum Praesu