장음표시 사용
2쪽
sENATORI PRUDENTISSIMO. AESAR CREMOS INVS F. F.
Uod suo nomine inscribo 'volumine eo exiguumr e--m 5 natorem , qui Parriais virtutu or at, 'sa lentia inea uen Futus, i ta tu Horatis ad Augu mis, , - in publica commoda peccem ., Si longo sermone morer tua tempora Res i a non adeo exigua. Agitur hic fundamentuanis Medicae, quae aut in perniciem , aut in corporum salutem. Sermo de calido, quod vocant innatums hinc
vita bomini, ser interitus . wi putatio pro Aristotele covtra Galenum; ille totius sapientiae , hic inter Mediasiuae Principes. Ego quidem nihil mihi arrogo sedρuto eum,quipro Manino alias Apologiam instituit, noρ se sine defectionis crimine in hoc uno deserere. αuamquam non magis ustius dignitas, quam veritatu
3쪽
b udium me assicis. Seor vero hoc ab assis perscrictationibus medicis, quale prorsus tomi deambulan, do, ut consueui Scholaribus scribentibus, dictabam , in iustus edo,quod sic tempus ,-occasio expostulat. is primis praescriptum Lucretj illud. , Desine qaapropteri nouitate exterritas ipsa, , , Expuere ex animo rationem,sed magis acri , , Iuditio perpende, & si tibi vera videtur ,
, , Dede manus, aut si falsa'sst, accingere Contra. De ipso opere quidquid alijs vij rumpit, non muti tum tib o. Hoc certe non tam meo, quam prae Tautium
Virorum iuditio facio, quod tibi illud Illustrissime di
Excellentissime Moline molens libens aeo dico . PH, primum res ipsa contromersa cui alteri, quam tibi erat committe da qui com=-ι ni litteratorum calculo de omni scientiaris studio arbitrer datus es' Deinde, cum boni, o docti omnes te colant, stu suspiciant, cur er virorumqo Hudioseus Patronum non quaeramst imo'-tius non agnoscam Z emini erim, cum primum Fata ulum retinent, auditorem te habuisse, sist meae Schola egregium fautorem', generose Adolescentem indolis,
ad Heroicumsplendorem farila; ne sit mihi amplius
de eius putrocinio dubitandum, quem mitrosemper tenuitatis meae aequissimum aestimatorem faem expertus Tu,innem maximus eipubnoae curas, quibus i eri
labores hosce, ω obseruantia noniram aequi boni quenonsule . Miue diu, male . DI
4쪽
In Scola Patauina Phylosophi Primae Sedis . DE CALIDO INNATO. DICTATVM P RGMUM.
Proponitur occasis, utilitas, ordo disputationis . Elementorum qualitates quomodo se habeant incompositione mictorum. Tres dubitationes circa hoc. Ristoteles secundo de Anima textu o. disputabat ad uersus dicentes, ignem ess causam augumeti,&in textu I. colligebat, ipsum esse concausam, quia calidum sit veluti animς instrumentum ad ea opera, quae pro auctione requiruntur. Hoc dat nobis occasionem habendi tractatum, quem alias sumus pollici ti de calido innator illud enim calidum, quod est animae instrumentu ad opera vitae est calidum, quod vocant innatu.
Huius tractatio est maxime difficilis propter
5쪽
ς multa, quae ascriptoribus in hac cons de ratione dicuntur, praesertim, quia multa etiam in illorum d i ctis est co n se sito , quocirca a nobis magis
accurate res est consideranda. Videbimus autem inuolutiones praesertim recentiorum. Et quantum ad Medicos considerabimus solum Galenum; quantum ad alios considerabimus, quae dicit Albertus in libro de Animalibus. Est auo tem haec consideratio, dc maxime digna, & ma xime utilis ; tum secundum se, quia scire per si est bonum; tum etiam, quia ex hac consideratione a perhetur via ad intelligenda plurima, digna scitu in Animalibus, in homine: Veluti ea, quae dicuntur de Iuventute, Senectute, Vita, SMorte,&alijs talibus .Quod si etiam contingat, ut haec consideratio asserat iuvamentum Medicinae, ut nos credimus, tanto magis erit utilis: Quocirca nulla ex parte iste labor potest esse va, nus . Modus autem considerandi mihi iste erit, ut dicam ad veritatem accipiendam, non ad c0tentionem, & ad conuincendum aliquem , qui oppositum sentiat. Dabo etiam Operam, vi Ordinate , & dilucide dicam vitando omnem confusionem, quam aliqui videntur affectasse. Si afferam quod verum est, bonum est, ut dilucide asseram, ut possim intelligi. S i hoc no attingam, Oportet cla ac di cere , ut ab Omnibus intelligar,
6쪽
&possit mea opinio reprehendi. Assumo enim hunc laborem ad doctrinami, tum vestram, tum meam. Si recte d ixero, vos docebimini ι sin mi nus aliqui forte erunt, qui me docebunt quod
mihierii gratissimum, Est enim Phylosophist-
cum etiam propria reprobare propter verit
tem . Ut autem satisfaciam his quae dixi, mihi recurrendum est a d illud Aristotelis dictu qu odignoratis communibus, nsi bene possumus propria speculari, quod non obseruauit mihi ignoscat Galenus: in solo enim homine versatus est, ignorando, qualiter res se habeat simpliciter in natura animantium. Ego igitur pro ingressu ad tractationem, mihi hoc in primis duco faciendum, Ut explicem, quomodo se habeant qualitates elemetares in compositione Omnium mistorum, ad quorum compositionem elementa omnia concurrunt s Elementa sunt Ignis, Aer,
Aqua, Terra: qualitates calidum, frigidum, litiamidum, siccum. Omnia igitur elementa esse inmisto, ita ut mistum ex omnibus sit constitutu, habemus ab Aristotele secundo de Generatione textu s.& si aliquis hoc negaret, deberet respodere demonstrationi , quam ibi Phylosophus adducit,& respondere sensui, quo a misto in illius putredine cernuntur singula elementa separari, quod habetis in quarto Metheorum in principio.
7쪽
8cipio. Modo ista gementa veniunt ad composi
tionem misti per mutuam a monem, &passio. nem, quae eli secundum contrarias qualitates, quibus formantur, &sunt caliditas , frigiditas,
humiditas, & si ccitas. Ex his qualitatibus duassent activae, quae haben t vim effectivam , duae passiuae. Actiuae sunt calidum, & frigidum, passiuae humidum, & siccum. Doctrina est Phyloso. phi in principio quarti Metheorum, quae per sensum in operibus istarum qualitatum est mani. festa; Et prout requiratur aliqua explicatio, eam habebi tis, tum apud Expositores, tum in Mostra lectura scripta super illo quartos, praesens enim Occasio refugit, ut rn istis immoremur. Accipiatur itaque, quod i n misti composi tione concurrunt calidum,& frigidiam ericiendo, humidum,& siccum patiedo. Effectio modo essentialis fit gidi est congregatio homogeneorum, & et be- rogeneorum, ut ibi Phylosophus, & sensus de monstrat . Si enim in aqua sint plumae, palea, ligna, ferrum, & alia frigidum simul in glatie
Omnia congregat .hEffcientia vero calidi consistit in congregatione homogeneorum segre' gando ad hunc finem et herogenea , sic agnis congregat lignum in unam flammam , seperat autem ferrum, quod sit in illo. Quando a priAcipio Elementa veniunt ad misti onem sunt N
8쪽
therogenea, quia sunt diuersarum specierum, tunc ergo potissimum inualescit actio frigidi ad
conseruandum illa unita ad hoc ut possint vicinsim agere, & reagere pro misti compositione. Interim etiam calor debet agere ad ipsa reducenda in naturam homogeneam, ad quod facienduco adiuuat etiam frigidum, & calorem teperando , & illa ut dicebam in unita conseruando. Fit igitur inter elementa pro mistione actio talis, donec sint redacta ad unionem , quod est reduci ad es o similare &tunc actio calidi maxime viget quia sicuti illius essentia est facere similaritatem, ita eiusdem essentia est illam factam continere. Tunc autem dicitur esse faetii similaritas quando qu libet pars mist1 est mistas, tunc enim unumquodque elemetum est in V no quo que, & facta estvnio formarum ipsorum elementorum, ex qua resultat unus actus essentialis, qui
est forma misti, sub qua forma misti calidum se
habet ad continendam illam homogeneitate. Et donec durat calidum in tali vigore, etiam mistum conseruatur, quando calidum amittit suuvigorem, ut in putredine, etiam mistum resoluitur. Quae doctrina est euidens ex quarto libro Metheo roru . Sic igitur se habet,simpliciter loquendo, constitutio misti ex quatuor elementis,
di sic se habet calidum simpliciter in omni com-
9쪽
positione, quae sit ex quatuor elementis. sunt modo dubitationes. Vna est, qua excitauit olimpiod hoc pacto. Omnes quatuor qualitates simul cum quatuor elemetis sunt in misto ad mistum constituendunt, efficiens autem n Onpo testremanere pars sui effectus, quia sic effceret seipsum. Quomodo igitur potest esse vertrivi inter qualitates et eme tales, calida, &frigida sin t effectiuςὶ Altera dubitatio est .Nos obseruamus alia esse mista a praed ominio frigida ,a lia a praedominio humida, & alia sicca,quod videtur non posse eis, stante doctmia stuperius posita , diximus enim calidum in omni misto continere mistionem adiunctam formae ipsus misti , hoc videtur inducere, quod omne mistum sit a praedo minio calidum, quod si sit verum, quomodo seruabitur , quod aliquam ista sunt a prae dominio frigida, aliqua humida, aliqua sicca ξ Tertio dubitatur propter animata,& pr cipue propter
animalia. In animalibus enim, &in omnibus animatis sun t partes diuersae, quae sunt diuersorum temperamentorum. Sequitui ex doctri ira,
supra posita, quod in diuersis partibus sint di
uersi calores continentes diuersas similaritates. Si autem hoc sit, quomodo isti calores in unum veniunt; ita ut dicatur mistum animatum esse Inum,&habere unum calorem ad seipsum con
10쪽
seruandum nutritione, & aliis requistis ad opera vitare Do his respondendum, quod faciemus insequenti. DICTATUM SEc DVM.
Diluuntur tres propositae dubitationes . In omnitus compo sitis ex elementis en caloretemperamenti, licini calor nnatus. Et probatur.
Et I Rima dubitatio sic resoluitur. Quado du
cit Pi losophus calidu, & frigidu esse effectiva, no respicit ad misti productione, quς debet fieri, quasi velit dicere, quod sui causse effectrices in producti me misti; sed respicit ad
duas alias qualitates, humidum ,ει siccum, Scinquit, quod in comparation e ad illas habent rationem effectivi, quia congregant, Continet,& terminant illas,du omnes simul mutubagut,& patiuntur. Quare nulla est dubitatio. Quod enim dicitur de essiciente.ipsam non remanere partem sui effectus, intelligitur de primo eff-ctente rei, quae essicitur, productivo. Adiungitur etiam, quod quando dicit Aristoteles, omnia elementa esse in misto, istud est intelligendum, quatenus omnia concurrunt ad misti generationem , nihilominus proprie loquedo mi-B L sta