장음표시 사용
271쪽
Enumerantur ab Imperatore quinque: Mutuum, In- debiti solutio,Commodatum, Depotitiam, Pignus. Qui quiadem vel in re ipsa spcetantur, eius te usu , ut mutuum &commodatu; Vel circa rem S quidem vel in eius custodia, ut depositum, Vel securitate, ut pignus. Textorinc. Vult.eos
Luid es muruum 'ha. Mutuum sic dictum quia ita datur, ut ex meo iuulnfiat , prine. hic. Iutidica, non Grammatica derivatione) est contractus iuris gentium re constans,stricti iuris ; quo qua titas alicui ea lege datur,ut eadem nobis in genere, non in
specie reddatur. Treut . di p. hic thes I. Peret. hic.Ωuc requiruntur ad contraιyus huius substantiam 8 M. Quatuor, I. Animus contrahentium talis, ut non
idem corpus quod traditur in specie, seu sui Dialectici loquuntur0 in indiuiduo,sed in genere reddatur. 2. Vt etiam id, quod redditur, sit ciusdem genetis. 3. Vt mutuum COΠ- Irahatur in quantitate.Quo nomine venit res qUς Vsu consumitur, qu ve pondere, numero &mensura constat, Vt Cleum, vinum & pecunia numerata. Quae quia una species vice alterius iungi potest, sungibiles dicuntur , . Vt res ita tradatur accipienti, ut dominium eiusdem in eum transseratur. Schneid. hic. PereT. eod.Luid sit fac ut eadem res in derie reddatur Si id fit ex proposito quod ita conuentum,conuentio cadit in aliam speciem contrachiis, puta commodati , Sin ex accidenti ; puta quod pecunia mutuata mutuans sorte non indipeat, non desinit esse mutuum; ut nec si ex caussa nemccultatis res eiusdem generis non reddantur; puta,pro pe
cunia frumentum. Schneid. hic. num. II. An quatuor istis concurrentibus semper es matuum y
R. Omnino, si hoc agatur. Potest tamen esse etiam alius contractiis, si aliud agatur. Non minus quam potest cuc d cpositum, licet terminos depositi contrahentes egre
272쪽
- N. Glossa requirit qtiatuor. I. Vt res qu edata est ad nil merum , ad h ic sit inuenta Vt num retur; Licer commNnheysentiant Dd. sussisere si res in Do genere Ductionem recipiant ud est, onitate se qualitate sint conformes . a. Vt rem functionem caeeonsuetii ii ne habere,probetur. 3 V t res de sui natura adoptetur ad nil merum, pondus S mensuram. q. Vs etiam ipsorum contrahentium actuSaccommmodetur rei aptiti dini; puta ut pecunia detur 3d numerum. Schneid. eod nu. II. stho Dd in l. 2. g.mutui dato=de reb.cred. motuple est mutuum t ii uplex naturale N ciuile cui quidem communiter ruunt, alioqui propris unicum tantum es mutuum,9 Schneid. hic. m.22, Naturale ac Vzre mutturin est cum ipse creditor reipsa mutuum numerauli. Ciuilσ mutuum est quod fictionetrale est. Sling. Brederod.hic. Quomodo subdiuiditur naturale mutuum 'N. In mere naturale, quando absque ulla stipulatione , &1ic nulla obligatione aut Iure cOSente, pecunia reipsa D meratur, & dominium eius in mutuatarium tranSsertur.
ratur,id est,per fictionem accedentem; puIa quando pecunia quidem reuera numerata est, sed tangitur allum eume-Talse quam qui reuera numerauli; pura dominum numerasse cum seruus numerauerit. Schneid. o ibi in margine Go
Au non Ciuile mutuum subdiuiditur phr. Omnino diuiditur similiter in mere ciuile, puta quando aliquis chiroprapho cofitetur se pdcuniam accepisse, quam non *ccepit. Et ciuile cui natura cooperaturi puta quando obligationem de mutuanda pecunia realis numeratio 1 equitur.
os facto confirmatur 'N. Omnino,qquidem , I. per consumtionem pecuniae alienae mutuatae, i. I 3 .Τsi certoet. 2.per Usucapionem. l. I s. 6sed si in omni feod. s. conditionis euentu. t.8 si cera pet. q. Superuontentia domitri j in mutuantem ex caussi det praeterito. vltimo secuta ratiliabiticne. Schniad.eod. num. 2 7. .
273쪽
Ωui possunt mutuare 'N. Qui consentire possunt; modo rerum, quae mutuo
dantur. dominium habeant Sadmirustrationem. i. 2. , pe-νult. hic ibi gl. 9 Dd.
Au administratores. riuitatum mutuare possunt, aut mutust,
accipere, o quid iuris si mutuo accipiqnt, vel dent 'he. Possunt quidem Vtriimque,quatenus mandatum habent:si vero mutuo *ccipiarit, eatenus Ciuitates obligant , . qualesus in Reip. utilitatem versam esse pecuniam creditor probat;l. 271.h c.Secus ipsi qui contraxerunt soli tenen- .riir. Treut.hic.th.J. Nisi 'ecialiter id illis concessum fuerit. l. I 3.C. de insit. acy. , si ui possunt mutuo aceipere rha. Patres iam. pubeios& mentis compotes; Filiumiam . si mutuo accipiat, pecuniam quidem numeratam, SC.Ma- .cedonianum perpetua eXceptione tuetur. ι.7.9. 3. ad Maced. Pupillum mutuo absque tutore accipientem tum demum contractus obligat, si locupletior factus est: Treui. th.9. hic.
Nempe ex vi constitutionis D.Pis. Treut eo . An non aliquando cUsat Senat. Consuli. Macedonianum rhe. Omnino, I his quidem potissimum casibus. i. Si filiusfamilias pro patrefamilias publice habeatur S in eo e rore,ipsi probando,creditor fuerit, i. pen.ad SC. Maced. Θibi Costal. 2. Si pro Patretam. filiusfam. se gesserit, & id cre ditori ipsius conditionem ignoranti , persuaserit. t. pen. D.
eod. L I. C. eod. 3. Si volente patre pecuniam mutuo acce perit, L si permittente t. Macedonia. C. eod. Vel mutuationem pater ratam habeat. leg. . C. eod. q. Si filiustam . sit mules ; ut qui ad quantitatem peculi, castrensis tenetur. I. I. i
M.ff. eod. F. Si pecunia in eam rem accepta quae oneribus. patris incumbit, i,temsi g. s. ei lius m. f./od. 6. Si fillusi Iam factit, paterfam. debitum, vel eius partem agnouerit, puta si expromiserit nouatione, vel partςmi eius solue rit, d .isemA9. .l. 2. C.eod. 7. Si non nummis principali ter, sed emtione, & quidem sine fraude, mutuum contraxit, &de pretio ac usuris stipulatione interposita in creditum tuerit. d l 3., penult. istius m. C.eod. Vult riser lib. I. cap.3
274쪽
nua ex hoc contractu nascus r actio 'N. Certi condictio, princ. hic. item mutui aetio, & si ceratum petatur , & , si quidem pecunia sit credita sub v sutis , Calendari j actio dicta, Treut.hic.th. 9. qua conuentus crediatum & totum quidem, i. r. S. L .emr ii eodem genere, bonitate & qualitate s licet hoc nominatim cautum non sit reddere compellitur, l.2. 9. I. hic. De quo insta latius sub tit. de
Actionibus . Au nummos mutuo acceptos eadem forma, vel maineria dabiror reddere cogitur fl .
R. Minime. Ob Himationem potius nummorum, qua
corpora credita, arg.L 9. g. I .finstat. Treui. eod. th. I 2. aeua , quomodo mutata nummorum me intrinseca. ue extrinseca bonita re ad rectam solutionem 'uta an ex tempore contractus, vel solu- nonis,) inducenda, insera explicabitur . hoe contractu res uondecie. sed genere reἀdatur,quo- ut ne plus vel minus reddatur, ad aqualitatemst reuocatio e
N. Vel per numerum, Ut in pecunia, Vel per pondus, Ut in cibis, pane,&c. vel per mensuram, in 'inO,oleo, liquoi Bus,&c. puta pro rei in mutuum deductae ratione. Et es quidem hac caussa cur solas res fungibiles in mutuum venire dixeriamus. Vult.Inst. hic.num. II. princ.Ωuid si res debita amplius non reperiatur , aut a debitore pra-sari non possit rhi. aEstimatio eius recte soluitur, secundum definitio-Mem praecedentem, Nou.q. e. 3. in cuius inducendae ratione pro I. natura iudiciorum bonae fidei, siue stricti iuris, item obligationum in diem conceptarum. 2. rci iudicata:) siue tiatis contestatae, siue eius temporis quo dies venit, habenda
Luid si res mutuo accepta amissa forte sit pnt. Id non liberat debitorem, licet calii sit amissa, l. I I.C. Aila.Nisi siue mora restituendi ,siue culpa casum praecedens, debitori queat imputari, i. ra. h. 3. depos l. 4. f.q. Commod. Vel aliud actum sit. Treui. eo . th. IA.
275쪽
Luomodo indebitum refertur inter contracrus re constantes ,
eum potius sit dis olus t , Quia indebitum,quasi mutuo datum,atq; ita indebiti solusio quasi mutui datio censetur, & inde repeti potest: promutuum Culacio dictum distractus vero non est, niti cx parte soluentis. Vnde S inter distractus a Iustiniano in
Ruid ergo vocat Imperator hic indebitum 'N. indebitum dicit pro indebiti solutione, h. e. quando quis per errorem id soluit quod non debet, *.Ghic. Qua ex indebiti solutione uascitur obligatio rJu. ha,quod indebite solutum accipiens, per interuentum rei ipsi solutae, obligatur ad illud, quod sic indebite smlutum est, restituendum. SMurau. L . An hoc procedit indistincte in omni indebita '
aeuotvLex ergo es indebitum 'N. Quadruplex, I.quando,quod ciuiliter indebitum,n turaliter est debitum; puta siquis id soluat quod debet ex sola
obligatione naturali, ex. gr. ex nudo pacto , υel testamento minus solenni. a. In debitum naturaliter ,& debitum ciuiliter, id est, debitum per chirographum spe futura numerationιs datum, pecunia non numerata , Id est, ex contractu literarum . 3. In-
debitum naturaliter & ciuiliter simul , i. e. quod nequo ciuili, neque naturali obligatione debetur. 4. Indebitum ope exceptionis, siue temporalis, siue perpetuae, siue dubiae, siue ad rigorem iuris conseruandum introductae, is V excepIio uia
sola D. Adriani in materia fideiussoris. Schneid. hic. num. 2. In quo genere indebiti hic contractus locum habet, oe quat nus Iocum habet repetitio 'Re. I. In debito naturaliter S ciuiliter indebito, sed si
errore freti, non si errore iuris indebitum est solutum, eX. gr.F ε eres integra legata ideo soluit, quod fuscientem adeo purauit esse Seredi tatem,υr nihilominus Falcidiam posset retinere , non sese eam retiacra pose simpliciter luorauit. a. in ciuiliter debi Q,
276쪽
& naturaliter indebito, indistincte siue facti, siue iuris error intercesserit. In utroque modo indebito similiter. In indebito Ope exceptionis , noli datur repetitio, si ea est te inporalis. Ut nec in perpetua, siquidem ea est odiosa, is tu emeeptione SC.Macedoniam. Puta si Filius m. mutuo acceptam pe-εuniam solutis non repetit, licet solutionem per sim S.C.exceptio-κem declinare potuisset. Omnitio , si est fauorabilis. vi in exe Jtione SC. gessetanti& quidem quocunque errore sit solutum. ex.gr. mulier elubens soluerit id debitum pro quo fidei sin re-letitionem habet quomodocunque erraueritan dubia exceptione, puta in debito sub coditione,omnino,si quid c m ante euentum conditionis; minime si ea extante sit solutum, L I6. .deebnd.indeb. In exceptione ad rigorem iuris introducta sputa si hae pluribus fideiussoribus unus =er errorem solus totum debitum fluorio locus non est repetitioni, Sting. Schneid. hic. Perquam actionem datur repetitio 'N. Per condictitiam,Text.He.co 1ctionem indebiti voaeanius; e qua insta. . ' biaua requiruntur ut competat 'hi. V t solutio actualiter interuenerit, & quidem per erroiarem, eumque non tantum soluentis, sed& recipientis. Luia qui seiens rudebitum accipit, furtum committit . I 8 .da condfuit. qui sciens indebitum soluit, donare videtur: lJ 3 inde R.I. Luod es eiusdem fundamentum IN. Naturalis aequitas , ne quis cum alterius iactura locupletetur. Nempe hic quiquid non ex aquo is bono debetur indebia
Cum huius eontractus sit fundamentum ne quis locuplet rur eum alterius iactura, dic quid iuris si quidem quis indebitum soluerit pupillo sine tutoris authoritate IN. Si quidem pupillus factus inde est locupletior, omniuno tenebitur indebiti condictione, secus minime; puta non magis quam mutui datione ; ex qua sine tutoris authotitate non obligatur. 6.1. hie. 7. mdestat. M. ΤΔ au t. tui. Peret hic.
277쪽
TIT. XV. QVIB. MOD. RE CONTR. OBL. affi DE COMMODATO.
Ωuis est contractus tertius re consans, ct quomodo de nitur 'Iv. Contractus commodati,ditur certi vis gratia; non Vt adem species taeu idem indiuiduu hobis restituatu e die iust
quod res ad commodum utentis datur.Schneid.hic.
Explica definitionem' 't. Gratuitum dicimus hunc contraditam: quia, mercede tali casu intercedentd locatio est; Usus gratia dicimus;ad diseferentiam pignoris & depositi quae securitatis gratia sunt, aut custodiae.Certum usum dicimus;ad intitui differentiam iii quo non eadem species, sed idem gentis redditis r. schneid. Xling. hic. Concedi rem dicimus i quia hic nec est dominii
translatio, nec possessionis, quae commodans retinet. l. rei tommodatio F. hie. Κling.hic. In quo dissert ergo hic contractus a mutuo pI. Quod hic accipiens non sit dominus rei comm datae , sed commodans proprietatem retinet. 2. In mutuo res eadem genere modo, hic eadem specie redditur. 3. In mutuum veniunt quantitates, seu res sungibilos tantum: incommodatum, coi pora vel species, cti in aliae . Qui possunt commodare is quibus f*. Omnes, siue liberi sint,sive strui,euam filiussam .riecmodo bonaefid.possessor, sed & praedo, L si semul is seq=ώμ. item qui usumfructuiri, habitationem, vel aliam seruit tem habet, uxor rem viri Moets.hic. Et quidem unicuiqyetia impuberi, item libero homini bona fide seruienti, uni pluribusve, non furioso. Luia in eum non datur actio commodati. sed taneum ad exhibendum. IA .in .l. 2Ahic . In quibus rebus potes commodatum eontrahit. In rebus mouentibus, mobilibus, siue corporalibus, siue incorporalibus, puta habitatione, non in i js quae usu
278쪽
Qua veniunt in illo contraotu proanda , siue ex natura Pontracitas, siue ex accidenti R . I. Dolus. 2. Omni S ctilpa . Quia regulariter hic eout ractus accipientis gratia contrabitur, secundum legem conera ius
D. R. I. Nisi aut utriusque contrahentis gratia, aut solius commodantis initus sit. Quod priori casu non praestatur culpa lauissima; Posteriori culpa modo lata : Ncutiquam
uero praestatur hic casus fortuitus, 'uta incendij, ruinά, ua stas', latronum, hostiumve incursus,9 nisi quCm culpa , aut mora praecessit, haut id pacto conuenitun l. I. C.h.t. aut res aestimato data fuerit, &de aestimatione reddenda conuentum sit. l.F. 6. 3. Tom hic. Schneid.eod.
Lustuplex actio oritur ex hoc contracfuyIDuplex; Directa, quae datur commodanti aduersiis commodatarium eiusque heredem, siue rei commodatae dominus sit, siue non; etiam praedoni,vt finiro v su, aut temporc praescripto elapsi, res commodata reddatur; re deteriorata, id quod interest; peremta, aestimatio praestetur. 2. Contraria, opiς datur commodatario aduersuS commodantem,si te commodata eum plane non patiatur uti, vel usum eius intempestive auserat, vel damna ex vitiosa re, scie ter commodata, passus sit.
Fecistι statim mentionem preearis, is ab eo commoda m di- Isinxisti, dic quid vocas precarium fp . Precarium dxcitur genus liberalitatis scontracEus etiam
vocatur, l. 23. de R. I. accedens ad contractum innominatum do υe facias utrem ad libitum meum restruas. Treui. de commodaroah.
Iitt. b.) quo quid precibus petentis utendum concCdi tur tamdiu quoad is qui cocessit patitur. I. prI.2.infin F deprecAn ergo donatio est 'Minime: Quia in ea transfertur dominium, & tradititione semel perfecta, nec ipsa reuocare, nec TCS repeti po-.test. Tot it. C.de reuot. don. Precarium non dominium, sed usum transfert, ct datur ut repeti res possit. Unde magis assine est commodato. Uvesparzit.De precario .
279쪽
Ωuatenur precarium simile es commodato ' R. I. QuatenUS ad contractus, eo quodietum modo,etiagefertur, l. 23.De R.l.2. Inter easdem personas etiam absentes contrahitur, t. 9 c. 3. In r2bus etiam ijsdem licetprecarium magis ad res immobiles,commodatum magis ad mobiles Holo- mannus pertinere putet, in comment .ad tit.commod. Treut.eod.) q.
Obligationem habet ad restituendum, l. 2. Quare nus finitur morte elus cui concessium est, i. I 2 c.Treut.eod.Ωuomodo dissert a commodatio pN. l. aeuoad frmam, commodatum iuris ciuilis regulis informatur, precarium in terminis iuris gentium substitit, i. I. 9.2Ac.2. Finem; in precario, neque V sus rei, neque tempus ex definitum, ut in commodito vespar.eod4. Praesario nemi In commodato dolus, culpa ac custodia venit, in precario tantum dolus &lata culpa. Uvesemb. par. de precario.
num. q. q. Addo, quod ex contraditi commodati actio datur commodati qualem diximus, ex precario ne quidem prascriptis verbis actio datur; si rem ad viuum reccsemus; ex aequo tamen & bono ei actio accommodatur; ac tacito potius, quam expresio negotio: S alias si ex iure quod in re habet, precarium dans agere vesti, tum rei vindicatio da
Ωuis est qua tus contractus re eonstans,is quomodo desinitur'
N. Uepositum, 'uod & commendatum dicitur & est contractus realis de re certa gratis custodienda, sub fide eandem in specie restituendi, quandocunque deponenti, libuerit, , penula. h t.Uult.iurist lib.I.cap. 3. 'Exphea desinitionem th . Contractus dicitur gratuitus, quia & hic, si merces in teruenerit , locatio potiuS est. l. a .f. depositi. Do ra custodiendas ad differentiam aliorum contractuum re constantium 1O malem designandaria: Quia reliqui sunt , vel ut res plauὸfat accipientis , ut mutuum di inde latum, vel usui o tio, t
280쪽
ut Commodatum; vel securitatis, ut pignus; cum hic plexH' tautum cusodia. l. II. f. eod. I. I IC. De V. s.Eandem rcm reddeu dam, cum dico, inte*ram reddendam designo, non deterioratam,t. I. 3. qua deposit.Τ. eod. Cum reddendam ad tibitum deponentis dico , a commodato hunc contractuum distinguo; quatenus ilic,cum regulariter fiat commodatari j caussa, certum habet tempus reddendi praefinitum; Hic vero, cum deponentis hoc sit negotium & utilitas, ex eius voluntate tempus pendet. perez. Lic. An ut deponens rem suam quouis tempord repetere, sic depositarim suo offitio Liberari potest 3 omnino : Quia ad rem custodiendam , non ad se
Quotuplex es depositum 'he. Diuiditur in depositum Vulgare. seu in Oetae dictum, quo res non litigiosa ab uno,vel pluribus deponitur, Vult, riser. eo inum.2.Treut eod. th essequesraiionem,*aae est depositio rei litigiose,seu controuerse,apud sequestrum a pluribus in solidum facta, ruit. eod. Treui. eod. tD. 8. Ea puta lege, Ut , lite quidem pendente custodiatur, finita vero testituatur victori. I. D 9.ris r. 7. opeauli. h. . Quomodo subdiuid tur 'R. In voluntarium I necessariserri. Equidem licet depositum in specie dictum plerumq; sit voluntarium, seu consilii deliberati, interdum tamen est necessitatis Urgentis, puta tribus illis casibus, incendi j, ruinae, naufragi j, ta . s. I. hic. Vult.eod. num. 2. Et sequestratio non tantum fit iurisdictionis, seu magistratus autoritate, parte siue Utraque, siue alterutra inuita; quae iudicialis dicitur, I. vn. C. leprob. pec. sequestr. sed & Partium consensu; quae conuentionalis dicitur, lA9. . desolus. Vult. eod. 'An licita es sequesratio 't. Voluntaria regulariter, d. I. unicarao 6. Li. Neces saria non nisi ex iustis & urgentibus caussis. Vult eod. num I. Laatenus indulgetur,'quibus eamus fpv. i. In caussa denegata' cautionis, I.7. g. qui satisd.cog. 2. Metus armorum, la3. . de Vse . 3. Vel dilapidationis
rei litigiois,debitore de fuga suspccto. q.Denique quotic se