장음표시 사용
651쪽
Quia inspecie circa oscitam in icis hic tra tat Imperator rm. Quomodo iudex iecundisio leges, nuietudines,ade que normam iudicare debea. per sp ecies S cxempla cxp icat; non omnino, sed quedam duntaxat; puta actionum noxa lium, realium, petitioniti hereditatis, ad exhibidum, iami lice herciscitia dae,& communi diuidundo, finium
regundorum. Text c. Luomodo docet iudicandum iu acrione noxali et . Si quidem condemnandum sit, condemnabit eum cuius semus damnum dedit: Vel in damni a limationem; es quidem id prius iubendo: Vel in noxae , id est, corporis
quod nocuit deditionem:Vt te qua euitanda astimationis damni caussa lege est introducta. 9. 1 l.6. f. I. Ude re iud. Pen .hic.
uomodo condemnabit in acitione reali '
P . Si in ea petitor nihil probauerit , absoluit possessorem licet nihil ptaestiterit. Reo probante rem suam esse, iubebit Cam restitui una cum fructibus in sententia exprimendis, Stamni caussa, f. a. hic. Luod resiturio non videtur facta, nisi resi- rutis fiuctibus o omni caussa, l. 37. l.2O. S. I . .de R. V. l. TJ-9 8a. de V. S. An eodem semper modo iudicabit in omni casti'Iu. Si reus poIsit rem statim restituere,simpliciter ut resti tuatur iubebit. Si se restituere in praesenti pos e sine stustratione n gat, petenti inducias concedet: ita tamen ut de litis a lil nasione, hoc es rei controuer ac pretio ) per fideius rem Carizat, i. o. de iudic. f. a. hic. Vυο us. hic. Si frustratorie Inducias petit, 1tatim manu militari auserenda est, Pere
Quid si a rione personali actum fuerit 'IM. Condemnato conccditur a lege humanitatis gratia ita irimestre spatium ad soluendum: i, is R. C. detur. res iud. non tamen facultatem statim soluedi habenti, vel si res penes ii sunt exstet inducias istas petenti, l. 2.9 3. U. de rei G d. Scit S arctare S prorogare id tempus ob caussam tu' lex potest. Pere .eod. R 'modo procedit iudex in petitione hereditatis 'R. Eodem modo quo in singularum rerum petitione. Pu' in in utraq, actione possessorem mari fidei in omnes tiru-
652쪽
TIT. XVII. DE OFFICIO IUDICI s. 3 s
citis perceptos & percipiendos: h.e quos percipere potuit ibonet fidei possessorem in fructus perceptos poli litem mo tam , Vel qui culpa possessoris percepti non iunt condemnabit; restituendos in rei vindicatione ossicio iudicis,in petitione hercditatis quia fructus non rem singularem auget, sed hereditate in iure actionis. d.*.1. hic. verso' si hereditu a
Quia ea est rei vindicationis praeparatoria, condemnabit Reum etiam ut rem exhibeat cum omni caussa qua habuisset Actor ricum primum ad exhibendum agi ccepit, exhibita sui sIct: hoc est litis contestatae tempore,etiam fructuum inedij temporis inter litem contestatam & rem tu dicatam habita ratione, inque ad finem Fad exhib.f.
Iuni obseruanda udici in iudiciosamilia ereis unda fN. I. Singulas res singulis heredibus adiudicare debet upura uni Stichum, alteri Pamphilum; mades,alteri agrum' pu ta. I.quae quidem nullam, vel non commodam diuisionem recipiunt, 2.M. .iseq.F.eod. 2.vel etiam qtiae ipQ iure sunt
diuisa, aut actiones hereditariae, familia hie. II. Diuidet alia quae commodo diuidi possunt. Si plus cui adiudica tum quam ad eum pro hereditaria portione pertineat, Vel quis fructus rei hereditariae perceperit, vel in ijs damnum
dederit,eum in pecuniam cohaeredibus condemnando, ad squalitatem rediget portiones hereditarias.Idque siue duo modo, siue plures sint cohaeredes, t. 26 pen. t. q. 9.2. Θρ se sim. 'm.ercisee. III. Quaedam tamen relinquere debet pura libros improbatae lectionis, magicos, ct similes, DT. q. f. I . .eod. scelere a defiuncto quaesita, d. a. F. I .est . q.Tab las testamenti & cautiones hereditarias apud eum relin duer qui maiore ex parte heres scriptus est; modo is caueate authenticis quando opus sit exhibendis: vel omnibus in aequas portiones institutis in quem sors cadat, vel apud communem amicum ex cosensu electum, vel in aede sacra deponi iubebituita tamen ut caeteris ad quos ea res pertinet detur exemplum recognitum, d. ἰη. 9.vit.ΘI seqq.st eod.P c. Epit. G p. IR Gaa. Mef. IA. Is . F. Sed&mbebit, ad facili : M m rem
653쪽
rem diuisionem,in ca libus neceisariis bonorum ex familia*b heredibus perceptorum collationem. R. Est rei propriae in commune illatio , ut hereditati comuni permixta, inter omnes cohaeredes aequaliter diuida turgi is Dd coss.bon. eseo num. I. Iure praetorio intro dueta g. par. hic. di deinde partim interpretatione, LIO.f. hic. pδrum Imperatorum constitutionibus ampliata, Li T. t. IO. l. 2O Cr M. C. hic. Nov. 18 c.6. Treur. dis'. hic thesi I, lis. g. Inter quos locus est collationi tm. Inter solus descendentes quidem proximos. UveL
he. ariatum apud Romanos sic. I. ut olim emancipati tantum suis conferrent, iure nouo sui sibi inuicemi etiam emancipati, S quidem non modo fili j, sed & nepotes muxtim concRrre Ies, Treui. eod. thera α. Olim tantum locus erat collationi in sucςessione legitima, eaque praetoria; b die etiam est intestamentaria, Nou. I 8. e. a. nisi remittatur, I. I, C. hic. Auth.ex testamento. C.hic. 3. Olim emancipati suix conserebant tam aduentitia, quam profectitia, L6. .hic. sui suis nihil nisi dotem, lA.e . Iure nouo praeter dotem & d nationem propter nuptias conseruntur tantum proiectitia ea quae deruncti in bovis mortis Iempore mere, i.2. S. I .hi S ob caussam, puta nubendi, ducendi vel similςm data ., Treui. the D lit.f. hic. Non donatio simpleri puta facta filio aut filiae a parente de cuius successione agitur, saeuatenus vel
sui, vel emancipati non conferant, varianti Dd. Treut eod. lit.g. non regulariter impensae studiorum, Treui. eqv. m. h. ne sumtus in elocatione filiae facti. eoclit. I .luet varient.Dd. Non bona aduentitia, L17. 9.hic. castrentia vel quasi, t. . C. hic. Treur. - . thesJ. . , aeuomodo st collatio . Vel re, puta per conserendorum bonorum diuisio.
654쪽
T . XVII. DE OFFICIO IUDICIS. I r
nem, minus accipiendo, delegando debitorem, actualem Dum erationem, e c. eo f.de coss.Ot. vel cautione, datis fi- deiuisoribus, vel pignoribus de conserendo. t. I WI O.'stue 'bic. Idque pro portionibus hereditari js, S ita quidem ut rea in specie, non sola aestima O Offeratur, LI I.C.hic. Treur.eod.
M. Eodem modo procedet iudex quo insuperiori iudi- .cio. i .Si de plurib s rebus actum sit,numero potius, quam in parres ea S diuidet. 2.Si de una que commode diuidi pos- , sit,partes debitas singulis adiudicabit. 3. Si nullo modo, vel nou commode diuidi possint, voi quidem adiudicabit tota.. sed condem uabit eundem in pecunia alteri pro rata dandam. Quae etiam condemnatio in pecuniam fiet ex ijsdem caussis , ex quibus eam in iudicio familiae erciscundae fieri
diximus, eodem. hic. aeua obseruanda in iudicio finium regundorum rN. I. An adiudicatio sit necessaria dispicere iudex debet; qu4 -ρ 'Midem c seu necessaria ess, puto si euidentioribus finibuturos asingui expediat. 2. Quo si ex unius agro partem alterius agri domino adiudicet i hunc in certam pecuniam arui eri pro Valtare ademptae partis praestandam condemnabit. 3. Si quis malitiose lapios finales moueris, vel arbores e ciderit, vel ad iussum iudicis metiri agros passus non fuerit, eum in litis aestimationem condemnabit, g. 6. hic. .3. C. d.
I. I. θλ. e term. mot. Sed di hoc casu agitur de termino moto. Pein re . eodem.
aeuis es esse ius adiudieationis rN. Quod his iudicijs adiudicatum suerit eius vel domianium nobis confestim acquirituri vel usucapiendi conditio. 9.OD .hic F.ἀe Uurp. is usucap.
Defructibus, accessionibus O vfurit pressitis.
Dieissi in iudieijsfructus rerum omnemqua caussam una cum rebus adiudicari, explica hac occasione quid hie intelligis per omnem caussam
655쪽
S ancillan, peculium, huius etiam partus,vel aliarum rerum filictus&irnpensae, Uult.1auru'. cap. . Lui dituntur fructus, ct quot upuces sunt f . fructus dicuntur utilitates,quq ex re ipsa,vel eius Oc- - .casione percipiuntur & percipi possunt: Ummius.dθI de fructibus thesi. Diuiduntur autem in naturales,industriales,cb. uiles, & alijs modis in uallo de rerum diuisione a nobis explicatis: sub quo titulo de ciuilibus speciatim a lium non si, hic ubi restitutio fructilum speciatina consideranda, per Occasionem de iis agemuS. Omodo adiudicabitur is fiet fructuum restitutis fur. Si quidem de ri uciabus nihil nominatim conuenit, fit adiudicatio S restitutio ua actionibus personalibus, siue hΟ-nae fidei, Vulgo. Dd hie arbitrarijs a tempore morae, Donet. de Frua.c.3.puncis 42. in striciis demum a lite contestata, 'etiam de iure Canonico, Donel eod nu. 3. nec perceptorum modo, sed&percipiendorum, l.62.9.υD. De R. Vmmiux. eod.ehef.2In Iea ibus,possesibres 3urhisontaria di) quatenus restituant,supra explicatum, eod.titulo de rerum diuisio-- puIS . ubi Lector videar . . . Ωtii dicuntsr fructus ciuiles t N. Qui non ex ipso rei corpore proueniunt,sed eius tantum Occasione percrpilitatuncuiusmodi sunt usurae, intercsse, pensiola es, mercedeS, Sc.sec. ictu eod.ti . . Lua dicuntur usura is quotuplices sunt fFit. Nunt quatitati S accessio, luendae propter eius usum. Vmm s. eod. de usuris . thes s. Diuiduntur autem in usuram . in specie sic dictam, & senus. Boreh. de uri cap.2. upud Um
Quando accedunt Uura quantitati the. Si aut mCra a debitore est commissa,vt in rontractisvi
bona Mei. l. 17. 9 .l 3 r. 6. II .sf. de Uurii , aut ipsae per Phetiim aut stipulationem fuerint promista. Trent. aiθ. dei
In quibus iudici,s debentur usura ex pacto , vel stipularione t N. Ex pacto debentur usurae,non nudo Paul. 2. sent. Iq.o ibi Cuiae. d adiecito contractui. Vmm.eod. nu. 3 . Es quidem
in bonae fidei iudicijs tum directis, tum contrarajs, modo
656쪽
TIT. XVII. DE OFFICIO IVDICIS. 1 V
in continenti adijciantur, l.3. C. de paci. Ex stipulatione tantum in hie. nisi res in stipulationem
deducta mensura constet: l. o. C. hic. In quibus, licet in co . tinenti adiectum non suscit, leg. 1 3. C. hic. Cumex stipulatione, in bona fidei iudici,s usura debeantur quam strictιs , intra - quantitatem legibus prascriptam, leg. 3 I. er A I. Treui. m. thesti Drea est usiurarum quantitas, seu modus rpia. Le Prima sanctione veteris iuris erat centesima, sputavi annuatim pro I .duodecim soluerentur; cente adiacta , quod sa Uura sit centesima sertis pars , singulis mensibus, in ques veteres usiιrassipulabantur, soluenda :9 Post , S quidem certis casibus modo permissa,vi in pecunia traiectilia: l. 26. 6 I. C. hic. Nou. II O. cum illustribus trientes, vilioribu Sse milies , mercatoribus besse susurae determinatae sint: t. 26 C. hie. Vt vltra eas in fraudem usurarum nec ps am uadijccre licear, l.ΑΑ hic. Nune vero reeentioribus Imperj reseriaptis quincunces usura communius probantur. Treui. dis'. de usuri' thes 4. Sed is pro variarum nationum constitutionibus varie pro bantur, vel moribus tolerantur.
Luomodo disinguis usuras inter usuras in speeie is fanus re M. Fenus speciatim est accessio ad sortem creditam,st tim a tempore contractus currere incipiens, eis creditorisi nihil intersit: Ideoque merum lucrum , &ouidem ex cOΠ-uentione tantum est, Vult. I iuris p. c. q. num. 87. Treut.eod.th.
1.per Libid.asieg. Usura es accessio ad quantitatem ex quacu- que alia causa; quae no tam propter lucrum accipienIis,qua Ihoram no soluentis, ut dictu debetur,Treut.ee o ibi litae. Quid es mora eis quotaplex fA . M. Mora est dilatio ex culpa creditoris, vel dcbitoris,
. soluendi vel non recipiendi debiti; Est puta duplex; Vel debitoris , cum debitum non piar stat i Vel creditoris cum
Ωuemodo creditor committit moram '
R. Quando solutionem debiti iusto loco,tempore, modom lcgitime oblata a dcbitore recipere recusat aut.eo . . Quomodo debitor 87ς. Cum siue cxpresse, pura in pni Is obligationibus, siue
657쪽
ao ipso creditore, siue ab alio eius nomine, i. s. ut semel Lat .iῖi interpellatus. F. de V. siue tacite interpellatus, ut in obligationibus in diem, in quibus dies pro homine interpessat , vel omnino non soluit, Vel non ullio tempore, Trent. eo/IMf7. Puta nisi iusta sit recusandi caussa, L23.ἰ.24. hic. Treui. eod. Quis es essectus mora in stroque rha. In debitore, I. quod transfert in eum rei casum, ut ea pereunte perinde teneatur ac si adhuc extaret, L 23.24. 82.327. De g. O.2. perpetuar Obligationem, l. 9 I. S. δ.or ibi Cuia. in V. O. 3. inducit praestationem fructuum de usurarum,L38. Aie.In creditore; quod in eum transfertur periculum rei o latum opportuno loco dc tempore debitum recipere rec santem arg. I. I 22. De V. O. Treur. d. rhef.8. Sed utrumque, nisi mora purgetur. Seuomodo purgatur mora piu. ri creditore iterata debiti petitione, t. 7.1.bic.ἀe per.θ eom. rei vend. A debitore, si quidem re adhuc inregra, vel creditori moram remittat,t.32.Hc.Vel ipse opportu-mo loco de tempore,debitum onerat, Obsignet,deponat. In
obligationibus puris i vel pqnalibus stipulationibus sine die
usque ad litis contestationem, LI 12. 9. l. De V.O. in obligaαtionibus in diem, citra pamam ante acceptum iudicium. I. 8. Mi Cs.si quis eaul. Diem cum paena, si contineant, non admissa purgarione, L 23.de O. er A. Treuri rod. the . aevomplex est fanas r- 1ν. Duplex, vel urrestre, id est, usura quae debetur ex peaeunia data debitori citra periculu nauigationis, aut alioqui omnino sine periculo creditoris: Vel nauticum, quod debetur vel ex pecunia traiectitia, quae trans mare periculo creditoris vehitur, sinde edi ita dictum) quo propriefanus tale est, La Me fauore naui. Recer improprie quidem, quando citra nauigationem pecunia datur periculo creditoris, Treui. eod.thes 2. Quales usura or quatenus in hoc fanore debentur Ratione periculorum mariS.I.debentur etiam ex nudo pacto; cum S in se omιαλλαγμα, habeant. 2. Et quidem centesimae, tanquam periculi pretium, tpericu sfβ. t. quod contra naturam mutui creditor suscipit,bsimn is cuι hic.Ωuib.
658쪽
Dixisi de voris 3 sed an usura sunt liciu 'R. Mulsa circa permissionem usurarum est disputatio: alijs omino, alijs nec naturali , nec diuino, nec ciuili iure ablolute prohibitas asserentibus. Non naturali iure;quia norepugnat naturali tuti si usuras accipiam pecuniae qua C reo, ab illo qui ex ea lucrum facit: Non diuino ; si faciendo id, damno proximum non alliciam. Non ciuili , quia ista pernuisio ad Respi&m ea commerciorum conseruationem est utilissima: c quasionem modo attine mus9 Damnantur tamen usurae indistincta Iure Canonico r licet quoad modum legibus prae scriptum id neget Molinarus, Traa.de vos.
Quatenuι ergo, permittuntur usura Iurὸ Canonico '
M. Respectu Interesse, ut loquuntur ; id est , quatenus sin interusuri j ex aere alieno, quod quis aliquo tempore ut suum usurpauit , aequabilis & congrua compensatio puta ob defeetum lucri, quod ipse dominus ex propria pecunia percipere potiti siet. Ob rationem ne quis indebite eum alte rius iactura loeupletetur, Gul.a ova ex Panorm. ubi vide e .21ιFersn utramque partim Tri. 3. gis.
Qua voeantur impense , o quoivlues sunt impensae in genero sunt sumtus erogati vel in ipsam rem quae ludicio petitur , vel in litem qua petitur. Vmmiui disp.da impensit has i . . . Luotuplices sunt qua in rem ipsam fiunt Vel necessaria, quibus non factis res vel peritura esset,
vel sutura deterior, l. 19. De V. S. Vel utiles, quae rem faciunt meliorem, d.l. 79.vel voluptaria, quae speciei et tantum exo luant, & fructu non augent, Vt patet iam ex antedictis. Luid i Aris circa earum restitutionem the. Et hoc iam patet, puta. r. bonaefid. possessorem orab nes impensas necesse ias, l. 8. F. do R. V. regulariter &quidem officio iudicis, Vmmius. eod num. 9. sed quanti fuerive impens Dei a tempore, non quanta tempore rasitutionis, L 38. f.ήσper. her.consequi, nec minus malae fidei possessorem, .l.
659쪽
possessor consequitur, Ummius eod. thes 3 Maefidei. possesitor eas tollendi demum habet facultatem, mius eod uum.12. I 3. Voluptuatias Vterque tantum tollendi &abradendi facultatem habet, Vmmius. eod.υbi distincte. Luid iuris eirca imponsas in litem factas 'φ. Cum S istae sint duplices, vel delitata, 1 litigantibus sua sponte, non exigente caussa factae, aliae necessaria, iuxta iudiciorum solitum morem factae, Asin.*G2.num 3. Hae tantum veniunt in restitutionem, Gaul. I.obf. III. Um. I.Eaeole vel ob ipsum processium , ob examen testium, sportularum solutionem, cibaria,aliaque in itinere necessario factae quae moderatione iudicis refunduntur,de quibus, Gul.d.οU I II.
o late. Ummius. eod thes s. Ob quas caussas refunduntur impensa in litem pht. I. In citatione temeraria, I. Si Actor in termino non paratus est expedire id, ob quod Reum coparentem citauit, Sich.in I. 2. C.de dilat. Ut quo easu Reus non nisi refusis expensis e
gitur respondere. Cum pluribus existentibus Ti ijs inius is est vocatus quem caulla non tangit, A urs in L 79.prine. de iudic. 3. De industria iudex incompetens aduus . A praxi g. 32. c.2. II. Ob contumaciam, de qua supra , Ummius hie. nu 23. III. Remoratum processum, l. . CAestua. Θω. expens siue libelli id fiat mutatione, emendatione, transitude petitorio ad possessorium, A .eod.ampi. Ir. Item si quis in interlocutoria succumbit, modo ea fuerit lata super articulo facti, V.e.υlt.num. I 6. non tutis, Quia talis artientus Fne sumtu a iudice expediri nequit, La . eod. 2 Aut si succum-bΡns sine iusta caussa super illo articulo litiga ultet, Lansi. eod. num. II. Gavl.o I FI .IV. Ob victoriam , Ob quam quacunq; de caussa fuerit actu in qualibet instantia vici iis, modo temere iudicium susceptum apparear in omnes ex pestas in lutem factas condemnandus f. I.1 depἀn.tem. Hist. Ummius. eod.thes Austam vero si caussam litigandi habuit, ab earum restitutione liberandus, i.9. F.de iudic. Nov. 28. e. Io. Quae etsi arbittio iudicis committendar, A . eod.6.32. e. 2.Varie a Dd.
660쪽
TIT. XVII. DE OFFICIO IV DICIS. 1j;
An non prater superiora duo remadia ordinaria ,sententia impugnanda, aliud non es romedium extraordinarium 'N. Omnino de quidem praetoriu, restitutio in integrum; Quae est redintegrand rei, vel caussae asstlo,qua cotra equitatena laesus,1 Praetore,vel alio Magistratu id imperium hahente, Treui i*.eod.thesi an pristinum statum reponitur. aeuis potes resilueret , M. Omnes qui propriam vel mandatam habent iurisdictionem ; de ex constitutione Iustiniani, etiam ij qui notio-
nem habent absque iurisdictione. I.υlt.C. vb.ap. quem cogn. mmteg.rest.-iba Cunac. in paratis. Sed ita vi nec magiseratus minor. nec par imperium habens , sed vel ipse qui iudieauit . vel superior magistratus aduersus latum sententiam restituat. LI6.3.7. I 8. Ude minor.Pac.epit.ὐJ.29. h. 9. aeui restituuntur in integrum 'ha. I. Metum passi. 2. dolo decepti. 3. Minores, 21. annis. 4. Absentes Reip. causa , & caeteri qui quarta parte Ediet i continemur . Vide in fris singularibus.F.Respublica,Lpen C .eod.6. Ecclesta, c. ext h. t. de qua cunque loca pia . Mar. par.6 ait. de avesiArum A9. 7.Victi per falsos testes, vel instrumenta salis, r. t.C. si ex falsisserum. 8. Quicunque generali edicti clausula continentur. l. I. insta. st Ex quib. caussis maior.
Luomodo ct intra oua tempora restitutio petenda
N. Petenda a parte laesa, siue per se, siue per procuratorem mandatR ad hoc habentem, implorato officio iudicis, partibus prς. entibus,caussa ob quam petitur plene proban da 2 non tamen ob minorem caussam in prauudicium m loris,&quidem intra quadrionium iure nouo cum Olim petenda esset intra annum utilem: in licet hoc quadriennium in Camera non obseruati testetur MVn obs s I. I alias quo- ue aduersario non reclamante, aut legitima caussa exiente ultra illud tempus peti posse statuendum ; nec minor aetas intra illud tempus includitur. Treui. eodem thes