Rvssia seu Moscovia itemque Tartaria commentario topographico atque politico illustratæ

261쪽

DE sc RIPT I o. 2 siter , contra Graecos exercitum mo- vens, instravit Xerxes autem Heli

spontum, qui hodie Fretum Galipo.

lios vocatur, ubi Dardaneste Italis di- Etae aut Dardanelli nunc sunt, ponte iunxit. Hic autem non vocatur Bosporus quamvis inter ipsa Daridanellas, castra in utraque ripa posita, quae veteres Sestiamin Abydum dixerunt, non habeat majore quam unius miliaris latitudinem, paulatim tamen

postea in amplius dili editur spatium.

Bosporus Cimmerius, qui ab Italis vulgo Upero, aut occa di S.

G ot anna dicitur, ut Strabo putat, nomen hoc a Cimbris sortitus est. Sed ego falli eum arbitror Cimmeriae enim nomen multo antiquius .ab Homeri temporibus cognitum uit Thracio hic latior est in aliquibus e- nim locis ripae latius quam milliari in- - ier se illant in aliquibus etiam ita hi usque ad duo etiam, multerius. In longitudine autem iaci qua sit dixi Europam ab Asia separat , ad septuaginta se extendit milliaria. In qua

mensura si non hallucinantur illi qui vidisse se profitentur Polybium & qui

eum sequuntur necessario insigniter errasse credendum est. Spectaculum autem praebet amoenissimum, multis

262쪽

Σ TARTARIAE in utraque ripa ornatus civitatibu quae celebres apud veteres fuerunt, praecipue illa, quam Panticapean alBosporum in specie nominarunt, i qua frequens erat mercatus Itali hodie Vosperum , incolae autem Cheream vocant. In Europae latere sita es nimirum in Taurica, in ipso cancmedio, a quo civitati nomen inditureli quamvis veri Bosporani dicebant ut olim illi qui ab altera canalis part di it a habitabant qui etiam Imperio suo arrique in Tauricam prolato, nomen et otiuiam suae eo intulerunt nationis. Sedi

ego credo olim Bosporanos dictos

quos nunc Circa sibs, aut Zicchosio camus , homines a Tartaris ducent ei loriginem, sed prosertione Christianos

ritu autem Graeco; dec et ero autenulli rei nisi furtis latrociniis in

tentos.

Bosporus hic Cimmerius, quemadmodum , vicinae paludis Maeoti. dis partes, hyberno tempore ita comη gelantur ac indurescunt frigore, ut non solum equos & carros onustos, sed etiam integros ferant exercitus,

Iino de Mithridate tradunt historiae, quod Bosphoranos eodem in loco aestate praelio navali vicerit, quo hyeme eos equestri superaverat. Vnde etiam

apud

263쪽

2 7 3ipud Romanos in proverbium cessit, rigus Cimmerium ut Omnes re- iones iis idiores Cimmerias vocabent. Nondum enim magis versus se tentrionem jacentes regiones, neque Nor vegiam , minus etiam seric fin-lniam , aut Finmarchiam , aut ron indiam , aut novam emblam co

gnoverant. Quamvis credibile sit ipsos landiam insulam vidis te, quae t circiter viginti gradibus Cimmeria se- ptentrionalior est, ac eam Thylen dixisse. Sed illi qui aliquanto melius in historiarum lectione sunt versati, hanc facile rejicient opinionem, quamvis communem. Non enim inandiam, sedi Scandiam hoc nominarunt modo, quam in expeditionibus Anglicanis detexerunt neque unquam ad stan-

iam , vel ad mille usque milliaria ac

cesserunt. Atque haec sunt quae de Boia

poro Thracio de Cimmerio dicenda

Occurrebant.

Sunt quidem in di versis mundi partibus malia ejusmodi angustiae, sed

neque hoc notatae nomine, neque tam celebres, excepto freto Magellanico, admirabili naturae opere, de quo forte aliqua dicenda erunt, cum de Peruviana peninsula tractabimus. Superius

quoque Hellesponti feci mentionem, Q qui

264쪽

2 8 TARTARI AEqui etiam fretum Gali politanum dicitur, ubi duo sunt castella, quae Daru danella vocantur. Alia quoque est tjusmodi angustia, in sinus Lepant

ingressu, ubi etiam duo sunt eodea nomine castella. In ipsa quoque Taurica, de qua superius egimus, fretunetiam tale est in Isthmo , quod e palude Maeotide in alium lacum extendi itur, quam Buges fluvius, e montibus Riphaeis descendem, Incit. Huius atroliem nulla est apud historicos mentio. Stagni quidem meminerunt aliqui, &Strabo lacum Putrem, aut apram, quod idem euo nominat, ab Ectu scilicet, ob putredinem aquae. Alii Bricen vocant. Et videtur innuere ibidem Strabo, quod lacu illo Putri non numerato , lilianus non ampliusquam quinque milliaria in latitudine habeat. Neque dubito quin in tam immensis terrae marisque pactis, plures, ut dixi, aliae ejusto odi angustia inveniantur, sed his neque similes, neque tam celebres, neque etiam hoc

notatas nomine, cum, quo Graeci non pervenerunt, neque etiam nomen tale pervenire potuerit Graecum enim nomen Bosporus est,i voce historia, uis fabula quod ipsi nulli alii angustiae aut freto indideriit quam hisce

265쪽

duobus Cimmerio videlice tri Thra- η io atque illi propter eam quam cum io habet similitudinem. Et sciendum, iῖraecos in Taurica, dc in Cimmelia a Bosporo habitasse ac omnes iere civitates ab ipsi sis eorum colo- hiis aedificatas esse viae nominabus id quanquam ad Barbarismum inflexis)Certum es r.

An autem ab initio ab universae huius fabricae autorem creatore Deo ita factae ac ordinatae an vero post liquem annorum decursum natua visibi viam faciens eas aperuerit, at nimio se exoneraret pondere t aeque ego dicere possum , nequa quemquam pro certo assirmatuum puto sed conjecturis hic agendum est. Et revera qui mundi positionem considerat, ac Scythiae altitudinem erpendit, qua tot in paludem Maeo idem descendunt fluvii, facile is credet quod cum ea tantam aquarum i tropiam a colluviem retinere non

ossit, ideo praecipue quod, ipsa naulo sit altior, neque adeo profundauri naturali ponderis sui violentiat iam sibi per eas partes, in quibus mi- laus vel a montibus, vel a saxis, vel ab

aliqua altitudine insuperabili impedi in menti

266쪽

rso TART ARIAE

menti fuit, inundationibus per losub ecta decurrens aperuerit imptum etiam augente aliorum flunum, quae diversis regionibus4 cis in eam illabuntur , decursu, ac iisdem partibus concursu. Ita etiaquod Borvsthene, Tiro Danubio, qa partibus Occidentalibus praecipue si ae aliis fere infinitis, a circumjcentibus Asiae regionibus in mamajus, aut Mare nigrum, ut nuvocant, Veteres Pontum Euxinuaui Axenum, id est, inhospitale aut in navigabilem, dixerunt irruenhus, hoc nimio pondere gravatum, toto ejus impleto pacto , exitum spe Bosporum Thracium fecerit; postea rursus Propontide, quam de marmora hodie vocant, implet per Hellespontum aut fretum Galli pleos, in loca se inferiora effuderit uno vis rursus restagnantibus aquis, nuum mare effecerit quod Adriaticua ut mediterraneum vocant . Uetiam repleto ac multis maximis aucta fluviis, ne littora sibi opposita inudaret, viam si, vi ac celeri decursu Siciliamin Africam aperuit: quae cusatis ampla non esset, perrupto etiae impedimento, Siciliam etiam ab Italia separaverit, ut per duo ii ost

267쪽

DEsa OPTI . si istia liberius in oceanum procurrere,

lique se ungere posset. Hac tali quali acta conjectura, veniamus etiam ad rolumnas Herculis, aut Fretum Hertuleiam , quod hodie Stretto dimi alta vocant. De quo aliqui proferto assirmant, quod ex aquae impetulinae viam vi sibi fecerit, provenerit. d si verum estet quod equidem amriare non ausim, sed probabilibus tan-im innixus rationibus, dicerem, quod quemadmodum palus Maeotis veteribus Majoris appellabatur ma-rr,itai Mediterranei maris paterlici possit. Atque haec mea opinio eoit verisimilior, quod experientia doceat, tam paludem Maeotidem per Bosporum Cimmerium , quam Mare zmajus per Thracium semper absqueunterm Iione fluere, ac immenlam daquarum copiam provolvere, quae nullo eo refluxu redeunt.

Dicamus etiam aliquid de palude

Maeotide Vocatur illa a recentioribus mare Tanae, aut mare Zabacharum , aut mare Ciabaci de jus nominis etymo aut origine nihil habeo quod dicam. De primo autem dicunt, deductum illud esse ab ejus regionis populis qui Maeotes olim dice, bantur. Secundum a Tanai fluvio

habet,

268쪽

habet ita magnis duobus ostiis ini aludem effunditur, ita ut ab eo sola ea fieri putetur Palus quidem dicituri:

quasi stagnam aliquis esset lacus Q

Ino oppletus sed revera mare potiest, quod mille in circuitu habet mliaria, quamvis ornandus Cottcentum' quadraginta saltem qproculdubio manifestus est error stribuat Multas habet in circuitu vitates populosas montani nullarissi ejus habuerunt notitiam nisi post M thridatica bella Tota plerunque'

me congelatur, ea saltem excepta pari ite quam Tanais suo impetu movet maconcrescat, quemadmodum de ipsi

solus ex omnibus ejus regionis quminibus, propter suam rapiditatem Iefrigore non tonstringitur Causa auatem quod palus dicitur, est quia ade hest humilis, ut non nisi scaphis is es ribit, in maxima altitudine ultra a quinque cubitos habebat. ornandus autem octo eum in aliquibus locis ha tbere dicit. Et judicat Polybius temporis progrestu minorem eam latu

ram, propter magnam arenarum cois

piam, quam Tanais ae alii fluvii in lieam decursu suo provolvunt. Idem noribus navigiis navigari possit; neque enim tempore Polybii ut ipsi quQque

269쪽

zaoque de Mari majore judicat sediae in hoc neque in illa evidens alia apparet mutatio quamvis Maro

ea in hodiernum usque diem nulla

Maiora admittat navigia neque ante: thridatem, neque etiam postea sci- ulla eam bellica navigia ingressa. Verum non tantum palus Maeo- is, sed etiam plum mare Nigrum e m disscitis ac periculosae putabatur

avigationis, ut praeter titulum quoraxinus aut Axenus hoc est, Inhos a talis dicebatur pontus .in naviga, veteres etiam pro miraculo ha- erint Ialonis in Colchidem, qua tam, reve confecit iter, e Peloponneso vi

Elicet usque ad Phasin navigati O- em , quae cum nostri temporis auda-bus navisationibus collata, ludusta fabula videbitur. Et si Argon na-em in coelum transtulerunt veteres, .ui id Victoriae navi facient, quae totam latandi circuivit machinam is illisltuabus Draco Anglus itidem totum a circuitu mundum perlustravita

270쪽

MARTINI BRONIO VI

de Bierdas edes, ad Tartarum Legati, Tartaria. campi auramenses ct Oezacουiensequi inter Num 9 Neustrum vi ossitisent.

D Ratistavia seu Bractavia oppidu

O in extremitate Podoliae, iacetiamsi cum arce satis obscurum humile sit, verum incolas quingent 5 amplius selopetarios Optimos, cum i scythis crebris levioribusqpraeliis bene versatos ae exercitato

praesidii quasi loco perpetuo a Illi in Campis ductores viarum petissimi sunt, a Tartaris ac OZacis, in campis perpetuo vagantur, praeld pericula: si eis comitatu impar sunt, evitare probe norunt. Ex Bratilavia non admodum desis sylvis liaribus aliquot ad Silnicam rivulum

in quo loco Bratilla vietes propter Precopiensium, Ocza covies umilialogro densium Tartarorum incursus Valachorumq;, perpetuas agunt excubias. Bogo vel Hi pani fluvio, penes Oc2aco viam usq; itur: proinde adTrestenetium