De Seneca medico id est De quibusdam utriusque Senecae sententiis medicis disputatio secunda quam praeside Io. Iacobo Kirstenio ... in cyclo academico placidae philiatrorum disquisitioni exponit Gustavus Georgius Zeltner,

11쪽

GALE Nus, PAVLVS ASGINETA , aliique ex recentiori bus, charta et tempus mihi deficerent, si uel plurimos salteri indicare uellem, qui ad alias, et non raro ad permuItas orbi,

terrarum regiones eXeurrerunt. Vnum saltem ex hoc aeuo nominare sussiciat, Celeberr. EN GELBERT. TAEMPFERUM,

qui fere totam, quanta est, Asiam , permigrauit; g)cui ea propter etiam, et Historici, et Philologi, et inpriinis Medi ei, plurimum debent. Quam egregie etiam iter facientibus

medicis prospexerunt Viri clarissimi, BARTHOLINus , VI. CANDVS, I AFFEN REFFERVs , GRYLLVs, et alii: utpote qui, editis singularibus operibus fatis abunde commonstrarunt, non solum , quod medico itinera maxime sint necessaria; verum etiam , quo Philiater quisque modo ueram utilitatem ex itineribus capere possiti Et qui uel obiter saltem secum perpendit, quod non quaevis terra omnes serat, alatque, artes; et quod HIPPOCRATEs medicinam discentibus locum studiis aptum M inter alia commendet: is experietur, haud facile etiam unicam urbem, immo regionem, sufficere ei, qui Florae deliciis animum oblectaturus, herbarum natu ram , cognitionemque, scrutari cupit. Ille enim quam Nazi me necesse habet, ut ad eXteros etiam, eosque uarios, se con uertat hortos et campo S. Et, qui remediorum uarietatem atque abundantiam cognoscere auet, uix satiari poterit, nisi ea in magna quantitate ipse contempletur in aliis regionibu νet inprimis apud BeIgas, et Britannos, ubi copia et complo Xus earum rerum inuenitur uberrimus. Sic etiam cultorem artis spa gyricae haud poenitebit, ad exemplum nuper desua dii clarissimi et exercitatissimi, C AspAR NEvM ANNI, nuariorum Chemicorum ossicinas , seu Laboratoria, perlustrδ re, in quibus inueniet, surnorum, instrumentorum, aliorum que

12쪽

que vasorum , insignem copiam et uarietatem , quibus artifex eo commodius operationes siuas perficere atque absoluere possit: inter quae sane praecipue agmiratus sum Laborato rioni Aesculapii Belgici, HERMAN. Bog RHAAVII, qui nunc demum , proh dolor , in magnum orbis litterati detrImen

tum, e uiuis discessit. Quid dicam de illis, qui anatomes studium excolunt, quibus inprimis Gallia, foecim dissima artium

mater fauet, et Iargissimam in secandi cadaueribus huma nis sese exercendi occasionem offert. Taceo illud omni hdmiratione maius DB Nou Es inuentum artificium, statuarum nimirum ex cera confectarism, et naturae simillimarum, quae Lutetiae asseruantur, spectatu omnino dignissimae; cum non soIum cum praeparatis naturalibus Ruysthianis omninoednueniant; sed ita instrume apparataeque sint, ut etiam Medici et Anatomici exercitatissimi oculatissimique , v. gr. GALERATVs, ΗΑCΗo Ius, et sYLVESTER, uelut uisu deceptI, pro naturalibus eas habuerint; quarum prolixiorem deseriuptionem , una cum commendatione peregrinationis ad Gallos exhibet Dossissimus DANIEL HOFFMANNvs. Porro inter peregrinandum obseruantur , uariorum populorum diuersae consiuetudines , uictus rationes , mutationes coeli, tempestatum, et aeris,ac quae sunt alia innumera, medico, ut xperiatur, perscruteturque, necessaria. Ex omnibus autem, x quod primo loco ponendum fuisset, conuersatio cum uanis in arte salutari uersatissimis Viris, ad iter iaciendum Phili)tr0s allicere poterit, ex quorum sermonibus et colloquiis

h mo non plurimam sibi polliceri potest utilitatem. Quibusf40 aliquando etiam e re medici peregrinantis fore; si is

ymiliares quoque sibi reddat pharmacopo eos, ut permittant xyre ipsorum officinas, in quibus non solum interdum ra-l B 3 ' riora,

13쪽

riora , quae ipsit asseruant, Cerni; uexum etiam formulae uariorum medicorum lustrari, possunt. Expertus loquor, si quidem etiam post obitum adhuc publice praedico , in signem fauorem Io. FRID. GVNTHERI DE STERNEGG , Sacrae Caesareae Maiestatis Personae Pharmacopo ei, et A LBER Tis ΕpAE, Pharmacopo ei apud Amstelodamenses famigeratis simi, amicitiam mihi semper gratissimam utilissimamque. Quod denique medico peregrinationes utilitatem afferant, id

sane docent sapientissimae PER ILLUSTR. REIPUBL. ΝΟ RIMBER GΕΝSIS leges, secundum quas, laudabilissimo

instituto, ad inclutum, quod Norimbergae floret, MEDIC0RUM COLLEGIUM, nemini facile conceditur aditus, nisi qui, Laribus patriis relictis, ad amplificandum Machaonis studium, alias etiam regiones extra Germaniae limites, perlustrauit. Immo PETRVs c AsTEL Lus: l) ut ultimum, inquit, perfectionis gradum assequatur Medicis , in ditiersas reliοηο peregrinari debet. Nihil igitur faciendi seunt ii, qui domo πνη quam eXierunt, plurimi autem, qui multas regiones perscr- ti fiunt, uariarumque Nationum dogmata , mores , instim imorbos, et remedia considerarunt, didie erunt, aestimandi μηδεOmnia autem, quae hactenus disserui, non obstant, qV0 mk nus tamen SENECAE sententia certissima nitatur uerit)xς Absit enim, sENEcAM docuisse, medico haud prodesse pς ς grin tiones; quas potius in hac epistola ipse commendat; φ qdu Philosopho tam sapiente uix cogitari potest, eum id ςψ' xstmnere posse, quod euidentissimum exerit usum. Non φηλ' ENECA simpliciter dixit, peregrinationem nihil consty qad culturam artis salutaris , sed tantummodo eam non ' /.

facere medicum. uid I inquit , per se prodesse per g μψ'

14쪽

iis uam totuit Z Non uoluptates ilia refrenavit, non iras reistre fit. etc. suam diu quidem nescieris, quid fugiendum, qtiid petendum, quid necessarium, quid superuacuum, quid iustum, quid honestum sit; non erit hoc pereerinari , sed errare. milam ibi opem feret iste Ziscurseus. Loquitur adeo sENpcA , de

eorum peregrinatione, qui nullis prorsus scientiae et uirtutis praesidiis , nullisque conssiliis, instructi; sed tandum ex consuetudine, et exemplo aliorum , aut inconsulto animi impetu , in terras peregrinas abeunt. Quis enim nescit, non ab omnibus ita, ut fieri debeat, itinera institui; sed aliquando magis ex curiositate , quam utilitatis studio, suscipi. Quo merito referenda est ἀπο μιομο Πα , quem morbum ovi DO PATIN vs, m nescio quo iure Germanis esse proprium perhibet. Qui parum curant, ut studia arris statutaris amplificare uelint, modo reuersi possint enarrare, quam splendida uiderint Palatia ; in quibus hospitiis optimus uictus; de ubi uaria oblectationum inueniantur genera. De huius generis peregrinantibus merito ualet sententia SENECAE ; qui simul et id innuit, non solam peregrin ponem facere medicum. Nam, secundum HIPPOCRATEM, L C. non solum locus aptus ssed etiam doctrina et institutio a puero, requiritur. Immo, nisi1 medicinae cultor iam, in arte siua, bona posiverit fundaamenta , uix tantam ex itineribus capiet utilitatem, quantam expectare poterat , si iam non nullos Reerit in hac arte pro

fectus,M Letire XLVI.

15쪽

sENECA, Lib. VII, de benefic. cap. II.

Si omnia fecit, ut sanaret, peregit medicus parte S suaS.

AD antiquissima si excurrimus tempora, nunquam non fuisse comperimus hominum quoddam genus, quod ne. scio , qua petulantia, aut impudentia, impulsium, honestissimam artem , maximeque mortalibus: salutarem, Medicinam nempe, eiusque cultores, perstringere , uariiSque contumeliis afficere, studuit. PLATONEM iam et PLINIVM talio pertinere , GEORG. KIRsTEN Ius , cn in peculiari oratione , in eiusmodi contemtores dicta , ostendit. Quid dicam de tot aliis, qui recentiore aetate in medicinam medicosque, temere invehi ausi sunt, Quis enim est , qui ignoret, petulantem linguam, calamum que , illius omnium professionum Momi, CORNELII nimirum AGRIPpAE, et famosissimi Gallorum Comici, MOLIERE Z ut taceam multo plutas, qui ad hanc classem sunt reserendi: quibus vero identidem praestantissimi uiri se sortiter opposiverunt, Et sane uix tam

arroganter redarguit artem medicam FERDINANDvs NONIVS,

Hispanus; quam grauiter prudenterque ei respondit RoDε RICvs A CASTRO, Lusitanus, ac tandem Medicus Hambur' gensis, co) Neque uero alia ex caussa istiusmodi homines 34perstringendam medicinam aggressi sunt quam quod uel n0 intellexerunt, uel intelligere noluerunt, quid medicus effico re possit, et in quo eius consistat officium. Non pauet enim sibi persuasium habuerunt, eum haud esse uerum medicum νqui non Omnibus morbo laborantibus amisiam restituere u/ leat

16쪽

leat sanitatem: qui illud ovIDII , si minus ad animum re

uocarunt:

Non est in medico, stemper releuetur ut aeger, Interdum docta plin ualet arte malum. fgNsCA uero noster meliori iudicio hac in re ustis, egregie monstrauit, in quo potissimum medici ossicium consistat. Nimirum ut omnia tantum faciat, ad sanitatem amisam instaurandam , quamus finem suum non semper aselu tur. Potius alibi: q) non ideo , inquit, nihil sanat medicina, quia

non omnia. Idem quoque perhibet summus Romanorum Orator et Philosophus C Ic ERO: O aegri , inquit, qui non omnes conualescunt, non idcirco nulla est medicina Z Fieri enim nullo modo potest, ut omnes restituantur aegrotantes. Praeualet enim non raro medicaminibus morbus. Quod si igitur in alicuius morbi sanatione medicus omnes intendit uires neruosque , ut secundum artis praecepta aegrotanti sibueniat, tunc peregit parses suas. Id quod fit, si quando medi-eus ex certis signis diaghosticis , aliisque indiciis, cognitum

sibi reddat morbum; deinde caussas tam pro catarcticas et antecedentes, quam proximam diligenter exploret; tunc secundum eas , prudentes aptasque sibi formet indicationes ;denique tuta et idonea asserat indicata, ex chirurgico, phar- maeeutico , et diaetetico fonte. Interea quoque signorum py0ῖnosticorum , symptomatumque rationem habeat , '' et, 'RRntum fieri potest , cito , caute , atque iucunde, curet. RRee sunt, quae ad uerum medicum pertinent. Quod si ue-

V, his omnibus adhibitis medendi ratiqnibus, tales aeger 'priatur ; non medico , sed morbo graui et insanabili, culpagdscribenda. Quod Hippoc RATEs s) iam hagnouit.

17쪽

D si, ulis, inquit, si res medico Non succedat pro animi sentem

ita, in morbi uehementiam, non in artem ipsam, culpa reiiciem

da est. Et alio loco: t V k c m probe curet medicus, morbi magnitudine superetur aeger haec medici culpa non est.

Si uero, cum recte non curet, neqμe morbum cognoscat , a morabo superetur aeger s medici culpa est. Cui etiam inter recen tiores accedit summus fere in praeterito seculo Germaniae Medicus, DAN. s FNNERTVs, utpote qui, iisdem quasi, quibus f ENECA, usuS uerbis, eandem sententiam confirmati quod si uehementia morbi , inquit , aeger occubuerit, medicus nihilominus , et suum ossicium, et quod artis est, feci . Ex his fatis clare apparet, medicum, etiam si interdum moriatur aeger, tamen esse posse inculpatum. x Omnino autem hic.de uero et in arte uersato medico sermo est, qualem etiam PETR. CASTELLVs γ) depinxit. Obsignamus itaque hanc thesin piis hisce ELIAE RUDOLPH. CAMERARII, uerbis : et J Non ad euitandam mortem data est ars medica; Dei benedicens dextra requiritur ad ea . fuae Medicus tanquam minister suadet. Hanc saepe Deus pubtrahit, uel ob Medicum, Mel ob aegrum, uel ob utrumque s uel ob alios. In tali tamenea', ceu in omni aduersitate , quo diutius perdurat, christi nus , precibus ad beneficum Namen deuotis, magis magis Mcontinuare debet: ita remediorum usu pergitur, iteratis sim ad summum Archiatrum pro felici euentu precibus f i με benignissimae uoluntati committitur, resignat refctus et euentus.

18쪽

DVm , T FI TNFRE, CUPis cultae dare pignoramentiS,

Defendis SENECAM: dignus honore labori

Pereximio et Doctissimo

de edito eruditionis sterimine lubens meritoque gratulatur

PRAESES

COUcendit doctus cathedram et ELTNΕRvs Hugeae sisne uoueo atque precor: Hoc bene cedat opus f

Ita Praenobilissimo nec non Doctissimo

ex sincero cordis affectu applaudere uoluit

Quod quis, quaeso, neget, teste Tuo Seneca i

Haec paucula, anmo tamen sincero, Conferraneo et amica suo fraterne dilecto adii ere uoluit

Alidors. Med. Stud. opp. Felix

19쪽

FElia conninum Meditrinae is aeque Mine uera sΕΝΕcA Medico, ZELTNER amande', doces. Ass simul ostendis, ualeas quid in arte medendi, Impiger atque Tuus praeset, AMICE, labor. Laudo bonos ausius: Numen T v A coepta secundet, Euo studiis detur laeta corona T UI S.

Praenobilissimo atque Eruditissimo D N. R E S PΟΝDEN Tl, Amico suo aestumatissimo de hoc edito eruditionis Specimine ex animo gratulatur

GEORGIUS FERDINANDUS MULLER,

Med . et Philos. Cultor. Alidors.