장음표시 사용
11쪽
spectum venirent, fieri non potuit, quin saepius verba sono et litteris dissimiles similibus litteris scriberentur. Volventibus Vero annis quum asperitate vocum emollita vestigia diversae indolis sensim deIeta et societas inlima, qua verba ab eadem lini oriunda inter se conjuncta esse solent, dissoluta essent, a posteris priscae eorum originis oblitis, quae cohaererent diremta, quae diversa essent, commixta sunt atque consusa. Quo factum est, ut in Veterum Graecorum scriptis saepius verba offendamus, quae si ex sermonis usu et consuetudine judicantur. variam et multiplicem interpretationem permittunt. Quare iis post multa interpretum commenta etiam nostra aetate dubitatio inhaeret, quamnam sententiam antiquissimi illi scriptores iis inesse voluerint. Huc accedit, quod voces intermediae, per quarum seriem continuam a prima origine ad extremam propaginem descenditur, iniquitate temporum non raro intemciderunt. Quid mirum, si interpretes, ubi vestigia deessent, quae sequentes ad prima initia adscenderent, sive ex probabili dictoriam sententia, sive ex derivatione prorsus aliena imo interdum ineptissima conjecturam capientes longissime a veritate aberraverunt' duae quum ita sint, equidem non video, quare vituperemus, si quis abstrusas quasdam remotissimae aetatis voces interpretaturus, postquam omnia subsidia, quibus hunc in nem uli potuit, exhausta sunt, ad copiam dialectorum semiticarum tandem confugiat. aeque vero eas frustra in auxilium vocabimus. Nam tria potissimum emolumenta ex comparatione earum proficiscuntur. Primum enim ejus ope Voces Semiticis gentibus propriae dignoscuntur, quae mutua inter Graecos et Semitas sive commercii sive belli communicatione in graecum sermonem translatae sunt. Plurima exempla in Graecorum libris exstant, cujus generis sunt ακινάκης, Oς, σινδων, καννη et ais nivita. Quae quum parum ad Homeri sermonem attineant, hoc loco praelemittimus. Alterum emolumenium, quod inde capimus, in eo positum est, quod verbis quibusdam, quorum sententiam ex orationis contextu et consuetudine non satis perspicua est, saepius ex semiticis dialectis lux affulget, qua tam egregie illustrantur.
ut amplius de eorum sensu dubitari nequeat. Exemplo ex Homeri carminibus deprompto hoc probare conabimur. Iliad. IX. 201 narratur, Phoenicem Ajacem et Uyssem ab Agamemnone ad Achillem legatos venisse, ut eum Atridae reconciliarent. Beroes sortissimos,
12쪽
quorum adventu summo gaudio asscitur, laute et honorifice excepturus Patroclum his verbis alloquitur .mείζονα ὁ κρητῆρα, Μενοιτίου υἱέ, καθιμα. Ζωροτερον δε κεραιε lVarias vocis Poeo explicationes, quas Veteres interpretes vel laudabiles vel ineptas excogitaverunt, legimus in Eustath. comm 746 40. seqq. Alii explicarunt vinum multorum annorum, vetustum. Derivant ex so rectius ex ionico poω et Ae hora, tempus. Quam ineptissimam omnium interpretationem missam lacimus. Alii interpretati sunt sive ab eadem origine, sive invitis grammaticae regulis a cico, fervere, derivantes vinum vividum, fervidum. At nemo facile his assentietur. Alii vinum magis istum, . . bene istum intelligunt. Quod quomodo nostro loco conveniat, ego quidem non intelligo. um rite laetum At qui Achilles pinari poterat, atroclum artis vinum miscendi tam imperitum fuisse, ut hoc eum monere opus esset An parciore aqua istum prat quomodo ea vis in comparativo inesse posui non magis video Ad Empedoclem provocant, cujus versus exstant in
ubi ut mortalibus immortalia, sic c0ρα h. e. mixta non mixtis opposita sunt. Quaeritur autem, unde Empedocles Sua sumserit, num ex communi sermonis consuetudine, an ex prava Homeri interpretationes Quae conjectura non adeo perversa videbitur iis, qui etiam philosophos dicta sua a poeta mutuatos esse non ignorant. Omnino autem ad explicationem Homeritarum verborum usus sequentium temporum caute adhibendus est. Alii denique coeo inte retati sunt purius, . . paretore aqua ommiaetum vinum, merum. Hac nobiliori potione Achilles amicos recreare voluit atque honorare, itaque Patroclo acclamat Vinum purius miscet x veterum libris scimus Graecos mero non prorsus abstinuisse imo quosdam ejus tam cupidos suisse, ut nimio poculorum numero mortem ibi consciscerent Herodotus historiarum lib. VI.
cap. 4 narrat, Cleomenem Lacedaemonium meri potum a legatis Scythicis edoctum suisse. Num vero Cleomenes demum a Scythis didicerit. meri saporem
13쪽
vim dulciorem esse, alii meri sapientiores judicent. Ego enim dissertationem de sonis et lamis verborum potius, quam de sensuum voluptatibus scribens lectores vini virtutibus non diutius morabor. Hoc unum adjicere liceat Venusinum vatem, nisi opinio lassit, illud tolla merum ex Homero depromtum in suum usum Vertisse. κωρ3 igitur purum est. Quod quum ipsius Ioci excitati et testimoniis
veterum comprobetur, tum vero Semitaram sermone ita confirmatur, ut quod amplius dubitetur, superesse non rideatur. Radix per omnes dialectos semitarum propagata sui 'ridi, purum, mundum esse, qua cum aliarum rerum, tum animi humani candorem et sinceritatem declarabant. Neque tamen eam primam et nativam verbi notionem fuisse, facile concedet, qui mecum reputaverit, homines, quum sermonis initia conderent, ea maxime verba usurpasse, quibus res sensibus perceptae indicarentur, eaque deinceps ad omnia caetera, quae a sensuum perceptione abhorrerent, translata esse. Exstant vero prima lilius vocis vestigia in Hebraeoram 'riat, Io, splendor, in 'rix, duplex Io, meridies, et in Arabum Moinara, ardore laesit sol . Lux solis omnibus temporibus imago sui puri et casti, atque ut per omnes terras diffunditur, ita quoque omnium terram gentes candorem ejus ad alias res transtulerant natura sua puras et sinceras. Iam si eram est, Semitas verbo 'rix rem et Iucentem et puram nominasse,
quidni verbi coeo eandem vim et usum suisse statuamus Vox igitur sui ex prisco ReV ad graecas gentes tradita, quae jam Homeri aetate obsoletior ideoque ad epicum sermonem quam ad vulgarem linguam aptior post eum demum ex usu et memoria excidit Semitae autem, ad quos ex remotissima aetate pervenerat, eam retinuerant et ad multas alias notiones deflexerant ita, ut in originibus eorum proIe uberrimis numeretur. Jam ad tertiam utilitatem transemus, quae ex semitici sermonis comparatione captam ad interpretationem graecorum librorum conseremus. Verba etiam in graeco sermone reperiuntur, quae etsi diversa admodum signuficant, tamen inter se cohaerere et ad notionem aliquam omni 's ommunem attinere videntur. Interdum senientia eorum clara est atque perspicua, ut utrum ad nouonem illam respiciamus, nec ne non adeo multum intersit. At sunt alia magis obseura et dubia, quae nisi notione aliqua inventa, in cujus partem singula quaeque Veniant, incertiora manent et dubitationem relinquunt. Quae quo rariora sunt
et a Vulgari sermonis usu magis aliena, ita maxima de iis dubitatio exoriri solet Inierdum tamen adhibito sermonis semilio auxilio notionem aliquam omnibus com-
14쪽
muueni reperiemus, qua inventa et dubitationem remolam et quae Merta fuerunt, certiora lacla videbimus. Ex multis, quae in Homeri carminibus exempla exstant,
In epithetis, quae in Iliade et Odyssea aeri attribuuntur, sunt arctoist, νωροφ ξνo p. Primum quid de extrema compositi parte statuendum sit, videamus. Syllaba di nominibus, quibus adjuncta est, eam vim altribuit ut res quaedam vel speciem vel colorem habere dicatur ejus nominis, quod prior pars compositiost. Sic sD λοπα καρπ3 Od. VII. 104 fructum significat, qui speciem uζλω h. e.
nialorum cydoniorum colorem habet, flavam Cererem, triticum Germanorum Sermone dicas quitienblictend, quillen arbig. Graecae linguae sunt duae radices, quarum alteri II dicendi alteri OII videndi notio propria est Epica dia-
Iectus quodammodo quidem eas discernit et nuncias tenet. Ad alteram enim seriem ab Irincipientem pertinent 1τος, αμαρτοεπης ἀπτοεπής, νηπιος, alia hujus generis. Alteram seriem decurrunt Win φεσθαι, et o in o mutato vi Od. I. 428. Εὐρυκλει, Παος, Θυγάτ ρ, εἰς ἶπα, λικcὐπε cum seminini Sβλοσυρ ἔπις, γλαυκῶπις et similibus, deinde rex in compositis ενωπή περιωπη, et syllaba auctum Jπωπή, denique προσcoπον, μετωπον ἐνώπια, εἰςῶποι, ἐνωπιδίω et quae reliqua sunt. At sunt alia quoque verba, quae inter has duas series interposita ab altera sormam, ab altera notionem acceperunt. Sic nomen oth in Homeri rhapsodiis semper vocem, nunquam visum indicat, Donni est elamor ideoqne ad mo pertinet. Nescio igitur, an non utraque stirps ex una radice prosecta sit. Vocales enim praesertimin et O inconstantes sunt et ita mutabiles, ut ubi de vocum natura et indole dijudicandum sit, nihil omnino prosint. Communem
illam radicem deprehendisse mihi videor in semitico rare, quod nasum significat Nam
I nomen ex N exortum esse docent ira n pro 'erct, nares, nasus, facies,
tirct, spiravit stavit naribus, et Arabum Ins, nasus Vestigia hujus formae a dialectilebrateae indole aliena exstant primum in oμφη, o divina, quod graecae Iinguae legibus ex oνφη factum est, et in pie ἐνεπευ, ἐννέπω, dico, quod ex ενα θ, ἐμπιο 0nsormatum est, ut molliori sono ex ore elaberetur. Naturam hujus verbi acute perspexit l. Butimannus. Is enim recte negans, in Lexilogo . pag. 287 seqq. ἐνέπc ex praepositioneci et ac compobitum esse, eandem potius ejus indolem esse Vidit, qualis est verbi πόθω πένθω, id quod atrumentis gravissimis
15쪽
ita comprobavit, ut quod Vel ad argumentationem addatur, e resutalionis causa opponatur, nihil omnino supersit. Muare Iectores illum librum adeant.2 Verbum D πτω, quod inter stirpem n et additum Mitteram insertam
habet, suspicionem moVet, Vocis particulam, quae dicentibus molestiam lacesseret, excidisse, et vel addito , Vel oculis nos producta, ut corra pro oriri, compen- salam fuisse. 3 Vox vetustissima, qua primum pars quaedam humanae faciei nominata fuit, postea in totius faciei nomen iransiit. Quae quum locus et oris et oculorum esset, sacilis via patuit ad eum usum, quo Graeci modo videndi, modo dicendi notionem hac una Voce complecterentur. a causa esse Videtur, cur verba ex hac stirpe prosecla iam varie inter se permixta appareant et commutata. Sic t ab Homero nunquam ita usurpatum est, ut laciem significaret, sed plurimis, quibus legitur Iocis semper est vox; ἐνοπη autem, quod stirpis a radice OII oriundae speciem prae se seri, propter sententiam Iamoris, quam habet, ad II pertinet. At vereor, ne ongius evagetur oratio. Convertamus igitur animum ad illa verba, quorum causa haec disputatio instituta est. Primum eorum est aιθιοφ. 0u0d quum planum sit et perspicuum, paucis tantum de eo disseram Radix, ex qua copiosa ejus proles originem duxit, AIS, vim habet urendi, ad quam omnia vocabula ex ea prosecla reserenda sunt. Dixii Homerus χαλκὸν αιθοπα, aes, quod ignis fulgorem habet, aes fulgens, seuer-bIieund, liuend simile est Germanorum bran artast, Brand uehs αἴθοπα οἶνον, vinum, quod rei combustae speciem habet, vinum nigricans; αιθοπα καπνόν, sumum aliginosum. Alias σίδηρος vocatur actων, aes igneum'. e. fulgidum. Superesse videntur hujus radicis vestigia in Hebraeorum 'N, quod torrem, einen Huerbrand , indicat. Quod si verum est, exemplum habemus, quo demonstratur, vocum quarundam origines ex remotissimis temporibus ad Graecas et semiticas gentes perlatas esse. Haec ab illis quidem receptae et varia commutationis et compositionis ratione in numerum salis magnum auctae sunt; Semitae autem eas ita neglexerunt adeoque rejecerunt, ut vel prorsus interciderint, Vel rara quaedam eorum reliquiae hodie supersint. Altera vox, de qua nunc dicemi , νευροψ, in Iliadis versibus sex, in Odysseae tribus, praeterea in nonnullis hymnis reperitur. In omnibus his locis cum nomine χαλκος conjunctum est. μυροπα χαλκo Veteres interpretes splendidum esse volunt. Recie quidem at perverse vocabulum explicant ausiath in comm. 27. 25. ad
16쪽
1l. I. 6. haec habet: 'Iστέον δε εος εἰ καὶ νευροπα κοινοτερον χαλκὸν λέγουσινοι παλαοὶ τὸν λαφιπροτατον δια τὸ στερεῖν του δραν τὴν φιν τῆ ἐξ υτo ως οἷον στραπαι στιλπνότητι. Apparet, eum utrase, hoc Verbum e ra , o ij, et ripi compositum esse. At quam mira, imo quam barbara sit ea conglutinatio, nemo non videi Riemerus, i de litteris graecis meritissimus, at ubi de vocaliutorum originibus agitur, singularis et vere incredibilis, aliam explicationem excogitavit. Is enim ab νήρ, abjecto , et Iil descendere uians interpretatur speciem virilem prae se ferens. Dubito num viri docti in hos errores delapsi essent si lentinissent semilicae vocis ita chaldaice nur, hebraice nIr, strabice ndr), quae ignenι, luee1n indicat. si igitur ωροψ χαλκὸς aes, quod ignis speciem habet, splendens, quod ad eandem sententiam redit, quam αἴθοπα χαλκὸν habere
Tertia denique vox, ad quam disputatio n0stra pereenit, est 3Iνοφ. Legimus hoc vocabulum 1l. XVI, 408. XVIII 349 et Od. X, 355. In uno horum Iocorum ' νοῖ χαλκῖ aes Vocatur, quo piscalor litur ad pisces capiendos, hamu pisearius, in caeteris si vas aheneum, in quo aqua inservescit. Interpretes Veteres vel elιφωνον, Vel λαμπρὴν esse Volunt. Ac prior quidem explicatio quamvis ab aeris ind0lem non aliena sit, quippe quod sonorum sit Eusiaih in comm. 18. 20.3 χητικὸς ὁ χαλκὁ etc. δηλοι ι ἐν καὶ τὸ γ νοπα λεγεσθαι χαλκῖν, Ἀστιν εsιφωνον , prohibet tamen ea, quam adhibuerunt, Vocis elymologia, quo minus iis assentiamur. Aliam rationem sequuntur, qui hoc Vocabulo Splendorem aeris indicari volunt. Ego equidem non dubito, quin vera sit ea interpretallo. Nemo autem adhuc demonstravit, qui seri posset, ut ea Vis Vocabulo inesset. Nam qui ab ἐνοπτω factum esse volunt, frustra exempla circumspicient, quibus praepositionem x inue mutatam fuisse demonstretur. Aperiunt viam ad originem vocis Latinorum aen-eus et aer-eus. Antiquior sorma fuit aer aes, aeris , quam Semitarum se mone servatam habemus in hebraicis et et ''S, quarum illud ignem, hoc lucem significat. Ponamus igitur, vocem hνoi ut priscae stirpis ramulum in epic ger-m0Πe relicium ex molliore Graecorum ore Ixo st, non Iso p Sonuisse, nonne
hujus vocabuli interpretationem ab omnibus impedimentis vindicatam habebimus Nam ui χαλκον αιθοπα χαλκὸν νωροπα aes ignis sulgore splendens, fulgidum esse perspeximus, ita quoque χαλκος νοψ aes erit, quod ignis instar sciget, aes fulgidum.
17쪽
Terii igitur vox est quae cum ductas illis, tam quibus antea diximus,
Iliterarum quidem sono discrepat, sententia autem sua ad communem omnibus notionis fontem revocata ita sere congruit, ut si haec voces inter se comparentur et ex ea, quae omnibus inest, lucis notione dijudicentur, aliam alia explicari videamus atque illustrari. Hac expositione lectoribus persuadere volui, fieri posse, ut adhibito emi- tarum sermone familiae sit venia verbol verborum graecorum condantur, quarum singuIae, Voces quamvis inter se diversae, communi tamen aliqua notione, ab qua derreantur, tamquam cognationis vinculo conjunctae arctissime ohaerent. Quam si eXploraverimus, ea ad accuratiorem verborum, de quibus adhuc ambiguitur interpretationem multum nos adjuvabit. Quod cum exemplo demonstrare, 0 libro amplioris Volumiuis pertractare propositum fuerit, nunc disserendi finem laciam.
PΑΤROX AC FAUΤORES, sacra anniversaria quae die praedicto in Iosephini nostro celebrabimus indicamus. Cujus laetissimi diei splendorem, ut Vestra requentia augeatis, ea, qua par est, pistate et Verecundia rogamus. Prodibunt autem verba lacturi quatuor primae gymnasii classis, quam Selectam Vocant, cives hoc ordine:
Joh. Frie de r. Dan. Iuhrschiit g. Alienburgensis Utrici uiten in litteras humanitatis et in sacrorum nostrorum instaurationem meritas oratione latina laudabit. Ern Theod G dpe I, AItenburgensis, de more Aegyptiorum, de mortuis judicia habendi oratione germanica dicet. Thanhmas de Planckner, allecturgensis temperantiae laudes dalatina canet.
Car. Ern Wilh. Krause, lienburgensis, Friederici Barbarossae mortem narrabit carmine germanico.' Quorum adolescentium primos dicendi conatus benevolentiae et induIgentiae Vestrae etiam atque etiam commendamus.