De pecuniae nomine ac natura quid senserint Romani et inprimis jureconsulti [microform]

11쪽

1819po Ir 0btenir une eli0Se Se nomme Son priX est. etiam Tyde-min, De Dot. lc. cap. de pretio et val0re). Nos rectius definiamus pretium eSSe Valorem datum tir0 aequirenda re R mani valoris loco pecuniam intelligunt. Hanc autem ratio em, pretium Semper in pecunia numerata conStare debere, etiam in vulgarem Serm0nem li0ntinumqtie anim0S in-tOSSe e. g. eX Terenti0 c0gn0Scimus, qui pretium Scribit

pi0 pecunia Heaut. Tim. H 2, 5 secui nil iam praeter pretium di Jeest l. e. cui nil praeter pecuniam dulce eSt. Paulus in perscrutanda emti0nis venditi0nis natur a id Si )i pr0p0nit, qu0d in perficiendae emti0 18 momento l10-mineS in pecunia numerata non mercem Sed S0lam mei cisas quirendae aestimati0nem Spectant. Sabinus autem et C ISSius unum idemque esSe venditi0nem emtionem et peI tati0nem dicunt, et cum res cum re permutatur id eniti bilem venditi0nem eSSe declarant. cir.

g. 1 Inst. III 23 de emti0ne et venditione ἡSabinus et Cassius etiam in alia re putant p0SSe pretum c0nsistere. Unde illud est quod mig0 dicebatur permutati0ne rerum emti0nem et venditi0uem c0ntrahi.

Illi igitur Iurec0nsulti id maxime dem0nStrant, pecuriam rei acquirendae cauSa datam mercem quoque eSSe. Pergitur autem: heamque Speciem emti0nis et venditionis eluStiSSimam eSSe argument0que utebantur Graec0 Ρ0eta

H0mero. Quae igitur Sabini et Cassii sententia n0n tamia eo fundata eSSe videtur, qu0d emti0nis venditi0111S naturam accuratius intellexissent et perlucide perSpexi8Sent, sed eo argumento utuntur: illam emti0nis venditi0nis larinam esse antiquisSimam, ideo naturalem et Veram. -Sed Proculi sententia merit0 praevaluit' g. 2 lc., et eiqu0d de pecuniae nomine Sentiebant Romani aptior et ac-c0mm0dati0r erat. Sic lc. pr. Inst. III 23 de emi. et Vend. -Emtio et venditi0 contrahitur Simulatque de pretio c011- Venerit - Sed et certum pretium eSSe debet - g. 2. pretium in numerata pecunia e0nSiStere debet. Nec n0n kl intellexerunt R0mani, emtionem Venditi0nem, qu0d ipSum iam dupleX nomen dem0nStrat, duplicem eSSe quandam operationem quae uno contractu perficitur: haliud est emere aliud vendere PauluS lc., Vendere: eStosferre et dare mercem, emere: offerre et dare pretium i. e. numeratam pecuniam Inst. lc.). Pecuniam autem ipsam mercem eSSe Gaius significat:

Quam varia Sint rerum pretia per Singulas civitateS regi0neSque maxime vini olei frumenti: pecuniarum qu0que, licet Videatur una et eadem poteStaS eir. L. 1 pr. D. lc. 18, 1 PauluS haeStimatio perpetua ) ubique esse, tamen aliis locis facilius et levibus usuris inveniuntur aliis difficilius et gravibus uSufiS. Qu0 l0c0 iureconsultus etiam eam pecuniae Vim ae utilitatem significat qua sit 80rs usuraS ierenS. Atque eum

12쪽

Scrtis nomen i. e. Capital) cum eo pecuniae a1 etiSSime coniunctum Sit, de e0 pauca dicamuS. In Romanorum Sermone 110men quod h0die Capital dicimus verbis Significatur: ἡS0PS i. e. pecunia credita; siens It i. e. pecuniae Summa principaliS; se vivum ' opp0Situm p cuniis 0ti0Sis; denique sepecuniae ' Vel sepecimiarum ipsa a 3pellatione. Hoc igitur etiam l000 videmuS, P0manoS Ili Sorte h0c verbo uti liceat pro n0mine ἡCapital i. e. Summae irum val0rum quoS quis p0SSidet et ad 110V0S valores ac-q1irend0s adhibet) nil spectare nisi pecuniam. NoStrama item quaSi universalem noti0nem Capital apud R0man0s

de uSur. et fruet. 22, 1, etc. USuras vero dari neceSSe SSe Romani nunquam negarunt, etiamsi in rei publicae

angustiis leges latae esse dicuntur, ut Genucii ali0iumque,

quibus Denus exerceri 0mnino vetitum sit. Re vera igitur 80rtis pr0ductivam vim Semper intellexerunt, cognoVerunt

tamen d0etrina, quam arcte coniuncta Sit Sortis productiva vis cum uSuriS - et is Sae usurae de uSu non de fructu D0men ducunt - 110n ita perlucide perspexiSSe videtur. DiSeernunt Iurec0nStilli usuras ex offici0 iudicis ab usuris ex obligatione e0nstitutis; sed ex ipSa 80rte usurae quasi pr0flueIeB0manis non videntur L. 24 Dig. de praeSer. verbis 19, 5: -Pecimiae creditae usuras nisi in Stipulati0nem deductas non debeii, atque USUraS D0n fructus eSSe ex ipsa Sorte product0S plures l0ci affirmant: L. 34 Dig. de uSur. 22, 1: USurae Vicem fructuum obtinent; L. 121 Dig. de V S. 50, 16: P0mp0nius.

-USura pecuniae quam percipimuS in fructu non eSt, quia non ex corp0re ipS0 i. e. eX Sorte) Sed eX alia cauSSa eSt, id est ex nova obligatione. Itaque, cum liaud plane perspectam et elab0ratam haberent S0ritS naturam, ut pecuniae, qua Sors mani&StatuIquaSi et repraeSentatur, nomen recte intelligerent Romani fieri n0n p0tuit. Spectabant quidem in pecunia 0mnium rerum pretium, qu0d Supra vidimuS, Spectabant inStrumentum ad rerum p0SSeSSi0nem aequirendam, Sed eam h0-

13쪽

Itinuin opera in pr0ductivam 80rtem e0mmutari p0SSe n0ns pectabant Qua in re perquirenda de usufructu pecuniae quidhen Serint magni momenti eSt. g. 2 Inst. de uSUD. 2, 4 seConStituitur autem ususfructus in fundo et aedibus

Verum etiam in Servis et iumentis et caeteriS rebuS; eXcelitiS iis quae ips0 usu e0nsumuntur. Nam hae reS neque naturali ratione neque civili recipiunt HSumfructum, quo numer0 Sunt Vinum oleum frumentum veStimenta; quibus lii Oxima e8t nUmerata pecunia. Namque ipso usu aSSidual iermutatione qu0dammod0 eXtinguitur non rationem habet Jctus earum rerum quae acquiruntur permutata pectinia). S;ed utilitatis caussa censuit senatus 90SSe etiam earum J erum USumfruetum c0nStitui. Ergo Senatus non fecit quidem earum rerum usumfructum, Sed per cauti0nem quaSi ISumfructum constituit. Videmus igitur oec0nomicis rati0 iiibiis magis excultis necessitate quadam e0 Roman0S compulSOS eSSe, ut etiam 0rtis quae in pecunia constabat usumfructum conStituerent,m0d in agris aedibus aliis rebus iam antea factum erat; sed cum Sortis et pecuniae naturam plane perSpectam n0niaberent hic iuris rati0 in difficultatem quandam incurrit. id etiam legimus L. 25 Dig. de usust. 7, 5: eo senatus consulto non id 3ffectum eSSe, ut pecuniae uSuSfructuS pr0prius eSSet, nec enim naturalis ratio auctoritate Senatus commutari potuit, sed remedio intr0ducto coepit quasi usustructuS haberi. L. 2 Dig. de usust. 7, 5: nam idem c0ntinere USum peculatae et usi inimietiun et Iulianus seribit et P0mp0nius. Atque aliis etiam l0cis s0rtis siproductivam vim male Dei Spectam, industriam 0peramque liaiul recte aestimatameSSe videmuS. Exempli gratia in Specificati0ne. Sabiniam

enim dissentes sequ0d ex re n0stra fit nostrum est indu- Striae vim plane c0ntemnunt, nil nisi ius 908sistentis agn0Seunt; Pr0culeiani, quamquam Specificati0ne rerum d0mInium Requiri 90SSe declarant, l0nge tamen Geraui, ut Industriae vim in Specificati0ne c0gn0SSent, Sed S0la Oecu' patione reriini Specificatarum d0minium amitti st0mino cen

sent.

L. 7 g. 7 D. de acquir. rer. 40m. 41, 1 hCum quiS eX aliena materia Speciem aliquam Su0 DO-mine fecerit, Nerva et fr0culus putant, hunc d0minum eSSequi fecerit: quia, qu0d factum eSt, antea nullius fuerat. Nec mirum id. Hominum, qui vivebant de praedis ab aliis gentibus quaesitis fieri n0n potuit, quin anim1 in industriae quadam contemtione VerSarentur, Omnia P0Berent in p0SSidend0 n0n labore, opera, induStria acquirendo); et pecunia quam pugna, non 0pera aequiSiverant S0luS eXi

Et Singulare quoddam eSt, quom0do etiam Serm0ne illa ratio manifestata sit. Ex venditione alicuius rei pecu-

14쪽

2425

utim accipere significatur verbo: sereficere pectiniam 8 resa ere, reStituere quasi rei val0rem eo quod pecunia ex es fit. Exempli gratia: L. 82 Dig. ad Leg. Faleid. 3b, 2: qu0di. e. quantum pecuniae refici ex hereditate p0test. L. 88 D. dH V. S. 50, 16: quantum Sc. pecuniae ex b0nis refici p0teSt. L 3 g. 4 D. de usur. et fruet. 22, 1: Si materiam ideo reliquit, ut ea diStracta pecuniaque seresecta . Simili modo utuntur

Virbo: seredigere i. e. re capere, reStituere, reficere Unl0r m eX re e. g. L. 26 D. iam. ere. 10, 2 pecuniamque e pretio redactam.

Item Verbum sepeculium i. e. qu0il ad Specialem ad-m nistrati0nem alicui datum eSt, peculiariS i. e. SpecialiS, a pecunia 0riginem ducere videntur et Significati0ues illas Ligeia, Figenitium licti) accepiSSe, quia maXime Specialiter- qtie Suam eSSe credebant Romani pecuniam. N0tiSSimum eSt, usque ad Di0cletiani tempus quo R0- Π a110rum rationeS nummariae et pecuniariae c0rrumpi C0epurunt 0mneS e0ndemnati0110S iudicis certae vel incertae erant pecuniae. Puesita, Institui. II g. 166. Item ex 0bligationis n0tione L. 9 g. 2 D. de statui. 40, 7 si a enim in obligati0ne conSistere quae pecunia lui prae-St arique p0SSunt et e Strictissima pecuniariarum acti0num Drma cogn0Seatur, quomodo de pecunia Sentirent R0mani, e0Sque in ipSa De-

Atqui haud paucis in l0cis id manifestissime atque

evidenter exprimitur, nihil aliud quam liecuniam quamvis QSSe rem, quae Sit Dec0nomici valoriS atque aestimati0nis. L. 5 Dig. de V. S. 50, 16 Ulpianus: seret appellatio lati0r eSi quam pecuniae, quae etiam ea, quae eXtra com9utationem patrimonii n0Stri Sunt, continet, cum pecuniae Significatio ad ea referatur, quae in patrim0nio Sunt i. e. quae tu patrim0nii c0mputati0ne, quae cum hominum utilitate c0niuncta, in h0minum aeStimatione Sunt.

Atque Ulpianus dicens L. 222 D. de V. S. 50, 16

sepecuniae n0mine B0n Solum pecunia Sed omnes res tam 80li quam mobiles tam corp0ra quam iura continentur

hae sententia significat: 0mnia quae in aestimati0ne Sint, quae Val0rem habeant pecuniam eSSe; pecuniam OSSE VR-

c0rp0ra qu0que pecuniae appellati0ne contineri, nem0 est qui ambiget. Item omnes res quaS qui8 90SSidet, a B0maniS pecuniae nomine appellari invenimus: e. g. L. si pr. Dig. de contr.enat. 18, 1: sepublica, quae n0n in pecunia p0puli Sed in publico usu habentur etc. Et Iustinianus constituti steti0nem an lilians ad res imm0bileS, qu0niam eae etiam l)eculata Sint, antiquam illam

15쪽

ἡEt neminem m0Veat, quod Sub nomine pecuniae etiamcmnes res exigi definiamus, cum et in antiquis libris pru-c entium licet constituta pecunia n0minabatur tamen non lecuniae numeratae) tantum per eam eXigebantur, Sed

it possibile eSt omneS res in pecuniam eonverti. Si enim erta d0mus vel certus ager vel certus h0mo vel alia res suae eXpres Sa eSt in c0nStituendis rebus 90natur, quid

istat a nomine ipsius pecuniae 3 Sed ut subtilitati 00rum

l lecti desiderant verisimile est, Romanam illam rati0Lem, piam e iureconsultorum libris Iustinianu8 exhibuerat, non ita intrasse in animos hominum, qui Iustiniani temp0rei fi in eius orientali imperio vivebant) - -ita omneS reS Veniant in c0nstitutam acti0nem tamquam Si fuiSSet ipsa pecunia constituta. Cum etiam Veteres liecuniae appellatione,innes res Significari definiant et huiusm0di vocabulum otii libris iuris auctorum et in alia antiqua prudentia mani

estissinie inventum Sit. Sic et ea, quae ex ipsa P0manat'um rerum natura et Ja, quae e doct0rum SententiiS et prudentium Scriptis cogno-ῖcimuS, Valde concordare Videntur.

A principio usque ad finem quod pertu StravimuS tem-Ρ0riS - nec omittendum, 110S quidem nunquam de tot0 P0- man0rum imperi0 quaeSixisse, cuius gentes quin in maxime diversis humani civilis lue cultus gradibus versati fuerint, nemo dubitat, Sed de ipsa urbe, umbilico quasi et centro

commercii commeatuSque - VidemuS, dic0, nunquam in Strumentum S0lum qu0 permutationes perficerentur in pecunia SpectaSSe Boman0S, non ficticiam quandam Sed veram aeStimationem in ea quaeSiViSSe, Videmus una cum re nultimaria pecuniarias rati0neS eXcultaS, agriculturam corrUptam, industriam, commercium productivum n0n effloreScen S, uSum commerciumque conVel Sum in pecuniarias negotiati0nes minus pr0ductivas fecundasque, videmus qu0m0d0 R0mani finium pr0ferend0rum cupidine flagrantes, viventeS quaSi de praedis ex alienis gentibus acquisitis vitae virtutem rati0ne pie in fruend0 et Ρ08Sidendo p0nunt, non Operam induStriam pie Sed pecuniam Solani petunt et magni aeStimant. Sic fieri non potuit quin eius rei, ad quam Omnium

animi omnesque rationeS c0nverSae erant, n01 0 ita ampliaretur ut Solum ipsumque valorem oec0nomicum in ea spectarent. Nec 110n id probari videmus eX 00 qu0d d0ctrina prudentium docet de elutione venditi0ne, de preti0, de S0rte, de specificatione, de omnium rerum aeStimatione; rati0DeS-que illas in ipso h0minum serm0ne eXpreSSRS QSSe cogno

Atque talem locum et, ut ita dicam, functionem in Roman0rum vita animiSque habere pecuniam, id proprium est

16쪽

28 ei Singulare st0tius) quam perlustravimus aetatis: onini ais pecunia p0Sita, vita Sterilis aeque ac ipsi nummi, animidi iri, avaritia, induStriae eontemtuS; rerum publicarum Oc-

Medio aevo industriae vi in vitam quasi reducta et ii ea 0mni vitae virtute posita, n0stris ten lioribus illam cum antiqua rationem c0njungere et rec0nciliare eSi lir0- p γSitum.

aequiritur Si ieci sileattolle.

III.

Deu Sche Ceeliseior inung a. 21. Scriptum iueambio acceptum nequit revocari delendo priuSquam

95 g. 1 Dig. de solus. 46. 3. Mutuo sine die dato uelio non praescribitur.

17쪽

l . 6 q. 7 D. quae in fraud. eredit. 42, 8. Sol lliones ante eoncursum ereditorum suetae in aetio

i em Paullatiam non Veniunt.