장음표시 사용
11쪽
praesidii, tuis acerrime dimicantibus expugnasti Biduo post cum instructas legiones ad Tunetuna oppugnandum adduceres, Arriadenus magnitudine copiarum siuarum fidens, tibi obviam exiit tum vero gavisus tibi factam pugnandi potestatem, omnia non modo boni Imperatoris, sed etiam strenui militis ossicia,&munera, praestitisti. Nam milites oratione, ac vocibus, ad proelium incitabas , ipse qua consertissimi hostes erant, fortissime dimicabas. Et cum acriter aliquamdiu pugnatu esset, multa iam hostium millia cecidissent, sustinere diutius ardorem, atque impetum tuorum illi minime potuerunt, ortoque ab equitibus fugae initio, celeriter pedestres etiam copia veris in fugam sunt. Dux autem hostium , qui unetum refugerat, cum te ad murum accedere cum victore exercitu cognovisset, non ausus est, neque urbem defendere, neque in arcem, quamvis siet egregie manu, natura loci munita, confiigere, quippe cum nullo pacto virtuti tuae obsisti posse iudicaret sed frendens, fremensque, tantum regnum tam cito sibi ereptum de manibus fuisse, reliquas omneis evanuisse spes suas, nactus naveis quasdam in litore cum paucis comitibus ex Africa profugit.
O prsclarum , Wipsis etiam undis ac litoribus
itu undum spectaculum, cernere immanissimum illum hostium ducem, qui paulo ante tantis in Africam classibus navigarat, ac iam Italia imminebat, cunctis navibus amissis , de to exercito, erepto, quod occupaverat regno, trepide fugientem Qua
re dispersis ac dissipatis per linitimas regiones hiastibus
12쪽
stibus Tunetum, Marcem pul a m inde praesidio
recepisti, Regnoque ei, cui ademptum fuerat restituto, atque isto cum eo foedere ex Africa deceΩsisti, ut hostes quidem virtutem tuam, secti vero atque amici fidem, moderationem animi, magnitudinemque cognoverint. Nunc demum sentio, quam prave onus sustulerim , Caesar, de tuis rebus gestis cicendi is commemorandi. Qu'd enim tantum flumen orationis, quae tanta dicendi co-Pia , quod tam excellens cinauditum ingenium Potest existere, quo quisquam tantas res gestas, tam illustrem memorabilamque victoriam, satis digne non dicam exornare, sed enarrare possit
Quibus porro honoribus, quibus proemiis, quibus
ornamentis, tua in nos merita, remunerari poterimus, cum ne dicendo quidem illorum magnitudinem consequi valeamus Θ Etenim huic urbi,ac toti Italiae exitium impendebat auctis hostium animis, opibusque novarum accessione provinciarum , capta ab eis oportunissima regione ad inserendas Italiae calamitates. Nam si superioribus annis Mauri paucis myoparonibus omnem fere oram maritimam Italia depopulari soliti erant, adeo ut saepe ad ostia usque Tiberina adnavigarent Vrbemque hanc intercipiendis omnis generis commeatibus
prope obsiderent, quid futurum erat, si Arriadeno illo, classis Turcarum praefecto, in Italiam belli furor, atque impetus, pervasisset quis hoste illo
aut crudelitate immanior, aut avaritia rapacior,
out superbia intolerabilior, aut omnibus stagitiis, sceleribus inquinatior, dici aut cogitari potest:
13쪽
Ecquis umquam tam acriter, tam acerbe cum inimico depugnavit, ut ille iampridem Christianum nomen universam insequitur' Ergo ea peste ex Africa, Caesar, eiecta, a nobis crudelissimas caedes, inauditos cruciatus, exquisita supplicia, teterrimam servitutem, a coniugibus, liberis nefandas libidines, ab Italia, atque adeo ab uia ersit ep. incredibiles calamitates, vel potius occasum, atque interitum, depulisti. Quamobrem tibi vitam, tibi libertatem , tibi coniugum ac liberorum pudicitiam , tibi patriam, tibi fortunas , tibi Remp. tibi
haec, inquam, omnia grato animo acceptum referimus. Iam abductus fuerat in servitutem maximus Christianorum mim crus . Tu ad viginti millia eorum uno die e carcerein vinculis emisi,sti. Itaque quae ipsi per te retinuimus, illi cuncta divino atque immortali tuo beneficio receperunt. Nos tamen hoc tibi obligatiores sumus , quod quae illi amissa recuperarunt, ea cum nobis propter tuam victoriam salvam incolumiadu permans lint, minime nos, ut illi, hostium superosam, crudelitatemque, stibiimus. Iam vero quibus verbis tuam illam novam atque inusitatam liberalitatem ac magnitudinem animi, collaudare possim: qui expulsum resno, alienum atque abhorrentem a
Religione ciuistiana Regem , consecto bello, ac devictis Turcis, in regno suo collocaris in fidei ac
clementiae laude contentus, illi strictum victoriae, mium laborum ac periculorum tuorum cQncesseris. An non tum hostes, non vi armis modo,sed quod multo est magnisi entius etiam animi. altitu'
14쪽
altitudine superasti Illi nim quod suum non
erat, per Hammam iniuriam dolo ac Daudibus occuparant. Tu quae iure victoriae tibi cesserant, re
sisti. Factum istud idem olim fuisse a Pompeio Magno memoriae proditum est, ut Resem Armenia Tigranem esse, ac regnum suum, illi dedentem regnare permitteret. Verum multo admirabilior tua, Caesar, liberalitas fuit Illa enim non a seia tum, sed sibi oblatum regnum accipere non susti nuit, tamen Regem non modo grandi pecunia, sed regni etiam parte multatus est. Tu maximum atque opulentum imprimis regnum, quod retinere ademtum, sed iniustis posscstoribus sudore, persecutis, dumtibus tuis, extortu fuerat, nulla accepista pecunia is sine ulla diminutione condonasti.
qu nova atque inusitata liberalitas cum maximam benignitatis, tum non minorem tibi prudentiae laudem,attulit Rege enim clarissimo in amicitiam abs te, secietatem recepto, utrumque es assecutus , ut munitio posthac ad defendendum Rem p. sis futurus,in omnes , quae Turcis serviunt nationes in adin irationem tuae Iustitiae , liberalitatis, fidei clementiaeque,converteris. Exivo, nimirum intelligent , Quanto meliore concitione libtuo mitissimo iustissimoque imperio , quam sub eorum superbi si una iniustissima dominatione
Uivatur. Porro autem hinc Mauri , inde Turcae
omnia infesta habebant Itali , Sicilis,Sardinis,Hispaniae, litora, maximo Reip. totius incommodo,
quippe cum iam nostris hominibus nusquam tuto uod non Regi abs te a
15쪽
navigare negociandi gratia liceret. Quis enim locus pc hosce annos tam abditus, aut tam munitus suit, quo non illi solus penetrarint, pretedas amerint , homines in servitutem abduxtrint , omnia ferro flammaque,vastarint Tu& ingentem illam hostium assem potitus es , quae tamdiu nostros portus, litora divexerat, depLlsis mari pra donibus, non solum nobis quietem, sed ipsis etiam undis tranquillitatem peperisti. Atque hoc bellum
tam groz, tam atro ames Ormidololum, non penlegatos , sed tuo ipsius ductu, auspiciisque gessisti,
ac sine ullo pene detrimento tui exercitias plus minus quadraginta dierum pacto confecisti. Eant igitur u qui veterum Imperatorum res gestas ita mirantur , ut eas nullo pacto aequari posse contendant. Nimirum res tuae gestae, Caesar, sive advertariorum potentiam,sive diversitatem regionum, sivo multitudinem bellorum , sive conficiendi celerit tem,sive numerum victoriarum,lpectent,cum quolibet antiquorum iure optimo,comparari possunt. Atque ut reliquas tuas victorias silentio praeteream omnibus omnium gentium ac nationum ducibus, Romani duces sine dubio rei militaris gloria praestiterunt. Porro ex eis Scipionum praVipue nomen in laude ac celebritate versatur quorum
alter Carthazinem iamdiu cum populo Rom. duce Annibale belligerantem vicit, alter eam ipsam urbem funditus sustulit. Quis rebus eorum gestis non tuam istam recentem victoriam, Caeser, rare praetulerit Pili uibem tello primo punico afffiictam, eo , quod postea cum mercenariis miliatibus
16쪽
tibus gesserat , exhaustam , domuerunt. Princep tu omnium Romanorum Imperatorum Turcas
opibus atque armis forentissimos devicisti. Illi bellum iam ante ab aliis ducibus affectum, irofligatum, ipsi vix aliquot annis confecerunt Ii ex bello a te ipse illato, paucis non dicam annis , nec
mensibus sed paucis inquam diebus, inssnem ,
memorandam victoriam, retulisti. Illi pro nutus urbis unius gloria inperioq; ceitabant. Tu pro Omnium Christianorum salutes, ac libertate , atque
etiam pro Dei ipsius Religione pugnasti. Postremo Carthaginensium imperium Africa, iam Hispaniae, terminabat. Turcarum Regno cum tota Asia,
AEgyptus, Syria , tum etiam magna pars Europae subiecta est. Quamobrem quis negabit cognomen Africani tanto tibi iustius, quam Scipion bus
laberi, quanto potentiorem, ac validiorem hostem, ireviore temporis pacto, superasti Nec vero indignentur eorum manes te in Societatem venire praeclari cognominis, qtiod tu clatiore multo , millustriore victoria comparasti. Tu vero cognomine isto contentd esto. Turcici cognomen ad id tempus reservato , quo Turcicum bel- Ium confeceris quod ut sticipias, hortatione tu quidem non eges. suis enim nescit te id ipsum bellum iam inde a pueritia in animo agitavisse,nec dies noctesque, ex quo creatus Imperatores, aliud cogitare , quam quemadmodum ab hostium furore, crudelitate, Remp. liberes In quo egregia tua animi pietas , ut sapientia plane extat, atoue eminet, qui proprie Imperatorium munus esse ciu
17쪽
cis, non Ocio, luxuque, languescere, sed credito rum a Deo posulorum saluti , libertatique consi iere, di ex eis rebus laudem in gloriam petere, quae sint cum vera erga Deum pietate,ac Religione
coniunctae. Sed tamen patere breviter commemo rari a me , quid omnes a te non Magitent modo, verum etiam expectent. Etenim existimare debes,
Caesar, post tot , tamque illustres victorias, in te Omniuin oculos Christianorum esse coniectos. In marii nis enim Reip. nostrae calamitatibus Te, hunc Paulum optimum sanctissimumque Pontificem prope demisses esse de caelo arbitrantur, quo
afflictam Remp. erigatis, populos Christianos
turpissimo servitutis iugo oppressos in libertatem vindicetis. Noli , Caesar, per Deum immortalem, noli tantam omnium de te spem atque ea lectationem fallere. Quousque enim patientia nostra hostes abutentur Ouousque terrorem nobis inserent,de se nihil timebuntΘAsiam,& bonam partem Europae, per inertiam superiorum principum occuraiunt, campos, flumina saepe Christianorum sanguine,in caedibus, resecerunt. Religionem n stram , quae quondam universo terrarum orbe vis Guerat, etenim quae ora, quae Regio, qui in terris locus tam loginquus,atque abditus,suerat, ubi non
Christiana Religio coleretur Mus tam immanis Cens in barbara, quae non repudiatis Diis suis falsis, commentitus, veram Iesu Christi, Dei Filij Religionem ascivissetΘynostram inquam Religi .nem c o labem, dedecus, o ignominia Christiani
nominis Angustis Europa finibus incluserunt.
18쪽
Nunquamne amissas provincias repetemus Nunquamne Christianorum mortes, ciniurias, ultum ibimus Nunquam pro aris, pro secris . pro templis, pro Religione arma capiemus toties bello
vexati, tot contumeliis lacessiti nunquam expergiscemur semper hostibus praedae ac ludibrio cri mili sed enim Christianis adhuc, Cisar, non animus, non virtus; sed Dux Imperator,defuit. In te omnia quae in eo requiruntur,qui sit Remp. Oppressam in antiquam dignitatem restitutus , ita abunde adsent, ut diiudicari non possit, utruinis virtute pristantior, an opibus validioc, an authoritate in magnitudine rerum gestarum,clarior que omnia tibi idcirco a Deo tributa sunt, ut cum tibi amplain gloriosi, tum eadem sint Reip. salutaria. Quamobrem tuum istud munus est, Caesar , tum ad existimationem, tum ad dignitatem , tum ad gloriam tuam pertinet eos hostes, a quibus Chri stiana Resp. per tot secula vexata, dilacerata est, tam pio, quam necessario bello persequi , eorum imperium ex imperii Romani naufragiis auctum eXcindere, omnes stiperiorum temporum maculas delere, a miseris Christianis servitutem repellere Neque ego te hortabor, ut imitere maloies tuos
Optimos,in amantissimos Reip. principes Neque Caroli illius Magni bella pro salute, in dignitate. Reip. gesta commemorabo. Neque Gotisredi, Balduini, neque Matthiae fortissimi atque invictis. simi Regis Panoni cxempla proferam. Cum tu
superiores omnes principes, acie rerum gestarum
gloria,& meritorum inRemp. magnitudine supera-
19쪽
ris, ut quem tibi imitandum proponam , clariorem habeam teipse, neminem. Quare teipsum imbtEre oportet, te spectes,tecum ipse certes fac tuas res gestas, eximia in Remp. merita tecum assidue Iecordere, quae OeSeris evanescere omnia, ad nihilum recidere, nisi in tuenda Rep. bello persequendis hostibus, adhibueris aequabilitatem atque constantiam. Sed cum ego te ad inferendum Turcis bellum horter, profecto intelligis pro tua summa prudentia, Caesar,quid faciendum tibi priussit. Antequam enim abs te pia & salutaria sumantur arma enitere atque allabora, ut ab aliis funesta perniciosa ponantur, atque omnes penitus Ollantur morae , quae te ab inlequendis hostibus po9
Praeterit Reip. nostrae clades setis nos iam erudire debuerunt, quantum insit in intestinis disco diis,quinon ipsae modo Remp. lacerant, quod miserum, ductuosum est, sed hostibus quoq; nostras semper seditiones captantibus, illius invadendae o casionem praebent. Quid enim cauis esse putamus, cur cum omni tempore Christiani virtute tellandi gloria Turcis longe praestiterunt, tamen tot nobilissimas piovincias amiserines non eas nobis hostium virtus, neque arma, sed amentia nostra, sed nostrae ipserum discordiae eripuerunt. Olemus amissam Asiam, nostris discordiis amissa est. Ereptam Graeciam , nostris dissensionibus nobis erepta est. Iimperii caput Constantinopolim ab holtibus captam, ipsi intestinis bellis occupati, capiendam illis, diripiendam, tradidimus.
20쪽
Expugnata duo firmissima reip. propugnacula Rho- adhuc calamitates perpessa est Resp.,eas,si recte r tiocinabimur moliris dissidiis ciercinus acceptas. Etenim hostes simula Christianos principes bello inter se videbant implicatos tum gaudio exul tabant, tum demum se optatissimam nactos occasionem putabant infirmissima quamque Reip. partem oppugnandi ex quo eveniebat, ut eam nud tam omni praesidio is frustra implorantem aurilium Christianorum principum, facile, ac nullo negocio, pugnarent. Ita alia victoria semper gradum sibi ad aliam extruentes usque eo imperium sium auxerunt , ut nisi hoc tempore ab intestinis armis dii cedatur, atque omnes discordis controversia pia, salutari pace, componantur iei Rculum sit, ne iam non , ut superioribus fecerunt temporibus. Iemp. paulatim carpant, sed unive sam opprimant Quare per Deum immo; talem,Cssar, pro tua admirabili, Ingulari sapientia, ea remedia excogita, quibus,sublatis inter te, Gallorum Regem dissensionum causis, eoque tecum ingratiam reducto,Remp. miserrimo,& calamitosffino bello,liberes , ut pace inter vos facta , coniunetis exercitibus hostes, qui iam in speculis sunt&huius inter vos impedimentis besti exitum, potius' initium inpectant , primo quoque temporς