장음표시 사용
511쪽
naudio sui Rhenus adlabitur, ubi post salutatum Mosam quasi poenitens, exuto nomine Hasatis appellatur, editus cst in lucem, anno saeculi nostri quarto GUILI-ELMUS CUPIUS , quem modo luci subtractum publice pruvatimque lugemus. Familiam utrinque vetuitam , & honoribus domi gestis, continuaque dignatione claram fuisse cognovimus. Ex qua paternum proavum Consulem Bommetiensem , atque ad pacis transactionem inter Carolum
M. &-Cliviae ducem, qua Burgundicae domus Geli iacum caeteris portio facti, Dei
gatum numerat. Et tanquam provida quaedam fortuna, Ventu.raeque a statis praesaga, id ordinasset, maternum eidem concilio proavum interfuisse aemales loquuntur. Secundum hos pater. nus Avus Henrisus Cup, maternus
floruerunt; hic quidem ex Uuestri ordine ad comitia Patriae conscriptus, eadem continuo fitequentavit, donec uterquc calumniis periculisque Albanorum temporum absterritus, pietatisque dc libertatis amore accensus utriusque Instauratorum se partibus aggregarunt, dc consilia Bomme- ' ρὶ Vid. Gtotius lib. XIII. sub L
liensium, qui inter primos Be,
Constantiam exitumque felicem auctoritate sua prudentiaque sunt moderati. Sed minicus Cup ex uarie Ter--ida situm Teliquit, non fortuna nec virtute maj
bus imparem , Petrum Cupuxorem nactus Elisabetham e P hami a med ex Gerrrude miseras natam, exinde filium auspicatis mis votis CVP4UM nostrum suscepit. Nomen ζmseriti ' dare visuin proavi; forte quod sus, stes avus, quaesennis Diisirrores omen initantis fati religinest,sio non in is nomine, quam inae dere voluerit; nomen , inqu-ὲ maioris Avi placuit propagawGuelmi. Natus est igitur
dixi supra cII 33 c quarto ; pri die Nonar. Julii: inio tempere . duabus tota non dicam Belgi ea; vel hoc speculo, sed orbe, ut ausim dicere, toro, & ab omnis liquitatis memoria celeberrimis in Flandria obsidioni,n certistra tur ; Exitu quidem pari natu gloriaque dispari, Foedera tis Mauritioque ad Hiaspmis atque Spinoli post triennii pertinaciam adhuc apud Menda
512쪽
R ii me sunt potiti, in qua copriis repererunt quod is bertus NEE Mem tot inritis supplicationibus . tam immense sanguinis au
rivie jicbara quaesitum in Ostenda vix tandem sunt adepti ; quando nihil praeter inanem informi. hiis rii mulis aut obliquis speeubus aream . nihil quam aggcres humanis ossibus compactos & cruore maceratos iri teneriint. Gratulen vir CUPIO nostro, quod
meliores mitioresque natalas, quod parentes non ad feritatem & ambitionem , Ita factos, ad mansire. tudinela pietatemque sortitus sit. non armis, non fundendo
anguini liretum , sed humanitatici literis studiorum , quae miliunt mores nec scros esse simini,
addimam ' voluerunt. Est equNdem in hac imperiorum de huma. ni generis confusione, militariqrei scientia ct sortitudo praeesura virtus , animosque ad vulnera, caedes, ferrum flammamque obfirmatos gelere, pro patria & religione magnificum , occumbere et am pulchrum; sed seliciores naulto quis non Areatur eos, qui-
bus procul a tubarum strepitu de horrore Martis, Arti amoeni sit me vacare, divinasque dc humarias res otiose contemplari licet lAd hanc selicitatem ut ingenium Gai eisi sui Parentes amantissimi pararent, omnium primo legitimos proficiendi gradus accurate
seri dos, nec ulla parte egrindiendum aetatis modum existimarim t. Qxitu peltis multb pessima quantopere dilciplinam educatio innis corruperit, ac prope jam perdiderit nostrae , facilius querelisqnam' remediis probabimus. Atque utinam ali uando cogitet juventus , vel quibus in eam potestas, quantam sciti natio moram, quam peremptorium studiis exitium importet. l93 Cupiavi pa-l rentes ne quidem simplici trivialis exerciti is rudimento sitis factum filio crediderunt, 'quin postquam per omnes Bomine iensis Sc laeclasses ultimaque Rectoris a Ga-kη, hominis eruditi, manu ear gie ductus atque exactus esset, . Gunam etiam Balazorum adc-lescentem ablegarent. I. ugdunum, inquam , ex triviali Scholae; nec dubitaris, Ornatissisi Pu-
nes s. tetanus lib. xXV. DI pr. b. sqqq. Erat vero obsidio haee Osrendara velut pubi ex . Maitis Schola, . itidem atque Ur evia hodierna , serae memoranda plorandaque M Germanorum, & Gallorum post oritati. ior vid. oratio Emundi Merillii de tempore in studio Iur Is prorogando,, uun notulis auctam Append ei Repetitionis Institutionum olim adieci.i.
513쪽
vetis , quin more vestro in Academiam ec Auditoria publica intelligam, sed velim aliter opinionem instituatis. Ingenio quidem& prosectu altioris erat capax promotionis GUILIELMUS, sed
de die parentes non laborabant,cbnfisi , tarditate institutionis , fructuque morae, dispendium temporis auunde pensatum iri, praesertim cum indoles filii quam aetas provectior esset, ac Coercen da praecocitas videretur, ne ut
summo solo sparsa semina laetis sed inanibus aristis flavescunt, ita tenelli vis ingenii ante. annos ex hausta, cum maturitate flaccest ret, nec multum secuturis incrementis reservaret. Quapropter
denuo filium in scholam, ec viri doctissimi Dcesbi Lettingit Rectoris disciplinam, dedere non dubitaverunt; Ex ipso limine Auditorii , attendite Iuvenes, ex Con-ipectu Academiae , jam gustu sere percepto Studiosae libertatis, ad quam mirifice alias gestiunt athue pruriunt inexperti. Haec est severa proficiendi lex , hi sunt studiorum gradus, per quos ad excelsam doctrinae arcem eniti &conscendere datur. Non est rogandum , an CUPIUS operae pretium dimissus in Academiam secerit , an illotis , quod aiunt. manibus ab sublimiores Artium
Professores audiendos tractandos que se contulerit; postquam bis rude missus pileoque donatus ex umbra in lucem, e ludo tanquam in forum . non illud Mercurii. sed Minervat atque Musarum prodiit. Nec de eo quidem . dubblandum , quin is, qui tam eme justos discendi ordines per inferiora gymnasia servaverat, aeque lentam solicitamque in dissiciliori institutione normam sit conse cutus. Hunc animum, industriam.
que Juvenis egregie tempus atque fortuna promovit; quando non alias Dida magis virorum insignium delectu per omnes doctrinae professiones quam eo tempore floruit, quo CUPIUS ob
altiorem ingenii cultum auditoria frequentavit. Guberti Disaei inter veteris sapientiae magisto,s , obscurum est nomen , scis Friura renis Burgendicii fama latius & v lidius inclaruit, qui adtemperato
praeceptiones ingenio , aptisque docendi compendiis eb dignationis pervenit, ut, quod neetipsum voluisse, nedum sperasse Credo, notabili antiquorum honori sit adae' quatus, cum iam publicis per Α- cademias lectionibus doctorum que commentariis dignus habe tur. Tantis viris, ut sciamus
514쪽
operam, quamque non frustra eos sectatus sit, argumento haut opus ethalio, quam quod morali postea philosophiae in Hardemiceno Gymnasio I 2 docendae publice eit admotus, atque suffecit. Sed literas humaniorum duo praecipue viri, toto saeculo dc orbe maximi, Lugduni tunc propaga
hic non dispar Burgendisiano institutum sig) ad eas Artes transtulit, quae Litcraturae dc Huma, nita ' appellatione noscuntur, ut hoc genus doctrinarum, quα per omnem vetustaris scripturam d sesusae , ac penitus immersae sunt, etiam terminis, si posset, circum. scriberet ue ne Studiosi harum rerum , qui nunquam vident quid discendum habeant, confusionem verterent in desperationem ἰ neve
has artes omni fine modoque ca-Iere , mortalique ingenio impe
netrabiles di inaccessas putarent et
tum Ver0, ut ne vaga tantum &infinita lectione,Generosi Juvenes, sic merito, qui haec student, appellantur, ) memoriam implerent;
led, ut auditores aliarum artium,
certis quoque regulis, universi iaque praeceptis, rectitudinem judicii formarent firmarent que , ne nullis innixa fundamentis variarum rerum notitia diffueret, suaque semet ipsam intentione frustratetur. De misso I tacero omnino quam pauca dicem pra. stat, ne laus hominis omni laude maior minutiis laudum infracta videatur. Nee id quidem persequemur , Quam recte prudenterque CUPIUS consul Merit, quod horum Auditoriis in serum obis eundis se dederit, nec ante adJuri rudentiam animum applicueriti quam H storiam , Eloquentiam,
Omnesqtie eruditas an Cenitates
praecepisset. Meministis, Orna
si 13 In AeademIam post annos converso, anno i M'. quamquε ab anno 36rri ex publico deereto ruinae proximam, auctore Wilhelmo ita. Rege, Ordines instau. tarunt anno tDa.Vid. Recessiis provincialeadd. annis in Volumine maritomin Gebiae. si in Editis in usum Scholarum, e deereto Ordinum Hollandiae, tui RH---tis, cum linguarum Graecae & Latinae , tum Rhetorices dc Oratoriae , suae nee hodse utilitatis laude frustrandis. Ecquis vero in Critieis maiorem Heinfo; in Grammati eis, id est, omni literatura, alium reperiat Ii Sol em tamen hunc nemo sanus parem, Ac nisi.furiosus superiorem dieet. Nota Grotium inter de Danielem simultas,' a synodo in primis Dordracena usque. Non aequum magis Cunaeo eum Collega, ut solet, commercium. Vid. Epissota kari, XXVIII. p. 48. Epistola CXVIII. p. I a. ed. Burm. Lites eum Balaaco enarrat Menagiva in Ana, tom. L p. 26.
515쪽
thymi Poem , cum pro ConCi ne Inaugmalii Is necessitatem conjungendi utriusque studii argumento Hiitoriae luridicae continuo atque diffuso probavimus, nec dubitabitis , quin etiamnum requiratur in Jureconsulti supellectile, quod ab omni antiquitate
illis ratio & usus adesse oportere approbavit. Caeterum, quae tum dicta sunt repetere nihil attinet.
Sed Didae Iuris scientiam CVPIUS docentes audivit, doctis.
simos Celebres Viros, Euerar dum Bronchos . Cornelium Set .misarg , Pisaunem Uuderhusum , Nicolaum Diaelium, Petrum denique Gnaeum, omnes quidem singulosquc laudibus suis Conspicuos, sed primum ac novissimum scri
piis famaque notiores. Brancis korstius praecrpuis Legum Cominmissionibus , dc controversiarum momentis in compendium redactis , operam satis cκpromptam Juventuti ad velitationes cathedrarias imp endit 3 quique hoc genere scriptionis disibluto, &pene dixeram , quaestionario de Iectantiu , iis exempli auctorita
mani notitiae omnigenam humanitatis doctiinam, de quod rarum in i Cio, ac pene supervacuum , Hebraicae antiquitatis , saeraeque literaturae scientiam, ut Cum peritissimis comparari posta, adjunxerat. I 6 Horum ductu prae
exercuit , ut consuetudinein suam ordinis graduumque' servandorum Constanter retin ret, neC tamen vulgata Studentium exempla , viamque tritam ustiuequaque insisteret. quidem a Caesareo Institutionum manuali faciendum non bat, sed eum in earum tractatione duo sint extrema consilii, unus'
quod ipse Iustinianus , alterutri Sod mos receptus commendat ; UPIUS medio tutissimum it rum se speravit. Nam cura Caesar vix ultra semestre spati
institutionibus immorari praeclupiat, vulgus proram quasi ac puppim studiorum in his colloc re videatur 3 Cupius neque nimis eoartari se passus est , me omnesium labores hic ordiri atque consumere
516쪽
Mmerea voluit. Primo levi pissimplici via compendiariam Juris' scientiam ex Posii nil lisello
comparavit, quasi per transennam adyta justitia: spectans, neque mox intiniis se penetralibus ingessit, sed contentus in vestibulum lamitti, usisutisnum auditorio se continuit, quarum CX- acta cognitione ut certissimo sundamen o univςrsam disciplinam niti arbitrabatur. Proinde semel eas iterumque sed plenius repet bat, ux causas ubique & ratio. nes, ipsiosque legum sontes, cκ quibus derivatae institutiones, indagaret , quibus initio eXplorandis 'persedendum judicaver t.
ediscendis Repularum Juris, di de borum. Signiscaιi e libris , quod multi perperam novis Justi.
niancis: ι ent,ὶquia ex diversissimis rerum capitibus praecisi textus , quaesitaque brevitate obscuri ignaris terminorum Artis Pr Epostere obtruduntur , sed in progressu diicendi eximio cumhum applicari possunt. 18 ,hancto diligenter, minus tamen
erosequam mos est qqorundam vesidoque satis fundamento , ne-
quaquam se iselutum putabat squod su viter militi somniant; sed
inchoato tantum labore, quasi ad exstruendum educendumque a solo i*dificium ex integro se comparabat. Faulctas igitur adiit. hoc est Oceanum Iuris in travi , non ut plenis statim velis medio se profundo committeret, verum ut istent qui ad ignota maria devehuntur, primum littora legit, priusquam se daret in altum; hoc, inquam, primo dedit opu-r3m , ut cujusque tituli sententiam, x sum , ac fundamenta rerum , quae minus clissiciles haberent explicatus, perciperet m moriaeque mandaret. Quod ra- petitis lectionibus non modo fi mare non piguit . sed di semper
plus ultra tendens tunc maxime
.lvendis perplexis, conciliandis
contrariis, penetrandis obscuris.& omnibus exquisitis intentus
mnia subigere ingenio dc JCtum perficere latagebat. Si quis expectet quam mox Codicem dc Navellas peculiari post Pasiactas studio CUPIUM ltissitasse res ram si is sciat neque id factum,
nec necessarium videri, cum absque doctrinae damno eximi
18ὶ mod maximi viri, Petrus Faber ει De. Goth redus, ad fit. de Reg. Juitem D. Geddaeus post Alciat*m, Fqme tum, Brechaeum , .d tit. de Vesb. smi . data opera in errant . Et egregia sunt, quae Jae. Labilius in Usu Insiis Iut hae de re commentatua est, cap. II. 3.
517쪽
que temporis compendio repetitae Pandectarum ieetioni praecipua sequentium librorum capita facile jungantur. De methodica nimirum & titulari, sc, doctrina thntimus, ad quam veteres Au-
, ctores Pandeotarum s r 9 videntur esse aptiores; alioquio legendos quam maxime & perdiscendos Conititutionum libros , dubitare nefas erat , sed in Pandectis quasi Theoriam, praxeos similitudinem quandam in Codice, tradi existimamus. In his quanquam ingenio excitatissimo , diligentiaque
memorabili privatim C LI se i U Sutebatur, semper tamen proprias curas viva Professorum voce gubernavit quando , qui semet docere, j ipsi studia sua regere vellent
vix unquam ad frugem pervenire , ω res quibus nulli Iaerant, semper habuisse malas Praeceptores animarieterierat. Ipsi dc a publicis praelectionibus abesse erat religio, at- ue operam assiduo dabat, ut in omellicis Prosesiorum Collegiis audiendo, rogitando, respondendo, disputandoque se cum aequalibus exerceret. Nam di hoc ad
cissimum sentiebat, dc quae in publicum Doctores proferrent m gis praecipua & elaborata depro. hendebat; ut adeo multos vestrum, Praestanti mi Puvenes , ve hementer falli oporteat, qui vel publicis contenti collegia aspernantur, vel his ita se dedunt; iut Academicas praelectiones, quasi ad pompam magis, quam ad utilitatem fructumque Comparatas, adire magno suo damno grave
tur. Seu C U PI U S publice prisvatimque partibus suis praeclare defunctus,' animum ad supremos tandem honores adjecit , quos magna meriti sui fama, omniumque applausu in eadem Lagdunens Academia , ore diem QxvI., LFGr. anno saeculi XXur. aetatis secundo & vicesimo impetravit.
Equidem, si quam difficile d cendi nurnus 2M & quam arduum mctoris nomen est, tam gra- censeamus onus iis impositum', qui hoc titulo salutatatur, qu tusquisque eorum, quos torquis& annulus' honorat, reperietur,
qtii re ipsa Doctorem exhibeat, dc meriti valore dignitatis profes- compendium proficiendidiem - i sioni respondeat ξ At C Upl Doctor
1M AIta vero mens Boiioniensibus, Codicem una eum Pandectit, eum publiee praelegentibus, tum commentis suis illustrantibus. Vid. Guido Pancirolus, d. claris 1 L. Interpretibus , lib. II. ea'. o. seqq, sto, Peeuliari hoe ipsum oratione ouendit vir AINL Eri. Otto, de arduo a --
518쪽
Doctor ppellari non sustinuit,
priuiquam .ec sua, quae saepe blanditur , & aliorum opinione do. Ehoralem fiduciam comparasset. Quapropter etsi adolescentiae anis nos ix dum excesserat, ossicium tamen docendi non ambitiose petere , sed praestare cum gloria. instituit. Hai dubie enim multo majus suit, desiderio dc flagitati ne juventutis, quae adulari nescit, ab ipso Professorum ordine, rigidis in sua re doctrinae aestimatoribus, quam favore Magnatum ad profitendi honorem extolli. Quanquam igitur in foro nomen profesius, auxisset non tam numerum quam dignitatem Advocatorum, Studiosi tamen clientes, rusticos atque cives praevenerunt, eum
que concursu facto ad aperiendum quasi ludum, copiamque institutionisiluae faciendam Compulerunt. Macte generoso CUPIproposito, qui spreto genere vitae, quod ambitionem dc lucri spem praeserebat ampliorem, Scholasti- Cum, quo quidem honestius di innocentius nullum, sed apparatuta splendore minus speciosum praetulisti Dedit tibi luculentum hujus consilii fortuna fructum, ut quod Consul Romanus 2 I inamico suo
ni C. Plinius minor, lib. II. Diss. mini, suo. ad Orat. X. p. rης. not i lira, Vid. Buchanantia lib. XVII. ad a
sexagesimum annum excesseras,ad. huc Scholasticus tantum morereris.
Placeat sibi quantum profana plebs volet, cum Artium Prolatares velut convitii cause Scholiasticos vocitare gaudent, quando Consul idem non modo nihil sincerius, sed nec selicius, nec gloriosus quicquam Scholastica dignitate censet, istos
vero Contemptores pulchris saxe rum nominibus ornat. Non mithac populari inflatus arrogantia, vir summae Nobilitatis Potannes Gordonius,Strenuissimus vigilum in Caltris Arati cis Praefectus, quem de matrimonio CUPIUS stabilem meditatus vitam, compellavit. Editus erat ex vetustissimo in Scotia Gordoniorum,de HuniiDorum familiis, de quorum stirpe rebus. que gestis annales Gentis copio memorant; argumentoque potentiae esse potest, quod ante CLIPH, natales vix quiaraginta annis . Gordonii, principe familiae Geor. 'gis Sutheriandiae Comite , cum mnti is scedere ac, ut videtur, assinitate conjunctis adversus Pro. regem Pacobum Mo=amae Comi tem bellum civile suo nomine administraverint. 22 Ex his Aseriander Gordonius Legioni Scoticae
519쪽
us Pi*ceptorii . nostri , honori causa citamus. tunc Trajectis meai vocato est surrogatus. Non immerito prudentiores, Us qMLeges Almae Nostrae principiunt, ne quis temere ad profitendi h noum admittatur, ni. qui. P blicis primum documentis , dc
Meetat artem, dc valere ad dotcendum probaverit. Q iuri negligitur, ii. aliquando evanuis temeritatςm absiluit; at non moseram poenitentiam cum public nec n rabili tatrimento aps si eat. De CUPIO Larismo non metuebant, ne qvi privat' frequentia discipulorum ruerat ,.jam publica .subnim autor te Prosenes obsolasten: Quam abunde expetisioneina ε
Matthaei Leidam postea voeati pater, primus in Illustri Atllenaeo , & mox an cademia Traiectina , Avitecetar; cuius & vitae, &gentia, & meritorum prae pva in Traiecto Erurito reeenset Amplissimua Senator urbanus Caspar Burmannus, si in Quam & antea mvis notar aera . Sωψolatius, in eodem Athenaeo, alma eum Iure prAessus fuerat, ipsumet memorAnte in Qr inaug. Ao. a Maa. Dig lati nibus eiusdem ad iustitutionea subiecta. invidenaum vero elagium est, quoi stu*Bae vii discipulum , & Cinaei elientem, si erus noster exornavit, Eun. stom. I. a. de in . testam. De apostasia denique nostratis , & in aula Du Morpiensi novo Consiturii munere, videns notu Cl. Burmanno CXL γ io. ubi e Miseellaneis Leibnitianis error eximisur et Mei. rquam Sutholdua nunquam o it, p
GordonMm, thori vitaeque sociam CVPlUS cupivit ac inpetrevit; conscio satis ParenIe. majorum suorum imagines assinitate Schosiastica minime dehonellat una iri , nec ullum esse tam illustrem so
augeat liteimum glotiose notitia. yἰos illam, omnibus quae matron m ornare possem, vinutibus eminentem, piam, se talam , modestam , viri, quod ipse expertus, amantissimam, rerumque suarum contentissime satagentem cognovimus. Lugduni
cum ea vitam, usque ad annum seculi AxxIv. egit , quo ab am
plissimis Gymnasii Velavisi Gar toribus in publicam Iuris Prosese mar viro Celeberrimo Autom
520쪽
nibus illustrandam commiserunt ;ut Auditores suos non tantum leges, vel nudum earum corticem, sed nucleum ipsum dc radicem, hoc est, causas rationesque doceret, ac ita non modo corpus, sed
de animam Juris sibi propositam
intelligerent. Sane Getris suis atque vicinis quantopere fatis.erit, clarius ροtere non potuit, quam cum publicis literis eum pridem ad nos delatum honoriscis conditionibus postea revocarunr. Ι' Ceres enim per-' cepta viri fama meritorum, cum hic mortalitatem Martinus L
Meta, Frisus, & Juris Ordinarius Proseor explevisset, neminem ante' CUPIUM qui succederet
moriae Wi en actio , qui Clarissimo Viro Hemrio Rhala perinde so successerat, conjunXerunt, inauguratione a. d. XI. GL Mart. auspicatissime celebrata. as Non potor η--μri , tum eam per Friliam ingeniorum sum penuriam, si tertio mox ὸ Sureia Iuris Dinora
vocato 26ὶ nullus papalarium ἰ quod is fundata Academia non contuerat; urisprudentiam doceret. Tametsenim plus quam fateri , nedum ex- olvere misimus, magnis viris Exteris haec Academia debea: , nun-qusm tamen Iuridicie Facultati Omnino ita defuerant , raos Patriae' ducere auderet, quique pariter DAtem eam Exteris , profitendi partibvssi errat,WAcademi plen dorem tuerentur. Henricus Sch tanus, Julius a Belma, Marcus a Lyklama, Timaeus Faber, Nector Bouricius, Bernardus Scholanus, ηequaquam paenitenda nomina, Frisii omnes scriniis famaque incolhomines, tam Iuum qaeam Academiae nomen gloriose propagarant. 27 Causa tam enormis hoc tempore δε- liquii mu fuit alia suos alloquor Frisii adolescentes ae ea quam modo abominabar, improspera studiorum festinatio, δεν quam accidis, ut qui commeatum ab Academiapetunt, ad docendum nee peritia nec amisirinei , mox foro mancipati, castinque Academico destituti, paulo post ad