Congressus ac celeberrimi conuentus Caesaris Max. et trium regum Hungariae, Boemiae, et Poloniae. In Vienna Panoniae, mense Iulio. Anno 1515 facti, breuis ac uerissima descriptio Ioannes Cuspinianus

2쪽

Iacobo Dissitim creat se mala insi

liarii Thretati rario. Oaimes Cuspitii anus Praefectus Viemaen. Delicitatena,ac .S. P. D. Emini inter philosophos magna esse altercatio irem. An conueniat licuiuere, ut nemo te uixisseisiactat,ut ille dixit, crede mihi, bene qui latuit, bene uixit.Et illi potissimu qui caeteris uolui es e religiores hoc suadent, quasi sic uideans humana coiseremnere gloria cum ipsi sint ambiciosissimi & gloriae aut dissimi. Hi qui etia libellos de cotemncnda gloria scripse runt,cum suu nonae yponunt,nuquid ipsi gloria affectate Nempe hoc sudamus ob hoc laboramus, ob hoc mille pe ricula & in mari & in terra subimus,ut quasi merces labora gloria nos sequas.Cur igitur arbitrant illi sic esse uiuenduut nemo nos uix esse sciiciat, quasi omnia debeat ignora tia & tenebris occultari, cum nihil magis exoptet homo Q scientiam,&natura scire des, deret,& animi etia nobilior pars si lux ac lunae , qua doquide plane olbus insita est piditas cognoscedi no modo mundana, sed & q supra nos sunt,ac quae uix capere intellectualostro possumus. Sed ex plebe nemo est tam excors qui no uelit alioxu regno cas, Ptiinciarum no libeter indagare.&ritus & mores & res gestas si habere copiam possit. Ob id cu Plutarcho scircio, homine nihil olum aeque refugere, ac ignorantia & tenebras ait ideo no esse uiuendit,ut nemo nos uixisse lanciat. Sed ita potius uiuere, ut aliquo monimento si fieri potcssi nos uixisse testemur hic post se Iiberos hic libros relinquit.hic praedia,hic possessiones hic aedificia hic bona sima. Omes Donu nomen conenati post nos relinquaere, alioquin uita nostia mors potius est.Ego ita pro uirili semper et ora ui ut me uixisse testarer.quibusda monimetis,quae extant. Nec passus sum etia illud ignorari quod hic nobiscum iani actum est,quod certo scio. Multi holes utriust sexus Iibe ter etiam in remotissimis regionibus uehemetissime optabant. Otiis enim bono ingenio praeditus nollet scire, quomodo ille celcberrimus Regum coituentus inchoatus

3쪽

cpersectus esset,&quo pacto mutuo sese amplexi essent, ct emetissimi illi principes,qui sede facie prius non no

uerant,etsi sanguinis uinculo prius erat astricti. Licet, aut tu mi Iacobe tanu Cosiliarius Caesaris.no inter postremos numeradus affueris,& oculata fide osa intellexeris. Tn aliquado ea quae ficiliora simie memoria labunt, quae Iibeter in senectute l.

relegimus. Amore tui omnia collegi, quae l. & uidi,& quibus interfui. mini em an nis, ut scis, uoluo hoc saxum , quibus . uigeses & quater in Hungaria Ora ri tortui, at haec negocia tractaui. PQ, igis potui re uerissimae tor , simpliciter in sine turgida . . Horatione pscripsi. Qui

quid id est boni co

4쪽

Uianum Ioauis tapiniam presecti

Aesar MAXIMILIANVS ut est ingenio sitigillari, ac prope diuino anio uolues nihil essepclarius bono principi .uyuincias®na sua, solido aliquo robore stabilire. in oes orbis angulos, oculos suos coiecit. I Et nobilissimu quel regem assinitate sibi devinxit,ut inde pii inciis suis perpetua re linqueret quiete. Sic filium PHILippii in Hispania mittens Regem Aragonu sibi piunxit.Cum aut diuus ille PHILip pus numerosam post se prole relinqret,noluit Caesar qua cuni amittere occasione,Ex quattuor filiabus quae secuisa est post LEonora cui nonae ISabellar regi despolauit Daciae . sed hoc aliquato post. Heptetrione Caesar in Oriente migrauit ut scine eius undequam coalesceret uidit pietissimuHungariae 5c Boemiae RegemVLAdissa una nobilissimis linberis a Deo optimo maximo donatii. LVDouico & ANnae Mox animo coccpit illosi sibi deuincire.Austriael puinetinas inferiorcs robustissimo muro circuuallare , LUDOuico Hungariae &Boemiae Regi,tertiam neptem MARIAM in uxorc & ANNAM unu ex nepotibus aut CAROlunmutFERDInandu in maritum dare cogitauit,ut prouincae illaeptiguae ®na,mutuis uiribus robustiores esset pira ini petum Turcopi,& quorumnoe hostium.Id cosilio & opera. tuc MAThci epi Gurcen.hodie uero Cardinalis,qui & ex tremam manu huic operi imposuit. Et Ioannis Varadicia. episcopi professi ordinis.LFrancisci,primum inchoatu est. 1ccesserui de hinc plaerio oratores,quos Caesar aliquot hic annis in Hungaria misit qui iter caetera negocia matrimo nia haec dupIicia simul sollicitarui.lanus Mraxit miles bis ctus arcis Drosndoris,Comes Leonardus de Hag.Voluat

5쪽

ptimis Orator Iuit in IIungaria,Cuspinian' sisectus Sena 'tus Viennen.qui uulgo An baldus dicis, posticino & Lau

rentius Saurer uicediis Austriae Orator cu caeteris luit. C interim Caesar licet grauistina a bella gereret, & an ius iasere octo supbia Veneto in castigaret, nulla occasione omittens,ut suu Qrtiteras finem cocepta iamdudu matrimonia

Ex Flandria in Austria misticharissima suam nepte M Aria sponsam LUDO uici Regis,quae Viennam appulit. xii. die

Iunii. Aivio.M.D.XIIII. honorificetissime excepta, no tam

a Ciero u uniuerso populo Uiennesi, & deducta ad arccna Viennensem ubi hodie adhuc habitat. Prius ut Caesar in Austria descederat aso puentedi Regε, HugariaeVLAdisau,& tractadi no tam de liberos p munia' - matrimoniis, i de caeteris suaμ puincia ,& regno' neces statibus. Sed insperato erupit,quaeda incondita Rustico pemultitudo quae Cruciatose appellabas proximis etsi ante in sibus Cardinalis Strigonien. Le tus a pncias, Cruciata detulerat in Hungaria cu plenissimis indulgetiis,e qua re, unde subsulsiu sperabat crudelisimu uenenum Ortum est. Nam longe late 3 desaeuit in Hugaria haec crudelissima pe stis,& omi pestiletia saeuior in utrum sexu indisaiminatim venenu iniicies rapiebans liberi ex matru sinu bus,trunca hans ut serae. Rabiiciebans. Stupra bans passim uirgies,&matronae,in parentu ac marito' cospectu. Sacra .pphana

hantur spoliabans repta uitates,oppida,arces,uillae, euastabant k incedio corruebat deni nihil tam sanctu quod ab iis Cruciatis no defoedares. Hoμ dux Georgius quidam Ceculus gentis nonae est, Ceculli em prope Ttranssiluania habitat Asciuit hic sibi Comite Laurentiu presbyterii, qui crudelitate oes superauit.Erat etia ex ducibus quidam Mischael monach Lita haec pesitis nullii ordine intactu reliquit Ex minoribus ducibus multi erat,quo nomia scriberc est sustuacanesi,Ηii quoscunt nobiles apphenderatar,palis a Dfixcrunt,mulieres ac liberos eiecerut,prius tame stii pratis hona surripuertit.Erat animus illo se uniuersam delere no

bilitate. Et in toto regno,qJ qttitor de dece habet Epales sedes una solam relimre.Scribi Do potest qua crudelitate os sunt,hoc satis sit iudicii, coena auxilio diuino rabies haec extincta foret Muctu I iuris comitis Zepusien. Veluodc

6쪽

Wissiluaniae,qui dure illo e nouo quoda tor Eri genere 'a suis dentibus laniari iussit, & hinc decolari. Et de mense Nouebri illius anni facta esset Regnicolauer,in Buda cogre satio,pama Iigua Rachusin apeellas, hic publicae narrata est.Hoc tumultu Ru'wμ qui uix quadrimestris erat, desuderata esse in Hugarib,utriust sexus,septuaginta milia hominum,in quibus quadringeti fuerunt nobiles. CQuod saeculu mihi narrabit,simile facili' Quis unu taIta aut legit,aut audiuit,sed longe maiora sunt, qua quae stria hunt. Multa eni ob pudorem scribere nemo audet. C Fuit in ista pgregatione siue conuentu,nomine Caeseris Orator Cuspinianus,nomie Regis Poloniae.Cristophorus lichidio uicetki.Et cum illic etiade pcordia Caesaris & Regis Poloniae,inter caetera negocia ageres,uisum est Oratorib' disteretias illas facile no posse coplanare.nisi simul coirent Caesar,& uteri rex Hungariae & Poloniae,statres.Nam Caesar iam a rege Hungariae pro suo fratre rogatus,indulserat

tiar in eu foecerat,&ipna arbitrii & mediatore differetiauclegerat,pro seda dis discordiis quae inter illos erat. CRemimus est ital Cuspinianus a Buda ad Caesare,qui tarn pote ceni, Inspructi, uulgo dicis morabas, ut Caesarem

sollicitaret,pro couentu tam sancto horum regii, qui Iroia

modo utilis suis regnis & puintiis,sed etia hostibus pluri

naum mrmidolosus futurus erat. 'C Caesar tum pluribus occupatus,venire ad finem Februarit,in Posolitu ut deliberatu erat no potuit e tum propter

Helvetioμ formidabile inconstantia , tum opter subita de insperata morte regis Fraciae LMoulo. qui prima Ianuarii

Parisiis anno decimoquinto expirauit. Tum etia propter Corolum Archiduce Austriar ac Burgudiae nepote que exaunis tutelae caesar emacipauerat.Aliis quom multis de causis Caesar nequibat,quod uteri Reκ petebat. adimplere. C Dcaeuit ital Caesar,Reuerendissima in Christo d.Ma theu.S.Angeli ordinale Gurceii. &coadiutore Saltethur

gen.mittere,qui cum pleno madato cum utroo Rine ola agenda perageret Stractaret.

C Praemimus est ita 3 Cuspinianus Buda,u haec regi remi ctiaret.Et ut dies couentus in diem diticina quadragesimae qua in ccclesia Ryana cantasActare hierusale didrima

7쪽

placuere omIa regi Hungariae, qui ilico nutacisi expediusticiaco uia uersus ut haec statri Regi Poloniae rescrrct.Ne in res tam sancta ullius fraude interciperetur.D. Ladis laus de Sterlaberg Cancellarius Boemiae,iter arripuit, & rege eduxit*ersuasito ut nullis liis incoeptu iter desereret , sed ad Poloniu u ptinuaret,expectareti s atris regis, & Caesa

ris aduentum. . 'CNarrauit mihi Georgius Thuris,uir spectatae fidei &'in rcgritatis, haud ptemniam Regis Hungariae Camerarius. uaontiu Egressuro regi Poloniae fruiuia quinta Martii deseruit Mathia Mecho uita saligulare ta in mededo u in ygnosti cado magnae cruditiois uim annii ctiasseiipin net uisuru Caesare,neo expeditursi quippiam, Q s cum mirare Rex,ut est animi incocussi & firmi. Con stantissime perseuerauit in pposto. Eundu inquit est,mi

deus & fortuna uocat promisi,promissum ratum seruabo. nemo me a yposito alienabit. Videbo Caesare, si deus uo iri & fratre conuenia.Nihilominus interim per quosda se cretiores madat,ut diligctius ab eodem Doctore inquirat. serio ne an ioco locul' filerat.Asserit ide Mechouita,Rogono uisuru Caesare mi expectate uesit Iuniu.Et ante kstum diui Ioanis baptistae,Caelare orno no uisuru. Cu Rex se re Aturii in mesibus duobus ad sumnasi speraret. Exivit igie rex bonis auibus,& cum tam loga mora traheres,saepe illi us doctoris memoria subiit.Hoc idem Mochoti ita Andreae 'Κostilitetki.thesauratio pcrscripsit.Regem scilicet suu . uix Caesare ante lastum 'exii uisurii, quod R eiienit,ut paulo post isibemus, Decimosexto enim Iulii.hoc est in csto Alexit mutuo sese uiderunt. C Uigesima igis tertia Febritarit,anno pnti.M. D.XV. Re 'uerendissimus dias Cardinalis Gurceia. applicuit Uienam, Q honorifice ab uniuersa nobilitate. lebet Viennesi suta ceptus:parui quiestens,genio indulsit ad tridusi, Tum ad noua ciuitatE ysectusAbnuentu prouincialiu indixit ilissu

Caesaris.Interea ut sui ad uetus certior rcddorf,Rex Him gari ae,mittit.d. Cardinalis DoctorεVitum de Furst Budam ut Regem excitaret ad Polantu:locu couentus designatii.

Nani quida ex nobilioribus refragabans.ex quo Caesar nouenstet,sicilius posse Buda puenirci rege Poloniae de Cra

8쪽

. Iaium lienturum a misit.Cotinuato igis itinerer firmatus iam animo Rex Poloniae Cracouiam deserit,& Possinium , uersus pergit. AEC Cardinalis interim Curcen.puocatis Austriae,Stiriae,C - . rit1thiae,Cariat bae uincialidus es sibi a Caesare comitae astrennue cxcquit,liapficere ho potuit Audies Rege Hu gariae.xviii.Martii Posoniti uenisse crebris nuciis diu no ctum singula indagat ut est diligetissimus, nullam uoluit

occasionem amittere.

C Tum. xxii.Martii,ne ulla re indiligetiae culpares . mittit Oratores ad Rege Hugariae Potniu, qui se suas offerret& aduetus sui diem exquireret.Dnos Marquardu de Steri praepositu Bamburgeid.Ianu Mraxit de Nascau milite.Cus pinianu Doctore.Vol angu Hemerte seaetariu Caesaris. Hii iussa exequuti per nuctios singula d.Cardinali adaperiunt,& eideria in Hamburgo xxvii.Martii occurrunt,de sui gulis ipsum certiore facietes,quaecuo uiderint aut intelle Xerint. Nam ante. xxiiii.scilicet die sabbato illi' dilicae qua

canis in Ecclesia. Iudica me diae Rex P loniae SIGISmudus cum celeberrima pompa ingrestus si Postari u que ex Ne uania iis 3 pduxerit iscopus quini ecclesien,Georgius. t& Georgius Marchio Brandeburgen.iussu regis Hugariae. Ipse aut rex HugariaeULAdinaus in curru ei cu filio LVdo uico occurrcbat, sequentibus ipsos Epis Colocen Vacicia. Bosaen.Sirmien.& univcrsa eius nobilitate quae ornatisti me more patrio erat instructa. In capo ubi uidit statre.aci uentante,iussit se ex curru in terra ponere in sella,que Rex Poloniae staternae amplexus. .puocauit in Iachrymas. Rex

LVD uicus mirae indolis,patruit exosculatus benignissie excoepit.Repositus in curru senior Rex. Filius L ovicusequii ascedit,& in latere sinistio cu patruo urbe igressus est magno cu fastu,pcedentibus innueris eqtibus nobilibus & currib',Ducebat aut rex Poloniae plus mille qungetos eq- tes,& partim more Hungaropi quos Husserones appellat, uestiebantipartim habitu Alcmanico ornati erat, sed erat' praeter Polonos Rutem Pruleni Moso, Turci captiui, &Tartari in suo ec

-- equitatu,cu multis tibici u5V qui tu das anuplas sonoras,& a nostris multum dissonas no sine horrore

9쪽

stridεtes, ut in immo aestu solet uespe, crabrones infla

bant.Erat & Turcus quida cu tibia qui nobis inaudita har,

monia & auribus nostris inaccepta cedebai,cu puero tym panum ambabus uioleter manibus percutiete. Sed & no

strates habuit tubicines qui belle sonabat,& nosti a musica

reserebant.

C Erat secu magna nobilitas.qui partim in equis anteibat deaurati,& torquibus aureis redimiti partim pedibus istincingebat equo insidente &ueste purpurea amictu. Uetuo. da Ualachiae. d.Nicolaus Vim palatinus Sandona trien. Ni colaus palatinus Vitaen. Palatinus Libiten Andreas. Cansecellarius Schidio uiczki.Nicolaus palatinus Maricburgesis. Thesaurarius Andreas Costilicet hi. D. Lucas capitaneus Po loniae.diis Raphael Et multi alii insignes & uiri egregii uintriusi ordinis. Comitabatis uero illii tres episcopi Mathseas Vlassista ui . trui resu Alberti Alexandri R Sigismii di olim Cacellarius. Ioanes Pomanien . & Petrus Premissien. xum Praepositis Seaetariis & aliis praelatis. C Durabat hic ingressus ab octaua uso ad prima hora, na summo mane ingrediebane currus, qui scrutis misse pene. χuingenis quibusqndo quattuor nivei equi, qua do nigri,quin rubet.quandos alterius coloris. Nunc sextia uncocto in eodem curru veheban .inmixte erat de bigae, licet

paucae eranti

Vigesima octava Martii Cardinalis Curceia. ex Hambur go soluit naui,& uenit Polantu hora circito nona. Cui Ois

multitudo obuia egressa ripa Danubii ita adimpleuit, ut eques uix subsistere posset.Incessit ipse in habitu Cardina lium.que Archiepus Colocen. Cregorius comes de Frage Panibus regni Hugariae Cancellarius. In latere rcgis LVdonici obuia Cardinali note patris & patrui missi,benigna de pulchra orato e suscepit. Ipse uero Cardinalis humanissimexespodit.Aderat hic utriuis Regis pceres de psiliarii. Epi deiiobiles.ac summo in honore ipsum d honorificentissime' ais, ad hospiciusduxerui cu ingeti tubant sonitu ac plausu C Sequeti die hoc est.xxix.Martii, ingressus est urbe reue rendissimus Cardinalis Strigonieli.Thomas legatus de laterermi &d.Cardinalis Gurcen. cum ossit curia sua ducta

vat aut electa nobilitate Austria di Suriae & utriuis regis

10쪽

s occurrebat. se sexIGεtos habuit equos demptis currib , magiaae utidit factae sunt cerimoniae cquadoquidεroaior pars ois aetatis hunaanae, in iis conteri occurrebat

A clerus cum pueris &reliquiae sanctose deserebane obuia

ranu metropolitano.Q Prima Aprilis,quae erat solenis illa dies Palmarii, oibus

Christiatiis uenerada.Cardinalis Strigonien.in ecclesia maiori diui Maltini pntibus trib'Regibus & Annae reginulae

sacerdotale expleuit ossiciu , cum ceremoniis debitis accuindulgetiis plenariis. Minalis aut Gurcen.huic ossicio intcremo no potuit aduersa ualitudine detentus:alias uniuersa nobilitas erat cogregata.

C Altera die stem puenerunt in hoc teplo tres neges cum Cardinalibus ambobus. Strigomen. celebrauit ossiciu despia salicto,quo finito,admonita est plebs per Suffraganea Strigonicia ut deuotissime pro pcordia Caeseris &Regum deo supplicaret ingua Latina Hungarica,oemica & Men antra, Hunctiatae sunt interim indulgetiae plenariae C IOcta inde uia tres Reges. duo Cardinales Archiesii REpilcopi pceres&cosiliarii in domu regis Hungariae iis cti sunt. Et facto magno cosilio Cardinalis Gurcen. oblatis

Iitteris suae credentiae de more. Iaristimae & psusissime mere ob citia causam uenerit,in summo siletio locutus est be ne audietibus Regibus & psiliariis Caesaris . ac utriusin re gis,qui omes erand plus quinquaginta.Cui finita oratione benignissimae simul&elegarissimae respondit Cardinalis StrigoniesisAurauit hoc consiliu ad horam circiter secun

dam post meridiem C Tertia Aprilis Cardinalis Gurcensis comitate Isim cursalua pulclara nobilitate uenit ad hospiciu regis Poloniae qui ei egressiis obuiam hirmanisiimaeipsum excepit in pIateis ac ubi ambo in praesentia psiliariopi resederat. Cumi manus ivllas lias Caesaris in quada salutatioe obtulit Me muscula,ambo de hincmutua colloquia sed no diu secete C Eodem die uenit triste nuncium de obitu illustris ducis Bartholomes de Munsterberg qui a Caesare sestinas adhue puentu, u danubio haudlonge a Flamburgo ab fluctibus obrutus submersus est. iod in primis affecit VLAdiiciunt rege&in lachrymas excitausta elude Cardinale G μα