장음표시 사용
2쪽
SERENISSIMI ET POTENTISSIMI ELECTORIS BRVNS VICENSIS ACLUNEBURGENSIS CONSILIARIO IUSTITIAE INTIMO, COENOBII ATQUE COLLEGl, ILFELDEN. SIS ADMINIS RATORI MODERA. TORIQUE GRAVISSIMO, IMMOR. TAL lv M IN PUBLICAM AEQVE AC LITTERARIAM REM MERITORUM GLORIA INCLlTOΛVSPlCALEM HANCCE ORATIONEM PRIMUM MONlMENTVM LABORiS ET STUDil clRCA TO MOSTMOX
3쪽
IMPENSIORIS INDUSTRIAE NAVANDAE PRO CvLTU INGENIORUM HOC IN GYMNASIO AD DEI GLORIAM AC REI COMMVNis VTlLlTATEM PRAEFORMANDORUM DICO ΛTQUE CONSECRO NEQUE NON VITAM, SALUTEM, ET QUAEPllS VOTIS EXPETl AB AETERNONVMlNE POSsVNT DEVOTISSIMO CULTU
4쪽
O EN SI UMco MMI ad AERII MAGNIFICI, INCLITI, S MME QUE OB SERVANDI,
ET ratio madet, et necessitas exigit, et usu receptum, pruadentumque iudicio comprobatum semper est, ut, qui ne gotium aliquod maioris momenti suscipiunt, curatis ante cogitationibus perpendant, quibus auspiciis quam optime incoari; quibus rebus ex sententia promoueri; quo denique modo ad optatum finem quam felicissime perduei illud queat. Nemo sane artificum erudita quidquam manu fabricantum in operei suo elaborat, quin eius formam atque imaginem , aut delinea tam ante oculos, aut certe animo habeat comprehensam. Ma nifestum enim est , coecum quemdam casum, et vagam temeri.
t tem nihil egregii ea in re praestare posse, quae certa ratione, et circumspecto valde copsilio est effcienda. Architectus, qui quidem sapiat, ad exstruendum aedificium non ante manuS, quam mentem admouebit; non ante valida operariorum mulis titudine, serrarumque et securium ingenti strepitu ac stagore in materiem grassabi. ar, quam tacita animi smulaerum suum edificantis asitatione formami et magnitudinem, et partes ο- Λ mnes
5쪽
D RATIO AUSPICALIsmnes aedificii surrecturi probe dispexerit, dispectas ordinauerit, ordinatas iunxerit, iunctas firmiter, et ornatas decore erexerit: stilique ad circinum et amussim ducti acie , parua in imagine, oculis subiecerit. Fieri enim non potest, ut absque sollicita huius modi consideratione architectus satis suo laciat officio, et pro spatii amplitudine, ae suturi possessioris dignitate aedes exstruat, in quihus, quod unum est, medium occupante locum , Omnia ex utroisque latere proportione iusta sibi respondeant, omnia ad necessi.
talem atque usum adcommodata, ad speciem et venustatem ornata, ad stabilitatem denique firma sint atque diuturna: et ita seliciter
aemula naturae, quam artem DEI in materia recte dicunt Platoni.
aei. Quae quidem ars artificis omnium sapientissimi admirabili consilio in animati corporis structura, quae bina sunt membra, aequabili interuallo Vtrimque, quae singula , Uti os, quasi portam . in medio collocauit; quae adspectum essent turpem atque deformem habitura, ea Contexit atque abdidit: et omnia ita est fabricata, . ut quae maxime ement necessaria, et maximam utilitatem in se continerent, eadem haberent plurimum vel dignitatis, vel saepe etiam venustatis. Qui militaria construere opera, valloque et propugnaculis locum aliquem communire satagit, radiis primum numerisque suis omnia dimetitur ; et minutam ante maximorum operum effgiem in charta designat, secundum quam moliantur deinde in campo laborantum manus aggeres variis anfractibus circum. ductos , inque cornuum , aut sorcipum, aut coronarum quamdam
6쪽
ORATIO AUSPICALIS dam similitudinem compositos ita atque incisos, Ut qui oppugna.
tum veniunt, telis defensorum quam maxime sint expositi, ipsi autem loricis suis, et procurrentium sua lege propugnaculorum mutua inprimis defensione tuti, parua manu ingentem multitudinem arcere queant, Pictores, qui quasi simulacrorum architecti, naturae et artis opera omnia penicillo suo repraesentant, dimensio primum, et in partes diuiso spatio tenuibus picturam curate adumbrant line js: et sollicite id agunt, ut situm, et consormationem rerum, et partes omnes iusta designent proportione, et conspectui eo modo exponant, quo natura ipsa admirabili lucis vehiculo pro vario . quo spectantes constituti sunt loco, varie eas ad oculum desert. Quare qui norunt, quid in praeclara hac arte sit praecipv. um, non tam colorum Varietatem, fulgoremque, quam ipsam
primam operis delineationem spectant: quae si bene se habet, facile illustrari Coloribus; sin vero, dissicillime hisce corrigi Virium , aut dissimulari potest. Iam res ipse clamat, quid agendum , quid inprimis omni
cura atque sollicitudine spectandum ei sit , cuius est in animis adolescentum, tamquam in areis non solum vacuis, sed et persaepe similibus loco vepribus obsito, et sordium ac quisquiliarum acervis squallido, quoddam melioris doctrinae quasi aedificium erigere; eosdem pietatis, et virtutum propugnaculis contra inimicorum bonae mentis insultus communire, et decori in omni vita atque usu hominum obseruandi grato quodam et probo eo
7쪽
ORATIO AVSPIcAtas ore tabulas illas, ex Aristotelis sententia, rasas ita imbuere, atatue exornare, ut in omni institutione diligenter attendatur, quid1aturae sit consentaneum, quid sensus communis ferat, quid ab is torreat, quid Vsu Vitae commendetur, quid scholae tantum seristiat; vi tenera aetas quae didicit, non tam scholae , quam viae didieisse videatur. Adparet nimirum, cogitandum curate,sse de obstaeulis remouendis , de purganda quasi alea, de re, durendis primis aedificii illius litterarii lineis, eiusque partihus pro vario discentium captu , et instituto, et portunis, uti n. eri solet in aedibus pro spatii, et futuri incolae amplitudine, aevm, varie des gnandis: cogitandum esse de fiundamentis proh collocandis; quae et in hoc institutionis negotio si minus firma, minus solida sent, non potest non quicquid in aedificatur, vacit. are atque corruere; quaeque et heic plus operis habent, quam ostentationis: nee ad pompam et speciem, sed ad usum, et necessitatem debent esse comparata'. denique id esse agendum, ut concordia inter socios laborum sit perpetua, ne diruat alter id uuod alter aedi cat: sed ut operae omnes debito modo inter te connexae sint atque coniunctae, et ad totius aedificii compagem
Atque hoc est, quod propositum mihi semper erit, pro.
vitio iam Numine , et alacri , neque plane imparata mente . non poenitendum erudiendae iuuentutis munus nune auspicantit quippe esti, diuina prouidentia; SERENISSIMI Ac Po-
vo ovici, sacri Romani imperii Electoris et Archithesaurarii, ce-
8쪽
ORATIO AUSPICALIgtera, Domini mei multo Clementis: mi summa auctoritate; emi nentissmi ELEcTOR ADs CONSIsTORII suffragio; benignis; mavoluntate illustris VIRI, IUSTI CHRISTOPHORI REIcBE Conissiliarii iustitiae intimi, et Administratoris coenobii huius summe venerabilis; praesentibus ILLUSTRISSIMORUM COMITVM ac DO. claNORVM STOLBERGENSIUM, Dominorum meorum perquam cle
mentium praelustribus Cornmissariis, compluribusque hospitibus Ipectatissimis; interprete summe reuerendo atque excellentissimo villo, PHILIPPO LvDOVIcO BOEAMER, sanctae theologiae Doctore, Electorali Confitiario ecclesiastico, capituli mundirpiensis Praelato , et Superintendente ecclesiarum per ducatum Calenbergi cum generali, iam iam prouincia eon rectoris in inclito hoc collegio
et paedagogio illel de iiii rite est demandata. Noe, quod dixi, laborum in schola propos aera lxvM opibreum maximum velle; hoc EUS , quorum clementi dominationi humillime sum labiectus, poscere; hoc parentes obstruandos qui fidei nostrae credunt carissima pignora sua, in hoc eruditio. Dis sacrario ad omnem humanitatem formanda , cupere; hoc collegas honoratissimos, coniunctissimosque, et lectissmos scho lae nostrae alumnos ex perere : hoc denique ip sum antiquam scholae gloriam, et domestica, quae in via pidique partem heia interuenerunt, exempla monere, numquam non recordabori Cumque ossicii ratio exigat, Ut iuxta eum tradendis graecis ae Iatinis litteris, theologiae etiam et philosephiae elementis, circa mathematicas inprimis disciplinas diligenter pertrectandas opera versetur mea; tenui iam sermone auspicali evonere visum
9쪽
ORATIO AUSPICALIS OI Ouaenam ante omnia rectissimorum studiorum obstacula re.
'': . - gh et dua ratione inania terriculamenta. qaῖς δbutilissimo matheseos studio deterrere multos soleat, eo fere mo do, quo quam optime linguae traduntur, seliciter tolli, taciles que ad illam aditus confieri posse videantur,vciet Auditores omnium ordinum honoratissimι , non so, misse a vobis contendo, sed et argumento sermonis, et loco, et eiν .cuo meliores litteras, scientiasque prosequimini, studio facile, spero, hoe dabitis, ut breuem et potiori rerum , quam sonantium verborum cura meditetRM Orationem ditentς atque bene-ἰς exaudiatis,
Si duis vel paullum animum aduertens inquirat, Auditores ornatissimi, ecquid illud sit, quod a pulcherrimarum rerum stadio deterreat; nominique suo minus respondentem rediosae quae dicitur, iuuentutis magnam partem : IS quidem t-cile deprehendet, duas praecipue esse quasi laruas, Oculi Seorum, qui rectum alias iter essent ingressi , obuersantes, atque ipfalsa quadam persuasione, aut inani formidine Iniecta in trans. uorsum rapientes. Laruas dico, opiniones illas perniciosas, quae Praeclara, eximia,fructuosa in litterarum studiis multa tamquam res leues, inanes, futiles, tamquam dissiciles nugas scholarum umbratico pulueri relinquendas, et ab elegantiori iam saeculo tW stiditas repraesentant: vel quae dissicultatem fingunt Insuperabi. lem in iis, quibus omne pretium refragaute communI exritI-
10쪽
ORATIO AUSPICALIS matione, abiudicare non possunt: quae quidem laudanda faten. tur; sed viam ad ea nimis asperam, nimis impeditam spinis a tique Vepribus, et ob praerupta laxa quasi desperatam caussantur: se vero planius et expeditius ad opes, et honores, et omnes vitae commoditates iter monstrare iactitant. Hae sunt blandae illae hominum deceptrices, quas iam olim grauissmus philosophus Cebes in pulcherrima sua tabula, speculo illo vitae humanae exoactissimo, et Pythagoricae , Socraticaeque philosophiae com pendio vere aureo depinxit. hae sunt illae pestes, quae ingredientes in vitam non solum a doctrinae melioris , sed et a verae virtutis arduo atque ad salutis templum ducente tramite ad igna uae et luxuriosae voluptatis poenitendas tandem illecebras abis ducunt. His igitur, cum insidiis suis impeditum eunt, ne animi virtutibus, et ingenia scientiis solidis excolantur, his inquam, mature occurrere, his summa contentione resistere , si cuiusquam , certe eorum est, quibus in scholis, bonae mentis offcinis, vera et sanctissmae religioni nostrae contentanea animorum cultura , at quantum et quam arduum opust est demandata. Hos res ipsa, et qui laboribus ipsorum propositus esse debet finis omnem mouere lapidem iubet, ut necessitatem eorum, quae a multis spernuntur, perspicuis et ponderosis ostendant rationibus; et liquido suis ob oculos ponant , eos tantum , qui Vel Virtutibus christiano homine dignis plane carent, Vel temporum infelicitate, aut sua negligentia praecipuas quasdam bonae eruditionis partes non attigerunt, strenue easdem contemnere, ne quid ipsis necessarium deesse videatur : non igitur horum homi