장음표시 사용
462쪽
FUIT IRAE BARBARORUM ET SERVILI INGENIO QUAE SPARTACUS NEQUIENS PROHIBERE MULTIS PRECIB QUO MORARET CELERITATE PRAEVERTERE NUNTIOS
IJ Ea sunt sex historiae Sallustianas fragmenta. a Muratorio inter Inseri Pliones relata. Ex his Do a tantummodo primum , quartum, et 1extum ediderat: quae licet iam supra legantur, p. 449 45o, tamen iterum hie dari
non dubitavimus, ut istae praestantissimi scriptoris reliquiae tandem eo Pareant. quales ex veteri Bibliotechae regiae manuscripto primum erutae sunt. riteterea. in nonnullis loeis Dougae et Muratorii Iectiones inter se differe lector deprehendet; qua scripturae varietate Eliam adiuvallitur, si quis has ruinas sarcire lentaverit. Interea neque haec, neque tria altera fragmenta incassum Prodierunt in lucem; quram inde praesertim Freinstemius utilem ol iucundam da Spartaeii lielli initiis narrationem concinnaverit. Accedat igit lix ille. Sallustii iam, non Livii, interpres, resque truneornm verborum et mutilo Orationis ambagibus implieitus expediat.
463쪽
ovum inter haec bellum, contemptis initiis, adeo nullius imperii tuta vel domi potentia est, i maximus Italiae calamitates evaluit. Quntuor et se ptuaginta gladiatores Cupuae ex ludo Cn. Lentuli Profugerunt, Gulli plerique, Pertaesi pessimae sortis, nil quam eos non suum aliquod scelus, sed ini quitas domini coegerat. Ili quum verubus atque oo- quinariis cultris e popina correptis Oppido eruΡissent,m pluustra quaedam inciderunt, quibus arma gladia loria portabantur. Atque illi, velut munere deuin blatis armis alacres, in munito quodam colle ponsti terunt, ducibus tribus creatis, inter quos Spartacus ominebat, Thrax gente, et ob ineunte uetale Pastor: s d unimo et viribus ingens, nonnulla quoque helli Peritia, quod inter stipendiarios militaverni, serociam originis institutique prudentia et moderationet unperabat. Uxor ei oriunda indidem aderat: qua i Iacchici numinis plenam se ferens, quo Primum
t empore Romam venalis est deductus, conspecto dracone circal dormi Entis caput instar coronne Con Voluto, magnam viro potentiam praedixerat. Cognito hominum consilio, stati m ex Oppido venerunt armat i, qui eos ex fuga reprehenderent. His su sis sugn-lr Squo, quum multa arma militaria cepissent, nhie-
464쪽
FRAGMENTA ' 46 Ctis gladiatoriis, quae oderant, illa lacti gratulabun
dique sumpserunt. LIII. Inter haec Claudius Pulcher legatus, cum tribus millibus armatorum ex urbe accurrit, et ad Vesuvium montem, quo illi se receperant, castris posi
tis, aditum qui unicus ea parte, atque is dissicile tamen et impeditum iter praebebat, obsedit. 1lli nullas
ciIca stutiones, qua innCCessus videbatur, conspicati, Per abrupta cavasque nuces, catenis ex vite silvestri consectis, Se demiserutit, uno relicto, qui deiectis armis postremo ipse quoque descendit. Spartacus post-qunm Omnes incolumes recepit, solerti cum audacinstatim ad castra Romanorum duxit, et improvisi periculi consternatione ita terruit Claudium, ut turpi fuga custris desertis, aliquot cohortes quatuor et sei tuaginta gladiatoribus cedexent. a IV. Res prosperae, ut adsolet, statim invenerunt socios; multique pastores, durum et pernix genus, accesserunt ad partes: quorum robustiSSumum quemque armavit Spartacus, reliquos antecursorum et v I itum numero habuit. Servitiis deinde ergastulisque concitatis, quum celeriter ad hominum milliu decem coivissent, quod armorum erat inopia, scuta ex vimine dedit: eratque is facilis labor solitis vasa agrestia ex viminibus necterer et unoquoque se ad eam artem in formam equestris parmae armante, celeriter confecta res est. MOX mactatis pecoribus, parmas eo Periebunt, quum coria recens detracta quasi glutino adhaerescerent; ferro dein ergastulorum recocto,
gladios ac tela fabricabant. 3
465쪽
V. His rebus sestinare coactus P. Varinius Praetor, cui senatus negotium extra ordinem dederat, cum iusto exercitu, sed tumultuarie conscripto, advenit.
Sed legatum eius Furium, cum duobus millibus militum Praemissum, a Praetore, acie congressi fugitivi fuderunt. Qua victoria usi saevius etiam insestiusque, totam Campaniam pervagati sunt; nec villarum atque vicorum vastutione Contenti, Coram, Nuceriam, et, xae romanis exercitibus tot per uiarios restiterat,olam, crudeliter Populabantur; nactique nonnullos quibus maxime insensi erant, eorum morti nefandum in modum illudebant; lacera corpora, sed adhuc spirantia, ne cito dolore defungerentur, omittentes. Alii in tecta iaciebant ignes: multique ex locis quae occupata erant servi, quos ingenium dabat socios, abdita a dominis, aut ipsos trutiebant ex Occulto. Neque sanctum aut nefandum quidquam suit irae barbarorum, et servili ingenio; nequeunte prohibere Spartaco, quanquam multis Precibus oraret. 4VI. Igitur, ut alio consilio eos ab huc immanitate abduceret, simulque adventus sui celeritate praeverteret nuncios; raptim in Lucaniam ductis copiis, Cossinium, qui datus Praetori adiutor fuerat, eum magna militum manu apud Salinas agentem, ita improviso impetu oppressit, ut nihil propius sit factum, quam ut lavantem comprehenderet. Impedimentaeerte eius omnia diripuit, vestigiisque fugientium
haerens, multos occidit, et castra eorum cepit, ipso ibi Cossinio intersecto. Hinc Lucaniae magnam Pa tem, Thurinum maxime ΜetaPontivumque agrum,
in potestate sugilixi habuerunt, Ipsis quoque urbibus eodem bello potiti. β
466쪽
vII. At Varinius, dum haec aguntur a sugitivi
aegra parte militum autumni gravitate, neque ex Postrema suga, quum severo edicto iuberctitur, ullis ad signa redeuntibus, et qui reliqui erant, per sum ma flagitia detrectantibus militiam; quaestorem suum C. Tboranium, ex quo praesente vera facillime DO-sCerentur , in urbem miserat: et tamen interim cum volentibus in expeditioncm prodiit. Auxiliis deinde . contractis, quum quaedam non improspere gessisset, Contra more in fiducia augeri Romanis et promi lingu coepit: quo Varinius contra spectatam rem in Cuute motus, novos incognitosque et aliorum casibus Perculsos milites ducit tamen ad castra fugitivorum Presso gradu; silentos iam, neque tam magnifice Sumentes praelium quam postulaverant. VIII. At sagitivi certamine consilii inter se iuxta seditioncm eruiat, Crixo et gentis eiusdem Gallis atque Germanis obviam ire, et ultro pugnam osserre cupientibus. Contra Spartaco dimittere quae haberent e loco Commoda, et, quam integro exercitu sperarent, Cum Periculo victoriam quaerere non placebat. Quo deinde ordine ac loco res unaquaeque gesta sit, amissis
quae de hoc bello orant prodita, non habeo dicere. Illud certum utique habetur, multis praeliis victum a Spartaco Varinium esse, et adeo aegre elRPSum, ut equum illius lictoresque cum fascibus et insignibus magistratus ad Spartacum fugitivi detulerint, quibus
etiam postea usus est. 9IX. Eodem tempore quum sorte praeclusus a P. Varinio Spartacus fuisset, insigni astu elapsus est. Quum enim operibus hostium in arctum coacti essent fugitivi, consumptis iam alimentis, nec suppeditantibus ex propinquo, secunda vigilia cuncti egrediun-
467쪽
tur, relicto buccinatore in castris, et ad vigiliarum speciem procul visenti cadaveribus, quae erexerant fultu pulis, per modica intervalla ante portum fixis.
Eu veste utque armis adornata quum per tenebras,
aut dubia adhuc luce, satis tegerent fraudem, et Per tota castra ignes collucerent, facile deceptus hostis est, ut eodem adhuc loco fugitivos esse crederet. Multa demum lux aperuit quid actum esset, missique sunt equites, qui vestigia Spartaei scrutarentur, et. qu3ntum possent damni ac morae facerent. At illo visis equitibus, priusquam cum reliquo exercitu adesset Varinius, propere nactus idoneos ex callibus duces, Picentinis, cleinde Eburinis iugis occultus ad nares Lucanus, utque inde prima luce pervenit ad Popilii Forum, ignaris cultoribus. 7X. Ac statim fugitivi contra praeceptum ducis
rapere ad stuprum Virgines, matres, et aliis sceΙeribus operam dare; multum obstante Spartaco, cui
praeter humilitatem sortis, nihil ad eximii imperatoris tuendum nomen deerat. Neque sapientiae egebat qua sutura prospiceret: Victoque Varinio, quum maiorem esse romanam potentiam intelligeret, quam ut sperare interitum eius posset, auctor ad Alpes eundi suis erat, ut iis superatis, diversi Thraces Gallique suam quisque patriam repeterent. Sed illi inultitudine confisi, et elati successu, spernebant salubre consilium, et devastanda Italia, suae libidini avaritiaeque indulgebant. Iam enim circa Consentiam et Metapontum delectibus agendis ita creVerant, ut tum quidem Spartacus triginta millia, Crixus decem, sub signis habuisse tradatur; nam tertius ducum, Aenomaus superiore bello perierat. 3
468쪽
I. Scio ego, quam dissicile atque asperum iactu Sit,
consilium dare regi aut imperatori, postremo Cuiquam mortali, cuius Opus in excelso sunt: quippe quum et illis consultorum copiae adsint; neque defuturo quisquam satis callidus, satisque prudens sit.
'islatae iatiae ad Caesarem. Hus Olim orationes vocabant. Sed epistolas esse, quum ex aliis locis, tum pra sertim ex hoc primae, cap, I 2, jorsi tam, imperator, Perlectis literis etc. satis apparet. Ideo hoc nomen cum Cortio reposuimus. Vulgo secundan POuunt, quam nos, cum optimis interpretibus gallicis De Brosses, Dureau de L M, et Eusebio Salorete, lprimam posuimus . Hoc ordine fuisso l
seriptas constat ex Prima, cap. 9,n.I. set ex Secuuda, cap. 2, totoque contextu. lIam vero magna est contentio inter
doctos, utrum sint a Sallustio, an ab aliquo Sallustii imitatore conscriptae. Cortius impense negat a Sallustio esse, totamque operum in eo impendit, ut unumquodqus verbum in aliis Salimstii operibus inveniri probet a undemnes it Epistolas Sallustii non esse. Aliquis fortasse contrarium prorsus roncludat. Ceterum Cortius commen tarium suum iratus conscripsit 3 nee sibi temperat, quiu auctorem stultitiae et stupiditatis passim insimulet. Qua probria certe in ipsum reeiderent, nisi ceteris Sallustiani commentarii partibus ab iis egregie se vindicavisset. AD firmat contra vir non minoris taetri
nae Douga, verum auctorem esse Salin
iustium. Quippe , e Fummo Puteo , inquit, similior nunquam Potest aqua aqua Stimi, quam haec ipsa sunt, et altera illa qtiae de Sallustianis naufragiis reliqua deorum nobis benigni- tas fecit. Quod quidem verum esse , nemo est quin, perlectis litteris, aequo ac Doum intelligat. Affirmat etiam Demosses s nec rem in contentionem vocant alii, quos diximus , galliei interpretes . Nonnulli dubitant ; inter quos Carrior isque unicam dui, itandi musam affert, cuius quidem vim dix- Dissilia oste
469쪽
Quin etiam saepe prava magis, quam bona consilia
Prospero eveniunt: quia plerasque res fortuna ex lubidine sua agitat. Sed mihi studium fuit adolescentu
lo i rempublicam capessere; atque in ea CognoScenda Inultam magnamque Curam habui: non ita, uti magistratum modo caperem, quem multi mulis urtibus
adepti erant; sed etiam, uti rempublicam domi militiaeque, quantumque armis, viris, opulentia Posset, cognitam haberem. Itaque mihi multa cum animo agitanti, consilium fuit, tamam modestiamque meam
post tuam dignitatem habere, et cuius rei lubet periculum sacere, dum quid tibi ex eo gloriae acciderit.
Idque non temere, aut ex fortuna tua decrevi; sed quia in te, Praeter Ceteras, artem unam egregie mira-
Minulare mihi non est animus: scilicet ex his epistolis nihil a grammaticis veteribus adduci, qui tamen in asserendis Sallustii exemplis multi sunt. Respono det De Mosses has fortasse Parum
notas fuisse . utpote amico scriptas, non ea mente ut in publicum ederentur. Ceterum Eas in codice Vatieano invenit, cum orationibus et epistolis, quae inter Fragmenta sunt, Pomponius Laetus, nee Editis praescripsit Sallustii nomen. Sed parum inde, in utramlibet partem , argumenti . Me movet ut eas Sallustio adscribam, primum dieendi ratio vere Sallustiana, deinde summa, quae in iis eminet, rei politicae scientia . Et disseile quidem arbitrorPseudosallustiumuliquem tempora dudum elapsa ita sibi ob oeulos
posuisse, ut de Caesaris Et imperii reluas tam scite tamque apposite disseruerit . Μulta sunt in his litteris, quae non nisi a scriptore, qui rebus Et evontibus interfuerit. scrihi doluisse mihi ii idem videntur a multa , qt e niseripsit Crispus non r Sallustius, n incesse pene dixerim duos extitisso Sallustios. Ad interpretationem igitur tamquam veri et unici Sallustii aeeodo. CAP. I. I. Studium fuit adolescentulo. Haee congruunt cum iis quae ipso dieit in Catil. III, n. 8. Hoc unum addit, se non ideo tantum ad rempu
blieam accessisse, ut capesseret ma
gistratus, sed etiam ut civitatis opes p mmeeret, scientiamque politicam . experientia magistra, edisceret; u deessicitur , ut consilium Caesari dar possit. Praeterea, ut mox Profitetur. qualeeuinque de eo consilio Caesar iudicium serat, opinionem ingunti modestiaeque suae in diserimen adduere
non abnuit , dummodo dignitati et gloriae Caesaris pro virili parte consulat. Atqui Sallustius, dum haec seri- heret , senatoria dignitate, ab Appi
censore notatus, carebat : cuius Per Caesarem recuperandae cupidinem quis
470쪽
bilem comperi, semper tibi maiorem in adversis, quam
in secundis rebus animum esse. Sed per ceteros mor
tales illa res clarior est, quod et prius de sessi sint homines laudando atque admirando munificentiam tuam, quam tu faciendo quae gloria digna essent. II. Equidem mihi decretum est, nihil tam ex alto reperiri posse, quod non cogitanti tibi in promtu sit: neque ego, quae Vi Sa sunt, de republica tibi scripsi, quia mihi consilium atque ingenium meum amplius aequo probaretur; sed inter labores militiae, interque praelia, Victorias, imperium, statui admonendum te de negotiis urbanis. Nam quo tibi si id modo in ectore consilii est, uti te ab inimicorum impetu vin-
ices, quoque modo contra adversum consulem 1 beneficia populi retineas; indigna virtute tua cogites. Siti in te ille animus est, qui iam a principio nobilitatis factionem disturbavit, plebem rom. Ex gravi
2. Sed per ceteros mortales illa res . clarior est. Sed universo ceterorum mortalium consensu ea res clarior rat,
quam ut de ea plura veri a sacere de-LEam . Nam homines prius etiam de- sessi sunt laudando ete. Pro verbispere lceteros mortales, nonnulli legunt per eos immortales . - Muni entiam tiam. Cortius Proponit magniscentiam, idque intelligit consuetudinPm magna iaciendi. Non absurdum sorter sed tamen auctor seribere potuit muniscentiam . seu paulum extendendo
huius voeabuli sensum, seu ex CaΘ-ris virtutihus unam eamque Praeeellentem nominando. CAP. II. I. Contra a Mersum consulem. Vel Lentulum, vel Μareellum, qui consules erant anno Tosi, quo ca Lar. Rubiconem transeundo , initium inlli eiWilis serit. Lentulum potius innui eredi dorim, ex ipso Caesare, Bel.
Civ. I. et Iv. - Beneficia populi. Exercitus imperium, et ius consulatum Petendi, quamvis absens esset. Cete. Tum de causis aut pi textu liniti ei vilis. vide, praeter Caesarem l. e., etiam Sueton. Iul. XXVII , XXIX, et XXI.
a. Nobilitatis faetionem doturba-Dil etc. Hoc ad ea referri potest, quae narrat Suel. Iul. vr Tribunalia militum, qui primus Rontam reMerao Persu regia poρuli honor obtigit, auctores restituendae tribuniciae Potestatis, cuius Mim Sulla deminuerat, enixissime tuoit. Et ibidem, xi. Quo- m s optimatium 3 auctoritatem Mequibus posset modis inpicem demianueret, tropaea C. Marii de Iugurtha . aeque Cimbris atque Teutonis. olim a Sylla uisiecta, restitutis ret
que in exercenda af oicariis quaestione , eos quoque sicariorum nu