Hieronymi Pantzschmanni ... Quaestionum practicarum liber primus secundus 1

1쪽

Εx Bibliotheca

6쪽

POTENTI S. ET IN UL

perio quod ab Augusta Majestate

tua Rudolphe Caesar, felicissime regituro divinitus concessa oenamenta, illud certe non postremum obtinere locum censendum est, quod eo jure in omnibus ejus partibus tam publice quam privatim vivatur, quo melius aequius nulla gens, nulla natio, nulla quantumvis Optime constituta Respub ullo unquam tempore habuit. Repetatur sane ab omni aevo Imperiorum maxume Illustrium memoria, pleraque sine certa lege , sine scri to iure manu quod dicitur Regia aut paucorum quo rundam arbitrio specie atquitatis sub qua perniciose saepet errari JCtus testatur administrata fuisse deprehendemus. Quod si in his quaedam occurrent, quae cum Jure nostro Romano cognationem aliquam habeant, ea Cpauca . sunt& talia, ut cum pulcerrimois plandidissimo hoc corpore collata vix obscure alicuius stellae locum obtin re posse videantur.

7쪽

Continetur hoc jure nostro quicquid aut honesta ratici,aut praecepta divina, aut optima quaeq; diversarum gemitum insti ruta, aut virorum prudentissimorum consulta ad iuste honesteque vivendum contulerunt. Id omne a sanctissimis Imperatoribus T. antecessoribus collectum novis Constitutionibus ex ipso rerum usu illustratum,&ad haec usque tempora religiose est custoditu Cujus quanta sit dignitas utque praestantia, vel ex eo potest intelligi , quod tot exterae gentes , tot omni humanitate excultae nationes Imperio Romano non subjectae, juretamen Romano se regi, secundum praecepta ejus saepissime de capit exsortunis suis decerni patiantur. Quo ipso quid aliud, quam lure nostro nihil melius, nihil aequius inveniri&excogitari posse, aperte fatentur. Qtiae cum ita sint, perquam necessaria lapprime utilis eorum existimanda est opera , qui se ad rem adeo praeclaram scriptis excolendam ornanda nam diligenti studio contulerunt. Neque enim haec tam latissime patens R. omnes omnium hominum actiones complexa civilis prudentia aut excoli satis aut illustrari potest , qui semper aliquid ex infinitis factorum quotidie emergentium speciebus aut addendum aut erudita interpretatione declarandum esse videatur. Hinc tot tamq; praeclara multorum aut in jus universum Commentaria aut exactae in singulare aliquod caput Repetitiones, tot Decisionum, Quaestionum de Re , sponsorum prodiere volumina, ut minus rectarem reputantibus via, jam quasi mole sua laborare videatur Juris-

. . Et fuit sinὰ mea haec aliquando constans ut vide' batur bis cum multis communis opinio , tam plene omnia, quae ad juris nostri cognitionem pertinere possent,

tum in ipsis legibus, tum in quibusdam praecipuorum In

8쪽

terpretum commentariis esse tradita ut ulterior scriptIotantum non publice prohibenda videretur At cum ex scholastico pulvere quietis cathedrae disputationibus in publicum ad gravissimas fori contentiones vocarer, de causis, quae arduae atque dissiciles in celeberrimo Lipiensi um Scabinatu ac tandem etiam in amplissimo Augusti Electoris Sax auditorio os Terebantur, diiudicandis adhiberer, ut iam non animi causa disputanti sed jurato mihi

proferenda esset de re maxime controversa, incertissimum alterutrius litigatorum detrimentum processura sententia, eaq, de causa omnia, quae religionem iudicantis aut ratione certa, aut rerum similiter judicatarum exemplo, aut probata Interpretis alicujus auctoritate instruere possent, diligenter conquirerem tantum abfuit, ut describentium multitudine conquerendum mihi putarem

amplius, ut nonnunquam etiam nimis pauca in re, quam

requirebam, scripta esse dolerem. Quotiescunque igitur in aliquem Juris nostri articulum, ex acto quod propo.

nebatur, culi, qui ab Interpp. nostris aut obscure aut negligenter aut varie pertractatus esse videbatur, quod alios ante me fecisse optabam id ipsi mihi faciendum fuit, ut rem tam scholarum quam fori disputationibus varie agitatam multorum pugnantibus inter se opinionibus distractam cqlligerem , uniuscujusque sententiae rationes considerarem δε quid mihi in judicando sequendum esset, constituere L. Quod quidem studium meum ipso foro uberrimam suppeditante materiam eo jam proce L sit, ut amicorum judicio non contemnendam mihi rerum aliquanto accurratius quam hactenus ab aliis factum sit tractatarum copiam parasse videar. Cumq; iidem ut operam hanc meam publici, quod tum sustinebam, muneris causi susceptam , apparere in publico sin

9쪽

rem, hortarentur, voluntati eorum quorum apud me plurimum potest autoritas in re tam honesta deesse non potui, quin ex omni Quaestionum mearum numero nonnullas diligentius recognitas in lucem proferrem liberri mi Doctorum judiciis hoc in ubiumine exponerem i, non alia de causa , quam ut aut mea comprobata sententia aut ingeniis aliorum ad meliora certioraq; proferenda excitatis veritas tandem ex hoc opinionum conflictu clarius

elucescat, itaque sanctissimo Juri nostro lucis aliquid de dugnitatis accedat. Cum autem ii, qui in hoc scribendi genere non sine gloria hactenus versati sunt, triplici fere commentan di ratione usi videantur: Quorundam enim in eo tantum consistit opera, ut quid alii senserint, referant, paucis quibusdam maioris perspicuitatis causa additis, adicium vero suum ipsi interponere vereantu ci sunt contra qui de sua tantum dicenda confirmandaque laborent sententia, securi, quid ante ipsos aut recte aut secus de eadem redixerint alii quorum illi laboris atque industriae nominea multis, ingenii vero aut judicii laude a nemine commenis dantur ii vero aut obscurae cuiusdam diligentiae aut i vidiae aut certe arrogantiae speciem quandam praebent: Eam ob rem eorum mihi potissima visa est ratio, qui liorum de re controversa sententias in medium afferunt, suas ita proponunt, ut in quo aut qua de causa a prior .hus recedant, cuilibet appareat. Ita enim 'uid quisque ad rem explicandam ad lumenti attulerit, siquibus qui si gradibus ad interiorem veritatis cognitionem processis msit, in tanta Judiciorum humanorum diversitate clarissi me conspicitur. Hoc ego institutum in toto Quaesti num mearum opere sum diligenter accurateque secutus,

an vero id semper in utramque partem assecutus sim henu

10쪽

gni lectoris omniumque Doctorum iudicio lubento permitto. iQuod vero Augustissimo nomini M. T. Rudol-iphe Caesar scriptum hoc meuni dedicandum putarim.

id neque ambitiose a me neque arroganter, sed caula factum est gravio cumprimis honesta Praeterquam enim quod ea sit operis hujus rati, ut cum dimcili massuris Romani controversias persequatur , nullius praesidio atque tutelae rectius committi possit, quam ejus ad cujus aequisumum arbitrium in omnib fere a me pertractatis aristiculis saepissime provocant Interpretes nostri, quoties rem decisione Caesarea indigere post omnes Disputationum conflictus unanimi consensu fatentur movit me peculiaris quaedam atqi domestica offici id subjectionis necens ludo, qua serenissimaein potentissimae domui Austria cae sanctissimis in Romano Imperio M. T. antecessbribus devincta est Pant2schmannorum familia, a quibus ante CXX annos feliciter imperante riderico III. post strenue domi forisque absit verbo invidia navatam S Cro Romano Imperio operam equestris dignitatis Insignia Ioanni QPetro Pant2schmannis primum collata, accepit. Cuius ego beneficii haeres legitimus, ut ornamen torum Majoribus collatorum grati posterorum animi perpetua extet memoria , hunc Mil. T. Rudolphe Caesar Quaestionum mearum libellum devote consecro dedico. qu . Quem ut M. T. clementissime simi pere, & gratiam beneficii majoribus meis collati a me recognosce- re dignetur,ea, qua par est, animi submissione obnixe rogo. Id si a M. T. non difficulter impetravero, ingens accedet ad avitam gratiam, ab Augusta manu profectam , cumu. lusci mihique animus ad reliqua, quae in hoc Script rum genere inchoata habeo, perficienda vehementer