장음표시 사용
561쪽
s o Dis . Lib. X L UIL TIr. VII L. Si plures deliquerint, cum singulis in solidum
Est haec actio in duplum, d. t 7. in . factata
inatione ejus quod domino interest non laedi, dε qua deducitur pretium ipsorum corporum . laese-irum , quae apud dominum manent. d. l. 3. in
Pr. eod. Arborum appellatione continentur etiam vites, ederae, arundines, salicta: non quae radices non habenti. l. 3. l. . eod.
Furtim caedit arbores, qui clam caedit. d. l. 8. S. I. id est, ignorante domino, celandique rips animo facit ; d. l. .inpr. non qui per v Im sciente domino caedit. d. l. 8.Caedere dicitur, non solum qui succidit, sed etiam. qui caedendi cauta ferit. LF.hic. Cingere, qui deglabrat, hoc est,amputatis ramis, aut abstracto cortice, glabram facit. Subsecarta qui serra, aut alio modo secat. d. l.s. in pr. Concurrit dicta Actio arborum furtim caesariim, . a. Cum Actione legis Aquiliae ; ι. P. hic. Cum Iudicio criminali exura ordinem ; l. 2. eod. 3. Cum Actione furti; ψ. Condictione furtiva ; F. Ad e X-hibendum , si lucri faciendi causa contreetaverint; d. l. 8. S. Σ. 6. Cum Actione locati, si colonus caedat; l.9. hic. sed alterutra actione dominus contentus e stedebet4 d. l. 9. 7 . Cum Interdicto quod vi aut clam. len. eod.
Vibonorum raptorum S de turba.
υ Roponuntur, hoc titulo duo delicta , Nempe rapina ,, dc damuum dolo malo datum. I. a. in
. Rapina , . est contrectatio violenta & fraudulose rei alienae, mobilis, invito domino: quod immobia invadi potius quam rasti dica Iur. I. In M. t. I Q hic. Parcrina his, sec.
562쪽
Est atrocius delictum quam is Mum; quia palam fit & per viim: furtum clam & sine vi ; magisque apparet in rapina invito domino factum delictum,
quam in furto. Damnum hic omnia damna. continet, quae Vio lentiae permitata sunt: a. l. 2. 3.9. &.per illud corporis detcriorationem, ut interemptionem, intelligi
Hinc distinguiuir a rapina, surto,injuria, quibus
De damno & rapina tria Edicta a Praetore proposita sunt, quorum duo hoc titulo continentur, tertiam in sequentem titulum rejicitust Primum Edictum est de damno dato hominibus, ad hoc ut damnum daretur, coactis, & de bonis vi. raptis. d. l. a. iv pr. Cui locus, etiamsi unus homo coactus sit. d. l. 2. Εo Praetor actionem dat, vi bonorum raptorum dictam, d. l. a. S.I7. omnibus quorum interest rem non esse raptam, aut damnum non e ste datiim, sive res in bonis ejus, sive res ex bonis fuerit ; j. Blt. Inst. l. 2.3.2I . hic. dc generali rer e X quibus cauissia furti actio alicui competit in re clam tacta, en hisdem haec amo eb comperit propter rapinamιd.l. 2. 3. 22. O S. 23. .
Competit haec actio in eum qui dolo malo stib: uo & vis comprehenditur. d. i. a. 9 8 ) rapuit, auer aninum dedit: vel rapinae, aut damno, dolo causam dedit. dia.b. I a. S. I. Dolus autem inesse semper praesumit via d. l. 2. S. 8. l. I . f. o m. de eo quoa
Qui si abest, cessat haec actio, & ad alia remedia, est confugiendum. d. l. 2. S.I8. Qui hominibus coactis damnum dedit, aut ali quid rapuit, licet sine vi dum modo dolo admiserit, hoc Edicto tenetur; d.l. 2.3 9, ut & hi qui homines coegit, licet alius damnum dederit, nec rapuerit: &is qui damnum dedit, vel rapuit, etiamsi alius homines coegerit : item is qui inter. coactos fuit, damnum dedu, auc ra2uiv. d. l. 2. 3. 3, . .
563쪽
i: Homi s coactos accipere debemus ad hoc coinvictos, ut damnum daretur d.l. 2. , . Datur haec intra annum in quadruplum, post annum in simplum. Puta ad quadruplum vel f siqui-Aem agat domitius vel bonae fidei posse fibr ) ipsius
aes d.I.a. S.I3. Ves sagente eo in cu)us bonis non est, ait commodatario , creditore, conductore , &c.)quanti interest rem , vel usum non esse ablatum:
Muod est simpliam, hic quadruplandum. S. Inst.
hic. Pater in Enchir. Inst. hie. .
- In quadruplo autem res inest, & poena est tripli.,ο pr. Inst. eod. S. vi autem . . Inst. de adition. Quam pinnam tripli, is qui rapuit non vitat, fiante judicium rem restituat. l. pen. hic. ι Punit Praetor raptorem in triplum nullst ad hibliata sui in furto distinctione , deprehensus fit in de
ι Potest & rerum 'raprarum nomine furti nec manifesti agi ,. neque altera actio alteram consum tr. nisi quatenus amplius est in actione vi bonorum ra-Ptorum. l. r. hic. Potest & furti manifesti nomine conveniri ; lino. f. cum raptor. f. de furi . Quia improbus fur est: prino Inst hic. sed tum demum cum deprehensus est. uiae. in par c. hic. 6. O . 2. Bott. in com. Inst. hic. Postiant etiam raptores aliis actionibus convenitam cisilibus, ut lege Aquilia, cum per rapinamasimul rex aliqua fracta aut corrupta fuit ; condictione furti; rei vindicatione : aliisque condictio-uabus : d. l. a. f. pen. l. F-γιis in tantam. C. unde vili. . C. . regund. quam criminalibus. t. t. ff. ct c. ad L. Iul. de ci priv. o L. M. de υi publ. l. un. de
-i Secundum Edictum est de damno in turba dato.
, Loquitur ridi damno dato , & de amisso ; non esiam de rapto, ut superius. d.ι. . 3 9. - Ami sta dicuntur ea , quae corrupta alicui reliu-quuntur, seisia forte vel fracta. d.l. φ. S. I Oi 'Turba , est multitudinis hominum, cummimu
564쪽
Hoc Edicto tenetur non solum qui damnum iuruma dedit, sed etiam is qui dolo malo fecit, ut in εurba damnum daretur. 6. . F.6. f. I .r Oritur ex hoc Edicto actio in lamim , quae intra annum utilem est in duplum quanti ea res est,sqliodad verum pretium refertur : & praesentis tempoxis fit aestimatio:) post annum est in simplum. d.l. . iupr. γ 6.8. 3.7. S. II. - Actio ex hoc & superiori Edicto datur haerediis biis, caeteris ue succelloribus, non in haeredes, alia osque successores , nisi in id quod ad eos pervenire d. l. 2. S. vlt.d.l. . l. 38. I. ID.*. I. st .de regδεα Ad quod tamen & eompetit condictio. d.l. 2. , .ulrΡ-DIOD. de priυ. delici. -
De incendio, ruina, naustulo. '
Quo Praetor in cum , qui ex incendio, ruina, naufragio, rate, nave eXpugnata, rapuisse, vel dori inalo recepisse, damnive quid in his rebus dedisse dicetur , actionem intra annum utilem in quadruplum, post annum in simplum dat. t r. hic. I Ex incendio rapitur quod propter incendium,hoc est, propter tumultum incendii, vel trepidationem incendii, rapitur, vel ex ipso igne, vel 'ex loco ubi -mcendium fit, vel ex adjacentibus praediis. d. l. I.
Similiter ruinae appellatio refertur ad' id tempus quo ruina fit, non tantum si ex hii quae ruerunt , tulerit quis, sed etiam si ex adjacentibus. d.
Ex naufragio rapi dicitur,si tempore & loco nau- B agit qura rapiat. l I. f. ult. l. 2. l. 3. in princ.eod Itaque si quis ex naufragio , Vel e incendio , riri nave servatam rem , & alio loco positam sub-rra erit , aur rapuerit, iium , aut alias vi bonoru
565쪽
xxptorum judicio tenetur: maxime si non intellit bat , ex naustagio, vel e incendio , ruinave eam esse. l.F. hic. De eo quod eX rate , nave expugnata raptum sit , eandem interpretationem adhibere debemus. dI. s. in . Expugnatur navis, cum spoliatur, aut mergitur, aut dissolvitur,aut pertunditur,aut stines ejus praeciduntur, aut vela conscisiduntur, aut anchorae in volantur de mari. l. 6. eod.
Hac actione non solum, qui vi rapuit, sed etiam qui sine vi abstulit, vel amovit , vel damnum dedit, vel recepit, tenetur; ἰ.3 3.3. S. . d. dummodo dolo malo fecerit. u.l. 3. S. 3. S. 7. Qui si absid, cessat Edictum : d.l. 3. f.7. ut si vi-eicli domum orto incendio. defendendarum me xum aedium causa dissipem. d.l. 3.3.7. vers. Muem
Datur haec actio haeredibus, non in haeredes, nisi in quantum ad eos pervenit. l. . S. ult. eod. Si quis author incendii aut nauseagii dolo malosuerit, capitali pinna , plerunque vivicomburio, henetur. in. S. I l PS I .l.9. hic.l.28. 3. 3ncend Arri.
Qui culpa & negligentia causam incendio dedit,
venia indiget, i.pen. hic. puta hactenus ut vitaeco porique parcatur; sed noXiam sarcire tenetur, d. l. 9.- dat in duplum ex hoc Edicto actione ; d. l.9. Paul. ib.s.sent. ror. 3. S. uti. quae incendiaria appellatur. I.7.,. I 3. deput. l. 22. ,.9. l.3o .ad L. Aquit. Qui extra omnem est culpam,nulla pinna dignus
. TIT. X. Q Uoniam non tantum legibus coerceri debet is, qui contra jus damnum alicui dat,verum etiam is qui in contumeliam alterius quicquam facit, quamvis nullum damnum ei inferat, ideo sequituriatulus
566쪽
titulus de injuriis : id est, sut hoc loco injuria accipitur; contumeliis. l. I. hic. Est injuria delictum , dolo malo in alterius contemptum , contumeliam & ignominiam , admisitim. Est vel levis ; vel atrox. I. 7. S .pen. l. II. 3. qua
dam. hic. Utrum autem levis sit, an atroX,ex circumstantiis dignoscitur, id est, ex personis, loco, tempore, facto. d. l.7. S. ult. O si. seqq. d l. II. quadam. Atrox injuria aestimatur ex persona; si magistra- ὀ , pater, patronus, injuriam ab ipsis obnoxiis, vel nobilis ab ignobili patiantur,aut contra. d. l. II. . S. 3 C. eod.
Ex loco , si quis in foro publico injuriam patiat ut , vel in prav/to ; puta atrocior injuria aestimatur dignioribus ab indignioribus , publice , rein loco corporis patente , quam dignioribus privatim & in loco occulto illata. 3. 9. Inst. l. 9. s. r. t. 7. f. 8. eod. Ex tempore; si injuria fiat tempore convivii,aut rudorum. d.l.7. S. I. Ex facto, cum quis armis vulneratus, vel fustis bus caesus est. d.l 9. S. . l. 8. eod. Injuriam quis tam per sis quam per alium facere potest; l. II. in pr. l. 1 f. scio. f. f. I. O , pen. Inst. eod. ut, si persuadeat, jubeat, mandet, curet injuriam fieri. d. l. o. in pr. γ S.I. γ 3. ubi Bart. Quo casu & mandans suo nomine tenetur, α qui executus est suo item nomine. Gl. in d. l. D. b. s. ad υerb. idemque ait. Bart. in I. sed si unitu.
Et cum plures injuriam faciunt, singuli tenentur. Tot enim sunt injuriae , quot sunt personae ii juriam facientium. l. 3 . eod. Facere nemo injuriam potest , visi stiat se ino
xiam facere : non est autem opuS, ut sciat, cui faciat; sed pati injuriam potest , etiam qui non sentit, ut furiosus, impubes. l. 3. hic. l.F. S ult. ad L. Ac uia. l. 13. f. item Iulianus. locati. Nec enim ad uos pertinci, quod albis dici solet. 1 Ut injuriavvm
567쪽
s D, s. LV. X LVII. ni. R. - . . ioni locus sit, injuriam ad animum revocari Aebere. f. ult. Inst. I. r I. f. I. g. hic. . . Injuriarum eigb non tenetur uiriosus , impubes doli non capax; d. l. 3. S. I. dormiens, quia furioso
. ubi Dd. de hi, qui s. Occid. Nec ebrius in levioribus, si discussa vinolentia sobrium poeniteat: l.vu. c. si quu Imp. maled. Rom. in l. I. de T O. tenetur in atrocibus & realibus , cnm ejus poenitentia injugiam non excuset aut tollat: ΘΜ.in l. si non conυι-
. sit. n. 22. C. h. t. mitigata tamen pro qualitate circumstantiarum poena. d.l. 6. S. I. υerb.per vinum. de Te Milit. c. inebriaυerunt. c. sane. I s. quaest. I. Bart.
in Dd. in l. respiciendum. II. S. pen .de poen. l. Di-ν-. de ossis. praem. 'Ut facere injuriam quis per se aut per alium potest, sic & pati: d. l. I. F. item. Hseqq. que ad Di. ieg. l. F. f. 2 . l. I 8. S. I. S. 2. S. ula. h.t.: Per se pati quis dicitur cum directo ei sive prae senti, sive absenti injuria infertur. d. l. I1., 7. Salic. in l. unχ.Fquis Imp. mal. Per alium ; cum injuria per consequentiam ad eum spectat: ut cum liberi, servi nostri, uxor, nurus , contumelia assiciuntur. Spectat enim ad nos 4njuria, quae iis fit, qui vel potestati nostrae, vel affectui subjecti sunt. d. I. I. O 2. h. t. Omnis injuria aut in corpus infertur, aut ad dignitatem, aut ad tufamiam pertinet. t. I. S. Ο -
Et fit vel re, vel verbis. d. l. I. S. I. - Re, quoties manus inferuntur, l. 9. h. t. aut alio facto aliquo ad probri & turpitudinis notam com- palato injuria committitur; θ. I . Inq.hic. ut, si quis istic ut litem moveat, I. I 3.3.3. hic. Νευ. 9. f. pen. aup impediat quominus insio publicove ire, asere, pse stari, auculpari possit. d.l. I 3. 6. . . Verbis ni iniuria, vel viva vocq, ut per convi- ium ; t. I. S. I. hic. vericriptis; ut per famosum li'
bellum: quo pertinet steuhda pars hujus tituli, de
568쪽
De iniuriis =sam sis libesiis. Tarenosis libellis. l.F. S.9. ι.ε. l. II. S. 29. h.t. l. πη. c. des m. lib. I Verbis iniuria fit, si eui quid obiiciatur, quod in ista regione probrothm sit & ignormniosum; neque
aenim Omnia ubivis sunt ignominiosa. Quo tamen cunque fiat modo, non potest iniuria Vocari,nisi animus injuriae seu contumeliae inferendae adsit. l. 3. s. I. h. t.
Qui ex ipso facto illicito praesumitur ; undeus qui injuriam feci sie dicitur , necesse habes probare quod non affuerit animus injuriandi. l.
Quaelibet autem causa , etiam fatua & injusta. excusat a dolo & contumelia. l. igitur. de liber.
Haus Gl. iv l. un. in M. ubi Ias. si quir jus dicenti
Est tamen interdum pro injuriante praesumptis . quod scilicet non habuerit animum injuriandi , nempe si objecit tale delictum , quod Reipublicae intersuit scire; l. I8. in pr. hic. quae tamen Priesum ptio contraria eliditur probatione. . - Quocirca si probari queat ; objecisse eum tale erimen injuriandi animo , neque criminis enormi
Qua sublata , hodie ex Edicto Praetoris, ille qui injuriam pastus est,aestimat eam certa aliqua pecuniae funima, pro injuriae atrocitate; 6.9. Inst. eri. quam summam judex deinde ex bono & aequo pro
ratione circumstantiarum, l. 7. S. . h.t. moderare r. S. 7. nst. eod. l. 7 in pr. LII. S.IO. t. I94.2.3.26. O 3 .
- h. e. Loh Fab. ad 3.sid 2. 8. Inst. hic: Gail. lib χ. Obstit. 9. Ob 3. Eκ lege cornelia de injuriis criminalis actio in juriarum introducta , ei competens, qui pulsatus verberatusVe ; Vel cujus domus, sive propria, sive: conducta, sive quo hospitio receptus fuit, vi intria ta est. S. 8. IV. l.1. pr. ω S.'2.Lcή
569쪽
Potest etiam criminaliter extra ordinem injuriarum nomine agi. l. An. b. t. Itaque injuriarum agitur aut civiliter,aut criminaliter. S. in βιmma. Inst. 5. t. Civiliter, cum actor injuriam ad animum revocatam jurejurando aestimat, & sibi poenam , salva judicis moderatione, applicari petit. S. 7. ibi Gl. Inst. I. 37i Criminaliter agitur, cum pinna petitur, Vel corpori injuriantis infligenda : vel mulcta pecuniaria fisco applicanda. f. Io. Inst. l. . F. b. t. Quarum una electa , altera quod ad eundem finem, nempe vindictam, tendit.) Perirnitur. l. 7. S. I. I. 6. b. t. Actio cisitis per procuratorem expediri potest, LI I. f. a. h. t. non crimiualis , nisi persona illustris agat, vel conveniatur. d. f. Io. Lult. .hic.
Porrb actio injuriarum non solum datur illi cui: injuria immediatὰ & directb est illata , sed etiam
iis, ad quos per consequentiam pertinet, f. 23. Inst. l. I. f. 3. θ' seM. h.r. non solum adversus eum,qui ipse injuriam iutulit, sed &, cujus consilio aut ope id factum. S. D. IV. l. o. pr. γ f. 3. se M. eod. . Sed neque haeredibus, neque adversus haeredes, datur. LIῖ. in pr. l. IF. S. I H. C.eod. Nisi lisa de . functo fuerit contestata, d. l. I 3. in pr. l. L8. hic. aut criminaliter suo nomine agere intendant. Bart. in LAn. n. g. de priυat. deiic . per i I. S. 6.hic. . Tollitur haec actio morte ejus , qui injuriam vel intulit, vel passus est, i. I 3 l. I I S.I . I. 28. .uc. 8cremissione sive expressa, l. Ir. 6. I. hic. Dc taciti, ut . dissimulatione seu familiari conversitione ; S. ult.
quod per silentium tanti temporis tacitὸ remissa censeatur iniuria. Injuria tamen quae lege Cornelia vindicatur,cum haec ex Jure Civili descendat, non finitur anno, sed
hic. Quia actiones civiles, nisi nominatim breviore featio coacludantur, pereetuo comPetuu t. d. priuc.' Quia
570쪽
De iniuriis S semo sis libesiis. inia si anno exspiraret haec actio, nihil inter hanc& praetoriam interesset, quia utraque consequi Emir injuriae aestimationem. l. 37. S. Idf. de injur. Injuriarum, sive civili, sive criminali actione condemnatus , fit infamis. l. 7. in pr. h.t. l. 7. de
scripto, hoc est, per famosum libellum arguit. Scripto committit injuriam ; qui libellum sa- 'mosum ad infamiam alicujias composuit: l. s. 6.9. l. II. S. 29. h. t. qui eum scripsit: d. t. s. 3. 9. qui eum pandit: l.un X.de semos. ιι besi. qui eum emendum vendendum vecuravit; d. t. s. F. Io. sive id suo, sive alieno nomine fecerit; d. l. s. S.9. item sive nomen diffamati expresserit, sive non. l. 6.h. t. Licet pro casus hujus duplicis diversitate , diversimodεvgi possit. et id. d. l. 6. Qui omnies olim intestabiles fiebant. l. s. .9. cum
3 3. seqq. h.t. Constitutionibus Imp torum pinna iacta est capitalis. l.un. c. de semos .libest. De exfraordinariis criminibus. T I T. . XL τ' Itulus hic generalis est , continens titulos se-- quentes usque ad publica judicia , & praeterea privata delicta , quae e X tra ordinem cocris
Extraordinaria sunt , unde nullae certae poenae existunt : sed eae arbitrio judicis committuntur.
In his actor, ut in criminibus publicis, in crimensebscribere debet: l .fin .de priυ. delicta Di .de. furt. ne inulta maneat ejus calumnia, si temere agat. l. 7. in
. Sunt multa ejusmodi crimina. Nam praeterquam quod de privatis delictis jam expositis,l. 2. He.dI.ult.depriυ. del. dA.ult. de furi . & de publicis criminibus, extra ordinem agi potest, l. 6. t. sunt 3calia crimina extaaordinaria', quR deinceps sequuntur. Extra