장음표시 사용
371쪽
decimam inire debuerat anno 1 3 D A sed tum Aratum filio cessisse, ac se- XXIV. I.
tur ut dicamus xiv Praeturam ab Ais. rato gestam anno J37. xv FS'. XVI. 1 I. xvi I 1 3. Cum igitur decimum septimum Praetorem obijsse dicat APlutarchus, series rerum ab eo gest
lopatoris XIII. M. Valerio Laevino M. Claudio Marcello iv. SArcellus Romae consulatum L in I init Idibus Martiis cum Leriim PersuadetiVt hoc anno dicamus obiisse.
Philippus aliquot post Antigoni au
mortem annis inuentam suam Arati uinum morbus in AEtolia detineret.
consilio & autoritate indigere ratus M. Cornelius in Siciliam missus spat- in honore illum habebat, tilium eius C gebat rumores bellum a Marcello etiam in delicijs.Haec turpitudo viri- tectum potisis quam extinctum, daque exitiosa fuit. Nam in libidinem batque operam ut quam plurimi de semel effusus Philippus etiam Arati Marcello questuri Romam veni-
Iunioris uxorem deperire dc corrum- rent. Marcellus, dixit iudicium nise pere coepit. Prius id subolfecit so- nus suspectum futurum, si eius co-cer, quam maritus. Nec putauit e re gnitio differatur in Leuini reditum. sua esse malum, cui mederi non po- D Interim pridie Quinquatrus, i. Mao iverπ- terat, filio indicare. Caeterum aegritudine tabescens amicitiam cumPliblippo initam dissuere potius quam
lacerare cupiebat. Itaque rogatus a Philippo ante quadriennium vi s cum in Epirum veniret, valetudi, nem & senium causatus recusauit.
Philippus, cum iam personam d posuisset, & tyrannici ingeni j saeuiistiani ac foeditatem non obscure prodidisset, Aratum, qui vel tacens Vbtiorum suorum censor videbatur, amoliendum ratus, Taurioni negotium mandat, ut lentum aliquot e que minus sui pectum venenum ipsi propinet. Arati vero Iimiotis animum venenatis ac pestiferis morbbus imbuit. d.'
iij xviii. nocte&die Romae multissimul locis incendium ortum multa consumsit. Incendit autores campani adeo insaniuerunt, ut Mannum seruum suum sceleris coscium haud multo post verberibus castigarint. Mannus rem Senatui defert. Susi' eta videbatur Manni delatio. Sed vis veritatis ea fuit, ut incendiari j v
sente delatore fassi sint id a se factum ultionis studio, quod suos parentes Q Fulvius securi percussister,& porro pergeret cainpanis aeternum exitium procurare . incendiarii
ultimo supplicio affecti. Reliqui Campani nihilo militis habiti.
Annibal, cum videret socios suos ror vis in dies magis ac magis Romanorum crπpotentiam extimescere, quas urbes
372쪽
nec sineptiesidio tueri sperabat, nec Apraesidio dignas censebat, eas diri.
piebat, tum praedae cupidine, tum ut quam miserrimae a Romanis recuperarentur. Haec barbaries multorum animos a Poenis alienavit Q pu ad plures cxemplum, quam calamitas Pertinebat. ΠPrima Marcello, qui Annibali obi j ciebatur, se dedidit Salapia auto.'re Blachio , quantumuis Oosisteret Dasius Sc ala Punica loge fortissima, cuius quam Salapiae iactura iniquius tulit Annibal. Hinc Maronem &Meles de Samnitibus vi cepit occisis CDraesidiariorum militum tribus millibus & captis ccx L tritici, cx hordei modium millibus. Successiis huius
rutvlo laetitiam turbavit Cn. Fulvius pro- SVA τε- consul,qui cognato suo eiusdem no Mi Rix ininis nillilo prudentior, sed audacior Hordeoniam obsidens cum Aim Dnibale viribus superiore pugnare ausus cum duodecim tribunis militum cecidit. Erant Romanorum tred
cim circiter millia, ex quibus septem occisa, rcliqui capti. Pauci semiermes ad Marcellum sese receperunt. Marcellus ad Numistronem in Luca- Enis,quo se receperat Annibal, statim aduocat, priusquam huius cladis fama sociorum animos frangeret, ad proelium prouocat. Pugnatum ab orto Sole ad occasum silmina peruicacia, Die sequenti in aciem prodire non est ausus Annibal. Insequenti rnocte Castris silentio motis in Api liam abit insequente Marcello,& pael in inequitante, Annibale vero pugnam constanter detrectante. Liuius tertio ab hoc anno res Graecanicas
vno ductu refert, qaae duobus vel ORAη- etiam tribus annis gestae videntur. φPhilippus Macedoniae rex & AEtoli Graeciae incendi ij multos ad bellum concitauerant. Philippus sibi
conciliauerat Achaeos, Prusiam Bi-
thyniae regem,& Poenos. AEtoli corutra Eleos, Romanos, Lacedaemonios, Attalum. Achaeos Vreb.ant Eli- . denses vicini, Machanid. as Lacedaemoniorum tyrannus de ipsi AEtoli ex propinquo in eos subinde transfretantes. Praecipuum vero virium suarum ac sociorum robur in Philippum arm. abant. Habebant secum auxilia ab Attalo, quem absentem honoris caussa Pr torem suum designatiant. Habebant Sc mille se me cx Romana classe a P. Sulpitio missἡs, cum interim classis Romana maritimam Achaeorum oram infestaret. Physias AEtolorum Prae- tor cum copijs suis Philippo in Graeciam descendenti ad Lamiam occurrit. Cum his Philippus bis prospero
euentu pugnat, de intra Lamiae in ros sese continere cogit, ipse Maliacum sinum petit. Eo legati venere a Pt. Philopatore, Rhodus,Atheniensibus,Chijs,& Aminandro Athamanum rege ad bellum inter Pliilippum de AEtolos dirimendum, non
tam charitate in eos, quam metu ne
Philippi vel Romanorum hoc prae textu cresceret potentia. Amplior consultatio dissertur in concilium Achaeorum. Interim,inducijstrigin ta dierum datis in Macedoniam h yematum redit, quod omnino postulant sequentia. .
In Sicilia Poenis supererant urbes
373쪽
fere Lx quain princeps Agrigentu, Duces Hanno, Epicides, Numides. Illi autoritate, Numides virtute reliquis prςstans. Hic continuis excur xi A vic- sionibus obuia quaeq; agebat, stre-FQMAr, bat;maxime post Marcelli discessum. Huius gloriae inuidens Hanno praefecturam eius filio si1o donat. Sed Hannonis inuidia Numidis gloriam auxit, &ius deficiendi fecit. Numis des Levinum Consulem, cui Sicilia obtigerat, arcessit, eique Agrigentum prodit. Hanno &Epicides
cum paucis evadunt. Levinus prin- ' cipes A grigenti securi percussit, cae teros, praedamq; vendidit, omnem pecuniam Romam misit. Huius cladis fama territae urbes siculae xL Voluntaria deditione in fidem Romanorum veniunt,sex vi, viginti prodi
cone captae. Val. Mav. Scipionis tanta fuit confiden-ι. . c.7. tra, Vt, cum Oppidum Badiam ci P. CIPI cumsederet, tribunal suum adeun- δη δη tes, inaedcm,quq intra hostium inc Iria crat, Vadimoneta in polierum
diem facere iusserit. Fiduciae respondit euentus. Continuo enim scalis admotis urbe potitus, & tempore &loco, quo praedixerat, ius militibus dixit. Erant P. Scipioni in Hispania pe ditum xxviII. equitum tria millia. Is M. Syllano Praetori tria millia pedi-rum,equites trecctos traditad tutam
dacastra. Classem C. Laelio, ipse pedestri itinere Carthaginem nouam
petit. Ita temperatum iter,Vt eodem
die simul accesserint Laelius & Scipio, simulque urbem nec opinan-lcm toto impetaoppugnarint Cum
A ea murorum essetaltitudo, ut 5 ustra ac cum damno maximo scalas ad- inouerent Romani, repente maris aestus ita decreuit,ut Viam commonstrante piscatore ad eam muri pa tem vado accesserit miles quae erat infima de defensoribus vacua. Hac B superato muro prius mediam urbem emensi sunt Romani, quam captam sentiret cines. Arx ipsa eodem impc itu capta. Ita uno die captum praecipuum Carthaginiensium aerarium, . , armamentatium, portus,classis,horreum. Ibi omnes obsides, pecunia C omnis erat. Victoriae felicitatem ait mirabiliorem fecit insignis Scipionis in obsides & ciues captos humanitas , ut qui studeret beneficio eotius,quam metu sibi obligare Hispinorum animos.Imprimis admiratio- Va Misic
ni fuit, quod iuuenis Se celebs virgi- D nem forma pristantem ubi nobilem& Indibili desponsam audiuit, parentibus de Indibili intaistam reddidit. Aurum quoque, quod tro redemptione puellae allatum fuerat, summae dotis adiecit. E XXV. Ir.
lopatoris XIV. x Q. Fabio Maximo V. Pβ fulvio Flacco IV. PIDib, Martiis, quo die magistratu
inierunt Cossi. Fabio Tarentum, Fuluio Bruti de Luconi prouincia obtigit. Marcello continuatum imperium.
374쪽
MARzαι- nerium. Is Romanorum gladius, Fa- A praesecto. Ita Tarentiim captum: inoius scutum videbatur. Annibatam quo haud multo minor prςd quam sui dissimilis Fabium aemulabatur. Syracusis. Sed Marcello contine Tandem toties lacellitum puduit ii r Fabius ligna templis detrahi ve- Marcello se inferiorem fateri. Et sedi tuit. Deas, inquit, iratos Tarentinis rete nonprocul a Cannusio strame- Culpabatur insuper Mat, itatus sperabat alteram Cannensem cellus, a C. Publicio Bibulo Tr. pl. cladem se Romanis illaturum. Haec B cum ob aduersam pugnam , tui spes Poenos acriores reddidit, Ro- quod vagante adhuc in Italia Annismanosiimidiores, quasi fatali de inb baleventiliam in tecta milites abdu- quo loco pugnarent. Cecidere Ro- xisset. Romam veniunt Cos FuNmani duo millia septingenti. Mar- uius comitiorum, Marcellus sui purcellus tam aspere militem in castris gandi caussa. Fulvij iam senescebat castigauit, ut illi ipsi, qui primi fuge- autoritas. Marcelli ea gratia fuit, utrant, primos se in acie dcvltimos pin C cui imperii abrogationem minaba-
gnaturos deierarent. Postero die re- tur Bibulus, ei Consulatus insequem ductus in proelium Romanus fidem tem annum continuatus fuerit. Po- verbis fecit. Poenorum elephanti stero die inter Praetores creatus P.Lbprimo Romanam aciem turbabanti cinius Crassus Diues Pontifex maxi-
ubi C. Decimij constantia vulneri- mus, & laudius Flamen. Adeo bus conso' de in fugam acti sunt, vetus est morbus, ut Sacerdotes se- tanto maiorem edidere stragem, D cularibus curis se immisceant, qui- quanto acrita pavor consternatos bus ne militem quidem implicari agit, quam insidentis magistri impe- decet. rio reguntur. Caesa ad octo Poeno- In Hispania P. Scipio Asdrubalis rum millia, elephanti quinque. T castra ad Betulam edito loco proberentum Fabius Cos irrito labore OZ communita occupat, ad octo millia pugnabat: cum miles quidem ipsi hominum caedit, peditum decem, renunciauit elle sibi sororem Taren- E equitum duo millia capit atque inti, quam deperibat Brutiorum prae- his MassiuamGalae ex filia nepotem, sectus. Per eam poste praefectum quicum auunculo Massinisti eo ve-
corrumpi. Mittitur miles, qui trans- nerat. Massiuas adolescens ad avun-
fugae specie praefectum lenocinijs de culum cum donis remissus. Hispani promulis ad proditionem illiceret. quoque omnes gratis dimisit. Relis Postquam conuenit, nocte dicta, qui histi vaenire iussi. Fabius omnibus sere locis, unde mi. F Philippus per Thettaliam, Boeo- piritimnimum periculi erat, ingentem tu- tiamque Chalcidem Euboeae venit, L Piς Amultum excitari iubet. Postquam lm ut Attalum, quem classe Euboeam cum designatum defenserious v petiturum audiuerat portubus &lsecuum ex mentio cognouit,scalas as torum appulsu arceret. Praesidioque
375쪽
ad festum Hereorum, i. Iunonis Ar- Agitiorum patronae. Heraeis peractis XXVI. III. Olymp. i. rit.
Rhium proficiscitur ad Concilium A. M. 3792. Sel. Ios. V. C. s 6. Ante Ian. 2o8. Antiochi Magni Xur. Pt. Phis
, lopatoris XV. M. Claudio Marcello V. D rT. Quintio Crispino P 'IUda rum Pontifex Maximin Onio Eusb. II. filius Simonu II. insignis hab . si Mor istur. Eusebius scripserat ἄρ l, L
Achaicum. AEtoli, qui nuperpac in flagitabant, ubi Attalum es inam,& Romanos Naupactum aduenisseresciverunt, iniquis postulatis testati
sunt se bellum malle. Philippus hinc BArgos regreditur. Iam enim Nemeorum appetebat tempus, quae ce
lebrari volebat prς sentia sua. In ipse
ludorum apparatu audit P. Suisitium agros inter Sicronem & C rinthum sitos licentius populari. Eo Pontificatum init, quod aut in a raptim prosectus palatos passim Ro- C est ab Ario Lacedaemoniorum regemanos in naues compellit, victorio- legatos ad hunc Oniam missos refulaque hac tumescens ad Festum re- tauimus A. M. 37oo. Reliquerat Sisint, ubi specie ciuilitatis regem mori II. filios tres Oniam hunc, Ie- cxuciis, dum vana libertatis spe Ar- sum, qui Iason dici maluit, & alte-gi uos lactat,quo minus conspectus, rum Oniam, cui cognomen Men eo solutior erat. Neque omnia eme- lao fuit. Horum vetustillimus etiam bat aut eblandiebatur, sed vim etiam D optimus fuit, reliqui duo,quam prae flagitijs adhibebat: periculosumq; ui fuerint, docebunt, quae victi si& viris & parentibus erat, moram mus A. V. C. J78. & I i. incommoda seueritate libidini regit Legiones xxi dcisendendo impe- tsectile. Per haec flagitia solenni Ne- sio Rom. susscere hoc anno Visae, Od. s. l. . meorum peracto Dymas petit, v x- quod superiore anno xii colonix inbem obselliirus. Suisitius cxcensi Senatu questae essent, sesiastincndisne ad Cyllenem facta quatuor a E belli 'neribus impare
maiorum millia in terram exponit. a Marcellus maior annis LX nimia MAstertia
Hi silentio noctis Elidem intrant . pugnandi cum Annibale feruens cu. Postero die Philippum aggrediun- piditate in insidias cum collega incitur acriter pugnantem. Sed ex equo dit&ipse quidem stat imoccisus est prolapsus, cum etiam pedcs aliquan- cum multis,T.Quintius saucius ei diu pugnasset, fugere cogitur. Pau- dit. Annibal annulo Marcelli confi- loque post audito barbaros Mace- F gnatas literas Salapianis scribit adfu-doniam populari, eo accurrit. P. Sub turum se quam primum. Hoc ipsumpitius ta Attalus aeginae hiberna' vetitus Quintius Salapiam & ad vi-cunt. cirrus urbes scripserat Marcellum obijile. Fraude Annibalis agnita Sa- ARs AR-lapiani respondent se dicto audien-
376쪽
res suturos. Praemittit Annibal per Α petunt. Philippus Demetriadem an-
fugas Romanos. His subducta in al- xius S multis curis implicitus. Ma- tum cataracta aditus datus. Vbi cedoniae imminebant Medi Thracis sexcenti circiter ingressi, remisso fu- populi. Ach. aeos atoli vexabant&ne cataracta dei jcitur. Perfugae om- Machanidas Lacedaemonium tyrannes iugulati. Reliqui diffugere. An- nus. Sulpitius&Attalus in Euboeamnibal suamet ipse traude captus abit delati Oreum 1 Platore proditum ad Locros liberandos, quos acriter B prius capiunt quam cis Venire po- Cincius. Is obsidionem tuerit Philippus. Ne Chalcidem co- luere cogitur. Roma statim initio dem impetu caperent, obstitit ci- anni conlulibus ambobus amillis uium sides, & Euripus non septies plurimum aestuabat. Itaque Desi- die,ut fama reseri, statis temporibus gnatis alijs in annum sequentem, iii reciprocans, sed temere in modumbet eos quamprimum sortiri prouin- venti nunc huc, ni uic illuc ruens. O cras, L. Manlium ad ludicrum Olym- C nuutem tam facile recuperauit Phi- picum mittunt, ad res visendas, & lippus, qulini Attalus ceperat. Dein confirmandum foedus, ante duos ac Attalo ad regnum suum, quod a Prin pHrvirctiernis annos cum Etolis pactum, ut sta Bithyniae rege infestabatur,tutan- quam maximo Graeciae coetu Pr dum & Sulpitio AEginam regresso nauigaretur. Toronem capit Philippus. Ita vituM. Valerius cum centum naui- go legitur. Sed scribendum vide-bus ex Sicilia in Africam transmittit, D tur Throniuna,quod oppidum inter& ad Clupeam excensione facta Opuntem de Thebas Phthiotidas si
agrum late populatur. Suppetias ve- tum ab Etolis ex Thebarum ruinis niunt Poeni cum nauibus Lxxxiii. conditum Uuerat. Tum dissensione
Redit ad classem Valerius secondo- inter Eleos, & Stolos orta Macha-que proelio facto cum amplissimis ' nidas Lacedaemonius Eleos Olym- spolijs in Siciliam redit. piorum ludicrum p. arantes aggredi Cum dissensiones inter Asdruba- E ualuit. Hinc colligo male hqGLiuioles duos enatae Piamorum in Hispa- in sequentem annum coseni. Huius iam res plurimum afflixissent, con- modi in reb. Graecanicis anachronisini nequentes sunt apud Liuium, ut apud Diodorum in rebus Roma- nis. Elei ad Philippum mittunt. Is gnum auri pondus secum ferens ad nouos socios sibi offerri gauisus rap-
auxilia mercede conducenda in Gal- F tim accurrit. Sed, cum iam Machani liam trans reditur proximo vere Al- das recessiit et, .Egium petit, ubi Ni
ἡ raetor Achaeorum concilium P. Sulpicius procos. cum xxv, AN sat. Et, quod omittit Liuius,
s rex cum x V nauibus Getinae rei series id docet, Elei iam cum hyberius actis primo vere Lemnunc totis in gratiam redierant. loquς Mirah
sultius visum vi senior ad fiatrem Annibalem mitteretur. Alter in Hispania maneret. Actrubal igitur inv
377쪽
s E L E VPhilippi indignatus,quod quoquo A
versus discursias vix cuiquam rei in
tempore occurreret, frustraque ten-
tata.Etolia Oreum reuersus & ado ius recuperat, atque hinc in Mac doniam redit. Sequente biennio ne
glectae in Graecia res ἱ P. Sulpicio.
A. M. 3793. Sel. Io 6.V.C.s 7. Ante Dia. 2o7. Antiochi Magni xvii. Pt.Phiasopatoris XVI. C. Claudio Nerone i ς M. Livio Salinatore II. S Os Asdrubalis in Italiam aduentum duae legiones additae veteribus Vt elici lumina legionum xxiii. Ex his quatuor in Piispania
erant: binae in Sicilia, Sardinia, Gai, DIia, & Romae sub Praetoribus. Binae Consulibus & tribus Propaetoribus datae in Italia. Vna Q Ho stilio Tubulo Capuae praeter sociorum auxilia, quae legionariorum militum numerum sere superabant, robui numquam uabant. EClaui is Coc cum quadraginta reditum, quitum duobus millibus S quingentis aduersus Annibalem in Salentinos proficiscitur. Alter Cos. Liuius maioribus copijs in Gabliam aduersus Asdrubalem, qui omnium opinione celerius & facilius rAlpibus traiectis Placentiam obsidebat. Et obsidionem quidem sola Liuio coactus Senam versu: instituit vestigijs eius insistente Li- in Lucania Grumen-
rum oppugnabat. Accurrit ed Clau. dius & miste quingentos passus castra ab hoste locat. Vtrumque exer citum ἱ tergo tegebant colles paten tes, sine si uis, eoque in jeciem in sidiis minime obnoxij. Eo facilius Netao,m hostem suis artibus deludi posta, NisALEM
tus Claudius quinque cohortes to- vGAT iidemque manipulos a tergo montis collocat nocte. Dieiniequenti copias in aciem educit,& forte piita inter emissarios consertae sunt manus, quam Annibal suos ordinasset. Dum aciem properantius instruit, , tergo clamor at tus plurimum te rotis P is intulit. Castrorum vicinitas Poenos ad sugam inuitauit. Cpsa 'nt octo millia, capti septinget ri. Uinc Poenus se su ducit silentio
noctis. Insecutus Claudius ad V nullam duo millia occidit. Hanno suppetias venit ex Brutijs, & cum Annibale ad Cannusium Castra me
Aliquanto post Numidas cum literis intercipit Caudius. Fratrem rogabat A sdrubal, ad se veniret. Sibi ad Senam nec pugnandi,necsed mouendi copiam a Liuio fieri.Erant inter Liuium & Claudium veteres inimicitiae, gratiaque nuper a Sera tu vix sarta. Tanto acrius contendit
Claudius Liuium de Remp. sibi insigni beneficio obligare Ex toto exedicitu expeditissimorum lcsoriissimo rum peditum sex millia, equites mille diligit. Citatisque itineribus ad collegam properat, ac priusquam Asdrubal adii tum suum rescirer, suadet opugnandi sat copia. Aiam es Romano hosti adiuerus ac
378쪽
Consulis aduentum subodoratus Apugnam detrectat . Sequentis no- is prima vigilia Metaurum ssumen trahcere cogitat. Dumq; ducum auter in destinata iam ante loca, alter in alia ac sibi nota vada pergit: diu, sum ac desertum agmen per agros palatur. Asdrubal, quo logita a mari Babscedit, 'to altioribus ripis coerceri amnem conspicatus turbatur.
His curis implicitos ac in compositos Poenos lux deprehendit. Territis instat Romanus ac ingentem str
gem edi . Caesa dicuntur hostium Lav M , itque in his Asdrubal ipse. C. Opti silpra quinque millia. Cui
dius ea, qua venerat diligentia, ad Annibalen rerum omnium igna rum redit abiectoque Asdrubalis capite captiuos aliquot dimittit, qui cladem Puni cam nuntient. Annibal indignatus sibi veteratori os a Clau- Ddio oblitum, & casii fratris anxius Metapontinos, & Lucanos, qui sitaeditionis erant, sedibus suis excitos in Brutium agrum traducit de res, . qua Italia iam desperans.
In Hispania Hanno Asdrubali Barcino substitutus Magoni in Cel- E- tiberia moranti iungitur. Castris i men diuisis, Hanno Celtiberorum lxM, Mago Poenos regebat. Gaditanam prouinciam ciuabaturAsdrubal Gisisonis filius. Orientale Hispaniae iei xςnςb r P. Scipio. Is M. Syllostias num cum M peditum, equitibusn PsvLLA- mittit aduersus Hanonem aut Mago-Nr nem. In itinere discit Syllanus Magonis quam Hannonis castra longe cauticis caltodiri. In Hannonem igitur versus Celtiberos offendit Cui
quam in patrio solo secure otiantes.
priusq; magnam caedem edit, quam aduenire potuerit Hanno. Is fortiter pugnans capitur. Mago cum evitatu & peditum duobus millibus ad A sdrubalem fugit. Reli igicapti vel occisi sunt. Eo aduenit &P. scipio spe debellandi. Asdrubal
pugnae imparem se sentiens copias in urbes diuidit se muris, Sc vroes
socias armis tutaturus. Publius Lu t. scipi cio fratri xM militum tradit, queis Ni .
Oriugin obsideret in Melessum finibus agro stugifero, ac munito loco sitam. Oringin hodie Oriolam vocari tradit Camillus Borellus. Eliam δε argentum incolae fodiunt. L. Scipio Ori in eadem fere selicitate capit, ,'
qua uater Carthaginem, vix nona' i s. si ginta militibus desideratis, cum ho- ιεν. stium duo millia occidisset, plures cepisset. Carthaginienses, de trecenti ferme oppidani, qui portas cla
serant, in custodiam dati. Caeteris , qui non pugnauerant, traditum Oppidum. Suae res redditae. P. Scipio tiatrem Romam cum captiuis mi tit. Ipse Tarracone hybernat. M. Valerius Levinus procos ex s, M. Qui
cilia in Asticam trahcit, Vticensem
agrum late populatur, in reditu ia ues Punicas Lxx prostigat, xv II c pit, quatuor in alto mergit irragnamque frumenti capti copiam Romam inbuehit. Achaeorum Praetor Philopoemen NA3Is. Lacedaemoniorum Tyrannum Ma- it, chanidam proelio ad Mantineam co
mista stiperat. Machanidae siccedit , .
Nabis ferox de saeuum portentum.
379쪽
lopatoris XvII. Q Caecilio Metello L. Veturio Philone
A His Icamis. Metitδ' igitur Matianam hoc nomine castigat Potrus Mantuanus monitione quinta. Poeni bonam Hispaniae partem inuaserant. Primi totam occuparunt Romani,sed multo Eclongo labore. Quippe Hispania militum quam sciprob frugum feracior prima prouincia- pQ Nosnim, quae extra Italiam in continen-' ': , ii sitae sunt, Romanis inita, Vltima Li,n
Λ Nnibal aduersis quam secun- idque sub Augusto demum pod φ t rebus melior quamuis in inita nullis Scipionum victorijs d
AssisA- vltimo Italiae angulo conclusus le- terrebatur, quin Asdrubali Gisκο- Lis p Rv- cuniae ac commeatus indigens exer- nidae auxilia in dies nou suffice-PLητι A. citum ex multarum gentium collu-C ret. Is equitum quatuor vel quin- vie mistum in ossicio continebat tu- que, peditum L, Vcl Lxx millia clim .
tumque aduersus duorum Consi, Magone Amilcaris filio &Massinis tum insultus praestabat. se ad Silpiam ducit. Betu in P. Sci- Metasthenem Anni j vitestiensis pio ducit militum xLv M. castra po- sputium esse sitis coRstat ex Scalige- nentem Mago &Massanissa aggres ro de alijs. Verum autoris nomen est si virtute & prudentia Scipionis re-Megasthenes , cuius apud veteres D pulsi sunt. Dein post continuas ali- plurima mentio. Sed iesus Me- quot dierum velitationes pugna pu-gasthenis genuina scripta fabulosissi- gnata acriter quidem utrimque. Sed nia suisse constat ex Strabone l. 2. Is Romanus manu consilioque potior nobis unoculos, Cynocephalos de in fugam Poenos coiiijcit renitente id genus portenta edidit. Inter caelo quantum poterat, Asdrubale. Sedra, Nabuchodonosorem Hispaniae usque instantibus ac caedentibusRO Potentem fuisse fabulatur apud Io- E manis, cedentibus Poenis etiam ipse scphum Antiquit.l.io.c.ii. Sed cum fugam capellit. Massini ita quoque ne Iosuphus quidem Megastheni fi- cum M. Syllano clam locutus amicbidem habuerit, multo minus debuit tiam Pop. Rom. sic exoptare testatur in tanta literarum luce Ioannes Ma- modo cum ipso Scipione foedus inbriana rerum Hispanicarum l. i. c. i7. re possit. Hoc maxime modo in dicere a Iosepho id assirmari, &-- thaginienses Hispania pulsi xii Inum V. C. I I assignare rei nun- F Belli Punici anno,quinto postquam quam gestae. Verba Iosephi sunt. P. Scipio exercitum acceperat.
Mesasthenes, inquit, miξαπυ ἀποφαι- Syphax Maiasylorum in Mauri- svrΗA- Nabuchodonosorem tanta rex opulentulimus ante octon ' ivxG τ ε nium cum Poenis bellum, cum Ro- Iu u nranis secietatem iochoaverat. SI
380쪽
phaeem Massinissa a Romanis alie- Anatum Poenis conciliauerat. Sed cessitio belli potita quam pax metu expreissa tiarat. Et Syphax vltro Romanis quam Poenis potilis fauebat magis ingenij leuitate ac vistrea fide, quam certo iudicio. Igitur, ubi P. Scipio C. Laeliuin ad Sypha- Bcem legatum misit, amicitiam Romanorum lubenter accepit. sed esse quaedam, de quibus cum ipso Sciapione velit agere. Et ausus eu Scipio cum Laelio duabus quinquercinibus Africam petere. Eodem appellit &Asdrubal exHispania profugus cum C septem nauibus. Quod si pauid diligentius e portu luisset,poterat Scipionem captiuum Carthaginem abducere . Vbi portum attigit Scipio,
iam in tuto erat. Eodem tecto ac thoro mense accubuere victor &victus. Nec Syphaci modo sed de DAsdrubali admirationi fuit Scipioni, comitas ac ingenu amoenitas
cum animi generositate certans. Itaque ergo non tantum de Hispaniata Italia desperare, sed ipsi Carthagini timere coepit A sdrubal. Post , &Cn. Scipionum in Hi- Eic- sp.ania caedem Castuso statim a Romanis defecerat. Illiturgi etiam profugas exercit' reliquias intersccerat. Huius sceleris vitio hactenus dilata post sexennium demum expetita. Ibliturgitani conscientiae metu pervia caciter sese defensantes, capti S in- Fternecione deleti nullo aetatis sexus. ue discrimine. Urbs solo aequata .Cωstulonenses inuitis Poenis, quotum
aliquae reliquiae apud ipsos supererant, veniam deprecati & mitius h
biti. Astapenses latrocinijs assueti A s τ A-Rorpanorum rebus plurimum incommodaueram. Vbi L. Martium cum exercitu accedenteni viderunt, scelerum conscientia vecordes ingenti rogo coniuges, liberos,aurum
gemmas & si quid huiusmodi, imponunt , dato mandato iuuenibus quibusdam ut simul ac rem conci matam vidercnt, ignem pyrae subij- .cerent. Ipsi miptione facta in ipus prope hostium castiis furentibus si miles mortem oppetunt.Vbi urbem.' ingressus est L. Martius obstupuit ardente iam pyra ac vicis critore manantibus. Ita Astapam suus furor perdidit. Aliquanto post in morbum incidit P. Scipio. Fama mortis eius euagata non I ndibilem modo Se Mandonium stures Illergetum regulos sed & duas legiones, olim P. de Cn. Scipionibus fidit limas ad de- . . fectionem incitauit. Sed legiones statim ad officium rediere. Scelas xxx seditionis autorum singuine expiatum. Indibilis proelio cernere ausus ac vi stus veniam deprecatur & impetrat. Mago & Maianilla Hispania relicta in proximam insu- lam Gades se receperant: nisi quod Masmissa equitum praefectus, non nunquam ocensione facta Hispa- .niae litus populabatur. Hoc praete tu P. Scipionis conspectum cartabat, & obtinuit. Orationis Mallinis.s e summa haec fere fuit. Ego hic Poenis miseria sita dignissimis iussu patris milito. Simul in Ni imidiam reuertero, faxo pater sciat, quanto Romanus Poenos iter. Quod si tu in Africam transferas bellum, dc ext