장음표시 사용
71쪽
doriam illis olim patrio, verum mihi ieeat potius hoc nomen derivare , ab insigni eorum , qua scat eat , virtute medica sic a poellare tota quanta mediea. Ab alii nuncupantur Persica, ut etiam dicto Macrobi , item Assyria , Plinio tamen L. 12. . . de arbore id magis intelligente, utrumque nomen Hidem a patriis laribus sumitur. Ab aliis Citromela vel Graece .h o ιηλα ut a Dioscoride I b. r. c. 66 quod scilicet seeundum Theophrastum arborem Citrum cedri soliis putarent. Aliis ea placet nominare Citrones, quod tamen Ratimo fisci. tius de arbore quam de fructu intelligit. Aliis mala Criti nata ut Tabernaemontanop m. 38 Matibisti Comment in Dioscoridem p. m o . Claromala di-euntur. Aliis poma Adami mala Citroniata Poneetia melangula mitrangula , quae tametanomina de certis generibus potius telligenda , de quibus distinctius paragraphis sequentibus differendi dabitur occasio. Uirgilio placuit L. et Georg. Duchum nostrum appellare felix malum ' saepissime pus Autores aureorum pomorum nomine salutari at let , uti plu vice simpliei apud Iauda.
tum Lobres einium Armin. Pant. . . et praesertim dum asserit Consules a Imperatores aurea poma 4 ciborum usius trahere erubuisse , quod in anno.
tationibus ad Plinii Hist natural confirmatur his verbis : Fructum huius arboris tempe Citri Jaureum malum dictum volunt , cuius etiam me mi
nit Orphaeus crepundia Bacchi di supellectilem,
infantum enumerans Κωνος , P ηι βο , κ, παιγνια καμπεσίγυια Mῆλα τε si istuc καλα παν σπερ διγν λιγυφίνον. Sed haud diutius immoraturus sum νοροτολμ
72쪽
γω eriterio , si imprimis Galem fidem dare ani
mus est L. a. de dister DC. c. I. at firmantici de nominibus laborare est operam ludere lubet itaque definitionem Dioscoridis fruetu nostri aeducere, quae ita se habet , quod se ilicet sit malum oblon gum , rugosum colore aurum imitans , cum gra. vitate odoratum , semen habens pyri. Sed cum haec definiti non aeque mihi arrideat, haud suffieiens etiam videatur , aliam substituere non, incongruum erit, si igitur talis Malum Citri uiri est fruetus plerumque oblongus interdum tame etiam sphaerieus , euius eortices soris ex auro sta- vescunt, intus pallent, exterior eorum super fietes est inaequalis , poros , saporis subamari , acris odoris suaveolentis , sub quibus continetur Deeu aliquatenus flavescens acidus per Ioculamenta varia
plerumque 7 8 ueci , d vesieularum pellueidarum plena dispositus, in quibus sparsim latene
grana vel semina pallida oblonga, ventrieos obtuta quae subputamine albo,&adhuc una pellicula rus, is molli ' tenui includunt nucleum molle inta albicantem saporis amaricantis aromatici. Verum enim vero cum varietate sua , varium animo WoeuIis nostris foenerent mala Citrix delectamentum , eorum differentias pariter examinare , ae perlustrare consultum iudico. Satis amtem manifeste ea differre advertere est , primo ra. tione magnitudinis S sormae, secundo ratione a. poris' denique ratione substantiae , quae disse reritia maxime ex maturatione , ct diversitate regionum solique petenda est, d. Ualant. I. c. pan o 6. Magnitudine quidem adeo ludunt , ut quaeiadam Melonum adinstar increscant,m haec laut
73쪽
Praeprimis illa , quae ex insulis maris Adriati ei
ad portantur , observante Tabernaemontana p. m. 136s quaedam mole sua quoque elopepones ae mulantia , plane pondus deeem librarum adaequant, annotantibus Cardano mesnem p C. Baub Pin. Theatri Aat tu p. hae autem Reeo fere deia
pauperata esse dicuntur,in ex Liguria Adriati. ei Aegeique pelagi infulis originem trahunt
apud Cis'. sub Ponet ire secundum Cae appel. Iantur, qui hae a Citriis melope nomis magnitidine distinguit, Pondires inter Limotaem Aurantium ambigere asserit haecce poma palato non aeque arrident, ob pulpae tame copiam i ossieinis desiderantur saccharo vel melle allet Uan. da vid C. Baub. I. a. porro dantur elangula dicta quae praedicto Autori sunt fructus ingena tuberosus d Caes Citrangula monachi vero Mesueu cap. de oleo e pomi Citranguli, hoe nomine non duntaxat Citria, sed etiam Aurantia in Limonia intelligenda esse , upiunt. Alia superio. sibus sunt mora, ve maiora , vel minora Limoniis , hae suasore Taberniaemontandi I p. C. Biaubin Pinar t. c. ex acu Lenaeo adpor. tantur α in cibis potissimum expetuntur . Et sane adeo variat eorum forma, ut alia prae. Ilanga , alia rotundiora sint, uti hiotidie tria splendidissimis hortis sub speciali nomine Ora eis e nobis cernere licitum est. Liceat hie inserere observationem 'bemrrid Germ. N. C. A. III. Obsem Ἀωi ubi Citrium parvum in alio Citrio ut laetire in matrice, repertum est. Conf. similis
74쪽
D xsast, vi o m. sobservatio in Musaeo Mormian Doci fi Ratione saporis alia etiam sunt dulci medulla quale Fer rari Hesper. 3 annotat, ex eo pariter ourn ore. Instit rei herbam p. 611 quod me tamen iudice
erit forte Pomum in enses, seu pom de Sine. alia acidiori . Quibusdam tandem tres duntaxat si a ruere placet differentias malorum Citriorum utpote suntori Limonium mitrium καν ἐξήχυ ita dictum, WPoncerium Limo seu Limonium putatur, quod est oblongioris figurae,is ex herba.ceo colore viret, succoque turget acidiore , ace hi ore ae frigidiore cortice satis tenui. Citrium quod olore magi est luteo , cortice rugosiore, ac crassia e hincque ipsum crassius il odoratius, Poncerium quod fit Citroniatum , Pomum AD syrium , Pomum Adami, salutatur , supra reli. qua magnitudine eminet, melonum modo orbi calatum est, cortice callos , carnos , pollieem nonnunquam erasso superficieque concolores, deseribente si Renodaeo in Di pensatorio medico. Ast non meo duntaxat levi arbitrati, verum celeberrimorum Botante rum sententia adstipulante, male confunditur Limo cum Citrio malo, utpote diverso fructu genere, quamvis D. Behrens eis I diaetet pag. Irr putet, vix inter mala Citria , Limonia ei Te discrimeo, atque Limoniam arborem ex Citri genere pronunciet. Vulgus alias haud diiudieare solet Citria,&Limonia, unumque pro altero exposcit, licet, ut rectillime animadvertit Simon Pauli in uari part Atan. p. o. edit. Fichian is sapore, de magnitudine ' qualitatibus aliis a se in iceruditi erant . Quidam, ut saepius observare licet,
75쪽
Limonia nil nisi immatura esse Citria sibi ima. ginantur , sed falsissime diversa ecii sunt, ut iam dictum quoad magnitudinem saporem , imo
colorem ipsam substantiam , maxime quoad cha Tacterem folii Limonia, teste aio methodo pumvirum emen. Is 3 sunt fructus minores cortice te. nuiore; Citri , maiores plerumque, longiores, cortice crassiore; Limonia, succo acidiores,' ut pa copiosore, coloreque ex viridi magis flave ente pallido , Citria et non ita . Assirmat etiarria
hane differentiam Musaeum Ormianum l. c. his verbis: Nescio qui factum, quod ostiates Limoniis Citriorum dent titulum, multum enim inter se distant, tam magnitudine, quam succi, de pulpae quantitate, ae sapore , corticum quoque crallitie re viribus. Ab Aurantiis vero seeundum Ratum l. e. differunt Citria, quod nimirum sint maiora Jongiora, pallidiora, cortieeque crassiore, imo, adde, alio plane odore, colore, sapore,&hine haud accurate depinxisse Reno eas Lib. I. ME . . e. 4. Ins pharmar mihi videtur, dum inquit idem est carboris ei lieet a qua nascuntur urantia Dcolor, odor, os e. Interim tamen in o variare saepe numero cernimus , rectissimam vero' plenariam distinctionem hos inter fructus exhausturus est subsequens capite
succedente eharacter. Inter species tandem, quae in antecedentibus tiam iam attactae, enumerantur. I. Citreum ulutare o minori. I. c. p. ao. Ἀαr Ferram Hesperiae a. II Citreum magno fructu Taurumori. I. c. Iob. Baub i. s Vol amer. Fur Norim, p. 176. Iob.
76쪽
trium fructu ingenti tuberos Garnmor I a C. Baub Pin. p. 4ys V kain. l. a. eoque annotantea quibusdam trangula mermanice Citronate di via. IU Citrum fructu mediocri Iob. Bau, T. ε.
V. Citrium Corcyraeum , ab insula hau dubie Coreyra ita dictum Ferra Hesp. 8 annotante in . . a UL Citrium Cretense ournesia a. ex Ferri pariter forte a loco natali insula Creta VII alum Citrium dulci medulla risham. a. ex errae I a. IX etiam hic anneetendum cens tu Limonium Citratum quoniam laudato Glch. hoe non sub Limoniis , sed potius malis Citriis collocare 'aeuit , confer de hoc etiam Herm.ribri Arad Lugae Batav. X Tandem malum i troniatum, seu Assyrium ac Poncerium, mole sua reliqua superans , ae melonum modo orbiculatum cortice carnoso, pollicem nonnunquam crasso, superficieque coneolore uti deseribit Behrens Sele I diaetet prax et 3 3. inenodiaeus dispensat medico. Quod tamen idem esse eenseo ac Toum ortu . e. oe C Baubin Citreum fructu ingenti tu heroso. Erunt equidem , quod non dissi tendum , plures hine inde splendidissimi reperiundae, sed ommum acquirere notitiam dissicile fuit. Defunctum iamin νοματι λαγίαι disserentia rum , specierumque tractatione ad ulteriora etiam memet accingere praestabit, invest3gaturum scili-eet malorum Citriorum patrios lares. Hic autem Persiam , patriae praerogativa gloriantem , comis Per atque volentem poma haec re quae Alcinoi Hesperidumque hortos reiadidere adeo celebres
in suis diuuaxat terris esse indigenas aliis eo in
77쪽
oris prosectos hospites. Ex Persi , media a
Aethiopiam, hine vero sub Atlantem in Cyrenem urbem translata feruntur , Hesperidumque hortos caleeat hie in antiquitatem Gentilium aliquatenus excurreret ob huncce thesaurum . pro sanctuario a dracone , invidia puta , custodito habitos , fuisse Hercules vero , cui Prometheus consilium mala illa impetrandi dederat , inters ehor draconis illius , a Iunone ad custodienda aurea poma ilIue demandati, in orbe proclamabatur, quoniam inaestimabiles hosce fructus primus in Italiam, Graeciam transportassee: hane Ob causam statuam eius aeneam Romae in foro boatio, tria serre Citriaci huiusque ad exemplum imagini Alexandri magni quoque unum pomorum horum in manum caelatum esse putontur . Im no solummodo Μauritania,' Cyrene, verum di omnis regio i cuius solum poma haeee tantum progerminantia vidit, sin possessione Hesperidum hortorum blandita est. Et Atlas, Μam xitaniae Rex , hortos suos , fructu il Io superbientes , altissimis munivisse montibus dicitur , quoniam Themis divinasset filium quendam Iovis ipsi
quaedam scire ablaturum. Qua de re vide celebe rimum Lobennemium Arminii sui L. c. Mediae iterim strictae se dictae, etiam nata. Ies suos debere mala Cittia , plurimi autem eo sentiunt, eoque magis veritati consentaneum vide. tu , cum appellatio malorum Medicorum hine suam trahat derivationem die Virgilius L . Geor. gie. Μediam ferre felix malum , i. e. Citrium refert Malus edim Assyria dicitur , utroque nomine a regionibus dueto , inquit Theophras.
78쪽
L. . Ninor annotante C. Bais Pin. μ ε 33. MalugMedica asserit Plinias L. a. c. I non nisi apud Medos in in Perside nasci voluit. Notandum enim , eius aevo non fuisse in Italia , ut ipse ibi deri testatur his verbis tenta per gentes transse re ad sese propter remedii praestacitiam, fictili. bus in vasis sed , ut dictum , nisi apud Medos in Perii de nasci noluit, quamquam eo adductae , magnaque cultorum solertia fuerint enutriistae , tamen diu hoc in solo vivere nequiverunt;
non enim omnis his ferendis conveniens , nec minnis sere omnia tellus ut Poeta Virgilius I. Georg. catile , plerumque loci genius est advertendus, no minus ratione soli, quam e I ac aeris, se irrus coeIum amat calidius , uti pariter alia ex oris reis motioribus ad nos advecta aromata Clauderutiis seu de Tinctura suiversati . pag. 2s asserit raromara aliaque innumera sub nostro climate nocierescere, ob radios solares magis opacos&steriles, cuique regioni, rnquit Levis Lemn. L. 1. de occult saturae miseeu certae herbarum specie sunt peculiares suisque natalibus singulae stirpes delectantur . Ex nullo alio sente etiam Alpes BeIgieae, observante praedicto Lemmis L . nigenas stirpes proierunt , in locis illi arenosis sponte emergente, nulIa cura, nullaque hominia industria. Cum itaque tanta sit vis, re soli , re caeli, palam est, quare plantas exoticas, in hor. ID uoltros translatas, aut prorsus non a difficulter tamen progerminantes spectemus , aut, si Iaboriosus ultus has eo dedueat non aeque cito, ut is patriis sui pulvinis , ne ad eandem me gans Proceritatem , mali in interdum de talli.
79쪽
aia suis viribus remissiae multum igitur hue eui. turae sedulitatem conserres, satis elueet , quae αcausa , ut , quae olim solo nostro assueseere nolle visae sunt plantae exoticae , sedula atque assidua cultura , hute tamen assuefactas esse videamus rnon autem ex nimis longe petita ratione Digbaei Tract de pulvere 'par attrahere scilicet plantas atomos ex locis suas patriis, sic et interdum vel re motivumis. Et sie etiam Reeessu temporis , cum omnem transplantandi hoste fructus movissent lapidem sed frustra : Palladius tamen primus eoitu ac diligentia singulari et Rei , ut arbores Citri , ex Media in Italiam translatae, ibidem prosilierint. Gque propagaverint, ubi te eme translatitiae fa etae , tantam com Italo solo iniere gratiam , ut non modo in maritimis, verum in medi eraraneis tum horti , tum viridariis , tum nobilium Iaeum ripis frequentissimae feliciter germinent. ζα Regnum Neapolitanum hoc germine successive gavisum est. Postea Mispania earum possessi nem adepta est is ad propagationem adeo frequentem deduxit, ut nemora ac eampos occupa
Te coeperint teste C. Baub Pin. ys. Ια specie Regnum Valentia tanta gaudet Citrorum abundantia , ut praeprimis cireum ire amoenissumam eius is ab ipsis Hispanis formosam di-
Etam et ropoli , Ualentiam . iucundissimas constituere porticu Meuo cernantur , obserivante munere is regraphia sua . Sic pariter, Galliam illis iam iam gloriari, eonstat. Et hi nee igitur ex locis , ingens malorum Cirriorum uberiata hodie ad nos quotannis deferri atalet, in spe.
80쪽
cie loea eopiose haec porrigentia , esse asse it --unt. I c. p. o6. N. Rennes missa , manto oppidum quoddam Sabaudiae Germaniam autem nostram non minus praesenti saeculo amoenissimo hocce fructu superbire , tantus magnificorum splendidissimorumque hortorum numerus, ubique testatur luculenter. Etenim ubi tantum magnatum, imo privatorum , introeas viridatic statim Citrorum nitidissimarum , Italasin Hispani eas sa-cte aemulantium , serie quadam superbe splendente quam hodie Gallie idiomate ora eris exprimimius ' oeulum' animum pascere poteris, Exemplo se sistant horti celebres sere Aleunoi dicendi , tantum quos proprio ocuIo Iustrare licuit ut edanenses, Berotinenses, ratistavi e se , ipsi enses , Naumburgensis, enenses, praecipue Rei nekianu , inittembergensis, Allophi nus , Nor imbergenses Citri fluetibus suis 1 talis ae Hispanieis palmam reddentes dubiam.
Plantam porro poma nostra progerminantem, eiusque characterem consideraturo statim occurrit sat evidenter, esse arborem fructiferam, non nimis proceram , Aurantium ac Limoniorum plantas magnitudine aequantem Virgilio L. a Georg. Lauro
simillima vita est , ita enim canit: Ipsa ingens arbor , faciemque siminima auro; Et , si non alium late fac Iare , odorem,
quamquam autopsia satis manifestam demonstret disparitatem Collocatur secundum aium meth a plantar emendata p. 33. inter arbores, quarum nos a fructus cohaeret , fructu polypyren , h. e plura uno semina ambiente , pomo maiores,