Catelliani Cottae Mediolanensi iureconsulti Memoralia. Ex uariis utriusque iuris doctoribus collecta. Opus multiplici eruditione refertum, ac postremo ab ipso auctore & recognitum & auctum

발행: 1572년

분량: 838페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

111쪽

ME MORALI A.

yenati a.colum.in s.fali T lu. matri. ubi dicit, quod D. Anto .in hoc loquutus est sine lege.

Caedere secundum Pau .in l.caedere in prin. ff.arb.sur - . . .

tim caesarum. est non solum succedere, sed etiam seria 'ε--'re caedendi causa. cingere et deglabare , & reliqua. 'Sunt qui stringere reponendum putent . stringere . enim ide est,quod percutere , & ideo strictores appellat Cato , eos, qui fructus olivarum seriunt. MO-dio inquit, oleario assiduos homines quinquagin- δ' ta praebeto, duas partes strictorum praebeto. Pli.Oliuantibus lex antiquissima suit,oleam ne stringito. Sed Alciatus noster existimat legendum Deglubere, hoc est excorticare,& librii detrahere proprie significat solliculum excutere,& fabas sua nudare siliqua. inde a Cattulo in obscoenum sensum trahitur,& ab Apuleio apud quem Photis ait, se lolitam uiuos homines deglubere . Tiberius etiam Caesar, auctore Tranquit. Boni, inquit, pastoris est pecus tondere, non deglubere,quod ad agit uice hodie usurpatur, in 'Collectaneis . prouerbiorum.Possemus etiam legere Deflabrare,hoc est glabrum reddere. quid hoc sit, satis superque no- tum puto ex Plauto,& aliis, maximeque Nonio , dum

inquit: Legitur, ς, ludis praesulis pueri essent glabri ac depiles, propter aetatem, quos antiqui ludios appella- L ebant, Sproprie glabescere est, sine pilis aut capillis,aut V

plumis fieri. re quid. Cenotaphium quid : adi Iureconsultum in l.monumentum . de relig. 3c sump. sene. quem retuli in priorib. Memorialibus,tu dictione, Monumentum,& est sepulchru imaginarium, quo utimur ad ossicia mortuorv. Quod descripsit Verg. Aeneid. 3.issis carminibus: Solennes tum forte dapes,& tristia dona tLibabat cineri Andromachar, maner que uocabat Hectoreum ad tumulum, uiridi quem cespite inanem, Et geminas causam lachrymis sacrauerat aras.

Et ibi Seruius ita exponit. De his uetsbus intellexit Amsi Iureconsul. in l. in tantum 6.ult isde rerum diuis . licet locus. glossator

112쪽

CATE L. COTTAE

glossator noster ibi aliter,& male interpretatus se . ηρ Geb ca autem dictio est, & composita, nam cenos ina nis & sepulchru significat. Hoc tra qu. i claud.

-- - de Druso loquens, Honorarium tumulum appellat. canto ies inst rumento domus contineri, scribit Vlp. ἐn l. quaesitum est 6. si domus.ff. de sund.in stria. cuius uerba ita castiganda sunt : dicunturque stragula quadam prossiora, villis passim pendentibus, quibus lecti uitissimarum personarum sternuntur. conficiuntur ex pannis diuersorum colorum in unum consutis , coag- . mentatisque. ex his tabernacula, omnisque castren- sis supellex pluuioso tempore uesatur, a uillorum multitudine nomen assumpsit. Cato lib. I. de Re rust. centonem positit pro instrumento mistico, hoe est, pro in t riore uestimento, quod super subucula superindui solet, bombyce inserta. Tres, inquit, centones pueris, sex culcitras, nouem stragula. In hoc significatu etiam legimus apud MXcro. Saturnalium lib. I. c. s.cuius sace-

Tremel- tissimam sabulam subscripsi. Tremellius Scropha colitis sera gnominatus est euentu tali. Tremellius cum familia at a qui que libertis in uilla erat Serui eius, cum de uicino scroci unde. pha erraret,surreptam csi sciunt, uicinus adii ocatis cu-Scrγρhae stodibus, omnia circu uenit, ne qua haec efferri posset fabula. issilie ad dominum appellat, restitui sibi pecudem.Tre- mellius, qui ex uillico rem comperiiset, scrophae cadaiier sub centonibus collo eat , super quos uxor cubabat, quaestionem uicino permittit . cum uentum est ad cubiculum, uerba iurationis concipit, nullam esse in uilla sua scropham, inisi illa, inquit, quae in centoni b. iacet. lectulum monstrat. Eafatetissima iuratio, Tremellio Serophae nomen dedit. centones docet Cato sera ex uelit mentis familiae ueteribus, eum ait: Quotienscunque tunicam aut saga familiae dabis, prius umterem accipito,unde centones sant. Eodem modo cento apud iuuenal. accipitur pro uestitu famulari, crasso ct foedi do: sic scribentem.

Intrauis calidum veteri centave lupanari

cento

113쪽

M EMORA LI A. D

Cento etiam secundum aliquos accipitur pro uelo laneo , quod lana aut tomento consertum sit, ut ictus nullos patiatur, cuius usus in re militari apud ueteres fuit frequentissimus,ad incendium quoque arcendum. . . Hinc praecipit vegetius lib. .Turres& uineas,quae machine sunt militarescentonibus etiam,aut crudis coriis extrinsecus operiendas,communiendasve, ne immisio igne concrementur. Caesar quoque commentario belli ciuilis Pompeiani 2. refert, in oppugnatione Massiliae turrim latericiam a luis structam sui lle, cui centones insuper niecerunt,ne aut tela tormentis missa tabulationem perfringerent,aut saxa ex catapultis latericium discuterent. Idem Caesar paulopost, in musculi structura,quae& ipsa machina oppugnatoria est, ait Coria inducta fuisse,eaque centonibus contecta,ne igni aut lapidibus corrumperentur. Idem belli Pompeiani lib. 3. resert omnes sere milites aut ex centonibus, aut ex coriis tunicas, aut tegmenta secisse, quibus tela uitarent. Cento peaeterea opusculum est, structum eae uariis di- 'v' uersisque carminibus, cuius structura ita solidatur , ut, ς' η 'docet Asilon. poeta, uidelicet ut coeant aut caesi duo uersus: aut unus & tequens cum medio. nam duos iunctim locare, ineptum est,itai pie centonem formauit nuptialem, consulum ex filiis Maroniani poematis, unde Homero centones, & Virgilio centones , quales se- ρ 'cit Proba Falconia , tales fecisse sese resert diuus Hie ' ρ' ron, in prologo uereris testamenti, signare uolens opu 'scula contexta ex Homeri Vergiliique earminibus, 'transducta accommodataque ad lentam conditoris. Venit autem a κι,αρον uerbo Greco,id αποῦ του

quod inserere est, deducitur. r siterae abiectione, hac ratione etiam Digestorum libros Centrones appellamus . Propterea damnandus cst Sipontinus, qui in suis Commentariis a centum deduci centonem existi

mauerit.

cerdo dicitur uilis homo, qui artes exercet illiber ira , quodlibet lucrum sectans. αἰθαι enim Graeci a lu

crum

114쪽

crum dicitur,de quo Papin.meminit in I.cerdonenias

de oper. liber.

c.fusa est decoctio,quae fit ex fermentis, & lorbis . cuius meminit Vlp.in l.si quis uinum,de uino,tri. oleoque leg. eam Bacchus inuenit, Sideo cecinit verg. Eo pocula laeti Fermenta,atque acidis imitantur vitea in bis. De ceruisia meminit Strab.in ult. lib . In Germania,& Gallia ceruissa utuntur,ut resert Plin.in 2 3.lib.utuntur etiam apud nos idem Galli, inter quos hodie no

men etiam retinet . . .

cfaris nomen Imperatoribus Romanus inductum, euini a caelo matris utero, dixit Accur.in prefat.instit.in di-yesessi. ctione Imperator. & in hoc a quibusdam sciolis dam- natur,cum tamen ante glossatorem hoc scripserit be uius,interpres Vergilii, & magni nominis Grammaticus, &quamuis ignorauerit Accursus Caesaris nomen ante Imperatores primum inditum Scipioni Affricano, ab elephanto in praelio occiso, qui lingua Maurorum caesa dicitur , uel quia mortua matre, caeso uentre sin' natus,vel cum magnis crinibus sit utero matris efflisus vel quod oculos cessos habuerit,ut scribunt Pli. Solin.: & alii,non tamen tantopere redarguendus suit, cum inter ipsos Grammaticos super hoc sit controuersia. Neque etiam uerum est, quod ipsi scribunt, Iulium caesarem dictatorem primum ita appellatum a caeso et phanto quia hoc salsum esse appareat ex his quae Ρlire. ' S Solin.superius retuli,& alias scripsit Phil. Beroal eo

tum praeceptor,in suis contra Seruium Annot. Nota.

tur etiam Accur.qubdin praesa. Digest in dictione Permutantes,ex commodo fabulam confinxerit,dum Iustinianus uel illius epistolar auctores reserunt apud Honi. Glauc.&Diom.inter se dissimilia permutantes, hoc uersu qui in omnib.codi. desideratur,ex sexta Iliad.rhapsodia, ut retulit Ang.Pol. in suis Miscet. centuria I. c. 93.

dicet aliqui sibi,& quidem imprudenter ascribat

xaxaudi, οῦ - μνοιἰma ἰ ων. Latine ita sonat, Aurea pro aeraris centenaq: dona nouenis.Historia asit,uel potius

115쪽

sabula apud Homest talis. Glaucus troianus uir fortis,& Diomed. Graecus, cum circa Troia simul armati obviam facti sibi inuicem essent comitus pugnaturi ex genere amicitiam, & antiquum hospitium inuiola tumque didicerunt, ob idque a pugna cessantes, prior Diomed. Glaucum alloquitur in haec uerba. Heus Glauce quin arma inuicem permutamus, ut omnibus his no tum fit,quod inter nos non mortis timor, sed avitum hospitium pugnam diremit. Itaque accepta dataque in tui cena fide, Glaucus arma sua ex auro fabricata,& cenum bobus extimata, cum serreis Diomedis armis, nouena tantum bobus extimatis permutauit. Cuius nermutationis meminit Pau .in Li.de coni. emp. citans Hom. carm. ex s. uia. in hanc sententiam .

Iuppiter hic rapuit sensus de pectore Glaucii Qui aurea Tidydae mutauerit arma uicissim, Pro factis ex aere,bouest ualentia centum, Pro his quae fuerant bubus pendenda novenis. Graeca uero carmina Homeri s quis desderat, retii limus in priori b.Memorat. in dict. Emendi. chasma Graeca uox est, cuius meminit Vlpia. in I. uerum, s. sciendum .ff. de mino. Rin l .cum res legatriaili. de leg. i.& ini. .f. I. is decens.&aliis frpissime Iure- cons. Latinis hiatum seu fissuram significat si autem non solum in coelo, de quo Plin.sic inquit. Fit hiatus cisti, quem uocant Chasma, sed etiam in terra, propterea Ammianus ter remotum Chasmaticum eleganti uocabulo appellauit, quo patefactis subito uora trinis,lef- rarum partes per hiatum absorbentur , de Chasinate meminit Lucas in Evang. c. i6. licet interpres Latiniis Chaos,p hiatu uerterit male. De terrae itero hiatib. plura apud Pli. li. r. c. 82.&Cor:Tacitu historiarm .li. ubi reserui I 2. celebres Asiae urbes deductis terris haustas. cymbium argenteum,de quo meminit paul.Iurec6Lin l. pedi ctilis. f. i.ffide aur. & arg. lee. est genus quoddam poculi uinarii procerum, ac cymbae, id est naui simile.de quo Verg.Tepido spumantia cymbia lacte . . F Idem

Patili Io

pud rura cors, a

. r.

116쪽

ra CATE L. COTTAE

Idem Cymbiaque argento persecta, atque aspera si in Q-- gnis,apud Graecos Cymbi, dicitur. Cisrubori sunt numismatum species, de quibus meminit Liu. lib. 7. belli Lacedonici.& Cici ad Atticum lib. I I .his uerbis. Ego in cistophoro in Asia habeo ad sextertium bis, & uicies, & reliqua. & Festus Pomp.

dum inquit: Euboicum talentum numero Graeco septem ilium , & quingentorum cistophororum est , nostro quatuor millium denariorum .Forte ita appellati, qui eis imprimeretur imago alicuius cistam serentis, ueluti di nos Ambrosi nos vocamus in numini genus, in quo diuus Ambrosius impressus est. Et de his secundum ali- p. ἰ-- quos intellexit Papin. iurecons in l. Publia. 6.Titius. E depositi. licet eius uerba impleri sque libris inendosa circunserantur. Sed haec lectio Alciato displicet, Dispunc. I.c. I 8.asi erenti, quos Throphimati, legendum esse. Proinde glossator noster ibi ingenue falsus est, se non intelligere. Legitur etiam apud Suidam Cistophori pro cisti phero, & cistarum baiulo.Cistas praeterea in sacris Ceteris, teste Macrobio , habuerunt antiqui, quas portabanis acerdotes,nominate a Cricis απιαφα tu,qua si dicas cistis heras, siue cistilatrices Graeci enim dicunt caninra quae nos canistra, Sperdiminutionem cani stella cani Di Et de his sacrificalibias cistis,inquit Catui. D. Pars obscura cauis celebrabant orgia cistis, Orgia quae frustra cupiunr audire prophani. & Tib. Et leuis occultis conscia cista sacris. Meminit,& Plin. iii 36. lib.c. s.ubi etiam Hermol.Barbarus. Propterea non esset sorte malum reserre ad nummos,in quibus signata erat figura sacerdotis Cereris cum cista,& inde cistodiet s D phoros appellatos. Ego tamen magis probarem in io' coi s. co illo In recons. cistophororum,ut sit genitiuus pluralis, qui in singulari non multum conuenit cuna praece- Pauli is dentibus, uel cistophoros. Et ideo non absilrde Iulius ous Pollux in expositione Homerici carminis , quod apud nos retulit Paul in lege I .sside contrahen. cmpt.putauit

boves apud Poetam ibi intelligi posse pro nummis, in quibus

117쪽

illa

iii s

. quibus bovis effigies impraessa conlpiciebatur. quae tamen expositio, iudicio meo, non potest couenire carm. ibi per Sabinum primo loco relatis.Et ultra pollucem, hoc etiam colligi potest ex his, quae in Publicola scribit Plutarch.&in 36. Naturalis historiae Plin. quos opportune retuli infra in dict. Peculium. citario habilitat personam citati, ut concludit Bart. in l. cum mulier in a. colum .m sol matri. cum c6cordis de qui b ibi per Moder.& per Gepol. in caut.infra allegatis. Hoc tamen sing. limitatur, quando citatio suit simplex, secus esset, si conditionalis, si sua intersit, iuxta formam traditam per glo. in l.ca quidem in glo .ult. sinanci .ita suer.al ita sing declarat Bal. in l. ult. in Io. col. uersi. quinto quaeritur. C. de edict. diui Adria. tollend.& pro singulari commendat Ludo. Roma. in l. de pupillo. f. I .sside Oper. nov.nuc.ut etiam reserunt Mod. ind. l. ulti.& Lud, in rubr. de arbitr.col. Π.uersi. an sic. . ubi idem dicit, si fiat coram arbitrio.& Bartholomaeus Veronens .cautel. G6.que incipien. si petens.& cautes. 29 o. incip. si facis aliquem. ubi eadem superfluo repetiit. Sc Paul. de Cassiani. a.de edict. D. Adria.toll. &late tradit Do. l.in cap.cum inter. in s.colum.uer. limi. a. extra de exceptio.& in cap super his. in 8.colu . uersi. . modo aduerte. extra de accusat. ubi poni; aliam sallentiam , quam dicit neminem tangere . ut ibi per eu. ει tradit etiam late Decius, ubi etiam declarat, cost. I 87. inci p.& pro tenui . colum. 3. uersi .non obst. &Felin. In cap. exhibita. colum. 3. circa fi n. de iudi c. & Do. Alexand. in d. l. cum mulier.in 3.colu . uersi. non omittatis. st solui. mair.&illam glo. in d .l. ea quide. ad hoc pro not. commendat Ang. in .l .liae pupillo.*.memini se .ffde oper. nov. nun &Dom. Ias. in i nec quicquamg.ubi decretum . in .colii. T. de ossi procons. & Ieg.post

Andream Sic. in repet. rub. C. qui admitti. in 3 s.cola. uersi. quia ad hoc. citati is sorma est,ut citetur personaliter,uel ad domum habitationis Minnoti doctrinam Bart. in l. sF α praetor

118쪽

8ι CATE L. COTTAE

praetor ait. colum. 2. de dam. insect. Et hare est forma iuris,&propterea in sim lici commissione de cita do subintelligitur secundum Bar. ibidem , & ecim muniter tenetur . Sed quid si ruincius reserat, se secisse, & dixisse ea omnia, quae in mandatis habebat, neque declarat an personaliter, uel domi eum citauerit. Bald .nota b. in l. properandum f. I siquidem colum. 1. C. de iudici concludit, quod debet praesumi, quod eum potius ad . domum citauerit, quia personaliter citatus non com- ' ρ ρ' parens,est in uero dolo. sed citatus ad domum , est in culpa unde potius culpa praesumi debet, ut in mitiorem partem .l quotiens f. qui dolo. ff. de probat. & l.s prae- rq ' hes.sside poenis. cum alioquin uerus contumax priuetur benescio appellationis , de possit etiam mulctari, ρ 'm non elset in ficto cotumace, prout est citatus ad 'M. domum .iuxta notab. in l. i . ad s.ff. si quis ius dic. non προμε ' ob t. Et hoc dictu in Bal. sequitur, & commendat Ales.

consi. 2o9 ponderatis .colum. 2. lib. 6. declarando. ut P. eundem consi. 2.consideratis.colii. r. lib. 3. Et sunt memoria digna, ad ea qtiae habentur per Bariolum in l. ex consentu. f. ultimo. de appellat. ubi per illum tex.

. tradit, quis dicatur uerus contumax . Et licet Alex. . mei. consi. 2OI. in causa.in I. colum. lib. Mirisus sit aliter dixisse, tamen secundum opinionem Bal. fuit alias

. iudicatum, me aduocante.

. citatio partis requiritur in omni actu, i quo quis po-test lardi l. de unoquoque in prin. ubi late D. Alexand. declarat si de re iud. l. nam ita diuus. in s. f. de adoptio. Do. Alex. conss.s .in causa, Ac lite. cii ca princi p. lib. 2.&Do. Ias .in l. 2. quam legit cum l. i . in sin. C. quado lib. Princ. dat.& ini. rescriptum .in a.not .sside pactis. in l. Gallus. 6.&quid si tantum . in penu l. colu uersi. tertia conclusio. f. de lib.&posth. Quae conclusio proce- . dii etiam in principe, qui citationem non potest ornittere, ut concludit Bal. consi .s 8. factum super quo in 3. ilibro & late tradit Do.Felin. in cap.qus in ecclesiarum col. Is .uersi. limitainiextra de constit. & in Imperato-

119쪽

re firmat Do. Alexand. seu potius Barba. inter consilio Alexand consi. I 23. scripsit ec lesiasticus. colu .pen. in prin. lib. . Fallit tamen haec regula, quando promis de damno, & interesse stare tuo iuramento. nam poteris iurare me absente, & aliter non citato, licet principaliter agatur de meo praeiudicio. ita singulariter iudicio meo γ consuluit Do . Alex. consi. mo. difficulitas huius negotii. in I. lib. motus poti s sim e per tritam regulam,'qui potestinuitis. F. de regii l. iur. In contra is rium tamen facere uidetur, quia sententia sertur contra inuitum, & tamen requiritur citatio. l. ad peremptorium. &l. sequenti. ff. de iudi c. Item iudicium redditur in inuitum. l. inter stipulantem. 6. I. is de uerbo. Obl.& tamen requiritur citatio. l. nec quicquam. 6. ubi decretum. ubi late D. Ias.sfde oss.proconsul. Item dicimus in testib. qui deponunt contra nolentem, & tamen requiritur aduersarii citatio. l.pen. uersi. sed cum oportex. C. de testi. Sexcenta suppetunt exempla, quae breuitatis causa omitto. Nota tamen decisionem Do.

Alexand.quia est supremae auctoritatis. Secundo limitari potest, quando aliquid esset commisitim conscientiae alicuius.& ideo si Papa mandat aliquem examinari sicut est dignus, non requiritur alicuius citatio. ita singulariter Bal. inl.ulti. in a. col. uersi. item oppono , quod imo differant. C.unde legit. Quod pro singit. citat D. Ias .in d. l.nec quicquam .f. ubi decretum. col. 7. Dersicu. I . fallit. ff. de offic. procons.&leg.& in d.l. uiatima, in antepenultima columna, uersicul. extra glossam, & utrobique de ueritate. cuius dictiun etiam late sequitur, de declarat Alexand. consit. 233. uisis ue bis.colum. 2. circa princip. lib. 2.& Iac post alios in I. si quis arbitratu. colum. I x. uersi. 8. not. limita.deuem

. obligatio. Tertio fallit, ubi ille qui debet citari, e st praesens, ut dicunt Barto. & Doctor. in I. I. is de inius uoc. Et ideo dicit in proposito singui. Bald. in au tenti c. si omnes, in ulti m. colum. uersiculo deinde nota. C. si minor se ab haeredita. abstin. argumento

F 3 illius

120쪽

illius tex. a contrario sensu, dum requirit solennem citationem ad ualiditatem processus facti in pretiudicium ab lentium, lubd si quis fuerit minus legitime citatus, sed tamen compareat , ualebit processus non ex uicitationis, sed quia praesens est,&ideo iudex poterit ad utiteriora procedere, quod alias non posset . quod dictum pro sing.citat& sequitur Lansean. de Oria .in repet. cap. quoniam contra fallam infro. col. in a. si est.extra, de probatio cum his quae scribit D. Felin .in c. cum dilecta. col. I9.uer sic. sic etiam intellige.extra, de rescript . Quarto sallit,ubi quis esset suspectus de su ga, quia tunc pota

sentcontra euin testes recipi, eo non citato. ita eleganter Bal.in I consentaneum,columna s uersiculo quaero una cum Anto .de Butr.C.quomodo & quando iudex , quem retuli infin uerb. Debitor. Quinto fallit in e su not. Bal. in auten . si qui appellat.col. 2. C. de tempo. appell.quem retuli stipan uerb. Arbiter cui data. Sexto

fallit in casibus de quibus per Bald. & Alex. in l. sed in

hac.6.liberos,in s.ff.de in ius uoc.& Ang. in l. si sic. in prin. fide leg. I.ubi inducit ad quaestiouem statutorum concedentium executionem uiso instrumento, quod est memoria dignom ad statutum Mediolanen . quod incapit, si quis prima facie. Septimo fallit, quando princeps concedit aliquod priuilegium alicui , quia licet praeiudicium afferat tertio, tamen citatio non requiritur ut per multa comprobat Dec. cons I9 .uiso tenore. in a.dub.

ciuitatis appellatione non ueniunt suburbia, sed id solum quod murorum ambitu terminatur. text.est arguendo a speciali in cap. si ciuitas,de sententia excom- libro hoe ni si dispositio reddatur elu soria, quia ueniunt etiam suburbia.d.cap. si ciuita ubi est tex.sing.&melior de iure,ad hoc, ut late attestatur D. IaLin l. n

quidam in fi ff.de lib.& posth. Et ideo decidit sing. Bal.

in c.signis cauit. in ult. col.uersi c. pone,episcopus,dere

scrip. Quod si episcopus excommunicauit omnes t prosos stantes in ciuitate , nisi recedant de ciuitate i sta

SEARCH

MENU NAVIGATION