Codex regularum et constitutionum clericalium in quo forma institutionis canonicorum & sanctimonialium canonicé viuentium; leges item scriptae fratrum vitae communis, Theatinorum, Paulinorum seu Barnabitarum, Societatis Iesu, clericorum Somascae seu

2쪽

NOBILISSIMO

CANONI CORVM

Hristiana Ecclesia regimen, initio iam inde ab Apostolorum temporibus ducto, non monachi, fidClerici tenuerunt,qui sacrafidelibus mini λbant. Clericalis astem ordo ab unigenito Dei Filio, humanam carnem induto , in XI i. Apostolis primum essi tisfitus : exinde duobus ac septuaginta dycipulis am' us, mox alijs atque alijs ministris perpetua Accessone multiplex redditus, a semiarism rerum inra, ad diuinum

'culium exercendum, animaru i s utem exemplo, verbo,

inisterio procurandam,suissegregatus. De multiplicibus his 'ceministris Paulus gentium Soctor ad Ephesios distrie lo- dedit quosdam quidem Apostolos, quosdam

autem I 1Cphetas, aliCs vero Euangelistas, alios Pastores& Lodiores, ad consummationem sanctorum in opus ministeth in aedificationem 'corporis Christi. Clericorum

porro nobilissimu ordo, C H R. I s T o I E S V, etit dixi, institutus,minios habuit tus ac vetitatates.Primur in ipsis εου

stolis flatus Dii: ab Apostolis deinde ad miros iapostolicos

transeji. cprimis quide stentis Ecclem temporibus, comis munis et ita ratio ab uniuersisHelibus τι ex octis θυο Artim ciari me datur istelligi studiose culta' . Apostolico stiritu sui res humana Amper in peius vergunt) paulatim defervescente, istud mira c-νunis genus Clerici tantummodo retinuerunt. Communiis igitur vita dissiplina, qua in Pal. - 'primum sub Ap Olis eorum in julis foruit, a pETRO, olorumprincipe hi de Antiochiam, ac demum insocia dentem,atque in ipsam urbem Rismum est translata. Vndae.

3쪽

non inepte ustani-ahoationes noriri ordinis Pressteros

flua lingua cLERIco S s. PETRI nuncupant. Idem podi

ro quiuendi institutum Alexandria in AEupto primum . S. Narco Euangelista plantatum, postea per Therapeutas longe lat ropagath uit: quorum sane calestem interris mitam'sacra ministeria Philo Iudatis peculiari motu mine, Eupebius lib. a. Binoria ecclesiastica, Epiphanius πι- resti 9. Hieroumus in Catalogo Scriptori , Casianus Costat. ἡ .c ite s. Nilus in Aheticis, . cephorus lib. 2. cap. I 6. Ioannes diaconus in mita Gregori' Magni,inali' accurate δε- scribunt ac mirifice commendant. inique ex hac quidemsci fa Aoxandrina Clemens, Origenes, Amminnius, Dionysus Alexandrinus, aeri viri eruditissimi λ

dierunt, quorum 'ipia manibus ορ-nium teruntur. Ther peutas autem fuisse Clerim , non monachos, idem Philo ut iniuras Eustbius ac Nicephorus disterte in mant. Ceterum ex Enpuim minxisam, Graciam, Galliam, . alia , ιμ

nimias strictisr ista discipse pausatim migrauit .sed ut is,

iis clerus fere solus ueriorem mitarasionem tenuis, Uroautemporis in duas clase 'i tisus sis iuxta'. terem atque A solicam sermulam, in communi vitam a gebat ue altera eos complectebatur,quipriuatimsti visebant .sculi hominibus immixti, Clastis τι que, ex uno eorim O ta stipite, Eccles uniuersa quam maxime utilis ac proficua semper. exflisit. In prioris a is locum Colligia Canonicorum successerunt aquas non in commvnti certe de communi sodie mitium. Tvlicis huius Cleritarum clastis in m S. cyprianus re roAugustinus, in Italia S. Heronymus,in GAlia Erospex Aquitanus, sim veriusJulianus Pomerius 'lib ticap. 9.ve vita ntemptatua requeter meminerunt. C prianus quidem, libro D apsis, laxiores flui aut Clericos acriter his . merbis corripiti e Studebant gygendo jammonio sin-

4쪽

guli, & obliti quid credentes aut sub Apostolis ante se- Cissent, aut semper facere deberent, insatiabili cupiditatis ardore ampliandis facultatibus inhiabant. Ad queCypriam locum Pametas notat,Clericispriuatim visentibus, pro cuiustque merito,singulis certam nummorum quantitatem

quotannis ab Discoposuisse distributam sium quidem Cisricos idem Γ, ianus epist. 66. Sportulantes fratres nuncupate Hςc nunc, ait, ratio in Clero tenetur, ut qui ordinatione clarica promouentur, in nullo ab administratione divina auocentur, sed in honore Sportulantium fratrum decimas ex fructibus accipientes, ab altari non recedant. Hunc locum idem Pametas explicans, tuadis oblationes,quas

Christiani minimis Ecclesia prasabant, olim per 'scopum stlitas dmiris ni inclusas inter Clericos diatribui. A quo

ritu manet hodieέ Sportularum nomen apud Areconstultos. Ex Africa in Italiam transtamus. Floruit in ea ante annos Iam. S. BUSEBI V S Vercedensis Epistopus: is ab exilis do mum ex Oriente reuersu, Clericorum Vercellis collegium,

Apostolica perfectionis practantia celebre, instituit, primu in Occidentalibus partibus ossicia Clerico ram e r innituta

monachorum, diuersa inter se, coniunxit: ut S. Ambrosius lib. Io.epissi loquitur. In Vastia idem misagenus S.I' --

linus T uronum 4Antiates excoluis, carnobio Clericorum, instar monachorum, in communi visentium excitato. Ex quax Martini schola Sulpitius Seuerus Clarum, Eustulum, s'Refrigerium presbyteros, Aurelium diaconum, aliosi laudatissimos Clericos prodi e commemorat: ut nihil dicam de ei S. Martini Adale re apud Maximum Imp. conuiua.

Primis certe nassentis Ecelestias sis,pina monachorum eis notia tnum tantummodo Sacerdotem habuerunt, qui-

chis Sacramema ministraret, erantέ prosus diuersu Clertiarum re monachorum sicia Apud Ca anum Collac io

5쪽

cap. I. in monasterio Scytbico clunus Paphnutius Presbter le

gitur eisitisse ι cui in inbbatis simul, Pressteri munere

mnus Danielfluccessor est datus.idem Cassianus minat,quium tuor Presbyteros quattuor ecclesiIs monachorum, singulos-- .gulis, praepinstes ceteris omnibus, utpote mere laicis, ne in mi-ncrum quidem ordinom gradu conlisutis.2 in imo constat,

ne evnum quirim Presb=terum intra quorumdam monasteriorum olim septa resedisse,sed Dominicis diebus ex urben xima Liturgum aliquem euocari solitum. Ceterum mi deS Hieronymo taceam; S. Augusinum de comm vni Cisric rum suoνum vita,Sermone I. ad populum Hipponenstem,audiamus dis rentem e Volui, inquis, habere in ista domo Episcopi mecum monasterium Clericorum. Ecce quom do vivimus: nulli licet in societate nostra habere aliquid

proprium. Qui volunt habere aliquid proprium, quibus

non sufficit Deus & ecclesia sua, maneant ubi volunt, &vbi possunt: non eis austro clericatum. Porro ett ad medium Ecclesia auum descendamus, c anxob agni IN.temporibus. Clericorum ordo, velut reddita iuuentute revirescens,itreum caput extulit m novas phalages, eqs numerosis ah nobili Canonicorum titulo, in orbem Christianum, publico bono, immisit. Carolo certe dolante, Ossabrumst, Halbesadirest, Monacterim si visisve,Bremense,nfindense, Hi des mense, Padeuomense, Bambo ense Iuuauiensi, cathedralia Canonicorum collegia in Germania sit de alijs alibi nihil dicam) Iunt excitata. Carolis lius Ludovicus Pius Formam Institutionis , quam vulgo R egulam Canonicorum nuncupant, ab Aqui granensis Cocili' Patribus an.D cxv I. scribendam curauit. Hanc nostri maiores tanti fecerunt atque astimarunt, mi ex ea Lectionem breuem in Choro post recitalionem Mari rotuq)Ab em Hora canonica quam vocam Primam,quotidie recitandam cenfluerint: qui mos hodie m

6쪽

inquieranensi Infulensi apud GAD-Flandros, ου iijs metu'mbus Canonicorum ecclesiijs obtinet. Antiquitatem itaque velut fugitivam reuocans, Speculum liud Institutionis canonica rursusperduco atque triliciendum propono: mil-dabilem maiorum nostrorum disciplinam se nonsequi,saltem mirari liceat. Et mero nemo est qui neficiat, quam acressa

aculeos habeant avita pietatis ac virtutis monumenta. Memoranti Maximum, P. Scipionem, alioris noceres Romanos, cum maiorum fluorum imagines intuerentur, aut res

praeclare ab eis gestas legerent, solitos dicere, animum sibi vis hementi e ad mistulem accendi. Opto re moueo, mi ista avita Institutionis canonica imago sacros aculeos in notri omdinis hominibus potenter excitet: sicut domesticum S. Λ D ERALDi, Trecensis in Campania Gala Canonici-Aria diaconi, exemplum Trecen S. Petri Canonicos, ad communis mira florietatem resumendam, annis superioribus excitauit. Scio equidem non omnibus annis omnia Conuenire ;ficio item non omnia veterumfacta nqstros in mores commode posse transferri .Hanc tamen sanctissimam canonica Institutionis Formam,ex Conciliorum decretis-Patrum scriptis concinnatam, iuverisse ius reuoluisse; madi ius exemplar fluos qui que mores exigat, atque in melius mutet. D tum Antuerpia Μ. Dc. xxxvii. pridie Idus Iunij: quo die S. ODVLPHus, Ultraiectensis ad S. Saluatorem Canon eus,/Mauriensium in Rise olim Canonicorum in communi misentium fundatoria iuersario ritu colitur.

7쪽

PRAEFATIO

CANONICORUM E Τ sA NCTIMONIALIUM

CANONICE VIVENTIUM.

VM in nomine sanctae & indiuiduae Trinitatis, Christianissimus ac

gloriosissimus ur. v Do v. Icvs supernoe munere victor Augustus, anno Incarnationis D. N. Iasu cu aisTI Dccova. Indicti

ne X. anno siquidem Imperii sui tertio, Aquisgrani palatio generalem sanctumq; conuocasset conuentum & coepisset, secundum ardentissimam erga diuinum cultum sibi caelitus inspiratam voluntatem, multaeongrua & necessaria de emendatione sanctae Eeclesat .illius videlicet amore,qui eam suo sancto dc pretioso redemit san Pine, eique se ad stitutum usque adeonsummatione pollicitus est seculi,solerter ac curiose tertractare: eb usque inter eo ra peruentum est, ut eumdem sanctum & venerabilem Deo annuente,aggregatum con, ventum consuleret, imo consulendo admoneret, super quibusdam ecclianum Pnpositis,qui partim ignorantis, partim dtadia subditoru curam parvipendebant.& ho*uali. i, ε min iusto diligebant, quid facto opus esset. Adiunxit etiam monendo,ut quia c Miso vi eoavM vita sparsim in sacris Canonibus & in SS. Patrum dictis erat indita. propter simplices quosque minusque capace . aliquam ex eisdem sacris Canonibus, αPatrum dictis Institutionis Formam pari voto, parique consensu excerperenti peruui patetitet Pretiatorum S subditorum vita monstrareturr quatenus omnes, qui Can nica censentur professione, pςτ via propositi sui inoffenso pressu incederent,& in Christi militia deuotius unanimes atque concordes existerent.Sed ut id nutu diuino fieret, D minum in commune humiliter e orandum praemonuit, ut seniorum suorum exorabilia Moulsatus precibos,ςius admoriationem secundum suam voluntatem fieri, sitaque era. tia eam precedere & subsequi dignaretur.Ad quam etiam admonitionem sacer conuenis tu, intimo gaudio repletus,expanss in c*lum manibus creatori Cmnium gratias agens,

benedixit i quippe qui talem in pium.tamque benignum Ecclesiae suae sanctae Plinei-pem ennctisque eius necessitatibus sapientissimum ac deuotissimum praetulerit procuratorem .suscipientes ergo libentissime hilariterque eius saluberrimam multis, Deo mis rante,profuturam admonitionem, licet plerique, auxiliante christo,deuoleae religioso eum sibi iniectis, canonicam seruent Institutione,& in plerisque locis idem oldo pleianissi M seruetur: omnium tamen id nimis sedit,ut secundumeiusdemPrincipis admo. nitionem,una diuino freti auxilio,& eiusdem pijssimi Principis non modico adiuti iuva mi , eias videliret liberalissima largitione copiam librorum prae reanibus habentes, ex canonica auctoritate & S. Patrum dictis, veloti ex diuersis patris quosdam flos tosearpentes, hanc Instistionis Formam excerperent, &Canonicis obseruandam conferiarent i ut quorum foriE labore,ob tarditatem ingenii seu inopiam librorum,spaism dis sta disse e eoinprehendi posset,isterii studio in eodem opere breuiter c5gesta,perficit Eab his repetiti podet: per quam M praeroisum est, di Praelati recto tramite incedere, &subditis normam vivendi,absciue isnorantiae obstaculo,salohriter nossent praebere.vigiis tanti ergo studio eamdem Institutionis Formam colligere studuerunt: in qua plenita ME continerer,qualiter & Praelati vivere, di subiectos regere eisque eeclesiasticos sum eis administrare,& in Dei seruitio cost ringere, bene operantes quoque ad meliora pro. vi are,protervos quosq; S neglimes debiat corrime.Cum igitur huius Institutionis Formam,eoram memorato sorioso Principe prolatam. sacer conuentus laudibus ext inet,&ecclesiastica auctoritate fulcitam, laudeque dignam, ac sanctae Ecclesae utillia

8쪽

mam atque proficuam consena voce praedicaret,nihilque in ea reprehensionis ab ijs,qui sanum sapiunt. reperiri posse profiteretur,ab eodem victoriosissimo Principe,& ab omnibus qui aderant, Deo gratnti,ac clanistum essi Nec tu meritor quippe qui& occulta sua dispensatione,& gratissima inspiratione praefatum Principem, ut id heri moneret, compulit, & ut ad effectum perduceretur, miserando adiuuit. Proinde omnium sententia statutum est, ab omnibus,qui in Canonica professione Domino militani,hanc Dis stitutionis Formam, tot ecclesiasticorum virorum vigilanti studio congestam,dignisque praeconijs laudatam iuxta virium pqssibilitatem modis cunibus obseruandam: quat mus hanc, siue aliarum S S. scripturarum documenta, sedula meditatione perleseptes de Praelati de subditi,vocatione qua vocati sunt,ope diuina adminicul ti, infaugabiliter ambulanen pro tam pijssimo Priocipe qui ob lucrum animarum hoc sacrum & venerabile Conciliu,ad hanc Formam congerendam S statuendam, salutiferis admonitionibus e citauit, modernis futurisque temporibus Dei iα-nsam clementia iugiter exorent. Nam ct in altero libello idem sacer conuentus, eode religio si mo Augusto monente, quamisdam Institutionis Formulam ex sanctorum Pativm dictis studiuse excerpsit,&in unum laeuiter satisque congrueter congessit,&Sancto; ii iam carionica dumtibus tenenda pedicensuit. In qua continetur, quales eis Abbatillae praeferendae sint, qualiter eisdem Samctimonialibus infra claustra monasterii vivendum, id a Praelatis stipendiorum da dum, quibus documentis& vininum instrumentia ornandae sim: quatenus hac semula uiuendi in specta,& Deo si i adiutorium μαbςnte, humiliter suscepta & efficaciter impleta,cum honorum operum lampadibus venienti Sponso apparere, aque eius ih.

Iamum ingredi mereantur. . .. II Id.

IN DE X

xxv. xxiii '

rosperi. Isidori.

. O . . I

9쪽

INDEX CAPITUM.

M. non oporteat densiPrare. Non tr νμεν' dum de riuitiae in miratos. De hM qm in ecclesis,in qu-- rouectinem minime ia---.Cini. aeni. De licteno genu. , yi Eiusdem. De damnatu G mmifrrare tentantibus. Conc. Anti heni. De Clericis dammuis. Conc.Africani. De peregrinoremsusceptione. Conc. Antiocheni. od non lisein Cleriso in duarrum emis-- reelessse ministrare. Con.Calsi. Q od non oporteat peregrinos clericossine commen trist misistrare. Eiusdem. Inal iurissacro mminerisfrementes Uinfici nonisbeot. Con Lao'. Se clericis a communion Ammotis ab alis non recipieη ..εμμερο. Cone μ&quis exeo ramicinus ista senιentisim commmo cre prat ineris, i Est is β, .dania uirium protulit. Cori Carthaginieμαα non I. anais clericis alienis. Conc.Sardioensis. Te qui semel legerint in ecclesia, ab aliis non pse promos i. Cone. AHe. Si qui Clerici ab Dis pisseris promoti emtemserint, nec illic maineant, de incedere Miserunt. ,.. Conc.Carthaginiensis. 6 nullivali αm Clericumsilicitare vellemo prasemas, sevo Episcopo non a bente consensum. Leonis Papae. mi in ecclesi' conuiuia minime celebremur. Conc Ameani. uia su ι reelefiasticomm in lasernis comedere daebeas. Conc.Laodicent. De auaritias. Conc.Carthaginiensis.siuod ram non solum Clerici exigere non debent, sed nee laici ci istiani. Lemnis Papae. . . πι his qui Uum eammm in Chro co=σι- deuium. Cone.Ancyrani De inmero certo Diaconorem. Con Neocaesariensis. De his qui abominiatur eos qui eam4- vescuntuQ. Con GangNnsis. De his quam usi pauperum conferam r. Eiusdem.

10쪽

INDEX CAPITVM.

De clerit is vellaicis excomma rasu. Eiusdem. De Episcopu-c Iericis Mieuntibus Lmperatorem. Eiusdem. De damnasti Disvis ci clericis ad invom Imperaverem. Eiusdem. Vt qui in sacrario semianat usuriti non exigant. Conc.Laod.

De his-debeam in pulpito Uallere. Eiusdem. De honore quem Fresbyteria D atoni, qui 'b itfissunt, debeant exhibere. Eiusd. M Diaconi non debeam benedicere, vel benedictionem dare. Eiusdem. De Exorcistis qui non sum ab 'scopis ordimari. Eiusdem. In ecclesanandia fieri non debere. Eiusdem.

M prater Episcopi iussonem cleriem proficisci non debeat. Eiusdem.

' adsacrarium mulieres non introeam. Eiusdem.

Non licere Ctiricis ludicris merusespectaculis. ' Eiusdem. Oblationes m domibus sori non oportere. Eiusdem. De Clericu es Atinaciis non manemibus in suo proposito. Conecalched. sista non oporteat Clericos, habentes aduersia mulcem negotism,proprium Episcopum relinquere. G a acularia iudicia ereuocari. Eiusdem. 'd minime Clericos transmivare conueniat. Eiusdem. . Guod non licear Clerici, post mortemβι Eeisivi bonae ι diripere. Eiusdem. Δι quis Clericoraem pauper premotas in o me, postea habuerit aluquid, Ecclesia potesarisubistrat. COn Carthaginientis. Vt clerier taberxM,ns inmurmis, non ingrediamur. Conc.Africani. Vt alteraia Clericus minime suseipiatur ab alio. Eiusdem.' Cunc-ηer ouo nee alieno nomine faenin exerreat. Leonis Papae. Vt Clerici nutas negotiariones iniane fas ct ιurpia lucra sectemur. Gel

si Papae.

De vita clericommaee institutione Cloicorum.

Da vita Chrisorem. De cierim me regulis Cloicorum. Degeneris. Clericorum. stuales oporteat Clericos esse.

m. subditis. De inuidis ta protervissubditis. M secundum sermonem propheta culpa sua pereant, Piscerdotum increpa

tiones peruersa voluntate contemnunt. Prosperi.

Cum quo damno animasua ab Ecelsa,qua paveres pascit, Melprum a quisbi de suos Print. . Eiusdem.

qui etiam es prcssu animasua opi Iustent turAelega. Eiuside. Hacere debeant Clerici, quorum infirmitia non potestsua Gmemnere.Eiusde. ua veras udus, vel vera d ria, o quid impedimenti adferant bona pra semia amatoribu futurorum. Eiusdem. suomodo intelligatur quod Heu Aps Telm i sint sacrario operamur, qua de s erario simi da . . Eiusdem. De vita ta mori Hia Clericorum. Augustini. Item de vita ta moribm Clericorum. Eiusdem. LIBER II. Qua prace a steriaiaer Monacho, gna generature cereris conueniam Christianis. .

Hieronymi ad Nepotianum. Eiusdem ad Paulinum. Eiusdem ad Heliodor Eiusdem ad Oceanum. Isidori. Eiusdem. . Eiusdem. Gregorij. Eiusdem. Isidori. Gregorij. Duiliaco by Corale