Commentarii Galeacii Capellae de rebus gestis, pro restitutione Francisci 2. Mediolanensium ducis, nuper ab ipso auctore recogniti, & antea impressis emendatiores

21쪽

erat. Ipseque Lelatinus multorum eaturii Dias non poterat effugere, qui ipsum Pontifici dedisse asserebant iustissimam belli ge

rendi causam, . pauloante Christophora Palavicinum,Pontifici propinquitate coniunctum uirum integerrimum ut inrturiis spoliaret, in carcere tot mens eis detinereta

quod in ciuitatem Tontifici' ditionis per

dolum occupare telasset:adeo.ut Odethus: iquem ab oppido eiusdem nominis Galli Lautrechum appellabant, Insubrum prae positus per id tempus apud Regem agenses in fratrem timens concitatam inuidiam alerrorem ipsius,si quid propterea deliquis set,corrigendum cy primum in Italiam ue nerit. Dum haec in Gallia agerentur: iam Prosper Columna qui pro Carsio Caesare in eXercitu imuerabat, Bononiim aduenerat:Federicus i mautua princeps,PMtificis copiaru praefectus equites, pedites undi. colligebas. Ecquia superioribus annis diui Michaelis aureum torQuem acce, perariquo munere Gallorum reges in be nevolentiae & honoris indicium consueuerunt ProcereS, principesin amicos decorare,ipsum eundem Lautrecho,qui pauloan . te mediolanum redierat per iubicinem principqm ut moris est internuncium Vmittit eo hoste Regi lare prositer, Muss

22쪽

LIBER

Prosper Bononia cu his militibus, qui ibi

conuenerant,mouisset: Sc ipse eodem tempore ad fluuium Lentiam cum suis copiis atalicuit, quo post paucos dies uenit etiaherclinandus Dauatus Aterru,quod nunc Ni ria dicitur Marchio cum catanhractis equitibus Neapolitanis, dc Hierdnymus Adurnus cum tribus millinus Hispanorupeditum qui e classe rebus frustra Genuenisum tentati nuper deseeEderant. inibia

decretum est Hispanis & Italis peditibus,et, numerum octo millium non suetibin addere aliquot Germanorum cohorteis.

At ita per Mantuanum, Veronensem pagrum praefecti in Germaniam missi Ger manorum quatuor,& Rhetorum quos Chrxsones uocant duo millia conscripsere,iussusq; propterea fuit inualus cu tre centis equitibus, 3c ualida peditum manain nibus agri Mantuani mn.stare,quoad Germani pedites per saltus Tridentinos descenderent, ut si Veneti illorum aduen tum impedire conarentur, ipse ad serenda auxilium praesto essset. Auctis coons Pro sper Columna, cui & rei militaris scientia, - &oetate rerum summa destrinam . Par mam cum exercitu contendit. Quod me diolani audiens Lautrechus delegit in to tius ditionis ciuitatib. rei pecuniariae praeseictos:

23쪽

ctos: qui, propterea φ e Gallia stipendia

militum ad sustinendum bellu tenuiter subministrabantur priuatim cj maximam Pecuniae Iummam colligerent,quod quidem

tanta acerbitate exequebatur, Ut cum hac

de causa, tum suppliciis ac caedibus illoru,

quos coniurationis conscios fuisse agnosceret, in non mediocre inciderit populo rum odium, Sc multorum animosa Rege alienaverit. Post haec missis ad Helvetios, uocto millia peditum ex ea natione adhuc adducerent,ipse cum primis, qui iam in agrum Mediolanensem descenderant,Cre monam ire pergit.Verum antequam discederet, aduocata populi concione in hanc sententiam iam equo insidens orationem

habuit. Compertum habeo uiri Mediolanenses hostem, qui aduersus potentissimi Regis arma in Insubres progredi audeat, auxilio potius non ullorum uobis, j pro Pr is uiribus confidere. Qui enim fieri potest, ut Leo Pon qui superioribus annis Francisco Vrbini duce bellu in ipsum mouente Romae uix tutus erat, nuc regiam potentiam tam parulfaciat, ut Gallos, dc praesertim adiunctis foedere nuper Helueiijs,lacessat ultro caut ut Carolus Romanorum

24쪽

occupatus . nouu in Italia bellum mouere audeat, nisi Mediolanenses Dizς non modo de seipsis, sed etiam de uobis multa pollicerentur Huiusmodi igitur spe freti iam

machinas & to menta adducur pugna

toria, iam peditum , equitatus. acies in existimantes incoepto foris bello omnia intus tumultu cocitarum iri . Quod re ipse profecto timerem,nisi iam nonnulli perfidiae dedissen t poenas .plaerim autem,ueode erant animo, supplicii metu abiissent, ita ut existimem quum hinc ad bellum profectus fuero, etiam si nulla praesidio resta rent Gallorum arma , tamen qui seditionefferet mediolani sore neminem Nunc uero cum milites & duces ad id Olecti sint: adsito manaldus, Cerbellensis episcopus, senatus ,ac caeteri magistratus, qui rerum administrationi, iusticiae praesint, reliquis est,ut non modo fidem erga inuictissimum Regem inconcussam praestetis, sed dc uotis Mictoriam aduersus nosteis expeditis. Nasi quod Od nolint nos cedere contingeret, quantum inter ditissimi regis &hostiudominatum interiit. experiremini. Hic emlegittimo iure Insubrum dux ciuitate hanctarentissimam esse optat. Iri praedae causa iniusto bello imperium qusrentes nil aliud: uestras opes exhaurire cupiui. Quod si

de ipse

25쪽

re ipse, qui ineis liniastila gero, in priuatorum arcas manum inieci, nemini tamen

de Regia fide dubium esse debet. Nam si uictor ut spero rediero: ex ipsis ducatus uectigalibus aes mutuum ad tempus constitutum numerabitur. Sin secus cesserit, mihi frauior esse debebit una cum Regis optinus, proprij honoris, atque etiam uitae, cptio his modicae pecuniae amissio. Nec lo quutus plura nullo eXpectato resposci Cremonam abhi:indesi facto supra Padu pontead oppidum Sanctum Secundum χum Helvetiis proficiscitur. Interea ProspercueXersitu Parmam circumra alia cierat, biduiam tormetitorum impetu Hiaasia iterat

mo adeo ut magna illorum pars humistrata esset. Ouare qui intus erant metu percussi tertiamurme urbis partem deserunt,qus Parma fluuio interfluente ditauditur: ripam in fluminis, qua ciuitatis reliquum terminatur, uagio, uasis uinarsjs,cratibus rerra oppletis muniui tam introgressi mi lites quod derelictum erat, dempulantur. Simul animus erat totam ciuitatem coro na aggredi,quippe qui non maiore coria tu occupare quod supererat, speraret. Sed Ferdinadus Dauatus totius seeditatus praefectus, sive . gloriae Prosperi, cuius ductu β Serebat,inuideret;sue V Lautrechu cu

26쪽

Heltieths propinquii metueret, praeserum s miles in diripienda urbe occuparetur,acliseuerabat iis copiJs urbem ualido praesidio muris,aggeribusqrmunitam non posse Jexpugnari:& propterea nolle peditum periculum in ea re, de qua uictoriam non speraret,iam propinquo hoste facere. Quoadcsi Mantuanus in primis aegre ferret: qui

ut primamilhuae rudi trienta summa cuindignitate gerebat, ita laudis maxime erat cupidus, animoq; angebatur bonam utinctoriae partem quae in delet armae praesicora sist se risibilan w ό manibus eripi: ramen per Hieronymum Moronum Francisci Ssortiae designati Mediolanensium dacis legatum/Dauali consilium improbari malebat, ac reliquos exercit Duces ad urbis oppugnationem adhortari. Sed cum nihil proficeret. Φ Dauatus ciuitatem eX pugnari no posse adseuerarer, ad fluuium Lentiam retrocessum est ubi tandiu morai traxerunt, quoad a Pontifice literae, nun

ch. redirent qui in bello quid fieri uellet,

retulerunt. Plurimi autem iam timebant, ne dissoluto exercitu Mutinae, Regio, Bo .nonisqr praesidia imponi iuberet: Sc interea inducias, ac etiam pacem a Rege Oblata non aspernaretur quem inuitum hoc bel

lususcepisse plaerit affirmabant. Sed adeo

27쪽

Pontificis animus expelledi Italia Gallide syderio flagrabat, ut nihil praeterea prospiceret. Iamq; Ennius episcopus Uerulanus, quem in initio belli miserat ad Helvetios, ut peditum decem millia inde adduceret, ad ipsum scripserat nihil iam obstare, quominus id concederetur, praeter qi . con tra Gallum, cu quo pauloante foedus Perecusserat, signa ferre ipsis parum conuenies uidebatur. Caeterum aduersus Placentiam dc Parmam,quarum urbium ius ad eccle sam pertinebat, ac etiam aduersus Ferra

riensium Ducem esse ituros: dc demum pecunia si opus ita foret facile esse aliquose ducibus corrumuere qui milites, o re postularet , technis.suasionibus ν impelle rent. Quae sententia cusonuisici placuisset,

Iulio Cardinali medici patrueli suo, a Florentiae administrabat Remp.mandat, ut ad exercitum cum summa potestate cofestim proficiscatur,simulQ mafthaeo Card. Seindunensi, cuius opera in conciliandis Hel uetiorum animis Verulanus utebatur, parem Iulio potestatem tribuit, ambos. hortatur ut 4 maximό possint, Helvetiorum iter in Insubres acceserent. Quae cum Pro sper intellexisset, Padu/apud Casale maius Oppidum. ponte fatis:traiicit cu exercitu,

quo Cardinalis Medices citato itinere sum

28쪽

LIBER

mo cum omnium gaudio applicuit. Solii ta Parmae 4bsidione Lautrechus dimissio tantummodo in urbe cum octingentis Italis peditibus Federico BoΣulo, cum relius copiis Cremonam ad pontem iam antea consectum properatribim Ducum,qui Regio stipendio militabant sententiis exploratis plaerim sentiebant rem praelio esse fi Dienciam, praesertim antequam Heluetii, quos per Rhetos,& Bergomatum agrum audiebant Pontificis imperio iter facere, cum hostili exercitu coniungeretus: dc antes, maior Helvetiorum numerus a Galli co eκercitu discedere qui frequentes quotidie domum redibant,uel is Lautrechiim Perium non placeret, uel Q, Iulii Card opera propositis praemes ad cliscedendum solicitarentur,uel Φ etiam pecuniae,quae e sola ditione Mediolanensi difficulter exigebantur, ad tantum bellum sustinendum egnis tas interdum subministrabantur. Sed cum

ad Robechum oppidum iuxta Olnslumi

nis ripam Prospero e regione castrametarite pugnanssi data esset occasio,Duxi in

binas, qui post imperii amissionem apud

Venetos se coutulerat, inter caeteros assi maret Leliciter eueturum si pugna eo tempore cum hoste conmmeΡetur: aliquot

Heluefiorum Duces ab ipso Lautrecho

manua

29쪽

manus conserendae copiam sibi dari efflagitarent donec inualidae essent hostium qir ,s quae paealopost proelidio iam adueniante augerentur nunquam tamen adduci Potuit,ut Helvetiis cum hoste pugnandi faceret potestatem, quo cosilio incertum est . Sunt qui dicunt sperasse per oratores Hel Metiorum qui proficiscebantur ad Cardi nalem medicem, rem componi. nonnulli ipsum assirmant, ut caeteris in rebus,ira etiain bello multorum sententias perquirere, quodq; alijs min' placuisset, tanqua solus ipse aperet,multoties eligere consueuisse. Sed ut sese res habuerit . Prosper nullo ac cepto damno,quato celerius potuit,eXercitum inde retraxit. Non enim ignorabat se

malo consilio eXercitum locasse sed ipsummouerat Legati Veneti Ducibus Reip. inhello assistenus auctoritas,& fides: qui licet in Gallorum auxilium uenisset, tamen mi nushostiliter agens pollicitus fuerat Pontificios dc Cssarianos,donec Rohechi esset, ab iis, qui arci Ponti uici ex altera fluminis parte prsessent,omendi se minime passura iunc autem asseuerabat sibi, ut pollicita obseruaret,non esse integrum, quia Lau trecho ita petenti praeter ipsius opinionem concedere coactus fuisset, ut Gallicum prs

30쪽

LIBER

duceret. Ita Prosper misso equitum proesidio ad Helvetios cum Cardinale Sedu

mensi,& Verulano aduentaleis nemine impedientepaulopost, opias cum eis iunxirt

te qui iam treis mensetς hyeme iam instantemihil egisset laude dignus, Abduam uer ' m sus conWnditi Lautrechus sibi, exercitui. suo diffidere incipiens, cum oratores Hei Metii non modo pacem s. Cardinali Medi ce non impetrassent, sed ne auditi quidem fuissent, sensim cedere, ac d olere, animOPani, melistribus cosins non auscultas

fet:praemissis qui ripam Abduae uallo eo, munisit,qui. Mediolani instaurarent ag

geres in sola locorum munitorum desen siune iam confidebat. Per nuncios insuper Helvetiorum Gallo sauentium eos, qui iri Pontificis exercitu erant, interdum preci hus obtestari, minis. deterrere, ne aduer sus Galliarum Regem,quo cum pauloante foedus Percusserant arma ferret: nem id parum proficiebat, cum iam multi palam di cerent sese Mediolanu contra Gallum non esse ueturos:&propterea eos qui e Tigurimo Pago uenerant, Regium Lepidi trans mittere oportuit. Ad quam urbem Ferra riensis Dux, quanquam nihil profuturias,

ut Pontificios ab incoepto retardaret iri se