Ad potentissimos ac serenissimos reges, principes, reliquosque amplissimos Christiani orbis ordines. Seria de reip. christianae statu eiusque salute atque incolumitate conseruanda. Germani cuiusdam nobilis & patriae amantis viri commonefactio

1쪽

nis iunci

2쪽

Ad Potentis . ac Serenis .Reges, Princia

pes,reliquosque amplissimos Christiani orbis ordines.

5eria de Reip. Chrimanae itatu eiulque salute atq ό incolumitate coleruanda. Germaniculissiam Nobitu partiae inolis viri COMMONEFACTIO.

V o D si quam in alienis rebus rationia. i busque iudici, stateram adhibentus, ad eandem nosti a ipsi consilia, nostrasque omneis

actiones appenderenatas,& certius omnis no bis vitae ratio institueretur,& omnino infinitet tum publicae tum priuatae calamitates auerterentur. Alienorum enim vel periculorum vel

cladium exemplis quasi optimis & certissimis xitae ducibus ac magistris ad res omnes & instruendas & perficiendas uter mur. Quod quidem sapientiae genus uti tutissinuina, ita suauis- sinium esse nemo unquam sanus dubitauit. Sed sere fit ut in rebus nostris diiudicandis constituendisque vel cupiditate vel metu vel alia quapiam animi aegritudine praepediti, quod ante pedes est,quodque ceruicibus iamiam imminet,haud ante ce namus,quam ipta calamitate obruti,repentino interitu tarditatis ac stultitiae poenas luerimus. Itaque etsi de aliorum exemplis prudenter saepe iudicamus, dum tamen idem se nobis deuitandum periculum offert, quia vel rei magnitudine, vel ancipitis euentus sormidine perterriti, & dum alij sese moueant circumspectantes moras inutiles nectimus, εἰ alias nos periculi rati nes habituros speramus, occasionis oportunitate e manibuS Glapsa, omnis illa speciosa sapientia quae in alieni periculi exemplo intuedo versatur, inanis prorsus atq; infructuosa nobis abit. Nulla quidem unqualia vel respub. vel ciuitas, ac ne ciuis quidem ullus aut bonus aut sortis extitit, qui non censeret, inmoderato potentiorum vicinorum imperio salutem suam ac lubertatis,uita'; incolumitatem omnem consistere. Neque qui quam sua tantopere interesse,quam illos ipsos vicinos iustitia se modertitione animi impertu administrantes suis se finibus,quasi qilibusdam repagulis,continere. Est enim in omnibus quia dem ambitio periculosa, sed in illis certe vel omnium maxime,

qui quantumuis vastis impersi sui finibus,regnandi cupiditatem

3쪽

nequelint terminare., Quia eum Imperiorum mutatio sine tit- stiluet nae vici studinis, atque o rintain rerum per urbatione vix vi aqua. n possit existere, necesseell,ut quaecunque illis adiacent regiones, vel longissimo etiam remotae intervisio,immoderanhuius ambitionis flactibus agitatae, funesto tandem interito atque omnium calantitatu gurgite involitantur . Sed queliuadmodum oceani vel grauissima tempestate tumefata ac re dundantes fluctus, obiecto proximo aggere, vicinis atque a colis omnem industriam, laborem,ac vigilantiam uno animo,

unoque opere per initia adhibentibus, possimi haud aegerrim

cohiberi, postea vero quain uno atque altero Aggere perrupto; in campos atque arua se longe lateque effuderint, nulla neque vi neque itidustria humana prohibentur,quin certam atque in uitabilem, non modo innumerabilibus hominum ac pecudum

catervis, sed totis etiam oppidis, latissimisque saepe ditionibusae regnis perniciem adserant: ita plane quae late suos fines producunt imperia, si unanimi vicinorum populoru consensu quasi proximo aggere, suis regionibus per initia cohibeantur, vixeilut grauem aliquam aut memorabilem cuiquam cladem inferre possint : sin autem perruptis finitimorum unis aut ali

ris claustris, & Imperii prolatandi dulcedine semel animos deliniuerint, & siti nominis terrorem reliquis etiam iniectum senserint, nulla certe tanta vis est, nullum tam vastum aut violem

tum repagulum,quo furentes isti ambitionis impetus queantainplius coerceri. Quod quicunque post homines natos viri tapientes perspexerunt perspexerunt autem omnes qui quidem prudentiam ad res gerendas adhibendam esse rati sunt) si semper statuerunt boni ac patrigam antis ciuis,maxime autem Principis esse, diligenter ac mature prouidere non modo, ut in sua Repub. bene beateque suis ciuibus ac populis esset, Ed etiam ne qui finitimi vel Reges vel populi in vicinorum sedes, qua que

tandem obtenta iustitiae specie ac praetextu,per vim irrument,

regniue cupiditate allecti suos fines in vicinorum ditionem ambitiose propagarent. Η inc olim Romani Carthaginensium crescentem potentiam missis auxiliaribus copiis, quae Mamert, nos obsidione liberarent, & Hispaniam ab Afrorum seruitute vindicarent, omnino sibi putarunt eae imminuendam. - . Hine

4쪽

- , repopuli pctentiam in in ensem

crincera pasei sunt . Hinc etiam, nostra maiorumque nostr rum mare, Venetorum illa eximia sapientis laus ac praedi alio

ςxtitit: qui cum se haud temere ad bellum us,

mouere unquam soleant, ita tamen sua costilia semper tempezpopulos vel Principes cemerent zmoderato ambitionis impetu in vicinos vim intentare, sua sempta arma infirmioribus praesidio esse voluerint:vt tanquam. In trutina libratis popalortina ac Principum Italis viribus, nemo

qtudem conitans ac perpetuum eorum itu- . tum, inter multa alia praeclara vel praecipuum habetur, quod illam re.ΠPub. non modo iam ad mille & amplius annos floreia tem consse aur,sed omni etiam virtutis ac sapientie laude apud terM Omnes gentes cumulatam atm admirabilia reddiderit. Atqae hoc quidem exemplum Laurentius Medicus, vir siuam late omnium in Italia lapientisiimus, summo studio atque i dustria ita secutus sertur, ut alta. italiae pax & beatistima tranquill ita , illa aetate, eius ynias pnitatis omnium prope script

: Ipab. Florent insim qua clauum tenebat, armis atque auxiliis omnin Italiς I'tantaeum cupiditates ita stenabat, ut siquis extrartiens in petu quicquam retasset; illa continuo reliquorum Principum ac populorum armis aluae auth

videat, sentiat, statuar, nemoque Wrnon eos populos Prauiter

Incuset, & vero etiam prodit atrii reo, ha- 'mi

ecti, vel tarditate quasi quodam veterno consepulti, vel denique ciuilibus ac domesticis contentionibus implicari,finitia morum reguai ac populorum ae itiola imperia pers ordiam:ta pasti sent propagari, ut cum post eorunta vim atq: impetusimnere. possent tristissima calamitareaepemici se &ra mam siram inuolutam ineremini sior. Ecquis enim in m strum qui non 'nseat vetero olim Gallos, si unanimi omnes

5쪽

consensu Iulii Caesiaris arma initio repulissent, rempub. a R

manorum seruitute liberam nullo negotio tenere potuisse 3 Sed dum alij vicinorum aerumni atque interitus otiosos se praebent spectatores, alii suis etiam armis atque auxilijs potentiam Romanam corroborant, perbrevi tempore eo res adducta est, ut

amplissimum illud potentissimumque imperium in prouincia as redactum turpi seruitute penitus fuerit oppresilina. Qv i D Italia ipsa Θ Si adolescentem Romanorum potentiam sub initia communibus armis ac viribus cohibuissent, neq; passi essent sigillatim Antiates, Crustumios, Cerninenses, L tinos, mox etiam Volscos, Equos, Sabinos, atque inde porro Samnites, Vmbros, Brutios, Hetruscos, aliosque singulos per se populos sub iugum venire, an non & suam libertatem tutati essent, & reliquos Europae populos a scedς seruitutis capistro vin dicassentλ Et tamen vix quisquam illorum est exemplis s :cttis sapientior. Et dum omnes de alijs quidem recte iudic

runt, nemo est qui suis temporibus iudicii illius fructum ad se

potuit traducere. Atque ita post Italiam Sicili nnox Africa atq; inde porro omnis Asila, & prope uniuersus terrarum orbis saeatissimo Romanorum iugo subacta socordiae atque stultitiae pes nas dedit. Eadem penitus vel 1 scordia,vel stupore Christianorum Principum animi olim occupati Saracenorum senti atque imperio eas oportunitates dedere, quae florentissi as totius . Asiae, Africe, atque AEgypti Ecclesias funesto Mahometicae serutitutis iugo turpiter oppressas, a vera coelestis doctrinae cognitiα ne penitus abalienarunt . Quorum tyrannidem excepit crudele Otomannorum imperium quod quidem ex minimis di plane contemnendis ortum initiis paulo momento ita mir biliter excreuit, ut iam no Asia aut Africae regna, sed ipsius Et rops penitissima viseera peruaserit, Vastarit, euerterit. .

Atqui nemo non videt ipsos Christiani orbis Principes ah. populos dum vel domesticis dissidiis inter se implicari, vel

nauia perterriti, vel ambitione ardentes vicinorum cladem ad

se minime putant pertinere, satis sibi quisque virium sore rati ad gladios Turcarum a suis finibus depellendos. illorum seri:

rati& sPacium temporis-oportunitatem eam dedisse,qua ne

6쪽

i si quidem rix unquam optar spe issent. Qito quidem incendio, nisi Gennaniae dulcissimae nos die patris virtus obstitisset. qui comuni consilio atque imperi; decreto vires sitas ac vectigalia coniungenda esse putauit, ut quoties necesse esset O tomannicam illam potentiam, vel suo certo periculo cohiberent,iampnide orbis Christianus uniuersus confla asset. Eadem.illa Germanie virtus olim se Romanis armis sola obiecit. Cum enim reliqui & Europae, & Asriticae, atque Asiae inde usque ad Persas & Parthos sere omneis populi,ea quam diximus imprudentia iugum illorum admisissent: icili Germani coniunctis vicibus eorum potentiam multis prPlus siregerunt, & sepe victores, ερο etiam victi, ita semper vires repararunt,ut oblata tandem per ciuiles Imperii Romani dissensiones occasione, ipsi iam ex Germania magnis exercitibus comparatis in Romanorum ditiones undiquaque irrumperent, di eos qui alijs ante gentibus imperarant, non modo sub Gemmani Imperii iugum ire docuerunt, sed prope ad interneclionem etiam deleverunt. Quae certe virtus nullis laudibus, nulla praedicatione satis poterit unquam celebrari. Sed quo maior ac praeclarior illa fuit Maiorum nostrorum' eo maiori cum ' admiratione ac dolones boni omnes ingemiscunt, nos iam ab atrita illa sortitudine degeneres, i citos,*tiosos, ac securos cernere ac pati Hispanorum superbum de crudele iugum prope, iam uniuerssi terrarum orbi impositum, etiam nostris posterorumque nostrorum ceruicti

bus imminere.

Nolo equidem, vel gentes vel Principes inter se comparando , nomini cuiuspiam initidiam excitare . Omnis enim seruitus & grauis & viro indigna est. At vero Hispanorum seruitus, quos iam nuper a Mauris & Saracenis ortos lauiGsmae Inquisitionis terror ad Christiani nominis consessionentinuitos atque obstinate reluctantes per vim coegit, an Turc rum semittite tolerabilior censeri possit, haud facile pronunclauerim. Esto penes Granatenses, penes Indos, penes Ne lmlitanos hoc iud:cium.

7쪽

sociorum ciuitates deletae traduntur, qua arinis hostium urbes

sentibus .esset intolerabile, tamen ob multas praeclaras populi illius virtutes,sii cumHispanorum superbia,crudelitate,auaritia, inferatur, seruitutem illam libertatis, obedientiam imperiim mine merito cleri potuisse. Sed quoquomodo se hoc habeat,

illud cerα exploratum est, nisi mature prouideatur, & commu ni atque .manimi reliquorum Re iam ac Principum consilio, Hispanorum conatus atque animi frangantur, propediem serri t eorum viribiis per communem socordiam in immensum a

sero & frustra se sint obiecturi ij, qui commune hoc Christiam orbis incendium ad se nihil dum putant pertinere. M proinde, rati se, sit quid in suis finibus tutetur, icile vim omnem esse domesticis armis propulsaturos,vicinorum Belgarum ci dem imminetepi otiose spectant: Neque vident hac sua soco dia Hispanicae ambitio iis ac superbiae flammas accensas ea c pere incrementa,quibus post & ipsorum tecta S uniue si orbis Chrissimi omnes prouincitiditiones ac regna breui sint cons gratura. N E E enim est quod quis existimet Brabantiae, standri aut Hollandiae regionibus huius incendii faces compressas posse coerceri, cuius iam no scin ullae, sed ardentes s am-n ae non modo Italiam, sed Galliam, Angliam,Scotiam,& Germaniam ipset atque 'niuersum denique terrayia qr in longelataque peruagatet incenderunt Atqui . ne Hispani qui iein ipsi dissimulant orbis terrarum Monarchiam fato sibi deberi:.

utpote quorum virtus ac sortitudo nouum atque ante incogo, tum terrarum orbem armis subactum legibus. atque institutis

ornarit, moribas ac disciplina expoliuςrix, Catholica deniq;

ac Romana religione i nabuerit. Sin essemuneris praedi gnim stituta Monarchia, Wliquo* hristulat : orbis populos ad san- .dem fidem ac disciplio di cere, R omnes det. religione, --'trouersias,o ominis sui atquq Iro peruteret ore, arnaomm qu ς vim

tute componere Haec illi Dia n odo palim dictit mi, quotidi nisque surmonibus usinuam in ipsa di omnium c Myo p .

actionum, rationum, reruntque gestam M certissimis atque in- id ubi tis indiciis aper nis modii hil epim aliud agunt. nihil spectant, nihil cogitant, quam ut subactis scinci Belgh p pulis,

8쪽

imis, sedem ibi belli statvret, unde qrem triini tuo refotio, rem Gemranipna, S in A nglicita, S in Galliam, si clies adlibi: rix, perrumpant :& primum quidem in eos suppjici m saluant, quos fuis fudias nimis filse fai cntcs vcl liui suspicione iudicabunt: atque inde porro reliquis Christiani orbis Regibus ac populis quodcunqtie videbitur pro libidine impc rciat, & si qui

dicto minus erimi audientes, eos a finitimis desertos, di hostili manu undique cinctos infestis arnais opprimant, & sub.iugum seruitutis mittant. Eo sua omnia consilia, rationes, conatus, iam inde usque intenderunt, ex quo oppressa armis Italia, non modo in Germaniam Religionis instaurandae praetextu secere impetum, sed etiam orbis Christiani Monarchiam omnem sibi subucere tentarunt. Qiodouidem ut perspicue intelligatur, operaepretiuna erit nos hic vobis Potentissimi ac Serenissimi orbis C hrisiani 'RGges, Principes, atque Ordines amplissimi, Hispanicorum consiliorum, insitutorum atque actionum omnium seriem, inde usque a primis initias ad haec te pora, ordine ac breuiter explia Care: ex qua mens eorum atq; animus, di spes omnis atq; institutum perspicue elucescat: ut ita communi malo, communi MConsilus remedium oportunum mature quaeratur. In quo nihil

equidem dicam,nisi quod in omniu oculis positum, di quasi in

quodam amplissimo orbis theatro gestum nemini poterit esse Obscurum. Quod quidem ego dum vobis ob oculos pono viri Principes, quae paulisper attendite, atque animum ab omni praeiudicata opinione ad cognoscendam rei veritatem diligentur aduertite. Postquam itaque gens Hispanica Minandi virtute Maur m iugo liberata, longoque armorum usu atque exercitatione roborata; reliquis se gentibus ac populis bellica laude, vel sup

riores,ivel certe res esse posse, statuerunt, continuo ad occupandam Italiam animum adiecerunt. Praesertim cum ab Arr

gonsis, qui olim ex Hispania oriudi seces suas Neapoli fixerant, id subsidium contra Gallos vocati,florentissimae ditionis anu

piissimam ubertatem,atque omnium rerum redundantem c piam oculis atque animo lustrassent: & iam siciliam insulam ad portandos conrmeatus,tazuyciendasque militum copias,&.ad si omnia

9쪽

ζ β-ἰnue belli mendi sustentandi ue prasdi tangen

cantur. EXqR'ςR i finibus contentione a

in mes, sim II issimis illis

Σ Α- Σ bis si imposito illis Duce quem suis pam

10쪽

Denique Germaniae inferioris 'oportunitate addicti riim Carolo quinto Electoria sitfi rapi; S Geri nitatin peiij nroles e ciet in posita Galliaeiegnum infestis ex Belgio armis, S saepe &grauiter diuexarunt, Nin ipsa Germaniae superioris intima vis cera, religionis Pontificiae instaurandae praetextu, impetum secerunt, vHisque proelio Proteilantium' u cibus de illa undiquaq; occupanda,& suae dominationis iugo si biungenda serio cogitarunt, ac proinde inunitissimas quasque arces atque oppida in ipso Germaniae umbilico Hispanico praesidio communierunt. Sed cima neque eorum ambitiosissina is studijs Caroli Imper toris aequitas satis responderet, neque ea quae occuparant i caμ longo remota interuallo ab Hispaniis,N fortibus undique ac bellicosis cincta gentibus diu se posse tenere animaduere rent,&iam singulari Maurith virtute atque armis inde pulsi, superiorem omnem Germaniam relinquere cogerentur, S in G lia iam saepius renovata bella optato succcssu carere cernearent, opimam quidam illam,quam certae spe deuorarant praedant e faucibus sibi ereptam grauiter serentes paulisper substiterunt,donec post Caroli quinti ex Belgio discessum,ambitioso, superbo, & vere Hispanico Philippi Regis insenio ad suas copia ditates abusi, alia sibi via quod pridem instituerant, aggrediendum decreueriint Animaduerterant enim se neque in Germaniam, neque in Gallias posse quoties adlibuisset exercitum ducere: Et si duxissent commeatum ac belli gerendi facultates primo quoque die defuturas, nisi occupatis & in suam potest tem redactis Hollandis ac Zelandiae portibus,constitutoque in reliquis Belgij prouincus Hispanico praesidio, ac imperatis quibus opus esset stipendus, & belliquoties vellent inferendi, & iusdem quamdiu videretur sustentandi, prorogandique sedem oportunam delegissent. Cum autem se id saluis gentis legibus atque immunitatibus aegre posse impetrare viderent, propterea quod ex illarum sanctionibus exteris gentibus exclusis omnis reipublicae administratio penes indigenas esset,& nulla ciuitatibus, vel vectigalia, vel praesidia, nisi ex ordinum consensu imponi possent, omnino statuerunt ante uam ulterius Impe in aedominationis limites prodagarent.illas Belgii prouinciis esse intoribus impetu habenis coercendas, suique illis legibus B a i