장음표시 사용
11쪽
Charis. p. 104 P. Keil. I. p. 30): C. Caesar de anal0gia secundo
In commentariis Caesaris tantum modo fagum accusandi casu singularis numeri invenimus . G. V, 2, 5, cum cetera vocabula Caesar in his libris non usurpaverit. Ex hoc Caesaris praecepto potest intellegi ea aetate has similesque voces optimis scriptoribus auctoribus constanter fere secunda declinatione flexas esse, quamquam testibus grammaticis fagus casu primo
et quarto numeri pluralis etiam fagus efficit i). Priscian. p. 707 . Keil. II. p. 24 sq.): In is desinentia longam, cuiuscumque generis sint, Latina ablata s addita iis faciunt genetivum, ut haec lis litis, hic et haec dis ditis, . Hic et haec Samnis, huius Samnitis. Sic Caesar de analogia. - 0 litis nisi semel accusativo iugularis numeri nusquam in libris belli Gallici et civilis legitur, b. G. V l l . Nomen S a m n et L non est in commentariis Legi a Caesare traditae c0n-Venientia aliquot nomina propria in commentariis sunt posita: Dis de deo infer0rum dicitis, nam adiectivum c0ntractum dis ditis pro dives divitis apud Caesarem non legitur casu ext Dite . . VI, 8, . Curioso lites nomin. VII, 5, 4. accus. . . II, 34, 1. ΙΙΙ, 7, 4. 1, 4. Ancalites
nomin V, 21, 1. Ceterum negare non p0ssumus hoc a Caesare positum praeceptum Latino Sermoni plane congruere excepto fortasse, quod iis casu primo i 0ngam habens patrico non is, sed is terminatur. Idem ibid.: Illa quoque tam in is quam in e finita nomina regulam servant in e terminatorum id est accepta is faciunt genetivum, ut hic pulvia et pulver pulveris, ii cucumis et cucumer cucumeris, hie cinis et ciner cineris, hic vomis et vomer vomeris. Praeterea Caesar declinat pubis puberis quidam, ut Probus, pubes puberis, quidam puber puberis. In commentariis aeraris voces cineris cucumeri Vomeris non leguntur, cum pulvis nominativo singulari reperiatur . . II, 26, 2, pulverem accusativo . G. IV, 2 l. b. c. II, 3, 2. Vox puberis in commentariis tantum modo pluraliter nobis occurrit, ut puberes . G. V. 56,
2. b. c. II, 13, 3. III, 9, 3 item impuberes . G. VI, 2l 4 impubes
b). b. e. III, 4, 3. Caesar in pr0ponendo hoc praestepto non in errore Ver- Sabatur, quoniam vicissitudo is et e syllabarum apud scriptores Latinos non inusitata erat 2 atque in vocabulo vomeris nominativus Vomer potius quam vomis in usu erat δ). Priscian. p. 708: Haec pollis pollinis. Sic Charisius; robus autem et Caesar hoc pollen pollinis declinaverunt. Sed hoc vocabulum pollinis cum non sit in Caesaris commentariis, praeterire V0l ε). Charis. p. 117 .:ἡΤurbo Turbonis, si proprium sit hominis nomen turbinis, si procellam Voluerimus exprimere, aut in eo, inquit Plinius, qui est in lusu puerorum. Sed Caesar de analogia secundo turbonem, non turbinem etiam in tempestate diei debere ait, ut Cato Catoni S, non ut homo hominis. μ' De hoc ceterisque huiuscemodi vocabulis f. Neu I. g. 122. illiner. I. g 109. p. 309 q. y CL Buchel. p. 7 sq. Corss. II, 278 q. y Cf. en p. 176.
M Pollis, quem Charisius aliique Veteres grammatici memorant, HSquam legitur, sed tantum modo pollen cf. G088rau. r. at g. 78, 2 annot 1.
Illud quidem nomen turbinis in commentariis mihi nusquam occurrit, sed tamen, ut supra commemoravi, non dubito, quin Caesar, clarissimus ille casti integrique sermonis Latini scriptor, hoc in genero a sua ratione discesserit. Neque mirum est, nam declinandi rationem turbo turbonis iam pridem obsoletam inusitatamque fuisse quis ignoret i)3 Et cum ceteros rei publicae p08teri0risque aetatis scriptores recognoverimus, tum ubique, quando de vi vent0rum veteres l0quuntur, hic turbo turben), huius turbinis inveniemus Optimo igitur iure dicere possumus Caesarem huic praecepto in secundo de anal0gia libro tradito defuisse atque turbo turbinis, non turbo tur-b0nis enuntiasse et scripsisse. Quintil. . . I, 5, 3: Mihi - placet Latinam rationem sequi, quousque patitur decor die schichlichkeit ). Neque enim iam Calypsonem dixerim ut Iunonem, quamquam secutus antiquos C. Caesar utitur hac ratione declinandi. μHic rursus facere non p0ssum, quin latea Caesaris legem talia nomina flectendi a communi eiusdem aetatis loquendi scribendique consuetudine aberrasse. Et profecto non convenit id praeceptum cum optimis commentariorum codicibus, qui non raro Graecae terminandi declinandique rationis sunt auctores. Exempla leguntur haec Allobrogas accus plur. b. G. I, 4, 3. VII, 64, . . c. II, 3, 5. Lingonas . G. I, 26 6. Curiosolitas b. G. II, 34, 1. ΙΙ, 7, 4. Sallyas . c. I, 35, 4, quamquam haec, quae scripsi nomina, Gallica, non Graeca sunt. - phalangas . G. I, 52, 5 BD E. Cretas b. 3. I, 7, 1. Discorides et Serapion b. c. III, 109 4. Epiros b. c. 12, 4. Hegesaretos b. c. 35, 2. hoenice ablat. ib. c. 3, . Achillas δ ib. c. D, 1. Ex his exemplis concludi potest Caesarem
in nominibus Graecis Graecam quoque terminandi flectendique rationem non repudiasse. Itaque non dubito, quin Caesar nomen Calypsus Graecorum modo declinaverit, cum declinatio Calypso Calypsonis, Calypsonem iam dudum a communi doctorum usu abiisset i). Item mihi persuasum est elegantissimum Romanorum scriptorem, quamvis in libris de analogia editis, ut Castor Castoris, Hector Hectoris paenultima producta diceremus'),
praecepisset, re vera tamen talia nomina ex consuetudine suae aetatis pronuntiasse et scripsisse. Cuius rei vestigia quaedam praeter exempla, quae supra posui, c0mmentariorum codices prae se ferunt . . VI, 17, 2 Apollinem, quamquam antiqui Latini sermonis analogiam secuti Apollo Apolones polonem exerant ). Itaque Caesar hac in re a sua scribendi norma discessit
in Cf. uberem locorum collectionem p. lotg. lex Lat. s. v. turbinis, ubi constanter turbo turbinis legitur. Neu I, 16 sq. y Cicero tamen in iis nominibus propriis, quae Graece nominativo in v genetivo in nos paenultima producta vel correpta exeunt, casu primo plerumque termi natione in , 0 in ii utitur, ut Philo, lato, Zeno, Meno ceti. cf. Quintil.
Ι, , 60 et eue I, 56 sqq. 0 Huiuscemodi nomina casu primo sine s littera alendi iam pridem abolita erat c0n8l:etudo; cf. Quintil. l. i. g. 61. Neve Ι, 35 sqq. Hauser De Quintiliani praeceptis et usu nomina Graeca declinandi p. 10 progr. scholast Saag. 1875 .
si Hanc declinandi rationem ulla ex alia re nisi ex analogia natam esse testis est Varro L. L. VIII, 72: Secundum illorum rationem debemus secundis syllabis longis dicere ectorem estorem. Est enim ut quaestor praetor retor, quaeStorem praetorem estorem Cf. Neve Ι 172.
12쪽
Charis. p. 98 P. Keil. I. p. 122 sq.)D , Nes illa quidem ratio recepta est, quam C. Caesar p0uit in femininis, ut puppim, aestim, set vim . . . oe enim modo et ab hac cani dicemus et ab hoc iuveni, pani ). Vox puppis is est in c0mmentariis nominativo plurali . G. III, 13, 2 et genetivo plur. b. c. 14 4 V0cabula restis, pelvis, canis, iuvenis apud Caesarem non legi, panis autem tantum modo genetivo singulari . . III, 8, 1 et accusativo plur. b. g. 2 reperitur. Ceterum hoc loco memoratu mihi dignum videtur Ciceronis et Caesaris aetate et paulo infra hos ablativos in i desinentes multo crebrius quam imperatorum temporibus esse scriptos ). Sed ad inceptum redeamus. In Caesaris commentariis optimorum codicum auctoritate et fide formas inter i et e multis locis variari res est
omnibus satis nota. Tantum modo eorum V0eabulorum mentionem agere volo,
quae mihi summi 0menti videntur, ut turri abl. b. 3. V, 43, 6. VII, 27, 1. b. c. II, 10, 1 bis). 1, 3. 4. 22, 1. navi b. O. IV, 21, 1 cod. b hic,
ut alias saepius nave habet). 9. 25, 4. 5. 26, 1. 2. 27, 3. sed a V b. c.
II, 32, 2. III, 06 4 ab igni . G. I, 4, 1, 53 7. VI, 19, 3. 44, 3. VII, 4, igne ). b. c. II, 10, 5. 6. 16, , sed igne . . III, 8, 3.
Constanter reperitur classe . c. II, 3, 1. 3. 4, 3 6 6. 7, 2 23, 5. 43,
3. III, 4 4. 7, 3. 3, l. 3. 40, 2. 5. 100 1. 7. 1ll, 4. blativus orbe legitur . . IV, 37 2. V, 35, 1 ). Praecepta a Caesare et p0sterioribus
gramiLaticis p0sita, quod substantiva seminini generis casu accusandi in imexeuntia sexto i finiri deberent, communi loquendi usu saepius sunt turbata ). Charis. p. 98 . Keil. l. c.): Omnium nominum, quae sunt neutri generis et in e terminantur, ait Plinius Caesarem scisse e0sdem esse ablativ0s, quales sunt dativi singulares. Cum hac scribendi norma plane consentiunt vocabula in commentariis
p0sita mari abl. b. s. III, 8, 1. 9 7. b. c. II, 1, 3. III, 15 l. 44 l.
66, 3. 78, 3. Vocem maris ceteraque omnia neutra casu primo in e exeuntia sexto littera i claudi inter omnes constat. Sed primus Caesar hac statuta lege inconstantiam i et e litteraret 80ni sustulit, cum non ignoremus liberae rei publicae aetate mare quoque ablativum non numquam legi ). Ab eo, quod Caesar in secundo de analogia libro tradidit, praecepto tamen nomina dissidere videntur, quae urbes designant ) Haec inim nomina, quae rinde' ratio scriptoris est hiulca et mendosa equidem haud dubito, qui non nulla vocabula interciderint. Cf. Bramb. p. 169. Nipp. p. 56. y Id sequitur ex Charis. p. 98 .: Amni Maro georg. II, 447ὶ Secundo dessuit amni. Ubi Plinius eodem libro sermonis dubii VIὶ ab antiquis, inquit, quos Vario reprehendit, observatio omnis illa damnata est, non quidem in totum. Dicimus enim, inquit, ab hoc canali sit tussi febri Mai0re tamen ex parte forma mutata est; ab hoc enim cane orbe carbone turre sale igne nave classe dicimus Neve Ι. g. 7.
ablativo orbi, qui aliquotiens apud scriptores Latinos legitur cf. Neve I, 222. Charis. p. 112. M CL Buchel. p. 1. Postrem de huiuscem0di numinum ablativis in i sive ini et o desinentibus es. Neu I. g 46 sqq.
' CL Charis. p. 111: Mare Varro de gente40puli Romani III A mare operta oppida, pro a mari, ut refert Plinius. Idem, inquit, Antiquitatium humanarum libro XII Ab Erythraeo mare orti . f. Neu I, 22 sq. ith n. I. g. 1, 1. ' Mirum nou videbitur, qu0 numerale mille n0 commem0ravi, quia apud
omnes omnium aetatum scriptores singulariter n0 flectitur.
clinabilium loco habentur, apud omnes scriptores semper fere in ablativo habent i), ut apud Caesarem Bibracte . G. I, 23, 1. VII, 63, 6 90, 8 semel invenitur casus qui dicitur locativus Bibracti VII, 55, 4 ABCD) Arelate . c. I, 36, 4. II, 5, 1. Charis. p. 95 . Keil. b. p. 119 in.): Animal animale facit, ut
autumnal autumnale , quae patiendi non sunt . linius Secundus
animal, non animale ait dici debere C. Caesar, quasi indiscretum hoc sit, ait, I littera nominativo singulari neutra finita nomina eandem definitionem Papere, quam capiunt e littera terminata huic animali et ab hoc animali, huic puteali et ab hoc puteali. In commentariis solum ablativum tribunali repperi . c. II, 18. 3. ΙΙΙ, 21, 2. Alia vocabula aliis casibus leguntur vectigal b. c. III, 32 6. vectigalia . G. I, 8, 3. 33, 4. b. c. I, 35, 4. animalia . G. VI, 17, 3. 19 4 Praeterea est tribunal b. c. III, 20 l. Ex his exemplis mei potest Caesarem Vocabula, quae attuli, nominativo singulari sola syllaba al, non ale terminasse p), item clarissimum scriptorem regulam in libro de analogia secundo propositam usu quoque ServaSse.
Charis. p. 108 . Keil. b. p. 33): Plinius ivit inter cetera etiam istud C. Caesarem dedisse praeceptum, quod neutra nomina a nominativo clausa per i dativum ablativumque singulares ostendant, iubar tamen ab hac regula dissidere. Nam ut huic iubari dicimus, ab hoc iubare dicendum est, ut huic sarri et ab hoc farre. μQuia in c0mmentariis, quod sciam, huius modi nominum ablativi singulares non leguntur, de hoc praecepto non longius dicam, nisi quod ex eo perspici potest, quam angustis finibus analogiam circumseripserit Caesar neque eam anal0giam esse illum voluisse, quae communi dicendi scribendive consuetudini repugnaret. Charis. p. 1l Ρ. Keil. b. p. 14 l) , Panium Caesar de analogia libro II diei debere ait . - ib. p. 69 extr. . Keil. b. p. 90): Panis genetivum pluralem Caesar de anal0gia I. panium dixit, sed Verrius sanum in i Confusis thematis in i et consonantes es paulo infra partum et partium cadentibus atque tum et um terminationum inconstantia, quae per totam Latinitatem duravit, effectum est, ut grammatici ipsi, ntra utri formae praeponenda esset, inter se discreparent ). Cum vero genetivus pluralis panium vel panum non solum in Caesaris commentariis, sed etiam in ceterorum scriptorum Latin0rum libris excepto Apuleio, qui semel panum in metamorphosesin 4 22. p. 287 habet ), nusquam inveniatur, mihi verisimile videtur hunc genetivum pluralem in antiquo sermone Latino haud facile fuisse. Scribit enim Charis. p. 69 ,,Ego autem neutrum nec Caesaris nec Verri praeceptum probo, ne puto panem plurali numero dici posse, quoniam unica res est et ad 0ndus redigitur, nec quisquam veterum nisi singulariter dixit β). Α, Charisii sententia ideo plane aeeta esse mox potest quod pluralemi CL en I, 232.
η Cf. eue , 18 sq. 2 33 sq. - Quintilianus I, 6 17 tribunale pro tribu na molestissimae diligentiae perversitati ascribit. δ Cc iichel. p. 40 sqq. illin. I. g. 74, 3 a. 3 cf. en I, 259. s. Varr. L. L. VIII. p. 43.
13쪽
numerum panes etiam panibus, saepius reperimus Caes. b. c. III, 8, 2. Val. Max. VII, 4, 3. Plin. . . XX. 15 58. XXXIV, 11, 24 25 ceti i)Charis. p. 114Ρ. Keil ib. p. 14 l): ,Ρartum Caesar in analogistis. Sed consuetudo, inquit Plinius, fecit partium . In commentariis semel est genetivus pluralis positus . c. I, 35, 4, qui locus partium, non partum c0dicum consensu praebet. Cicer0nem quoque ubique partium scripsisse testimonio sunt libri manu scripti, ut prouuinet. 21, 69. Divin. in Caecit. 15, 48. Cum autem genetivus partium semper fere ' nobis apud antiquos occurrat et linium , consuetudinem fecisse partium scripsisse testis est Cliarisius, nobis dicere licet Ciceronis et Caesaris aetate atque posterioribus temporibus genetivum pluralem partium pervulgatum fuisse et Caesarem ipsum partium scripsisse, ut sortium b. G. I. 53, ). artium VI, 17, 13. pontium VII, 35, 2 ceti. - Charisius non nullis locis genetivos contractos affert ), ut murum, quam s0rmam in IIII Ciceronem in deorum natura lib. II. 63, 57 usurpasse ait: Nee enim h0mines murum ut 0rmicarum ausa frumentum condunt ubi autem codices nostri omnes murium habent ). In Caesaris commentariis similes contracti genetivi leguntur: locupletum . . ΙΙΙ, 110, 5. potentum cod. b b. c. I, 4, 3. mensum )b. G. I, 5, 3 Α, contra mensium VI, 8, 2 mensuum m. r. B. Litteram gominatam nisi longitudinem vocalis i nihil aliud significare posse pro certo sumendum est ). b. e. II, 14 4. Atrebatum 7 b. G. V, 46, 3. Sontiatum . . III, 20, 2 ABCDE; sed genetivum in in finitum cetera n0mina propria efficiunt nominativo singulari in a desinentia, ut Apollo natium . . III, 3, 5. 25, 4. Larinatium . . I, 23, 5 Tarusatium et Vocatium
b. G. III, 23, 5. Tolosatium b. G. I, 10 1.
Gell. IV, 6, 9: C. Caesar in libris analogicis omnia istiusni odi i. e. dat sing. nom. IV. decl. sine i littera dicenda censet . - Res est inter omnes nota Ciceronis et Caesaris aetate et p0stea praeter antiqui0rem dativi quartae declinationis in ui terminationem contractam quoque in v valde sitatam fuisse ). Cum autem hos dativos c0ntractos a Caesare praeseript08, meliores igitur ab eo iudicatos esse tradiderit Gellius utrum Caesar hane ipsam
contractam terni inationem usurpaverit necne, nulla est causa quaerendi, nisi commentariorum odices iique optimi nos credere prohibent scriptorem in consistisendis libris suis omni ex parte suam rationem esse secutum. 0dices en in optimi, ut mox
k De hac genetivi orna es eu I, 259 fino sus.' Mensuum saepius in scriptorum Latinorum codicibus legitur. s. euol. c. Praeterea haec geminat u littera genetivo singulari ses eu I, 3b2), nominativo et accusativo pluralibus nominum quartae declinationis, ut taceani de monumentis litterarum in lapidibus insculptis cf. eue , 59), apud scriptores Latinos aut raro nobis occurrit cf. Neve l. in , praecipue apud Plinium. s. Detlessen. Symb. philolog. Bonnens. p. 712 sqq. Bramb. p. 131 sq. Ribbeeli proleg ad Verg. p. 449. 7 Sic scribit inter cum Frigeli ex eodd. opit. Atrebatium ips.' Us Bilichel. p. 56 fin. sq. et praecipue eue I. g. b. - M. Varronem autem et P. Nigidium non aliter elocutos esse et scripsisse quam huic senatui, domui), fluctui ceteraque his consimilia pariter testatur Gellius ibid. g. 1.
videbimus, semper sere l0ngiorem in ui sormam habent, cum deteriores libri manu scripti saepius contractam praeserant. At vero codicibus et iis quidem optimis his in rebus plurimum fidei propterea habere non debemus, quod librarii dativos in ncontractos longioribus in nidormis, quippe quae a grammaticis Latinis semper regulares, ut hoc verbo utar, iudicarentur p0steri0ribusque temp0ribus in commani usu essent, commutabant. Itaque Caesarem, qu0niam hos breviores dativos quos deteriores commentariorum libri scripti persaepe praebent quosque in primis Sallustius quoque creberrime scribit i), diserte et plane praescripsit, si non in omnibus huiuscemodi vocabulis ), at in plurimis posuisse mihi quidem persuasum est. Nunc est mihi propositum omnia huiuscemodi vocabula, quae dativo singulari in commentariis leguntur, enumerare:
equitatui . G. I, 8, lx equitatum contra eodd. . 39, 5 equitatu cum Vossiano ). 42, 5 uno e0dicum consensu). 52, 7 equitatu cum uno pessimo u). VII, 4, . . c. II, 89 4. exercitui . G. I, 23. exercitum C, exercitu mss. ). 40, 7 exercitu u cum uno et
altero et ). 46, 4 exercitu B)3 et cum uno et u). ΙΙ, 10, 5 V, 20 4. VII, 41, 1. 89, 5 postremo loco exercitu B e reliqui , exercitu cum 2 deit u). VI, 44, 3 exercitu bis). b. c. I, 9, 3. 48, 3. IV, 13, 2 hoc
loco eius exercitus ab ei exercitus e). 43 2. 57, 3. 78, 1. 89 4. b. c. ΙΙΙ, 74, 2 exercitui, quod iniuria Nipperdeius contra codicum et editionum consensum in ablativunt exercitu mutavit ). Sed contracta in forma optimis codicibus nisa legitur . . III, 96, 2 exercitu abc. - usui dativus omnium c0dicum consensu ubique in commentariis legitur, quam0brem haud scio an Caesar ipse sic scripserit. Loci sunt hi: b. G. I, 38, 3. II, 9,
5 12 3. ΙΙΙ, 14, 5. IV, 20, 2. 25 l. 29 4. 31, 2 V, 1, 4. VII, II, 6.
4l 3. 55 7. b. c. I, 9, t. 45, 4. II, 7, 1. 8, 3. 5, 3. 35 5. - contemptui . . I. 30 4 consensu VII, 29 6 e et reliqui consensu B) b c . receptui VII, 47, 1. b. c. II, 46, 1. senatui . c. I l, 2 a alii et sec. m. b senatu u). . . portui . c. II, 1, 2 portu ). III, 100 1 irrisui . c. II, 5, . quaestui . c. III, 60, quaestu b).
Sed optimorum codicum scriptura servata est brevior dativi larma casu . . VI, 2, 1, ubi tantum modo deteriores e casui habent ). raeterea constat nomina neutri generis quartae declinationis apud omnes scriptores Latinos dativo sola u littera terminari. Apud Caesarent legitur exeniplum b. c. III, 88, 5: Sagittari0s funditoresque omnes sinistro cornu obiecerat codices meliores ab eXhibent sinistro cornu, cum v in sinistro cornu habeat, quod Κran erus textui, qui v0eatur, inseruit, mea quidem sententia non recte). Sed in loco . c. II, 89 2: , Sinistro cornu Antonium, dextro . Sullam, media acie Cn. Doniitium praeposuerat sinistro cornu non dativus interpretandus est, sed ablativus, ut ex tedia acie apparet ). Ex omnibus, rivos attuli locis, ut omnia paucis absolvam, Sequitur, ut
in Ut luxu Iug. 6, 1. usu , 1. 34, 1. 5. 24 5. 36, 1. 37, 4. 43, 3. 47, 2.54, 6. 91, 1. 93, 5. 98, 3 testimonio inheri .
constitntiae laude veteres scriptores hac in o longissime amisse antiquissima litterarum monumenta Vincunt. s. ran ad h. l.
3 Caesarem in Anticatone dominatu et in Dolabρllam actionis I lib. I. ornat udativos scripsisse testis est ellius ibid. g. 8. Cf. Neve Ι, 358.
14쪽
Optimi antiquissimique commentariorum libri manu scripti paucis exemplis exceptis constanter longiorem in ut formam praebeant cum deteri0res, in his praecipue Leidensis primus b), saepius terminati0nem in 1 contractam exhibeant, scriptura igitur Optimorum c0dicum a vera Caesaris scribendi ratione aberret ab eiusqe praecepto huiusce m0di nomina dativo singulari claudendi in analogicis libris tradit longe absit. Geli. IX, 4, 25: C. Caesar in libro de analogia secundo huius die et huius specie dicendum putat μ. -- Etiam in quinta declinatione genetivi et dativi singulares in e contracti quin optima Latinitatis temporibus et paulo insta vulgatiores usuque magis triti fuerint quam longiores in ei terminationes, quae Gellii aetate pr0pter rationem grammaticam Scribebantur. minime dubitari potesti). Atque pro certo statuendum est Caesarem, qui in huiusce modi quintaddeclinationis vocabulis hanc breviorem in e larinam in secundo de anal0gia libro dici debere voluerit, eam igitur longi0ri in ei praeposuerit, constantersere sic scripsisse, etsi in commentariorum c0dicibus perpauca horum in econtractorum genetivorum dativorumque vestigia reperiuntur ). Uno enim loco Nipperdeius optimorum codicum auct0ritate nisus genetivum acie p0suit b. G. II, 23, 1 A B Dira est alibi auteni c0nStante textu, qui Oeatur, formam communem in ei recepit. Et quidem recte, nam liuius genetivi in econtracti s0li deteriores codices iique perraro sunt auct0res, praeter l00. . . VII, 83, 5: adeundi tempus definiunt, cum meridies esse videatur μ, ubi meridies scribit ippei deius cum inter et ranero, cum optimi codices exhibeant meridie A B in Me, quod, si scriptura, id qu0d dubit0, vera est, genetivus est a supplendo Vocabulo antecedente temporis suspensus ). Nunc Xempla asseram, quae in commentariis sunt rei . G I. 14,
7 20, 5 2l 4. 32, 2. 39, t. 40, 10 44 6. II, 5, 2 10 4 22 l. III, 3, 4. 12 3. 2l 3. 23, 5. 24, 3. 26, 3. IV, 9, 3 16 6 23, 5. 25 3 27 4 V, 29 4. 46, 4. 5.57, 1. VI, I, 4. l, 3. 5. 22, 2. 33, 5 Ri CD, res RB). 39, 3. 40, 6 7. VII, 2, 3. 14 5. 17 3 29, 2. . 34, 1. 44, 1. 56, 2 4 57, 4. 58, 4. 4, 3. 77 I1. 13. 90, 7. i. c. Ι, , bis). i. 2. I. I. 16, 1. 24, 5. 26 4 bis). 28, 2. 29, 1. 7l l. 73, 1. 2 l. 85, 6 86, 2. II, 17, 3. 22, t. 26, 3. 29, 2 38, 2. III, 5, 2. 15 7. 6, 4. 18, 4. 19 4. 25, 32, 2. 33, 2 38 l. l, 4 42 3. 47, 7. 53, 2. 58, 4. 59, 3. 61, 3. 64,4. 78, 3. 79, 3. 05, 1 l09, 5 1l0,l. 6. Codice omnes cum una V0e genetivum rei exhibeant exceptis l0eis . G. VI, 33, 5, ubi Ri ACD habent, quod quominus ex re ortum sit nihil obstat, et VII, 56, 4, qu in loco c re praebet sorsitan non erremus, si dicimus Caesarem ipsum ubique rei, n0n re genetivum seripsisse diei . G. I, 23, l. 47, 2 48, 2 51, 1. II, 1l, 6 12, 33, 6. IV, 13, 5. 14 3. 23, 2 V, 9 8. 10 I. 35 5 40, 5. 46 Q. 53 l.
' f. Prisc. p. 80 sq.: Veteres frequentissime inveniuntur similem ablativo protulisse in hac declinatione lain genetivum quam datiVun cpit. Serv. ad Verg. georg. I, 208 ,,Terminatio o Secundum antiquos regularis genetivus . Gell. l. i. g. 2l: MIn casu dandi, qui purissime locuti sunt, non faciei, uti nunc dicitur, sed facie dixerunt CL Bucheler. p. 34 sq. et p. 4. Neu I, 379. Cf. en Ι, 379. R Cf. illin. r. g. 92, 3 c et Hergogii in sua Caesaris editione annot ad h. ., qui codicum lectionem aliqua probabilitate defender studet.
58 2. VII, II, 5. 6, 2 dei m. r. Α, cui mendum illatum est pro die genetivo, qui teste Servio ad Verg. G. I, 208 in e secundum antiquos regularis genetivus fuit i). 35, 4. 68, 2 88 6. b. c. I, 14, 3. 47, 1. 64, 8. 65 5 80, 3. II, 5, 4. 4, 6. III, 32, 5. 67, 2 71 I. 72, 4. 76, 1. 2. 3.77, 3. 82, 3. 89, 3. 96 l. 7, 4. fidei . . , i, 4. dei dat. V, 3, 7 fide b). i. c. II, 32, 2. 42. q. spei a G. VII, 63 9. b. c. II, 5, 2. III, 6, 3. Spei dat. b. c. II, 39, 5; sed, ut dixi, acie . . II, 23, Α Β Da b c f. aeie casu dativo . c. ΙΙΙ, 89 4. 93, 4. .
Ex his, quae p0Sui, exemplis perspicuum est codices commentariorum eosque optimos ubique fere formas longiores in ei, non illas in e contraetas habere eorumque Scripturam cum Caesaris praecepto in libro de analogia secundo tradito non consentire. Sed tamen id addere volo, quod vocabula pridie, postridie, 0tidie, quae quidem locativi ), quos dicunt, fuerant, sed tamen eandem quam genetivi Ontracti terminationem habent, cum illo praecepto Caesaris congruunt. Leguntur autem in commentariis his locis pridie
b. G. I, 23, 3. 47 2. IV, 3, 5 V, 17, 1. 40, . . c. I, 4, 3. 67, 2. 74, 2. II, 34 5. 0stridie . G. I, 23. l. 48. I. l. l. II, 12, 1. 33, 6. IV, 13, 4. V, 10 l. b. c. I, 67 6. III, 6, 2 4l l. eotidie . . I, 48, 4. III, 17, 5. IV, 3l, 2 V, 7, 3. VI, 7, 5. VII, 14 4. 36, 3. 44, 2 77, 10. i. c. I, 26, 1. 78, 2. III, 25, 3. 47, 4. 49 6 AEl, 2. 402, 2 ).
Charis. p. 86 . Keil. b. p. li 0 sq.): Is homo idem compositum facit et singulariter et pluraliter ε), nisi quia Caesar libro secundo singulariter idem pluraliter isdein dicendum confirmat; sed consuetudo hoc non servat. Usque ad Caesaris temp0ra hoc pronomen nominativo plurali eisdem, isdem et eidem fuisse res est inter omnes notissima ). Item nominativus contractus idem pro iidem usitatus fuit. Sed ut ad rem veniam, optimi codices commentariorum formam breviorem idem confirmant ex eidem sive iidem contractam: . G. I, 3l l idem ABCDΕf. V, 42, 5 B mss. plerique VI, 13, 5 a mss. Vetustiores. b. e. ΙΙ, 28, 1 ab aliique, contra iidem . Eodem modo quo nominativus dativus et ablativus omnibus fere locis contracti sunt:
isdem . . III, 3, 3 DEL hisdem ABC. III, 2, 4. II, 3, 5 ABCD Vaticanus 3864 eisdem e f. ΙΙ, 7, 1 f hisdem si ADE. VII, 35 4 hisdem B. 4l 2 B plerique eisdem et alii . . c. I, l. 2 a, sed ei8dem cap. 82, 3 isdem II, 9, 5 iisdem a. 23 I iidem u). III, 3l, 2 ab eisdem . 39,
1 a. l l . 94 4 a. 10 a. EiSdem praeter locum, quem modo posui, legitur . G. I, II, 4. b. c. I, 8, 4. Itaque recte dici potest commentariorum, qui Vocatur, textum hoc in pronomine cum Caesaris in analogico libro secundo scribendi i lege proposita congruere praeterquam qu0d. nuSquam nominatiVus
0 Cf. agner ad Verg. s. I, 208. Die genetivus legitur p. Sallust Iug. 21, 2.52, 3, sed die 51, 2 97, 3. 106, 2 cf. . Neve l. l.
η C Geli. X, 24 qui tamen in eo errat, quod haec Vocabula adverbia copulata, non locativos, ut aiunt, interpretatur. δ Vox 0die propterea huc referri non potest, quod est ablativus ortum exh0d-die , non locativus cf. Bilehel. p. 2. ε Haec vocabula uncis inclusa addenda censet Ritschelius monum epigr. tria
p. 19. s inter p. 128. k UL Buchel. p. 20. Brambach. p. 140. vhn. I. g. 134. Neu II, 20 sq. ' Risdsm nihil aliud esse nisi isdem res est notissima es Biichel. l. l. ram-bach. l. l. Neu II, 19 sqq.
15쪽
pluralis isdem reperitur Praeterea lite mihi cliceat annotare. quam inconstans sit codicum scriptura in vocabulis ii iis et i). Charis ibid.: Se et seSe pronomina ita distinguit Caesar), ut se dicamus, cum aliquem quid in alium fecisse ostendimus, ut puta ille dixit se hoc illi
fecisse cum autem in se ipsum, tunc dicamus sese, velut dixit sese hoe sibi fecisse. Cum doctorum huius aetatis omnium una voce pronomen es a Setantum molo eo differat, quod sese homo, qui significetur, maiore vi ac potestate efferatur, atque in veterum scriptorum libris in universum hoc pronominum se et sese non observetur discrimen r), quod Caesarem fecisse auctor est Charisius, non insolens nobis videbitur, si scriptura commentariorum ab hac Caesaris scribendi norma permultis locis discrepuerit. Et mea quidem sententia Charisius id praeceptum Caesaris non ad verbum reddidit. Sed si in commentariis ipsis illud digerimen a Caesare factum non numquam observari poteSt, haec consensio tamen fortuita est intellegenda, cum persaepe, praecipue in sese pronomine discrepantia harum rerum nobis offeratur. Ad rem illustrandam non nulla exempla asseram et primo ea, quae cum lege, quam Caesar statuisse dicitur, congruant. Quam rem maxime in pronomine se accidere
facile est intellectu b. 3. I, 3 7 se Orgetorigem suis opiis suoque exercitu illis regna conciliaturum confirmat. 8, 3 negat Caesar se more populi Romani posse iter ulli per provinciam dare. 36,5 Haeduis se obsides redditurum non esse. 44, 3 - magno se illum praemio remuneraturum II, 32, 2 sei facturum Aduatucis). I, 1, 2 senatui rei publicaeque se non defuturum pollicetur. 5. 2 se nociturum nemini. f. ibid. 8, 3. 33, 2 67,
2 87 l. II, 32, 4. b. G. I, 26 6. IV, 8, 3 ceti. - . G. I, 7 6 Quinetiam, quo necessario rem coactus Caesari enuntiarit, intellegere sese Liscum), quanto id cum periculo se sibi fecerit. 12, 3 reliqui sese fugae mandarunt. Talia exempla, ut postea videbimus, multis locis leguntur. II, 9 6 - ipsi
sese confirmaverant. VI, 8, 5 reliqui sese confirmant. Alia exempla horum pronominum, quae permulta nobis in commentariis occurrunt, laudare nolo, ut, si postea haec pronomina, quo disterant, inter se comparabo eos locos proferre possim. Deinde huius loci est ea exempla enumerare, ubi id, quod supra commemoraVi, discrimen Caesaris non servetur: b. G. I, 6, 3 Allobrogibus sese
Vel persuasuros, existimabant Helvetii). 44, 3 non sese Ariov. Gallis, sed Gallos sibi bellum intulisse ibid. g. l: sese Ariov. illum Caes. non pro amico, sed hoste habiturum. g. 12 Quodsi eum interfecerit, multis sese nobilibus populi Romani gratum esse facturum. IV, 7, 5 sese Germanos unis Suebis concedere. V, 27, I sese Ambior. pro Caesaris in se beneficiis plurimum ei confiteri debere. Sed nolo omnia huiuscemodi exempla
afferre, cum mihi statuerim hic ea annotare, quae in legeudis commentariis de se et sese pronominibus eorumque apud Caesarem usu et frequentia memoratu digna inveni. Et persuasum habe ex collectione locorum eos, qui opusculum meum degerint, intellecturos esse differentiam, quae inter commenta- Vitiosam formam ii, quae imperatorum aetate in consuetudinem venerat, in codices quoque influxisse atque confundendis pronominibus hi et si ii spatium dedisse constat. In commentariis Caesaris creberrime codices hi, hi pro ii et his pro iis exhibent; cf. b. I. v 2 I. 0, 2 22, t. VI, 2, 4. VII, 27, 2 38 4 41, b ceti. cf. Buchel. p. 20. Neu II. g. 4 sq. Cf. Neu II, 18 sqq.
riorum scripturam et praeceptum a Caesare traditum fuerit. Pronomen sese plerumque poni, si homo vel, ut grammaticorum modo loquar, persona vi efferatur, cum omnes exploratum habeant, tum ex iis locis, quos attulero, magis etiam apparebit. Caesar Sese nisi de hominibus nusquam scribit i). In commentariis Caesaris ceteris omnibus in locis se, non sese positum est, si hoc
pronomen praepositionibus a vel ab), ad ante, apud ei reum, e0 utra de, erga tu, per p0St, praeter, pr iungitur excepta praepositione inter quae duobus locis sese recipit: . . , 9 4. VI, 1, 1, cum alibi apud Caesarem semper inter se quadragies bis legatur.
Sese persaepe ponitur in enuntiatis, quae dicimus constructionem accusativi cum infinitivo, cum persona Vi effertur in primis subiectum accusativi cum infinitivo premitur, praecipue in initio enuntiati b. G. I, 3 8 - per tres potentissimos populos totius Galliae sese potiri posse sperabant ibid. II, 4: Ambarri Caesarem certiorem faciunt, sese depopulatis agris non facile ab oppidis vim hostium prohibere. 4, 6 - sese Caesarem cum iis pacem
esse facturum. 20, 3 sese tamen et amore fraterno et existimatione vulgi commoveri. 30, 2 intellegere sese, eam rem, accidisse ibid. g. 4: sese habere quasdam res. 34, 1 Velle sese de re publica cum eo agere. 35, 4: si non impetraret, sese quoniam M. Messala, M. Pisone consulibus senatus censuisset, uti . . . . defenderet, Se Haeduorum iniurias non neglecturum. Huiuscemodi
loci in commentariis sunt permulta b. G. I, 6, 3. 7 6 3l, 7 34 2 36, 2.37 2. 39, 1. 2, 4. 44, 2. . . l. 2. II, 6, 4. 13, 2. 5 l. 6. 28, 2.30 4. IV, 11 4 27 6. , , . . 3, 6 7 20, 2 24 6 26 4 27, 1. 11.4i l. 5. VI, 7 6 33, 4. VII, 26, 2. b. c. I, 3, 5. 7, 7. 19, 3. 20, 5. 26, 3. 30, 5 44 4 60. l. 64, 3. 72, 4. II, 17, 2 20, 6. II, 5. 3l, 4. 40, 3. III, 23, 3. 3l 4. 38, 2. 57 2. - Sed simplex se in his, quas dixi,
sententiis ubique est positum, ubi subiectum non premitur: b. G. I, 2, 5 pro multitudine autem hominum angustos se finis habere arbitrabantur ibid.5, 2 Ubi iam se ad eam rem paratos esse arbitrati sunt. 7 6 respondit diem se ad deliberandum sumpturum; cf. praeterea I, 1l, 3. 3, 6 14 4. 16 5. 20. 2. 6. 22, 2 ceti. Postremo ea exempla ommemorare Volo, quibus Caesaris inter se et sese pronomina refutetur discrimen b. G. I, l, 6 Allobroges iuga se ad Caesarem recipiunt ibid. 26, i alteri se, ut coeperant in montem receperunt. 46, 2 se ad suos recepit. Ita legitur phrasis e recipere praeter locos, quos
laudavi b. G. I, 2b, 5 46, 2 48 6. II, l, 6. 2 l. 19, 5. 24, 1. III, 6, 3.l2, 3 16, 3. 21, 3. 26 6. IV, 2, 3. b, 3. 6, 2. 19, 1. 4 27, 1. 33, 3. 34, 1. 35, 3. 38, 2 3. V, 4 4. 34 4. 37, 4. 50 5. VI, 27, 4. 40, 6. 41, 3. VII, 13, 2 20, 6 12 78 4 80 9 82, 2 88, 4. . . I, 6, 3. 43 5. 45, 1. 2. Bl, 6 75 l. 3. II, 14 4 2b, 5. 26, 1. 4. 34, 6 4l, 6 42 4. III, 14, 2 28 6 37, 7 38, 3. 45, 4. 46, 2 6. 0, 1. 4, 2 75 5 76, 1.
97, 2. 102, 1. 6. Sese recipere invenitur in sententiis, quae plane congruant iis, quae, Huc quoque pertinent vocabula, quibus designentur homines, ut copiae, manus, exercitus, multitudo, quibus pariter adiungitur sese Ceterum cum apud alios scriptores sese de rebus quoque usurpetur cf. Cic. de Fin. II, 3l 99. Brut XVIII, TI. Neve l. l. , errat ritetius, qui ad Sallust Iug. 4, 6 eonfirmaverit sese pronomen tantum hominibus coniungi. f. all. Iug. 7, 7. 3 8 Cat. 2, 3.
16쪽
se habent Loci autem hi leguntur: b. . I, 25, 6 qui in montem sese receperunt. III, 24, 3 si Romani sese recipere coepissent. Praeterea sese verbo
recipiendi adiunctum mihi occurrit V, 44, 3. VI, 8 8. 29, 1. l l. VII, 70, 7 4. c. I, 44 5. D 20 4 35, 6 37 2. III, 9 8. 17 6 45, . l. 7.
gontinere b. G. II, 8, 3. 30, 2 V, 44, D. I 0. l. VI, 24, 3 et se e0ntinere
et Ceteras huiuscemodi s ὰσεις, quax multa in e0mmentariis legimus, praeterire mihi licebit Sed eos, qui Caesaris sunt studiosi, attentos reddere volumus ad id, quod pronomine sese plerumque vel subiectum accusativi cum infinitivo vel id quod multo rarius est obiectum λ), quod dicimus, sum Vi se
fertur atque vulgo pronominibus moniunctis se ips0 vel se ipsi respondet Cum autem sese idem iam valeat, quod se ipsum Vel Se pS0s, excepto uno loco )nusquam in Caesaris libris legitur sese ipsum vel Sese ips0s sese Ipse vel ese ipsi sive verborum ordinae permutato ipse seSe ceti.) sed rubique simplex pronomen se. quamquam apud Cicer0nem ipse ipsi x sese inaud mar nobis occurrit ) Apud Caesarem uiae exempla allaturus sum: in Θ V, 37 6:
noctu ad unum omnes se ipsi interfieiunt. VI, 24, 6 victi proeliis ne se qui dem ipsi cum illis virtutem comparant . ibid. Qi, 10 - se ipsi adhortantur. VII, 90, 3 qui . ses ipse ut munitione defenderet ibid. 28, 3 pars ibi, sum angusto 'exitu portarum se ipsi premerent, reeit 38, 5 ipsos se inter multitudinem militum occultasse. 70, 3 hostes se ipsi multitudine impediunt. 7o, 4:se ipsi astutissimis vallis induebant. b. c. III, 5, ut ipsi incolumes se ad agmen reciperent , Qui loci omnes a Caesaris praecepto, qu0 de Se et sese illum dedisse tradidit Charisius, discrepant.
Ut omnia paucis omprehendamus, ex his, quos enumeraVi, 0eis apparet sese pronomen a simplici se eo tantum modo differre, quod illo persona maiore vi ac potestate plerumque dicatur, cum discrimen Caesaris in secundo de analogia libro factum commentariorum scripturae vulgo nun 0nveniat. Perfacile quoque est intellectu sese multo rarius quam se pronomen in libris scripto rum legi. Equidem in comparandis Se et SeSe pron0minibus, quae In Caesaris commentariis inveniuntur, repperi Se exceptis iis locis, ubi id pronomen prae positione quadam iungitur, quadringenties sexagies semel, contra Sese tantummodo centies quadragies sexies praeter hos, quos supra memoraVi, inter SeSeloeos), ita ut se triplo plus quam Sese positum sit. Isidor Origg. XI 2, 33: M0rtuus ex qua parte orationis declinetur, i CL Caes. . . IV, 32, 2 - confestim sese subsequi iussit; et VII. 83, 7.
b. e. II, 21, 1. Sallust Iug. 22 4. 71, 5. η B. G. II, 19 6 - ipsi sese eonfirmaVerant. Cf. Neve l. l.
incertum est. Nam sicut ait Caesar, ab eo, quod est 0ri0r, in participio praeteriti temporis in tus exire debuit, per unum scilicet v, non per duo. Nam ubi geminata est litterara, nomen est, non participium, ut salsiuS, arduus. Commentarii Caesaris codicum omnium consensu habent mortuus . . I, 4 4; mortu VI, 3 9. b. c. I, 18, 2. I, 3 alibi apud Caesarem mortuus non legitur. Ego autem pro certo habeo Caesarem non mortuus in commentariis scripsisse u littera geminata, quia rei publicae aetate pro IIS, uum semper uos, u0m ponebatur i). Itaque lique Caesarem in libris analogicis
quaesivisse, utrum m0rtuos forma esset ponenda, an Secundum anal0gia in ,
velut ab oriendo ortus, contracta m0rtus ). Ceterum annotare mihi liceat participium m0rtuus nominis quoque vice fungi ). Priscian. p. 140 . Keil. III. p. 239): Caesar non incongrue protulit eus a verbo sum es, qu0modo a Verbo p0SSum p0tes: 0tens. μHoc participium ens in commentariis 3 nusquam legi mirum nobis non videbitur, cum id in sermone Latino nemo usurpaverit. An notat enim Quintilianus VIII, 3, 33: Multa ex Graeco formata nova ac plurima a Sergio Flavio, quorum dura quaedam adm0dum videntur, ut eus et essentia, quae cur tantopere aspernemur, nihil video, nisi quod iniqui iudices adversus nos
sumus, ideoque paupertate sermonis laboramus. μ
Haec habui de Caesaris de analogia librorum reliquiis earumque cum eiusdem seriptoris oratione, quam commentarii belli Gallici et civilis exhibeant, comparatione quae dicerem. Utinam legentium animi nae scripsi benevole accipiant.