C. Cornelii Taciti Opera

151쪽

A C. s. m. a. CAP. 2. 12seivim mimit, uberiorern se rioremquo interiam,a--tani seposui rara temporum selieitato, ubi 2Eritis quae Vesra, et quae enuas diuere liuet. Opus adgredior - - aibus, atrox proelii 2 QIMora aeditionibus, ipsa Etuit pae me um qu tuo Principes ferro interempti. Tria hella eiu lia, plura externa, a plerumque permixta Prosperae in Oriente, advertae in Oeoidente res Turbatum Illyrimum Gallia nutantes perdomita Britannia et atatim missa eoorta in nom Sarmatarum aemu vorum gentea notalitatu eladi a mutuis Damaa. Mota etiam prope Parthorum arma, salsi Neronis Iudibrio Iam vero Italia novis eladibus, vel post longam saeculorum aeriam repetitis, adllieta. a sine aut obrutamur a seeundimima Campaniae ora,

Vina incendiis vastata, eonsumptis antiquissimis des ris, ipso Capitolio civium mani a laeemor polluta eaerimoniae magna adulteria plenum e siliis mare inlaeti aedibus aeopuli. Atroeius in urbe saevitum. Nobilitas, opes, omissi gestique honore pro erimine, et ob virtutes certissimum e tuum. meo unus praemia delatorum invisa, quam

inruor Principes Ne erres eum vulgo, ne Haemetri interiatos enseas. Intelligit enim Galbam Othonem, Vitellium D mitianum. Nam et ad huius eritum istoriam perduxit. Piso autem, dumtaxat Caesar, non Pei eps iam.

Tria bina sitia Quae Othonis in Vitellium, huius in m

rium, et L. Antonii in Domitianum, de quo Sueton et Dio. a. Mumma Ab Astineola Domitiani principatu perdomita, mox omissa et neglecta. Ἀνοι. ina aut obrutae vinea Id enim signifieat, in Campania haustas aut obrutas urbes prodigiosa illa ejectione Vesuvii montis, vae sub Tito. Qua duo oppida eum pagis multis obruta, Herem Ianium et Pompeii, quin ille ipse Naturae magnus mystes, Plinius, periit eodem eam. At, quod in Tacito de neendiis urbis est,

intelligo de Capitolio exusto sub Vitellio III, II. et de igne triduano, qui sub Tito. nem vide LXV, 17. LXVI, 24. χερα

152쪽

IM UIsTORIAR II A. v. m. seelera eum alli Saeerdotia et consulatam, ut a M

ila, adepti proeuratione alii et interiorem Me tiam, agerent vertere' euneia odio et terrore Comrupti in dominos servi in patrono liberti et quium deerat inimicus, per amico oppressi Non tamen adeo virtutum sterile saeculum, ut non et hona e 3 empla prodiderit. Comitatae profugo libero matres: secuta marito in exsilia coniuges propinqui a

dentes constantes generi contumax, etiam MFEditus tormenta, servorum fides aut remae elarorum vir

rum necessitates; ipa necessitas sortiter tolerata; et laudatis antiquorum mortibus pares exit . Praeter multiplices rerum humanarum casus, caelo terra Bprodigia, si fulminum monitus, et suturorum praesagia, laeta, tristia, ambigua, manifesta Nee enim unquam atroetoribus Populi Rom. eladibus, malavo iustis indiciis adprobatum est non eam curae Deia 4 securitatem nostram, esse ultionem. aeterum a

odio et terrore odio proprio terrore a Domitiano. Nam illa

vulgo usus viationibus et opera servorum Plinius Panex hoe tangens e 42. Non enim iam servi Princi a Rostri amici, Mansa sumtia nee pater patriae alienis se manet is emtorem, quam civibus auli, mediι -- seeusa ον -- ω EMMaati: nomaalutis pubiari signo cliud, in si dieam, servile bellum sustinisu. 1 8. ionem Atm sententia. Non malimas eat Deus, sed aeri rim patiens, ae demum ultor Tacitus autem imitatus videtur L canum Pharaal IV. 107. Resiae Roma quidem, ei a Me halvium Maiis S libertatis averti tam eum lac es, Quam vindicta laeti.

Ne aliter Tullius, De Natura Deorum III 32 et seqq. In hane

enim impietatem abiere veterum sapientiframi, malorum gravitaterieti, ne in patientiae spem praemiaque erecti. μοι. Eorum. Quibus Naturaea e tam clara videtur et plena, ut illam revelationis christiana omnino spernendam et miciendam existimantur quati inutilem et supervacuam, operae pretium sit reputare, quid spei

fideique ex illa derivaret Mitos Taeitus diem quo inter Veterea nemo sit inveniendus aeutior, gravior, melior Qui vindiem tantum

153쪽

λ C. s. m. a. CAP. a. . 13 -mina destinata orniam an , repetendum videtur, qualia intus urbis quae mens exemituum, quis habitu provinetarem, quid in toto te rum odiho validum, quid aegrum uerit ut non modo eatus eventusque meum qui plerumque odilanci mant, sed ratio etiam mussaeque meantur. Finis Neronis ut laetus, primo gaudentium inpetu, dierat, ita varios motus animorum, non modo in uine, apud Patres, aut impuliam, aut in num niantem, sed omnes lemnes Duemque eo

civerat: vulgato Imperii areano, posse Principem alibi quam Romae fieri. Sed Patres laetio urpata statim hertate, neentius ut erga Prineipem novum et ahaentem primores Equitum proximi gaudiori in pars populi integra, et magnis domibus

annexa, lientes bertique damnatorum et exulum, in apem erecti plebs sordida et ire ac theatriasueta, imul deterrimi servorum, aut qui adesis honis, per dedeeus Neronia alebantur, moesti et rumorum avidi Miles urbanus, longo Caesarum sacramento si inbutus, et ad destituendum Neronem arte magis et inpulsu, quam suo ingenio traduetus, postquam neque dari donativum, sub nomine Galba promissum. neque magnis meritia ae praemiis eundem in paeo,

quem in bello, locum, praeventamque gratiam intest, git, apud Priuelpem, a legionibus laetum pronus ad

Deum statuit' ut recte bonus ipsius tollit ex Deo quod est

Dei, imo quod Deus vim heneficam, salutarem et ad Vaniem. comitatem at miseria historie nostri, vita tristitias sui et M. Mentis aevi narrantis et earum meditatione Dei in rebus immanis euram aut omnino rei entia aut eris dubitantia, eonseris eum bona spe et de plena Christianorum priorum, et praecipua

Pauli Tarsensis fideles ad duriam, immo ad madium in Dei providentia perpetuum, adhortantis.

154쪽

eius quiden in ipso eonatu oppressus a , quamvra pite delaetionis ablato manebat plerisquo militum eonseientis nee doerant aemonea, amiam afflue admrirum Ginae in evantium. Laudata olim et rem tari fama eelebrata severitas tua angebat adspemam te veterem diaetynnam, atque ita XIV. um a Nerone adsuesaetos, ut haud minua via Prinoisma amarent, quam olim virtutes verebantur. Ae aut Galbae vox, pro Reputino honesta, pia arim , 6- a se malium, non ensi. Nee enirn ad hane --mam eiera erant. Invalidum senem T. Vinius et melius Laco, alter deterrimus mortalium, Minignavissimus, odio flagitiorum oneratum, eonis 'tu nertia destruebant. Tardum Gal- et eruentum, interfectis Cingonis Varrone, o sale designato, et Petronio Turpiliano, Consulari ille, ut Nymphidii socius, ale, ut dux Neronis, inaudit atque in sensi, tamquam unoeentes, perierant. Introitus in urbem, truoidatis tot millibus inermium militum, infaustus omine, atque ipsis etiam, qui Mes derant, mr dolosus. Indueta legione Hispans,

remanente ea, quam e lassa ero eo eripserat,

Plena urba exercitu insolito multi ad hoc numeri e Germania a Britannia et Illyrico, quos idem Nero, electos praemimosque ad claustra Caspiarum, et eblum, quod in Albanos parabat, opprimendis Vindicis

eoeptis revocaverat ingens novis rebus materis, uinon in unum aliquem prono lavore, ita audenti parata

7 morie congruerat, ut Clodii Maeri et Fonteii Capitonis

eaedes unilarenturi aerem in Asriea haud dulae turbantem, Trebonius Garaeianus, Procurator, iussu

155쪽

A. c. est. LIB. I. CAP. 6.--3. 133 saltas cap rem in s maula, eum almula μεγtaret, Cornelius quinus et Fabiu Valens, Legati

legionum, interseeerant, antequam tu rentur. Fu re qui erederent, Capitonem, ut avaritia et iv Mne laedum a maeulosum, ita emitation rerum novarum a tinui eri sed a Legatis hellum suadensibus, postquam inpollere nequiverint, erimen au um omponitum ultro et aliis monilitato inevit, non altius erutaretur, quo is modo aeta, quia mutari non poterant, eo eo age. Ceterum utraque eaedes inlatis neeepta et inviso temet Principe, seu hone, seu male laeta premunt. Ita adserebant venalia euneta praepotentes liberti aedivorum manu nubitis avidae, et, tamquam apud a Bern Batinantea eademque novae aulae mala, aeque gravia, in aeque excusata. Ipsa aeta Galbae inrisui ae fastidio arat adsuetis iuventae Neronis, et Imperatores forma aes e B eo oris, ut ea mos vulgi, comparantibus. Et hie quidem mamae, tamquam in tanta multitudine habitus anim nam fuit E provinciis, Hispaniae praeerat Cimum Rusua, vir saeundus, et pacis artibus, bellis inexperius Galliae, super memoriam si

Eademque -- aulae Sententia nam alios involvere video eadem mala novae aulae Galbianae sitisse, quae veteris, id est Nemnia'ae sed non a lue me ais. Quid ita quia Nemortu: natalibus Princeps, quia iuvenis, quia in plebem etiam gratiosus. limite plus tum ei lieere volebant et ignos bant. Noa si in Galba, qui eleetus qui senex, ideoque prudens esse debebat qui .enique paretis, tristis, et per omnino paucis gratus iam. A meis amitiis, Musa insume in Pacis ainbtra ferri potest, i eum Rhenano intelligas expertus, quod latet in verbo in pertus rem generis et alia exempla in Taesto. Quamquam ne hoc quidem secessarium est cum avitus saepe tali ablativo, absolute posito, ni tur, ut intelligatur, instructus, abundans Bellia inexpertus est, in nulla res bello gessit, quibus sesentia militaris e nomeretur.

156쪽

et in maiorem te ut levamento. Proximae tamea relatiles exoreul- Galliariam civitates, in eodem honore hahitae quaedam Miam finibus ademi ua, pari dolore eommoda aliena a mas iniuriasmatiabantur Germanici exercitus, quod perimus Dalmum in tantia virinus a lesti et irati, superbis re nil victoriae, et metu, tamquam alias partessavimenti Tarde a Neron desciverant nee statim pro Galba Verreatus an impe voluisset, dabum delatum M a miliis Imperium, eonventabati Fonteium Capitonem Melaum, a m qui queri non poterunt, tamen Indignabantur. Dux deerat, indueto Veronis per simulationem amicitiae quem

non remitti, atque etiam reum esse, tamquam suum

serimen aeeipiebant. Superior exemitus maium, Hordeonium Flaeeum spern-t, senecta ae dotalitate pedum inuandum, in constantia, sin auetoritiam ne quieto quidem inte, regimen adeo supentes Infirmitate retinentis ultro Mendinantur. In rioris Germaniae legiones diutius sine consulari suere donee, missu Gamae A. Vitellius aderat, Censoris Vitellii a ter consulis filius id satis videbatur. In Britannis exercitu nihil irarum. Non sane aliae legiones, per omnes civilium bellorem motus, innoeentius egerunt: aeu, quia procul et Oceano divisae seu erebris expeditionibus do tae hostem potius odisse quies et Illyrico quam quam excitae a Nerono legiones, dum in Italia cunctantur, Verginium legationibus adissent. Sed Iongis spatiis disereti exercitus, quod saluberimum est ad eontinendam militarem fidem, meo vivis, a 'nem viribus miseebantur. Oriens adhue inmotu.

157쪽

Muciantis, vir aeeundia adveream Io iuxta saniamus. In ne amisitim iuvenis ambitioso olueret mox, adtritis opibus, lubris statu, a poeta etiam Cla dat iraeumuit, in eo tum Asia repositus, tam linm ab exsul fuit, Nam postea a Prineli, uria induatria, omitate, adrogantia, malis bonisque artibua mixtus nimia voluptates, eum vaearet; quoties expedierat, magnae virtutes palam laudea; meret male audistant. Sed apud a laetos, apud Uranimos, apud eonlegas, variis inleeebria potens;

at eui expeditiva fuerit tradero mi,erium, quam obtinere. Bellum Iudaisum Flavius Vespaaianus, Duoem eum ero delegerat, tribus legionitrus assiministrabat ees Vespasiano aduere Galbam votum aut animus quapp. Titum, filium, ad on

rationem ultumque eis mi mi, ut suo icto memoraba ra. Moeulta lego sat at alentia a ream ladestinatum Vespasiano liberimum elus Imporium, post fortunam eredidimus Aegyptum opiasque liqui a memeretur, iam inde a D. Augusto, quites Romani obtinent oeo Regum. Ita visum e pedire, provinciam adii dissicilem, annonae secumdam superetilion a lascivia diae dem ae mobilem, luaeiam legum, ignaram Magistratuum, domi et, re Regebat tum Tiberius Alexander, tuademnationis Ahio ae legione in ea, interfecto Clindis Maero, eontenta qualicunque Principe, post v perimentum domini minoris Dua Mauretaniae,

isties e Minat Eaepedire hie signifleat in expeditionem, rive ad bellum proficisci, ut infra e M. et xv, Ict.) ut iam notarimi.

158쪽

Raetia, Norteum, Thraeia, et quae aliae Proeur toribus ohibentur, ut euique exeroitu vieinae, itavi lavorem aut odium eoniaetu valentiorum agebam turi Inermes provinciae, atque ipsa in primis Italia, uiuumque servitio exposita, in pretium etncessurae erant. Hie ruit rerum Romanarum statua, eum Ser. Galba iterum, Titus Vinius, Conaule Inehoavere annum, sibi ultimum, Reip. prope s

premum.

32 aueis post Kal. Ianuarias diebus, Pompeii Pr

pinqui, Procuratoris, e Belgica littera adseruntur: superioris Germaniae laminea mpta sacramenti mverendisti, Imperatorem alium agitare, et Senatri orip. Rom. arbitrium eligendi permittere quo a ditio mollius aeciperetur. aturavit ea res oua, Mum Galbae, iam pridem de adoptione Meum et eum proximis agilantis. Non sane erebrior tot e vitate sermo per illos menses fuerat: primum Leentia ac libidino talia loquendi, dein sesa iam a tale Galbas Paucia iudieium, aut Reim amor multi Meulta spe, prout quis amicus vel Iiena, hune vel illum ambitiosis rumoribus destinabant, etiam in T. Vinii odium, qui in dies quanto potentior, eodem actu invisior erat quippe hiantea in magna fortuna, amicoriam cupiditates ipsa Galba sae, litas intendebat eum apud infirmum et credulum 13 minore metu et maiore praemio peccaretur. Potentia Priveipatus divisa in T. Vinium, Consulem, et Cornelium Laconem, Praetorii Praesectum. Neo minor gratia Icelo Galbae liberto quem anulis mnatum Equestri nomine Martianum vocitabant. Hi discordes, et rebus minoribus sibi quisque tende

159쪽

ies, ire eonsaliun eligendi aueeemoris in duas a tiones seindehantur. Vinius pro M. Othone L eo atque Icelus eo ensu non tam unum aliquem s vetant, quam alium. Neque erat Galline agnota

Othonis a T. Vinii amieitia; et rumorihus nutu silentio transmittentium, quia Vinio vidua filia,

eaelebs Otho gener ac Me destinabantur. Credo et Reip. euram subisse, frustra a Nerone translatae, si apud Othonem relinqueretur. Namque Oilin pu iniam ineuriose, adolescentiam petulanter egerat; gratus Neroni aemulatione luxus eoque lam o paeam Sabinam, principals eortum, ut apud eo solum libidinum, deposuerat, donee Oetaviam uxorem amoliretur mox sustinctum in eadem Poppaea in provinetam Lusitaniam, specie legationis, epinsuit. Otho, comiter administrata provincia, primus in partes transgressus, nec segnis, et, doneo

bellum fuit, inier praesentes splendidissimus, spem adoptionis, statim conceptam, acrius in dies rapiebat laventibus plerisque militum, prona in eum aula Neronis, ut similem. Sed Galba, post num Iaii mermanicae seditionis, quamquam nihil adhuc

de vitellio certum, anxius quonam Exercituum is erumperet, ne urbano quidem militi eonfisus, quod remedium unteum rebatur, comitia Imperii transigit adhibitoque super Vinium ac Laconem mario Celso, Consule designato, ac Ducennio Gemino, Praesecto urbis pauca praefatus de sua senectute, Pisonem Licinianum arcessi iubet seu propria electione, sive, ut quidam crediderunt, Laconctinstante, cui apud Rubellium Plautum exercita cum Pisone amicitia sed callide, ut ignotum, lavebat;

160쪽

ι32 HisTORIAR M . . amet prospera de Pisone sam eo illo es adem addiderat Piso, M. Crasso et Sciabonia genitus, huis utrimque, vultu habituque moria antisi, et

aestimation recta severus, deterius interpretantibus tristior habebatur ea para morum eius, quo sus etior

I 5 sollicitis, adoptanti pia bat. Igitur Galba, adprehensa Pisonis manu, in uno modum locutus sertur: Si te privatus lego curiata apud Pontifices, ut m Mais est, adoptarem, et mihi egregium erat, Cn. Pon se peti et M. Crassi subolem in Penates meos adae, scere, et lihi insigne, Sulpicia ae Lutatiae deeora nobilitati tuae adiecisse. uno me, De nae

hominumque eonsensu ad Imperium vocatum, praeelara indole tua et amor patriae inpulit, ut Principatum, d quo maiores nostri armis ceri 'bant, bello adeptus, Misaeenti offeram, exemplo Dis Augusti, qui sororis filium Marcellum, dein gen rum, Agrippam, mox nepotes suos, postremo L ' herium eronem, privignum, in proximo sibi, iuio conlocavit. Sed Augustus in domo sucee

sorem quaesivit; ego. in Republica non quin propinquos aut socios belli nota habeam; sed nequE ipse Imperium ambitione Oeepi di et iudieii mes

documentum aint, non meae tantum necessitudin.

' quas tibi postposui, sed et tuae Est tibi Datoe pari nobilitate, natu maior, dignus hae soriundi,

nisi tu potior esses. Ea aetas tua, qua eupidita te adolescentiae iam effugeriis ea vita, in qua nihil praeteritum excusandum habeas. Fortunam adhuc tantum adversam tulisti secundae res acri oribus stimulis animos exploraui, quia miseriae