Philosophia naturalis Ioan Duns Scoti, ex quattuor libris sententiarum et quodlibetis collecta (Filippo Fabbri)

2쪽

ILLUSTRISSIMO VIRO

AC DOMINO, DOMINOLEON ARDO MO CENICO

O ter omnes Philo horum , Theologorum illustres nobi q. familias, qu utprincipes, cy

teris velex hominum memoria obliteratis , vel extincIis,eruditorum itidio excolantur, Ange

lici Ioctoris D Thomae, o subtilissimi Scoti ce

lebrioresnoIIra hac aetate maiorum no sero rum memoria extitis: omnium testimonio esIcomprobatum. Sunt enim Pae velut duo lumi

na, O accens aces,quaefulgorem in profundum illud veritatis , in quo demersam asserit eloquentiae Parens, maximi evibrent ut, qui horum duorum insignium Doctorum siplinam scuti unt, vel egregi, editis Commentari, illustrarunt, Iismper nobis vi in om-mum commendatione dignissimi. Et quidem semper eo animo si

mus, ut litterarum canditatis operam, pographia, Lyra commodaremus, tum praecipue in eam curam mentem intendimus, utproba

tissimos quosique tauctores, qui vel M. Tho vel Scoti doryrinam suis scriptis locupleta sent, impensa typorum nostyra,emendatissimos vul

garemus. Idem nun axum, ut inprouerbio eli euoluimus, dum ma

xime egregia Philippi Fabri Scoticae di plinae celeberrimi Altimni acerrimi Tmenseris, doctissimi Viri Commentaria in Phlisphiam

Scoti,quaesemel, atque iterum a vobis impressa serant , multo auctiora, o locupletiora quam antea,denuo, pis damus, Tta ijs Gui Thilosophicis in castris stipendia merret beneuolentiam inca- mu gratiam. Atque cum velut litterariae militiae dona; alicui

3쪽

heu vet cratio militi, me otius udroi dirandum esset, mans tim. diuitur dehberaudum, cuinam illud connecraremus. Qui lenim' cum ommum in te oculos Nobili me Gener' sim Hero in Philosophica arena superioribus annis renuissime decertarer, admiratis

ne virtutis conuerteris, tu spemq. Crexcri omnes, m te nouerant,

magna expectationis, Vos etiam vernas antiquos nobilissimae Familiaeti ae obseruant si nos in tui noudica olum admirationem non rape

res,sed ad obseruatiam impelleres 'Ter campum sib8Π Philosophie inceleberrimis Italiae Gymnasiis,primu Romae, excelletissimo illo inageniorum, tum Paraui Theatro sapientum maximo, per duos dies, demum Veneti, honesiissimo Circo purpuratorum Ta

trum. Eritque tua cumpri et laus extitit Aaro Inullus tecum fru-

umgloriae de certaminibus illis decerps it Solus terregnasii is-lus ter laudis triumphum, , gloriae re nexist mulo alio auspice, qua viret me misi alio duce, quam doeFrina, ingens excellentiae ipse dux,i si mi somni, qui leves. Re ctatores interfuerim inguis celes reris, ut nou modo dum dubia di xMueres, obscura declarares perplexa di solveres, qui te differentem eruditi viri audierunt, ingenium suspexerint, di eruditionem iuuenili illa aetate e Lyce ovit-bus haut Iam se facundiam animiq. moderationem, mira quadam

comitate conditam, coluerint, ut natus adhonectatem,adgloriam educatus, ad maiorum laudem augendam comparatus, Reipublica vero ornamentum turus maximum iudicareris. Neque mero hic-birpercurrendum eritper Maiorum tuorum laudes, quis tem habemus copia mamianorum amplissimasamiliae trophaea, non illa decora recensebimus quae noratam familiae , quam Venetae Reipublicae ornament oris, o domi ace ac besi emper extitere con spicua suo etiam nomine tibi debebatur hoc munus , ut veterem obseruantiam

qua E se simum Thomam Serenissim Principis Aldisii Maceni

Nepotem,Parctem tuum, irum Sapientissimum, stes Grauissimum Senatorem, O Lucretiam Triuiam Matrem,Autoni , rasae aeta

te Augustissimi Principis sororem clari mam lecti mam Feminam summosemperstutico complex umus, haereditari tamquam

iure

4쪽

re traducamus inferos etiam Nepotes. Horum tu missi apremis

tuorumpraeclaras imagiee meme infixa cum teueas , per evirtutis

arduum iter, quod illisumma cum Lude contriuerunt, aequiso magnis passitas contendis elucent utesingulares maiorum dotes,a- ornamenta si Maiestas, adeo, vis tres unus ipsem tua omnium simulacrauioriosa omnium imagines Tna tui imagiis adumbres,qui in adolescentia, pene dixerim pubertate praetervectus aetatem , tam praeclarum argumentum, Fecimenq. virtutis edideris. Accipe ergo munus hoc nostrum, veteris in Familiam tuam nostr obseruantiae testimonium, pignus beneuolentiae tuae evirtutis Trophaeum, hiloso phicum litterarium Thilosopho Laureato litterarum amantissimo erectum Humam sim illudaccipe impar,oraae neritis, virtuti arLIudio deuouentium oue, di nos , quiseruitutis tuae aerepromeremur, beneuolentia complectere, ut interim incrementa honorum, quos tibipraeparat virtus, cuius in Nadio desudas, recognoscentes , maioribus in possiterum exornemus laudi , in gloriae monument T. vati Venet 1

Tibi dicti simi

ondam Dan. Bap. Tertoni minores filii.

5쪽

A D LECTOREM

Dimaduert caep aequissime Lector multos Philosopli adamato ies non parum cupido in idiciendi lucti e iter, Mesare mente Scoti in abditioribus.&d illi cilioribu Ontrouer-sijs, quae in Peripatetica Schola contin Ebem ei fiunt, ut tanti viri perspecta doctrina, su Siti dijs satius cotulerent; perspexi quoque multos alios coli sectatcires, labori sieum Lil tum, vehenteni coli aperirent, in medium eius doctrinam proponerent, detenderent; sed ut quod sentio, aperte dicam , id ita inuolute praestiterunt, ut potius doctrinae Scoti obnubilatores, quam dilucidatorcs eae praebuerint etenim pulchii nes disti cultates diligenter discuti asa Scotta. Om: tertit,c eas paucas,

quas tra stauerunt, ut pluriretum alio intellectu sane quam ipse Scotus intenderet, obscuriori,& disiicilitari modo tradiderunt quo factum est, ut saepe in scholis, i-pud auctores prCbatos, opinio, quam nec Seo tu i mniauit, pro opinione Scotti fendatur, vel impugnetur; Propterea decreui ipsa germanam mentem Scoti pro nucin materiis spectantibus ad Philosophiam naturalem, ex quattuor libris Sententiaram, Squodlibet is colligere, ubi serio,&clare loca uitur Scotus, seorsitan in hoc libro studiosis proponere knequis arguat tu me . quod in alijs reprehendo, Iocos(quod in alijs semper deiideraui in quibus nusquisque perspicere potetit, an ego

germanam mentem Scotti trulerim,&dilucidauer in clipiosisssime &fideliter assignabo: quoniam parum admodum est et, solam, tantidam mentem Scoti adducere volui etiam ad eius doctrinae maiorem dilucidationem, de proposita materia aliorum opiniones, Adueri ariorum omnium, quos nouerim, in medium adferre,

rei ellere,non quidem, quod iurauerim in verba Scoti sed quia re vera in ijs dissicultatibus, quas pertractat Scotus, mihi eius opinio aliis probabilior longe videtur; Quod vero aliqui danant hanc emulationem inter Philosophos, Theologos Scholasticos, puto non recte sentire: dimissa enim hac conceitatione intellectus nostri nulla occasione habita disputa ii, vel acuendi se ipsos, otio tabescerent;& ita cui D contra Haereticos, Philosophos,&alios fidei Catholica Aduersarios esset disputandum, imbecilles, ineruat omnino exit erent. Accipe igituri studiosissime Lector susceptum opus, meum omnes studiosos iuuandi cupiduin animurn observes Caritarum, quia hoc opus in prioribus editionibus adeo me inlis, erroribus scatebat, ut

multis in locis nec verus sensus percipi posset, ipse iterum opus idem diligenterpe lagi,&ita purgaui, ut nihil sit quod desiderare habeas, nihil q. quod acutiem ingenij tui laedere valeat : Nonnulla etiam hac occasione sparsim addidi adni rem elucidationem eorum,quae tractamus, qua tibi non paruae utilitatis futura spero. Vale.

6쪽

F. PHILIPPUS GESUALDUS MI NisTER

Generalis, seruus totius ordinis Minorum

Conuentu alium.

OPus inscriptum Philosephteriaturalis D. Duns Scoti, o ctori is stilisper P. Fratrem Thilippum Fabrum, uenti iesim Doctorem Theologum nostri ordinis Parmae in Gymnasio no-Hro X egentem, ela loratum, exa mini, atque censu, PP. I heologoru, filicet agi riculae Bartolacii in is ensis,in Schola noctra Cyno bis Veneti Regentis, stes Victri Francisci guariae Cactesiani To- scini uno, elissem Schoia primae hilosophia Interpretis, a nobis commisitim, ac per eos diligenter recognitum , cum ex eorum attesatiora liqueat,nihiladuersum doctrinae Catholicae acrisu dogmatibus, nec bonis moribus, contineres ut imprimatur seruati eruandis , concedimus. Romae. Die is Septembris a sol.

F. Thilippus Gesualdus.

ruinicter Generalis.

7쪽

O PERE DIVERSEStampate alta Libraria det Pedegrino.

Miracoli det sentisse Sacramento raccoli dat R. D. Nicola Laghi da L ganos Aggiunto ut in questa nuoua impressione a Seconda Parte di a iii simili Miracoli,coni Historia de Sacri Corporali di Daroca Dal VD. rotamo Caninid Anglitari D.di S. T.&il Propugnacolo dellavera, ereat presenEad Cristonetl Eucaristia Santist De R. D. Giorgio

Polacco, in quarto.

Scaladi salire concla mente Dio permeEodesse cose create, composta dati Illustris s. Reu Sig. Car.Bellarmino,della Compagni di Giesti. VolgariEata a Sig. Abbatie Angelo delia Ciaia, Nipote et Avitore in dodesse. Filosofi Morale det Doni Stampat in quarto,con figure.

Marini,prima, secuda,terga, quarta parte det Doni,in quarto,co figur D seorsidi Hercole dine sopra i oratione Dominicale. in quarto. Herone AlcsIandrino delle Machines mouenti tradotio dat Greco da Bernardino Balbi Abbate licuas alla, in quarto con figure in rame , Inuentione Noua, Arte dei ricordarisi per uoghi, simagini, seriegni, uigure poste nelle mani et Reuer Padi et Girolamo Maratioto Teologo deli Ordine de Minori os cruanti nitiatio,volgares latina . Letiere di Annibal Guasco,conaggiunta della seconda parte alta dali istesta Autore Aritte indiue se materie,in quarto. Opus Aureum in librum D. Thomae Aquinatis de Ente, Essentia, Commentarijs Reuer. D. Hieronymi Contarent Episcopi Iustinopolitani

illustrii tum,in octavo.

Prolatie deli Abbat Gioachimo, di Anselmo Vescotio di Marsico con 'aggiunt di vii ora colo Turchesco,in quarto,con figure in rame, volgari, latine, Rosario della Sacratissima Vergine Maria, raccolio da ahri Rosari perii R. P. D. Teseo Mansueti Canonico Resolare di San Saluatore,in ot-tauo,con figure in rame. Vaticinijdella succeston de domi ni Pontetici Romani, compresi in seiruom,intagitata in ranae,con Dichiarationi, annotationi di Girolamo Giouannini, in quarto,Volgariss latini. Vite de illosofi,con 'aggiunta elle ite de piuillustii oratori, MPue tiantichi, in quarto,conrugi ii Opere Iacobi Sana Ea ij, in octauo.

8쪽

THEOR EMATUM

Ogica est Scienta. IPositio opinionis Scoticum

suis fundamentis cap. I. colo I. ibid. Rationes, positiones Ad

Opiniones Aduersariorum reij cluntur et . l. I. Soluuntur rationes Aduersariorum cap. a col. I. 8

Agitur de Logica viente.c. S.Col. 2. NEx dictis quorundam aliorum sententiae reiiciuntur, taeclarantur,quod Logicacit scientia speculatina c. c. l. i. II

De subiecto praecognoscitur quod est in tantema posteriori in scientia potest de

monstrali.COl. E. II

Exponitur opinio Scoti cum suis funda

utilitatio huius opinionis , solutio rationum proca cap. s.col. I. Is

De subiecta praecognoscitur quid rei requid nominis.cap.Vnicum,col. I. Is Exponitur mens Scoti, de opinioncs Adue sariorum reijciuntur ibid.

THEO REMA IV.

Non est conditio neces Laria subiecti, quod habeat pa itcs: sed quod trabeat pii iaciapiat pastioncs, quod sit Vniuocum . cap.vnicina col. r. 8Propositum Tiriorem exponitur ibid.

THEOREM A V.

Desinitio ista subiecti est bona dubiectima est, quod continet Iprimo se virtualiter omnes veritates illius habitus, cuius est subiectum .col. 1. IOExponitur Opinio Scoti, WAduersa iorum obiectione adduc intur. cap., ibid. Dilucidatur Opinio Scoti cx qua Opiniones Aduersaliorum fulta deprehendun-

Subiectu Logicae est Syllogismus. l. i. 18 Exponitur sententia Scoti,in quorundam aliorum. c. I. ibid. Adducuntur argumenta Balduini contra Scotum, eiusdem opinio.cap. 2.colo. Confutatio huius opinionis, desit laru in obiectionum solutio.c. s.col. 1. 3ota dictis varia aliorum Gitentiae conside

THEOREM A VIL

Propositio per se nota est, qua cx propriis torminis ut sunt eius, nata est habere cui- dentetm napidatonem. l. i. 3b Exponitur opinio Scoti, de reijcitur Opinio D. Thom T. p. I. ibid. Adducitur Opinio Caietani, reijcitui

Propositio per se non conuertitur in propositionem per te. col.2. IExponitur opinio Scotin obiectiones contrariae reijciuntur.cap.unicum ibid.

THEO REMA IX.

Datur Regressus. l. r. sProbatur, quod datur regrcssus demente Scoti,&secundum veritatem. c. r. ibid. Adducuntur rationes contra Regrossul sex stiluuntur.cap. 2.col. a.

9쪽

THEO REM A X.

col. I.

Rationes Zabarellae soluuntur

col. i. apit.

S tur tantum duae species Demonstrati niS.col. 2. Positio Scoti,&comprobatio.c. r. ibid. Opiniones Aduersariorum adducuntur. cap. E. col. I. pConfutatio harum opinionum. p. .col.a. Contutatur quarta distarentia, rationes pro Auerroistis solutilitur. cap. l. I.

THEOREM A XV.

Sola causia tarmalis est medium in demonstration poli ima col a. Si

Exponatur, reta claraturintentia Scoti. cap. I. ibi l. Rationes Aduersariorum adducuntur, soluuntur. 1.col. i. et

TE OREM A XVI.

De initio non est instrumentum Logicum. col. I. 8 Demonstratio quia,sive ab effectu debet di Exponitur sentetrita coli, in comprobaci &est vera demonstrario. l. r. sc tur.cap. I. Explicatur, incomprobariirpi opositum Rationes Aduersariorum adducuntur, occap. unicum ibido soluuntur. 1.cOLI.

THEOREM A XII. THEO REM A XVII.

Scientiae subalternatae pro sertiri habent omni iter demolliationcm cognoscunus,du is conditionet, i&C OL i. Exponitur sententia Scoti, inristotelis cap-l ibid. Ostenditur veram esse Opirtionem Scoti cap 2.CUl. 2. Is ilicet tam subit vitiam quam accidenS.

La. 88 Exponitur propositum Theorerna, d claratur quia sit delfinitio. c. unico ibido

THEO REM A XVIII. THEORE MAXIM. . .

In demonsti atrone potissima solum desini Facilior modus nostrae cognitionis est O tio subiccti est medium .col. r. 6 ma ordinis dominae. l. i. 'LPonitur opinio Scoticum suis fundamen opinio Scoti,&aliorum .in I. dii iet S.cap. I. LI. ibid. Confirmatio ptaoiis opinioniS,mconrutatio illius sectindae.c. 1 col. I. O Disputat tir virum in ordine doctrinae scin- perincipere dcbeamus a notioribus nobis coetuhione distincta, caec cap. col. 2. Rationes Aduersariorum contra opinio

opinio Iacobi Zabarellae.c. s. l. r. 63. Confutatur praedicta opinio, defendi tur Opinio Scoti.GAE COI.2. C Adducuntur aliae opiniones, reconfutan-

THEOREM A XIV.

Demonstrationes, in quibus medium non est delfinitio subicco,non sunt potissimae. l. 1. Zoopinio Scoti,uZabarellae cum suis funda mentiS.cap. I. ibid. Opim Tabat ellae reijcitur.GrAEOLI TIAliae rationes adducantur contra praedictam opinionem. 3. I. I sImpugnatur demonstratio habens pro in

dio iccidens inhaerens subiecto cap. .

Demonili uio est iubiectum in libras I

sic riorum .col. 3. OTAliorum opiniones adducuntur , scil-:Uimir.cap. I. IbII. Exponitor sententia Scoti,& ratione mcontrarium soluuntur.G2.col.2. IOS

THEO REM A XX.

Corpus naturale est subiectum in Philos phia naturali .col. i. IO Exponitur opinio Scoti, haliorum, cum 1 suis

10쪽

THEDREMA XXI.

Totum essentiale est alii id ens ab omnibus Partibus suis coniunctim, divisim . col. I. e sitio opinionis Scoti cum suis fundamen

Rationes Aduersariorum contra hanc sententi in in ublutio rationum pro Scoto. r. col-i- lipConfutatio huius opinionis,hresponti . num ad ratione Scoti .c. 3 col. i. y Rationes Aduersarioruta soluuntur.cap. . col. I. ras

THEOREM A XXII.

Materia prima liabet actum einuati utina . l. r. Ir Pon uti opinio Scoti cum suis fundamVnti .c. I. ibid. Adducuntur rationes contra Scotum C. E. q. ir Reijciuntur rationes aduersiae, confirmatur sententia Scoti .c. i. l. I. Ista Solutio rationum Aduersariorum cap. g. col. 2. . is 3 Ad rationes contra potentiam obiectivam. c. .cOl. l. 36

THEOREM A XXIII.

Potentia non ei deessentia materiae col. 1. 136 Theorema declaratur.cap .unico ibid.

THEOREM A XXIV.

Materiaic Diuinam potentiam potest existet e sine tarma. l. i. I TTheoicnia declaratur.cap.unico ibid.

THEOREM A XXV.

Materia per se est cognoscibilis.col. r. is Ad limitii opinio Acoti cum suis fundamentis, ibiectiones Aduersarioriam adseruntur.cap. I col.ead. i. ibid. Aduersariorum positio cum suis fundamentis.*χ. l. r. 38

M A T V M.

Declaratio opinionis Scoti,MAduersariorum confusatio.c. . l. a. isy

THEO REM A XXVI.

In materia erit nano datur forma corpo reitatis, siue ratio seminali coaeterna ei. l. i. i s

Positio Alberti Magni, taliorum cap. I. ibidem Huius opinionis confutatio cap. r. l. E. I Positio opinionis Scoti, solutio rationum pro Aduersarijs. s. l. I. I G

Materia non est una numero , sed specie col. I. i TExponitur , comprQbatur opinio Scoti, kaduersia reijcitur.c. unicum ibid.

Materiaiit pars quidditatis substantiae mattialis .col. 1. I 'Positio Scoti cum suis fundamentis cap. i. ibid. nitur opinio aduersariorum cuiuis fundametis, tribus impugnatur opinio Scoti,&eadCmreij critir.c. a.col. r. so Ponitur alius modiis Quincitati formam esse totam quid ditarem rei,d reiicitur Cap. .col. 2. is rQi iniqui id ita significet i Drmam otius , xsolutio ratiotuim opinionum pro hac secunda opinione, Mercenaris cap. . l. a. Is

THEO REM A XXIX.

In abstractis a materia, idem est quod quid est, cum illo cuius est in conceptis vero cum materia, quod quid est,c si idem cum illo,cuius est, ted non per se primo. l. a. is 8Declaratio est dilucidatio huitis propositioniS.Cap. unicum ' ibid.

In materia non sunt dimensiones interminatae.COl. 2. Is Positio verrois .cap. i. ibid.

Expbnitur opinio coli cum suis unda-