Johannis Strauchi Amoenitatum juris canonici semestre. Quadruplici indice instructum

111쪽

q. Quem Nicetas Chonintestib. a.imperii inaci Angeli magnae Anti Mae Episcopum, virum ea aetate Jctissimam appellata

CAP. III.

De Ioh. Scholastici collectione.

PErtinet hae&Johannis Scholastici συνασω , collectio

canonum , qua canones non secundum ordinem temporum sed materiarum , in quinquaginta titulos contexuit Erat is Antiochiae Presbiter & Apocrisiarius, inde , pulso Eutychio, Patriarcha Constantinopolitanus, Justiniani impcr. tempore, Exstant ejus hodie tria exemplaria MSta, unum in Bibliotheca Vaticana, Hesedelberga ablatum, alterum in Bibliotheca Petri Seguerit, cance,

lariae Franciae. Tertium Christophori Iustelli, ex Bibliotheci Collegii Clarem tant Patisiensis. A qua collectione diversa est ejusdem Johannis epitome, seu Nom anon, quo, omisi, integris emonibus concordantes leges , Novellas in primis Jultini ni ad singulos titulos adjecit, q iem secutus est postmodum Photius & Iii. Huic perperam MSCtum Rigium titulum fecisse Isimo του κυδε notat Justellus.

CAP. IV. In Occidenti receptus idem Codex, sed transla

tus Lat.

Doreb in Ecclesia occidentali idem antiquus Codex, cum ex v teri incerti auctoris, translatione, quae ad c iis Bibliotheca Vaticana asservatur, ut scribit Sirmondus in censura Anonymi, oretion Lusus urbicariu ; Tum ex Dionysii Exigui Abbatis, versi ne , hori tu Laureniti Ecclesiae Romanae Presbyteri adornata, AeSteph no Episcopo Salonitono, ad q'cm exstat Epistola Dionysii apud Baroniam, annosa . num. a. dedicata fuit usurpatos. Vide Cpssi adorium Adimi re c. n. Adjunxit putem codici Eccle aeviiiversalis quisquaginta canones apostolicos, itemque Sardicenti ErAsticanorum conciliorum canones. Sed & Pontificum Romanorum decreta, a Siricio usque ad Hormisdam quas recenset Leo IV. apud Gratianum, c. d. binis & exstant in dice

112쪽

Ec Loo A VI. 1 canonum Mo 'ntiae edito. Vide Iustest. Prefat. Cod. δεα unis Hane translationem Hadri 'nus I. Pontifex R. ad regimen Ecclesiarum occidenti lium tradidit Carolo M. anno a docet episto la Hidriani, quam edidit Sirmondus tam a. eoncciorum ius epitome ab Henrico Canisio insoluadii tem. o. antiqua tim

xij, deinde Colomaerom. III. concitioram vulgata, quam Hadria.

nus Papa anno DCCLXXXI. Ingetrammo Metensium Episcopo

CAP. V.

De collectionibus particularium Ecclesiarum.

H abuerunt & aliae Ecclesiae collectiones suas proprias, ex i ta deni Codicis vetere latina versione desumptas, ut Africana. Etenim Fu gentius Ferrandus, Carthaginensis Eccleta Diaconos, qui sub Justiniano post Consulatum Basilii, anno d. Chrasus r. floruit, teri Victore Tununensi. breviarium suum canonum ex Er tiariaco illis antiquo codice Ecclesiae comprehensis composuit, adle- Ferrandictis tantum Sardicensi & Africanis quibusdam Synodis, de episto-hi Siticii Papae ad Episcopos Africae,qsae exstat tem. I. Conciborum sima c. Est haec Ferrandi apud L tinos collectio antiquissima. post hanc lactita circa finem seculi septimi Crisconii collectio prodiit, diabus partibus, quarum prior breviarium canonum dicitur , sensu canentius Cresconii in summam contracto. Posterior vero integros canones exhibiat, a Pithaodi inscribitur in MStis dicibus, cincordia canonum, itemque, edi lis tib re---. Edidit hanc primus Petrus Pithaeus ex MSto Eccle- birisae Traeensis, Lutetis anno isti Ferrando supparestMartinnsBrac- Martinearensis, cui is collectio ex Codice Ecclesae orientalis,& nonnullis B-ace.

occidentalibus Synodi, Hispanicis depromta, in deas portes di- Mnsis. stribuitur, qaarum prior de personis, rebus, & ritibus Ecclesiasti is agit. posterior res laicoram complectitur. Habuli tamen cadem οὐκ Ec- Ecclesia propriim collectionem ex Africae d.ntaxat conciliis com- elisiae A. positam & in Synodo chartaginensi sexta approbatam , actisqce fricana insertam. Exstat apud Zonaramyagδι .&Balsamonem petdi'. propriin. Habuit ci Ecclesia Callicam 'praeter corpus canonum concilio

113쪽

Ita reato ures, an

Hispalin-no 'Anxnisatum Iuru Canonia. Chalcedonensi receptam collectionem propriam canonum ex nodis G allicanis compositam. Vide Justellum in praefatisneC LEecus univers. Itemque Ecclesia H panica & Britannica. Et hactenus Jas canonum vetus obtinuit, quo usa fuit Ecclesia primis septem seculis, cum in conciliis, tum in iudiciis Ecclesiasticis. Abhinc novum Jas veteri successit, publicata nova Sylloga Isidori cujusdam circa annum. 336. qai ad veterem Codicem, canones Apostolorum adjecit cum canonibus concilii Sardicensis divers ramque aliorum Africae, Galliae & Hispaniae conciliorum can nibus, additis quibusdana, sed commentitiis, Romanorum Pontia ficum a Clemente usque ad Gregorium primuna Epistolis. Ita ri, inquam, nescio an Hispalensis Episcopi, quod jam olim crediatum Hincmaro Rhemensi Epist.I. c.aa. Ivoni, decreti Part...cii vir. Trithemio in Seriptoribus. Vincentio histortarum lib. o. c. 31. stib. n. c. so. Antonio hist. tit r. c. b. Antonio Possievino appari Dero tom.αp.aρt. Ildesonso Toletano tib. ri viris illustrabin. N minat se autor in libris veteribus Isidorum, modo Mercatorem,

modo Peccatorem. Quod si fides habenda esset Chronico Juliani Toletani, quod edidit Laurentius Ramirez , haberemus Isidorum Mercatorem, Episcopum Selubensem, hodie Xatipha dicituri urbs Hispaniae qui ope Monachi cuiusdam Benedictini compilationi operam dedisse dicitari & obiisse an uo tos. Quisquis fiterit ix est, ut Hispalensis ille Episcopus fuerit. Hic enim

vi I sanctus fitet, ut docet Redemtus Diaconus in ejus vita. Compilator verb non modo concilii Toletani XI. ab obitu Hispalensis triginta novem annis, & sexti Oecumenici D. 63ι. ab obitu ussidem s. annis celebratorum meminit : Sed & Gregoriorum II. de III. Zachariae, Bonifacitque Moguntin , qui anno π1. obtruncatus sertur Baronio, ver', is utitur. Quibus sortissimis convictus rationibus Bellarminus de Pontis . R. tib.a. c. .. epistolas ejus compilationis non audet genuinas ossirmare. Et Baronius ad sexum δεῖ. g. r. ea aperthabjudicat Isidoro , quidquid Turrianus pro eriasserendis moli tur. Quid i quod Dionysius Exiguus nullam se .cit mentionem Isidorianae collectioni apjstolarum, ut ut suae nonum collectioni Epistolas Decretales Pontisicum Romanorum adie.

114쪽

Echoc A VI. ' . ω adiecerit: Sed nec apud Leonem & Gelasium tremio earum exstat, qui tamen frequenter epistolas praedeccssorum suorum laudant Sed&prolixe id demonstravit David Blondesius in Pseudo-Isidoro,

c. o. p.novissedit.I . FlacIssidors primus eprstolas prisci, Pontificibus a Gemerite inde mangonia fraude supposuit. Quem υπιδελέα secuti reliqui compilatores fuerunt. Vide Marsit. Patav. des pae.

Pseudo-Isid. probi. Huc pertinent Capitula Ecclesiastica Karoli M. Ludovici & Lotharii Impp. ab Ansegiso & Benedicto Levita collecta ejusdem sere aetatis. Ea quidem collectio Canonum opera Albini seu Alcuintia Paulini Episcoporum habetur apud Ansegi- sum Lb. t. Et in celeberrimae Academiae Juliae Bibliotheca exstare

manuscriptam testatur divinarum, humanarumque rerum scientis. simus Dn Hermaniti Conringius tra A is origin. Iur. Germ. c. a . pag. st. ed. novus

CAP. VI. De Photii Nomocanone ,& compilationibus Iu nis Carnotensis, Alexit, Simonis. Ar- senii, Blastaris.

Postidea Photu Nomo non locum vindicabit. Floruit Photius

Nicolao I. &Hadriano II. Pontificibus, imperante in oriente BasilioMacedone, in occidente Karolo Calvo. Q em Zonaras a pellat ανδρα τ ἐπισημαν-mτι τυγχά/ονs rum insignem primarium a secretis tune ob eruditιο- celeberrimum. Maximi autem iste suit mocanonoue canonicae disciplinae elementa Continere creditus. quem iusti Emanualis Comnent Imp.& Michaelis Anchiali Patriarchae stantinopolliani Theodorus Balsamon commentariis perpetuis a lustravit. Secuta est alia collectio canonum Burchares, maa-eienss Episcopi, quem Itali Mocardum appellant Et inde Broc

sita volunt dicta, id ess, regulas eanonicas, quas Damassis vet- tu

115쪽

Meti bi ,

σλua Amaenitatum canonie. recognovit ex Manuscriptis exemplarib, . qui in praefariana Mota scribit: Burchargica hiscribantur a Burchardo Episcopo Wormaciensi. qui primus ea tempest te coepit ius Pontificiam ad genera, les quasdam theses revocare. Ex Gallis atque Italis plerique mriginationem verbi ignorantes, corrupte Brocardam SBrocardum appellant. Sane Rurchardicas eiusmodi regu non dubitat προ Iare facim in praefatione ad consultationes Das Ottonis IlI. &Henrici IV. B vari Impp. tempolibus A. D. ut habet Sigebertus ioo8. continens libros viginti,secundum ordinemnon teli porrum

sed materiarum distributa. Quibus supposititias primorum P tificum Epistola , cum selectis ex Augustino , Hieronymo, ines tio & Isidoro loeos adjicit. Vide Censores Gregorianos, pr.

tisne recognitionis suis. & P. Gregori partiti Iur. C .rita. Oa. Is

betur ej rs epistol. a formata eaari dist. 3. Sequitur compilatio iv nis Carnotensis Episcopi , quam ad Ecclesiae Gallicanae usum circa annum MC. publicavit , qui duas fecit collectiones C nonum de Conciliorum, additis etiam legibus civilibus quibusdam, quarum altera Pacormia dicitur, seu ut quidam volunt, Pannoniis, quod omnes complectatur leges. A. Possevinus appar. Dcr. tom. a. Albtera Decretum inscribitur, quam posterioruni quidam Hus d Catalano tribuunt Ivonis Epicomatori. P. Glegori partu. d. L c. n. 3, Adeoque exemplo Johannis Scholastici re Photii, Non mcanonis instar, Jus civile cum Canonico comparare voluit. Sant& compilationes aliae apud Graecos Alexit Arist ni Diaconi Ecclesiae Constantinopolitanae, quae inscribitur Synopsis C. nonum: η-monis M. igistri ac Logothetae Epitome Canonum: Arsinii Monachi Hierololymitani & postea Patria cha: Constantinopoliti rusynopsis canonum. Matthaeus item Blastares Monachi s, & tantinus Harmenspolus. Apud Latinos cpllectio Anselmi Lucensis. Deus dedit, Cardinalis, qui A. D. ior . scripsit, Gregorii

Presbyteri , qui opus suum Pol carpum , inscripsit igitionis.

116쪽

Leges canonisata .

nTrum verb Gratiani collectio, seu corpus illud Decretorum. secundum omnes sui p rtes, atque aded Se ea , quae de suo Gratianus addidit, eandem vim ac potestatem habeant,non adeo r- tum est. Et de canonibus & synodorum decretis jam diximus. Quid vero delegi us Imperatorum, quas inseruit hinc inder Anamplius quid per id consecutae, quod in decreto relatae leguntur tm ut non jam solo legis arbitrio, sed & ut jus canonicum valeanUResponderi λlet, non omnes , quae per Gratianum transscriptae sunt, sed illas solas leges juris canonici potestate valere,quae cano- tribus de constitutionibus Ecclesiae sunt insertae, & , ut ait Caepolla, de lib. Jur. can. si lex posita est in medio unius copitis, cense-tar canonicita. Non enim per lioc Lx civilis canonisatur, quod posita sit inter canones, vel libro decretalium ac decreti. I. c. t. in J s. a. de Excepti gl. c.super ra. O ibi setor. in f de T stib. Vide

Dh. Franci a Ripa ad cap. ex parte a. de raseri'. n radi leges, quas Gratianus inseruit decretis, dici non canonisatas, sed simpliciter registro Las. Canonisata autem a Pontificibus dicitur, quando in

canone reperitur incorporata. Abb. Panor. ad cap. Ex parte a. η. q. de Rescript. m. Decim ae loe. n. t. ct a. Quibus cons uens est. ut si lex canonicita abrogetur ab Imperatore, ea tamen jure can pico maneat valida. Decian. tr. crim. tib. a. e. rt. n. aa. Q dattinet vero addicta patrum, ea non sunt legum instar, nisi decrotalibus expresia comprobata. Neque enim Patres condendi i gem potestate sis e praediti, neque hoc animo scripserunt, neque Gratianus quod non ex se habuerunt, id eis largiri potuit. Qua r tione recte statuitur,Innocentii Commentarios pro lege habendos non esse, quia nec eo, sed interpretandi animo scripsit, itaque prehendi, ut quivis interpres alius potest. Alber. Gentil. M.

Tandem de de Gratiani victu propriis videndum. Ea vim legis ιαὶμ pr non habere, exploratum est. Et i suo Glossatore audire subinde m cogitur: ἔπι Νωω est argumentatio Magistri. gιω. dist. Act in

117쪽

Tateor plane, tem/ntitum Gratia , ct alia hujus gen ris elogia. Vide Fella. c. a. de rescript.

CAP. VIII. - Decretum an Pontifice confirmatum.

CEd numquid Decretum ab aliquo Pontificum Romanorum in ' vim juris seu legis Canonicae confirmatum fuit ' Variant sententhe. Trithemius in vita Gratiani, Solus lib. 3. qart. t. Sylvest. summa , voce Lemn 13. y multa. chronicon Hir giense m l . . probatum ab Eugenio III. perhibet. Idem afferit Maranta in n. Ast. 3. n. 3.. dici scilicet approbatum ab Eugenio, sic quoque Cardinalis Tuschus tom.a. lit. D. conctas tro. n.a. si tamen n. r. ait, id comprobatum suisse & confirmatum a Sixto III. & addit quod hodie sine dubio probet, quia Gregorius XIII. illud approbaverit, dum in Bulla sua impreioribus conccssa, illud cum Decretalibu , sexto & Clementinis appellet corpus iuris Canonici. Quod etiam contra Greiserum contendit Goldastus Replic. pro Imperio .mIῖα Sed pleri'; videtur expressa Pontificis alicujus lanctione id noeta confirmatum.Vide Ant. August. Emend. Gratiani M. Gr.cst Lb.a. e. Neque enim exstare confirmationem istam, nihilque de ea inediatione Romana sub Gregorio XIII. edita. Francisci Florensor. p. r. Vide & quae notat Joh. Andreae ad cit 'tum Durandi i cum, ubi addit, approbatum fuisse quoad compilationem, non quoad dicta Gratiani. Quia tamen in scholis & inro sere omnium nationum Christianarum receptum fuit, hactenus saltem valere, i quatenus auctores horum canonum fidem merentur. Vi Ie ria positum Alex. primo prooem. Marantam praxi dist. 3. n. 3 . Fella. --.sq. d. Rescripti Alber. Gentil. deti . Iur. Can. c. a. Arthur. ck. de aucis. Iurip. re Zoes parat. Iur. cam praefat. n. to. A. August. pr fat. in can. poenit. Et in scholis plenam fidem sacere, ut is ait Panormit. adc. a. de Re 't. Nisi quatenus contineat rubi cas & paleas. Vide Joh. And. in addit. ad SHuc f. D. tit de puri statum c d attinet enim rubricas, ita censet Durandus n a. Specul.part.a.di'. ct astu. Rubricas iuris civilis, & Decretalium esse aut nucia ius iacere, in autem in Gis D

118쪽

Ec Loc A VI riscretorem tum quia alius suerit conditor Decretorum, &alius

earunt, tum quia iliae quandoque falsae reperiuntur. Id quod de ante Darandum notavit AZo ad tit. C. Neside g. dorident. Eadem habet & Panormitan. in prooemio Decretalium. Ergo quoties de horum canonum vi & potestate agitur,recurrendum ad originem di fontes, unde manarunt. Alio enim iure censeri ea, quae conciliis , alio, quae ex constitutionibus Pontificum, alio , quae ex dictis Patrum. Denique multa ex incereis ac supposititiis scriptis initi uisse Gratianum, quae occasionem dederint eius eme dandi. Francisci Flor. - . Et quidem ante Anti Au sitinum de Romanos censores id Antonius vidit Demochares. Prolixius autem Ant. Contius in sua praefatione demonstravit , quam ideo castravit Antverpiensis censor. Quo de Contius conqueritur M. r. subf. lin. c. io. supersunt tamen vestigia huius mutilati nila in fine praefationis secundae Contii, in qua profitetur, commentitia plurima Sc apocrypha Gratianum admiscuisse. Quod di repetit in notis adcano S tuaginta. dist. s. de ad inscriptionem Ibi: Idem obi allegatur Contius , major rem probationem requirens : Quam vero praestiterat in sua prini satione, sicut ostendunt notata ab eo ad can. Iudicantem. me. . q. 1. Fr Florens, Antecessor Aurelianensis d. De.

De Paleis.

Porro in hoc Decreto reperiuntur quaedam capita, quae Paleae inscribuntur, quo de nomine opiniones variae t Aliis quasi s-λπια, antiqua seu antiquata', παλα ου nomine celebratur Imterpres quidam antiquus Digestorum , dicis Et Institutionum,

quem aetate Justiniani vixisse Godostedus cens . . Vio Ioseth

Alii, quod quemadmodum Paleae ad grana viles sint, sic capita illa omni pondere careant. Et ha notam ab Eugenio III. Po tisice adscriptam, eui Gratianus compli: tionem suam obtulitistribit Gilbertus Regius lib. K e. o. Et confirmat Andri

Alciatus ex more loquendi ejm secus vulgari, quod P a qua

119쪽

iis , moenitatum Iuriscanonis. quasvis res nullius momenti paleas appellavit. Sunt qui serant, nomen esse proprium alicujus, quem Cardinalis Alexandrinus

prorem. decret. Procopaleam, Jason. Rubri Inst. Gaia. n. ta. ivatiam , Critici Gregori . ni Protopalaam appellatum volunt.

Et his capitibus a plerisque omnis auctoritas abjudicatur. Vide

quia lix Paleae in quibusdam vetustissimis Decreti exemplaribus non exstant, eas uno eodemque tempore non fuisse: djectas, sed . ad primam Gratiani compilationem sorte in margine adscriptas, unde pro lubitu librariorum modo in textum receptae , modo inmissae,& vel cum caeteris capitibus conjunctae, vci seorsum prusitae. Sed perperam credi eas esse leves, & exigui mementi vel inde constat , quod non paucae earum a Miustitibus Gratiam compilatoribus agnoscantur.

' Emendatur Gratianus plusculis locis.

Λ raonius Augustinus scripsit c mendatio ιGr sani quo λticiGregoriani plurimum prosecerunti Sunt ista an manibus

studiosorum hominum,qui editionem Romanam versant. Nihi, lominus quia corpus CanonicumGlossatum, ut loquimur,veteres retinet lectiones, neque aeditiones novas semper cum veteribus conferre vacat, ne dicam etiam post ementitores Romanos menda reliqua iacti non ludet oper m prosccto, qui in emendationes eorum incumbit. In can. . dist. i. reliquerunt Gregori Iinter exempla iuris naturalis succuporim liberorum , di educati nem. Legendum susceptio. Emendatores ipsi in tribus Codicibus Wiis Isidori & aliquot Gratiani ita legi, testantur. & convenire lectionem cum Li. g. de L . n. o. ηἱ .ea egi lar hodia re- de stetimi , da tutinae me. Sed in glossator vel de curation k-,vel de eretramMu Quod emendatum est exCodicibus Isid ri. Distinctione Il can 6. Pa ins Pompou L 'Papius de Por rus. In ca δ.dist. 1.versiipvemrabilis viri.olim scriptu erat pro

heroicis, haereticis. Quod bonis quibusdam canonictas,ut aliphti

120쪽

Echosa 'V. M lippus Carolus de criticis , suspicionem movit, poemata omnia

esse ii retica, Poetasque inter pios, ini sacra tractent,nc utiquam annumerari. Id quod Hadriano illi Batavo , qui Laroli V. Pra ptor filii, adeo persuasunt fuit,ut nullum hominum genus maiori persequeretur odio,quam Poetas, & adhuc aliqui, ut Pierius as mat,non mali alioqui Praesules, depravata i lius loci lectione, nominem sacerdotio dignum arbitrantur, qui unquam in Parnas somniarit. In eod: m can. 3. Historia Eusebii Pamphili inter amis crypha recensetur. e verba ab asno quodam adit M aitBeatus Rhenanus in praefatione historiae Eusebii Casariensis: sed defendit Molinaeus, quia omnes libri sic habeant, etiam inter concilia Ecclesiae tom .i. p. XV.dis .i8. Memoratur concilium L. Papa: Sed errat Magister noster. Est e Martini Bracarensscoli Oione,a concilio I .ucensi probata anno i. mice edita babetur beneficio Johannis Doviati, sacrorum canonum Professoris Regii. Me de hos Martino Gregorium Turonensem. hist. Franc. lib. D ,

srum c. aa. & in chronic. Gothorum in fine. Aimonium Mon .chum de estu Frant. lib.3. est. Sigeb.de Script. Eccles. c. ιρ..H, A. Augumnum praefatione in antiquas colle vines Decrctalium. Baronium. ram. 7. ad Annum Christi si .

CAp. M. Lex Satura. . L

Anone VI . distinctα Gratianus Magister ex lsidoro Sisturam Di m ficit,q ae de pluribus simul rebus loquaturi Ita Fcnus, Diomedes, Isidorus. At nota quidem lanx satura, lex satura non item. De illi Varro in quaestionibus Plautinis. Satura est, ubi uva Laxx Sι- passa,& polenta, & nuclei pini ex mulso consparso, alii oddunt rura. de malo punico grano ma significatione vocem esse Laconicam ex Hesychio dc Varino bene inendit vir quidam eruditus Sab:pi erant Ibconam coloni a Sabinis ergo hanc vocem accepereRo mani. De Lege Satura memini equidem Glossarum Philoxeni: Satura, πινέχων,nempe cum uno rogatu plura di- Aversa ferrentur. Nec latet, quod ex Tito Annio Lusco in oratione , adversus T.Grachum Festus citat in Saruina: Imperium,

ιιι turam Adreat, id s. ubi imperium per situ