Pharmacopoeia regia, seu Dispensatorium novum locupletatum et absolutum, annexa etiam mantissa spagyrica, in quibus vera et accurata methodo selectissimorum medicamentorum compositiones et praeparationes traduntur... Cui accessere bini discursus apol

2쪽

PHARMA COPOEIA

REGIA,

DISPENSATORIUM

NOVUΜ LOCUPLETA

TUM ET ABSOLUTUM,

annexa etiam

VERA ET ACCURATA METHODO

SELECTISSIMORUM MEDICAMENTORUM CO

POSITIONES IT PRAEPARAT 1ONES TRADUN HIR,

cum servatisfuorum Ingredientium virtutibus, tum iisdem exaltatis, Medico, in profligandis humani corporis aegritudinibus, ad vota nervi

tura sunt.

BINI DISCURSUS APOLOGETICI: AUT HORE

JOANNE ZWEL FER,

PALATINO,

M. D.

Cum privilegio Sacrae Caesareae Majestatis. NORI BERGAE: sumtibus MICHAELIS & IOHAN. FRIDERICIE N DTERORUM.

ANNO M. DC. LXVIII.

3쪽

SAcrae Carsereae Majestatis Privilegio denuo cautum est, ne quis D.Ioanni; Zoelseri Animadversones in Pharmacopoeiam. Augustanam, dc annexam ejus Mantissam, cum Dispensatorio Novo, contra Privilegium, a FER DI NANDI III. gloriosissimae memoriae Caesarea Majesta te olim ad Dechnanium impetratum, intra aliorum adhuc decem, a proxima hac operis hi, jus Novi editione, annorum spatium , sive per se , sive aut iurn etiam cum annexa Appendice, eodem, aut alio, Typo recudere, invehere, & clam vel palam vendere atque distrahere praesumat ; siab poena viginti Marcarum Auri, amissionisi Exemplarium : prout mulctae hae , cum reliquis consuetis cautionibus, in Diplomate, ac Privilegio Caesareo Originali, amplissime coim

tinentur.

Censura Inclytae Facultatis Medicae

sam, pronunt reosas , una cum spendice ad Animadversiones r nec non Phasmacopoeiam Regiam, i seu D pensatorium novum Loc fetatum s absolutum, cum annexa Manti ga Span ca, Dn Ioannis ZMelper Med. Doctoris , propriis obsie mationibus f Lxperientia con i matum, aliqua ex col gio Medicorum Mennensium membra ab initio ad sinem studiose perlegerunt; nihil in his bonis Mordus, aut Tidei Catholica, contrarium vel repugnans Oerum Multa non filum Medico P

xin exercentibus situ summe necessaria . sed F AFgris admodum profutura, in v nerunt. Ideo 1 haec Opera I his dignissima censemus. In quorum fidem hasce tentes, GLegii nosti Sigilta munitas expediri, ae manu Decani subscribi

4쪽

POTENTISSIMO INVICTISSIMO

ROMANORUM IMPERATORI

LEO POL DO,

PERPETUO AUGUSTO

GERMANIAE, HUNGARIAE

BO HEMIAE, DALMATIAE, CROATIAE, SCLAVONI E&c. REGI, ARCHIDUCI AUSTRIAE, DUCIBURGUNDIAE, ST YRIAE, C ARINTHIAE, CARNI OL AE, ET 'VIRTEM

COMITI TIROLIS: &e.

IMPERATOR AUGUSTISSIME

rens, Austria, Invictissime LEO

Ρ O LD E, illicium est Orbis oc

ubere, ac insatiaodes recidit, dum vel semel ad missit adfluentaGratiarum Habet, Augustissime Caesar, Gentilitia AustriorumDomus tacitum in omnes Imperium, dum suos Maiestate allicit

5쪽

Pietate conservat, Justitia tutatur, Humanitate demul Cela Neminem proinde arceat Imperialis Austriacorum Aquila, quae, licet Majestate dJustitia, Sceptro dc Ense, armata sit; Peli Canus in

men amoris est, sua Con diens Vis era, UtVel pro prio cruore siubditos foveat, aC inritam animet.

Meridiabar jam olimEgo sub umbra huius Aquilae

alarum magnarum, PIETATE ET JUsTITIA magni FERDINANDI TERTII PATRis, ad cujus augusta

subsellia Animadversiones in Augustanum Dis

pensatorium olim reClinavi. Protegebat me Majestas FERDi NANDi QUA i , seu fortis Clememtia, seu Clemens Fortitudo, PRO DEO ET POPu-Lo ; sub cujus Regio Palu tamento Pharmacopoeia Regia nostra quondam protecta. N u DC MCano me trahit illi Cio, & benigno obtutu, fCeptrum Imter aCinaCem e Cubitor oculus Majestatis Vestrae , CONsILIO ET INDUSTRIA Vigilantissimus,

Hieroglyphico aut Mystico sensu Caesarearum

quiescat igitur sub umbra alarum tantae Majestatis

Vestrae CONSILIO ET INDUSTRIA , secundus hic

foetus meus, partusque literarius quem pedibus

Majestatis Vestrae reclivis substerno utpote, qui olim sub his Alis feliciter fovebar; quando Regiae

6쪽

m. Pharmacopoeiae Appendicem Augusto Majestatis Vestrae Nomini supplex dicavi. Perennet

igitur non tam Solaris Imperii Aquila, quam Cecu -

lorum Phoenix. LEOPOLDUS gentis nostrae

Pyropus, Paternarum virtutum MAXIΜI FERDINANDI TERTII ex asse Heteres, in Sago&Togater Foelix IΜpERAT OR : Cui ut Regna aCCedant,

bello S pace gloriosissimus perennet, suplicibus votis exoro. Nam sic & Urbs, sic Populus, sic Universus Orbis, ardentibus votis suspirat.

SACRAE CAESAREAE MAIESTATIS

UESTRAE

Au millimus cliens

IOANNES ZIVEL FER.

7쪽

LECTOREM. uod olitii, Gentilitio sibi symbolo, felicissimus ille He

im, hieroglyphica brevitate innuit A quando super pScutum dimidiam Lunae sphaeram vivis coloribus pingi voluit hoc superscripto Lemmate Plenior reAbo : hoc a me, non tam nominibus & symbolis, quam reipsa, effectum vides, Lector benevole ; dum Tibi, & universo lite lato Populo, Pharmaco poetam Regiam, juxta fidem, in praefixo fmblemate datam, pleniorent, auctam & perfectam, ut φιλιατρων expectationi satisfacerem, sisto dr consecro. Ea enim est humanae imbecillitatis, inter angustos limites

compreherdae, natura, ut parturiat semper is raro tamen, aut nunquam, per fectum enitatur foetum , embryonem duntaxat producens ; cui tempus, aetas, dc magistra rerum, Experientia, ultimam tandem imponit manum.

Symboligat enim humana mens cum totius Universi natura , quae , in ipsis progignendis flosculis, suis utitur interstitiis, producendo jam eorum peri- carpia, sinus, genicula, umbellas, nymphas, donec in calathos circinet, ex his, velut e proscenio, florem eductura. Sic pariter longa serie procedentes anni, magna artibus fuerunt incrementa , suos habet gradus sapientia; dies diei eructat verbum, de nox nocti indicat scientiam, ad consseminatam usque plenitudinem. Quindecim iam fluxere anni, quod Pharmacopoeia Regia nostra primum sustilauit praelum: hactenus vero assiduo semper studio in id incubui ac desiudavi, ut foederatis manibus, conjunctisq; viribus, foetum hunc meum perficerem, experientia & continua Praxi ampliarem, debitum denique nitorem & formam ei conciliarem satis interim factum mihi autumans , si deplorandis mortalium affectibus cito, tuto, ac jucun-dὸ, subvenirem. Quanquam praepropere adeo prHum ac lucem hic noster partus non subiisset, remorante nos operosa Praxi,& Agrorum sollicitatione , nisi, inter alios Doctissimos Viros, assiduo etiam mihi stimulo

fuisset, ac fidelem una operam suam praestitisset, Excellentissimus Vir, Ioannes Adamin SMenhostΣ, Inclytae Facultatis Medi eae Viennensis Docto Celebris Iaurinensium p.t Physicus,dc incomparabilis philosophus,qui deploratum Medicinae statum iape coram, aestieris suis, nobis exposuit,

lucem, ac talentum nostrum , ita modium non esse abscondendum, commonefecit ue nostris antehac evulgatis scriptis addictissimus, ut ea sed paucorum aemulationem) continuus tereret, mei. adversus futuros maledico

8쪽

id Lectorem.

rum susurros iterato erigeret, ut scilicet parum actverterem, quia Zoilus in obscuris, quid nauci homunculi festiva hac utar προσονοριασία obgannuant , quorum vita & labor est, sagacissimis ec defecatioribus etiam ingeniis

Placuit autem hanc in me suscipere spartam, Regiam. nostram Pha

Dacopoeiam denub excudere, ac divulgare, ut improbos naturae conatus per omnia aemularer, quae semper ad majora enititur, nihilq; non numeris omnibus absolutum prodocere satagit: quo de collimavi ego, ut meliora nimirum charismatasectarer, opus & Dispensiatorium tale ederem, quod omnem spiraret perfectionem, nihil mancum aut superfluum in se con- tinens s prout decet genuinum Artis & Naturae sectatorem. Neque Vero

liberius haec mihi excidisse putes, quasi qui solus Philosophici sacrarii penetralia, alat sacrum AEsculapii delubrum & abdita penetrassem , est iis non nisi Panaceas, secreta remedia, dc deprompsistem. Absit i ine' fastus, gloriola, & φιλαυτια ; qui apprimer novi, quam arctis limitibus vim tus & p'testas nostra circumscribatur ue quam angusta res omi nostrae sit. Illud solum scriptis hisce monumentis praestare volui, ut quam proxime ad

persectionis apicem, in re Medica, collimarem , Tibiq; cornucopiae, aut, si mavis, Armamentarium de Panopliam erigerem, e quibus arcana reme dia deproinere valeas, queis deleterias morborum vomicas, abditasq; humanorum languorum causas , velut totidem telis, profligare posses. Quis enim tam bruto agresti m ingenio est, cui non pateat, quod, labente paulatim aetate Mundi, vires totius orbis systematis labascant, mai.

Misi passibus ad defectionem properent λ Ipse caeteroquin benefica

dera, δc ecstatica clementorum commotio, in nos, seminali quadam malignitate , virulenta essu Wia derivant, mundum i epide micis calamitatibus

premunt. Ampius dicam ue ipse Majoribus nostris saluberrima alimenta, prima quasi statione dimissa, intestino furore in nos debacchantur, disparatas genes es in corporibus moliuntur, vernaculos morbos, velut totidem

sigilla, imprimunt, nosq;:rcanis insidiis ad interitum deducunt ό, adeo quidem, ut,praeter morbi genus,quod Antiqui vel seu Patrium, dixere ; merito calamitoso hoc staculo nos illud Jungamus, quod Intestinum, Domesticum, & ex Nobis, appellemus. Intuentes igitur prae sentium calamitatum seminarium, ει fatale novae Eridos pomum, hostidissidias vitae nostrae concentratas , & nos pariter novis accendamur ausibus, extra castra digrediamur, obviam procedamus arcano hosti; qui filii aut commilitones sumus magni Hippocratis; induamur fortitudine, da tanti Patris armatura, meditemur stratagemata, &, cum divino Sene, divuniora remedia. Sic fiet, ut Mus ea ac Lycea nostra humano generi sint A mamentarium , consilia nostra, invincibilis clypeus ue& remedia nostra, certiL

9쪽

Prooemium

cestissima salus langventit his, in vitam & sanitatem. Huc proinde, pro mea tenuitate, hocce meo Dispensatorio collimaVi ego, ut secretiora meditarer .remedia, quibus fraenum & habenas morbis imponeremus; ac veluti aera rium quoddam publicum exigerem, e quo languentium populus vitae&sanitatis sibi. ferat subsidium. Neque vero haec iterum a me magnifice degrandiloque prolata censeas. Tu ipse Regiam hanc, scripta id lucubra tiones nostras, cum reliquis aevi nostri Scriptoribus, velut purpuram purpurae, de byssum, ut aiunt, bysis compara ue & reperies, quod mea causa triumphat ue deprehendes , quod plurimi Scriptores in propriis vitiis lippiant , quod angustius, quam pro dignitate Medica conveniebat, scripserint, posthum os denique errores retroagendis iaculis, quasi per traducem , Commiserint, aevum, Lycea, & Athenara nostra dedecorantes. Et sane quid Medicus est, debita remediorum penu destitui i idem quod inermis miles , quod Philosophus inter Anausos ; quod elingvis Orator. Non enim hic syllogismis certatur. Praxi, & exercitio, selectisq; remediis, quibus aegros fulcias, opus est. Neque enim, quam assa due patientem invitas , quaeritur ; sed , quam aptis remediis & medicamentis

prostratos erigas , disquirendum. Ut proinde Cordubensis philosophilarae Christiano dogmati succensere nequeam dum in Epistola sollicite hortatur : Medicoruni consua devita, qui,parum docti ; sed isto seduli; tificiosestis multos occidunt. Neque immerito : de vita deciditur, viduorum &orphanorum res agitur 3 ac ab uno Medentis ore nonnunquam regnorum

momenta dependent. Quod Z ipsi parum experti perpendunt: proinde iquas nec a doctrina, nec ab experientia, nec a secretis Chymiae & Pharmacis laboribus habent, si1ppetias; ab humanitate, verborum lenociniis, quandoq; ossiciose emendicant. Ut proinde certissimum sit, hoc solo de

uno, quod circa genuina medicamentorum inventa hallucinantur ; fortunas, formam , de Medicorum naufragari. Contemplemur

nim sime penicillo Apellem quempiam ; sine incude Malleatorem ς aut AD chitectum, quem regula de gnomon destituunt. Quid sunt ξ Truncus ficulnus, inutile lignum, & muta Trophaea. Talem tibi, sine debitis praesidiis, Medicum eAngito; qui, ut inermis miles a sine remis δρvelo, nauta a sine oleo & ceromate, luctator ; vento, arenae, operi se accingat & committat. Ab hoc quid speres Θ Illud nimirum, ut in primo statim certaminis vestibulo resiliat, domesticae egestatis memor, M adstantis turbae strepitu offensus, vix dimidiatas referat periodos; anceps curam M prognosin ordiatur ue aegros declinet , donec suam ludat morbus tragoediam. Primum igitur lutis sundamentum & basis est ; talem sibi delegisse Medicum & Pharmacopoeos, quos sana Theoria, improbus &assiduus labor Pharmacevticus, quidvis apte ordinare & dispensare erudiit,ne,

relicti

10쪽

ad Lectorem.

relictis salutaribus remediis, quisquilias, & rerum inconcinnas farragines, S incompostabiles processus imperent; qui AEgris nauseam dc exitium ; viris antem dc. Pharmacopoeis exercitatas risum & cachinnos acceleient: testante hoc quotidiana experienti lConssideremus iterum, quod si peritissimis , dc in arte consummatis, iris Pharmacopoeis, praepostera talis medicamentorum ordinario negotium faces It ς quid futurum sit, si 'munus hoc deferas incuriosis quibusdam, inexpertis , Misochymicis, & ad pharmaciam ineptis a quorum scosus & meta non proximi salus, & chariintis lex eist, sed, ut cum Aristophane loquar : ,πρὰ τὰ ἀλφιτα : de pane lucrando, quaestus tusse lucrum Θ An non decumani errores inde prodibunt, in mortem usque, eamq; praematuram, deplorandis aegris luendi L Hinc , hinc illis lachrymael quod nonnunquam ossicinae quaedam tam atro calculo notatae sunt, populo ac urbi suspectae, nec non inviis , Patientibus exitiales , Medico probrosae : eὁ , quod non raro ex illis Medeae fraudes re productae,3c Circaea pocula aegris praelibanda sint allata. Piscator ictus sapit; dc, quid si ii ejusmodi Achates , dolis & fraudibus inveterati , pos sint, expertus sum. Quod enim, inter quadrupedes, Lupus ; inter altilia, Vultures ; inter undas, praedator Piscis: hoc sunt , inter homines, ejusmodi Artifices. Vicissitudines igitur humanas, de sortem calamitosam, mecum contemplatus, humano generi, divino illi simulacro de prototypo, quo sΘαυμα Θαυμια rin, animal adorandum, & Templum D El, s cra Antiquitas suspexit, aliter parentare non potui, quam Mbsequiosa mente, & indefessis conatibus,ejus languoribus suppetias atam, Dispentitorium tale erigendo, quod, longa Praxi, ac infallibili experimento, certissimum.,

in viam Regiam ac tutis limam Medentium normam assereret, ac ab interitu AEgros vindicaret. Enim verb, si quae hactenus in Republica Medica aut vicissitudo, aut remora fuit, quae doctissimorum Medicorum conatus improbos, & tentamina saepe irrita secerunt ac deluserunt; aliud quid lubcensum Vocare, aut inculare, minime possumus, quam minus dextre, Amanca ad nos transcripta Dispensatoria, quibus illi hactenus tributarios subjecerunt affectus, ac, Veterum erroribus nimium creduli, lubscripsere. Sic per traducem, de haereditaria labe, in nostram usque aetatem Veterum abusus& errata transplantata lant ue quibus etiamnum hodie, proh

nimium t dctinemur Sunt enim Dispensatoria nobis instar regulae 8camussis . quae ubi a rectitudine & linea declinant ; quid mirum, si & nos, qui medemur, hoc usi directorio, a vero tramite deviamus Suscipianti itur, & aequi boni. consulant, hoc, proximi ardore, & de omnibus bene merendi studio, inter verecundos modestiae limites, a nobis nonnihil

castigatius editum opus & Dispensatorium Inclyti Medicinae Patres; quos solos ut demererer, majorat hisce audendi, novos subjicerem igniculos,