장음표시 사용
11쪽
hane in me lubens Provinciam suscepi. Et licet haec serius, ac multum declinante jam vitae termino, peregerim, novissima quasi hora in vineam aggregatus ue meo tamen non defraudabor bravio & mercede, utpote quiministerium Domini, juxta mensuram crediti talenti , fidelissime complevi. Neque diffido, quin super plura constituendus & elocandus sim, qui in paucis hisce D so & Proximo fidelem servum me exhibui. Haec
etenim sola & una est in humanis ussera , non tantum licita, sed &omnibus aemulanda: bene merendo, & charitatis vinculis proximum constringendo, Ipsum altissimum, qui est ignis consumens, totus charitas do amor, Velut totidem arcanis vinculis sibi devincire ac reddere debitorem. Quam vero arduum & salebrosum hoc iter meum & institutum fuerit,
Tibi, L. B contemplandum ossero, qui inter spinas & tribulos, furores &invidias, me jugiter convertantem a longe prospicis. Non enim dies una , & nox sola , hanc hiem dirimere potuit. Menses, & complures annos consecravi ; sanitatis utinam non vitae S tam severam inter Praxin, dc irrequietos labores, passus dispendium sum : somnum di quietem divendidi: optime mihi conscius, haec stertendo non e Venire M applicationem manuum requiri, laboribus denique omnia Superos elocare : quanquam molestiae sensum S: sudores ea non accersant, quae ulrro, & publico emolumento, transiguntur. Neque vero
deerunt, qui sudores meos Λεβο χιας, & vaniloqua nugamenta, definituri sunt, cavillando dicentes ; obvii cujusque fore, ejusmodi Dispensatoria erigere ue nec plus virium ac studii requiri, quam si Genialem aliquem recenserem Apologum y cum Apuleio, laudarem Asnum 3 cum Favorino, Thersiten ; cum Seneca quopiam, velim Claudii ludere Quibus tria haec ex Curia dicta sussiciant: Dulce butam i expertis. Constanter interim asseveraverim, munus hoc Philosophum Arte & Natura instructum requirere, Medicum, cumi Practicum, Chymicum de Spagyrum, nullius laboris pertaesum virum, serium & constantem. Quocun re horum deficiente, Ars claudicat, Pharmacia manca est, ossicinα no-itrae prostituuntur. Communis igitur calamitas, & deplorandus nostro rum Dispensatoriorum status, stimulum& calcar mihi addidere, ut, nullum perassiculando laborem, neque curarem, quonam calculo iniquissimi hujus aevi censores, qui propria solum adorant, aliena verb, Vel, cum Democrito, Omnia rident, Vel, cum Catone, reprehendunt, non videntes
manticae, quod a tergo est, quasi verb, superstitiosa Poetarum metempsy- voluptatibus Hirpopratis anima in eos romigrasset, Ut autem ab Universalibus ad Particularia digrediar; hoc ipsum plu- bus demonstrabo, quam mi ut meum cons rare φporteat, qui simili
12쪽
neri, & concinnando Dispensatorio,sese accingere cupit: ex quibus, veluti notis chara steristicis, B. L. inferre poterit, quod Dispensatolium hoc nostrum genuinum sit norma & idea, ad quam alia conformari possint. ALdiscet praeterea Philiater, qua ratione Compositiones medicamentorum propriae, dc juxta leges artis paratae, a spuriis, mendosis, de apocryphis duestingui debeant; ne & ipse deinceps a turpissimi lucri heluonibu , & pseudo-Pharmacopoeis,in eandem nasiam&consortium trahatur: pro quo sequentia breviter animadverto e Calleat inprimis ejusmodi Scriptor exacte PharmaceVticam artem insimul,le Chymicam: sit instructus Phy sicis Praenotionibus; quibus naturalium, seu Medicinalium subjectorum, ac rerum naturas S crasim, quae In tribus regnis latitant, exacter scrutetur oc penetret quid nimirum, & quantum, in quolibet ente lateat; ad quae aptum sit: quae sola est vera Philosophia, juxta mentem Basill i Valentini , quas si quis destitutus est, circa inane punctum rotabitur, erroribus plenas medicinas praescribet, Dispensatorium inaniter meditabitur, absurda absurdis junget s sibi de Posteritati
Deinde habeat per modum infallibilis principii & theorematis; non quodlibet ex quolibet fieri, nec quodlibet cuilibet apte uniri ac permisceri
posse. Item: Omne recipiens recipere non ad quamvis, sed suae saliem receptivitatis, rationem nequaquam vero ad im primentis modum.
Praeterea novisse convenit, e quibus rebus & simplicibus Sy rupi commodius parari valeant; & rursum, e quibus Aquae praestantes elici & destillati, quae lex toto ad destillandum apta vel inepta sint; quae Decoctionubus, de Extractionibus, aptiora ; quaenam in Pulveres, Pilulas, rochiscos, flectuaria, convenienter redigenda, ab una; quaeq;, ab altera parte,ad Emplastra, olea cocta, Unguenta &c. conficienda magis idonea veniant: ne virtutes earu, dum ad illud, quod non con veniebat, neglecto eo,ad quod natura sua ordinata erant, ex iis, praepostero ordine, parandum & exprimendum assumpta, destruantur; vi de energia sua, sinistre procedendo, priventur, aut frustra saltem accumulentur. Conandum enim apprime est, ut subjecta, seu simplicia medicamenta, unione homogeneorum potius intendantur; quatenus virtus, juxta Philosophum, unita fortior, per congruas solutiones solubilium , dc amplexum quorumcunque miscibilium. Testib&hoc observandum, ut, quantum factu possibile, multum virtutis & virium pauciori, vel exiguae quantitati cujusdam medicamenti, sive simplicis, sive compositi, imprimatur,& Veluti concentretur; ac ne quicquam illorum in praeparatione, vel coctione, destillatione, aut alia quavis operatione, deperdatur; sed in egra conserventur. Necessum porro est, Quarto, ut homogenea hon ogeneis, similia similibus, quae, ad producendum effectum, univoca ratione concurrunt
13쪽
jungararur neutiquam vero talia, quae contrariis quesitaribus sibi repugnant & dissident, agglomerentur. Taliter peccant ij, qui laxantia, adstringentia, diaphoretica, dispellentia dc allicientia virus, narcotica, distuporem inducentia, aut ea, quae Virtute alterante, calefaciente ac refrigerante simul,& consimili virtute gaudent, in unum cogunt, quae sua con- Irarietate,& ametria,composita medicamenta nociva dc inessicacia reddunt,
dissitis qualitatibus unitatem & harmoniam compositi interturbant: ut proinde certissimium sit, Medicum suo sine inter curandum frustrari, itaritam reddi omnia.
intd, nosse oportet, qliae me sicamonia, Composita atque Simplicia, e recentibus ; quaeq; ex aridi s & siccis, decenter paranda , & quo an nitempore id fieri expediat , utrum omnia simul &semel ue an succestive cobligenda: item qua ratione Contavanda, donec salvis viribus conjungantur. Sexto , quod, velut Practicum documentum, accurate observandum, ut nimirum in omnibus sensatum se exhibeat Medicus, & ratione consulat: quae, cum recta sit, omnem litem dirimit. Nimirutia, non seduci se patiatur Authoritatibus, dc abusu Veterum, si quando ratio, experientiis fulcita,
aliud, vel contrarium, suadeat. Si vero contrarium attentaVerit, &non,
qua eundem, sed qua iturii, processurusiit, sibi imputet, si dolosi, & in
Rem publicam Medicam injurii, seductoris notam incurrerit: utpote per quem malesana dogmata dc errores vigent, palliantur, celantur, & in immensum propagantur; poenas DEO bc posteritati meritas daturum. Consideret denique status de conditiones hominum, ut pro mensura fortuna-runa de loculi medicamenta designet ue ad eb, ut nemo sit, cui charitas debita, α manus Medica, subtrahatur, sed aeque pauperibus, ac divitibus, satisfieri queat. Tandem & hoc vel maxime expedit, ut praeparationes tam simplicium, quam compositoriani, medicamentorum perspicua& intelligibili methodo ac stylo, conformiter, ad praecepta &leges artis, prout supra deductum, Pharmaco 'oeis pnescribat. Nisi enim dilucide illarum praeparationes exprimantur , tum quilibet, peritus pariter ac imperitus, Pharmacoporus, pro captu & genio suo, quaevis medicamenta praeparabit: Exemcitatus & Peritus, dextre & legitime 3 Rudis vero S ldiota in arte, perfunctori ruditer,& perperam, pro sutintelligentia. Ut mirum proinde non sit, si medicamenta disserentia , de toto coelo discrepantia , ex tam anomalo dispensandi dc praeparandi modo resultent. Quemadmodum enim, apud Juris-Consultos, unicus quandoque Asteriscus, clatis ala, aut terminus, Causam & casum cxtoto variat: sc, in foro Medico, sinistra manipulatio, α illegitimus vel minimus procedendi modus, totum Compositum mutabit & medicamentum differetis,ac aliter operans,producet ut proinde laus
non sit tritum illud de Laconicum: Fiat secundum artem: hoc, vel illud,
14쪽
compositum, vel ejus praeparatio. Oportet claris terminis praeparandi modum indigitare ; caeteroquin e minimis etiam graves errores pullulabunt. Ex his constabit, quam arduum sit, medicamenta diisto modo legitia me concinnare, Compositiones dexteras , S artificiosas, deletis erroneis, substituere, processus & formulas Authorum reducere, tritam denique ac Regiam viam, evitatis labyrinthis, calcare. Qui labor tametsi Herculeus fere fuerit 3 eunilem tamen, a minutissimis ad maxima procedendo, in Tui solius, Lector Amicissime, commodum , futurae Posteritatis emolumentum, suscepi ac finivi , in eoq; ex-andando nervis omnibus sensibushi intentis , benigno cesi Numine praelucente, viresq; nobis gratiose largiente, nulli tempori & operae parcere Volui. Tu interina vigilias meas, tanquam sincerum in Te observantiae meae τεκμ ον & monumentum suscipe, ac aequi boniq; consille. Unum adhuc, L. B. observare Te velim : quod in singulis Classibuς. compositiones & medicamenta ad viscera principaliora, variosq, particul res affectus, direxerim ue adeo, ut in quavis fere Classe, ad quemcunq; mo bum humanum, explicite, vel implicite, preciosa remedia descripta invenire liceat, quae vulgaria non sant, rationibus Phy iicis de Medicis, experi. enti ab; ipsa obfirmata. Omnium autem & singulorum causas, cur hoc
vel illud additum, aut demptum, huic vel illi admiscendum, ubique graphice describere non potuis, cum vastissima volumina his debeantur: quius vita unius hominis, reliquis negotiis interdiCens, tota absorberetur. Quidquid autem editum a me legeris, rationi de experientiae conforme deis prehendes ; nihil perfunctorie & tumultuose adjectum. Conatus sum praeterea, per omnia recto tramice incedzre Veterum errores cavendo nee Recentium inventa omnia affectando; meliora ramen, pro Viribus, lectando. Haec commemoro, non, quod, pCr Contemptum aliorum, propria Trophaea firmare velim , aut ex proprio cerebro Palladem me genuisse credat n. Quin palam confiteor,me prima fundamenta, omponendI & Pr parandi medicamenta, a Veteribus hausisse i quibus hanc ob rem , lubenti animo,
dc o rata mente, originem uti debeo, ita tribuo. Verum cum haec inventa Medico-Pharmacevtica accuratius lustrarem, magnal ex parte manca dc
mutila, quandoque superstua inconcinna, deprehenderem ; usus sum de . ' lectu, & bona retinui, mala vero reprobavi ; inutilia & ludicra segregavi; defectus supplevi; meliora suggessi ; ac optima quaeque, propria experientia firmata, de meo substitui: nihil eorum subticendo, quae secreta manu M labore, tot annis, studii de Praxeos continuatione assequutus sum. Quanquam & meam hic fatear imbecillitatem, quod codem labyrintho, millς circumactus anfractibus oc Maeandris oberraverim, donec felicior Anania obvenit. Qui ocillos meos tetigiz, dc caliginem, quacumAntiquis coecuti e
15쪽
bam, vellit sciuammas, removit, ut deincepS n lucem assertus, duY eq-1em caecorum S Ante signanus proficientium. Hanc inibi proinde praero gativam, inter modes iae limites, Vendico , quod primus Dispensatorii in formem massam in vitam animaverim , ad sacram aemulorum invidiam
Et de hoc Dis ensatorio nostro, in quo non verborum lenocinia, sed te media, esse voluimus, audacter assevero, quod hinc inde compilatum,niu tuatum, & corrasium non sit, aliorum i scriptis & fraginentis, quasi alienis corniculae plumis, decorum sed proprio Marte Comparatum, noVum, &Regium , Pharmacevtico - Galenico - Chymicum. Si qui tamen temere hoc impugnare vellent cuti reipsa quidam attentariano ipsi se Graeco illo arguant,du entes cur turpiter se καμφώνα extra limites salios Cur ultra crepidam judicium fero ' cum Ytidis ,& in arte inexpertus sim; vix in hac Chymicorum & Pharmacopoeorum pali atra adhucTyr Quod si tamen exercitatioris ingenii Vir quispiam rivales mecum habuit conatus&ausus , quem praematuro hoc partu meo anteverti ; hic ne Laurum, quae intersudores mihi accrevit, invideat e firmiter sibi persuadens, eandem patere semitam ad hora oris vestibuluim, ubi pari ausu in stadio decurrerit certarit: quin imo ad majora enitentibus aut phora donaria , gloriam, famam decreta esse. Vir ut is etriae, pedissequagloria. Horcor etiam egregios, inter Medicos eminentes, Viros iam dictos, ut, si derectus quospiam quod humanuni estθ inter fori strepitus, & irrequietam Praxin, subintrasse deprehenderint; eosdem amica lenitate corrigant,obscura decidant, ac propria substituant; sibi & aegris consulturi. Interim me sequantur, qud facem praetuli, qui primus glaciem perrupi r accendantur naeis, quos sabjeci, igniculis , aemulentur vestigia, &, pro talenti Concredita mensuri, rem Medi cam pio vehant & tueantur, hamanum genus a morbis ti morte vindicent, velut totidem Deucaliones, feliciter reparent. Faxint Superi, ut bono omine hoc disicordiae pomum in palaestram Medico-Chymico-PharnaceVticam primus 1ecerim, dc multa praeclara, & rcconstitae sapientiae ingenia aevi nostri, ad paria, & majora, audenda concitarim: Vrbens palmam & hei
bam porrigam, meliora dogmata amplectar, qui addiscendi cupidissimus ;
qui voret ingenio cedere, primus et O. Ad vos proinde, genuini Aquilarum foetus, felicissimi Artis Filii, con- . vertor , cum divino Sene Laconicum illud identidem vobis occinens: Ars longa est, sed Vsta brevis. Eheul brevis. Sisto vobis quoq; Cordubensem Philosephum, Hippocratis Aphoris num limitantem: Non ex Lguum inq uit, tr oris habemus, sedmultum .perdimus r ita est,non accepimus brevem vitam Ucimus a nec inopessumin Io Agi. Vita ciri utilat longa ea. Haec ille. Vindicemus tempus, dum praesens est futurum de
16쪽
& praeteriturn nostrana eludunt potestatem : praeteritum Nemea, sis exigit ; futuriam pro voto adjiciunt fata de praesenti nos disponimus. Proinde manum aut tabulae, aut stivae, applicemus; curramus in stadio, donec bravium apprehendamus ue luistemur, donec inter turbines persecutiones eluctemur. Sic Majores nostri tentando ad Trojam pervenerunt,thesauros bonoris&scientiae nacti vita breve cam aeterna comutarunta Assumite vobis fidissimu Theseum, ac Ducem, DEuM ; quo, sive in columna nubis vos praecedat,ac evitare offendicula doceat ; sive in rota ignis an team bulet, meliora vobis semper suggerendo ; comite & face omnia vobis prosperabuntur. Exemplo meo rem con firmate, tui procello sub Ociter, & prolixos labores&conatus meos, hoc auspice coepi, MUiciter absolvi: cu)us unico nutui,quidquid terra & mare periculi minitatur, obsecundarit Fine facio, vosq; denuo& hortor & obtestor, Inclyti Medicinae Proceres; cum ars longa sit, vita verb, praesertim mihi, residun& brevis & dec inans; humeris S talentis vestris succolla te, qui avertendo & exhauriendo tam vasto pelago, quale Medicina est, defessus succumbo. Inventis nostris addite, artem propagate, Medicinam excolite . Sic fiet, ut aetas nostia aevum Galeni &Hippocratis non tantum adaequet, sed &longissime antevertat. Considerate obsecro, quod iam ampla es lata messis lit, messores vero, & operarii, pauci. Ego stationem meam fideliter abselvi, manipulum, qaem inter sa-dores de Iabqrcs seminavi, fideliter messui reportavi. Ite vos, sive mvineam, sive messem; utrobiq; Vos Proximi charitas, Lex DEI, praestolatur,vocat,& invocat, ut Vos, jn paucis fideles, super mullia constituat in Regno suo. Interim oc Ego, quoad spii O, proximorum saluti me impendo, vitamq; meam curriculum Philosos aicum definire ausim ue & cum sapientissimo Graecorum, Solone,laoc mihi posthum tam Ascribere elogium: Senso, simper plura ψddiscens. suscipe igit hir, Amice Lector, hoc Regium opus nostrum , quod aptius longe, quam olim Aulus Gellius historias suas, quas
Noctes Atticas intitulavit, Noctes Viennenses nuncupare possem. Faxint superi, ut hae Noctes meae olim tibi praebeant ansam, ut eas, cum Alexandro ab Alexandris, dies Geniales compelles, de experiaris. Vale. Dabam Viennae, Anno M. DC. LXVlL
17쪽
REGIAM.tIppocratis Divi carpens Hel montius Artem, Galenique simul dognaata Vera n OnS, 'Desiipit, ut cuncti, quos gloria Vexat inanis ; Omnia qui Carpunt, neC meliora docent. Non spernit Z vvelper Majorum dogmata, sed vult, Quod ratio dictat, nobilitare magiS. Iucunde, subito, tuto, qui Corpora fallat, Hunc Medicum quivis laudat, honorat, amat. Talia cum nobis monstret medicamina velfer; Quilibet hunc merito laudet honoret, amet.
extemporale: In honorem,&gratia sn, de re Medica, eropter publicatas Exercitationes
in Pharmacop. Augilitari. utili sustias & laudatissimas, optiae e meriti
Artium dc Med. Exjrnii Doctoris, ab Amico s Lautore beneίolo conditum. Rodiit Lindenis, patri amosa nitore Augustana noo Pharmac ' ia lup . Nempe Moris toties facta es natalibus aucta , foecundum docuit se cumulare librum.
Ethecunda satis fuerat, nisi adultera prolem passa foret sturiis dedecorare suam. Sed quia lasilo imulata frequentius Osrodi milem foetus protulit ilia gregem: GeSit in immensum, variis jam partubus ampla, donec tanta phi copia factagravis. rasam tandem miseratus Cynthius Urbem Me icat, , memorem nominis esse buboi s
18쪽
Nominis Augusti, quo mIpraeclarius unquam cuncta widens toto Phoebus in orbe videt. Hac parens monitis, statim circumsicit omnem,
quemssurio peperit Pharmacopoeiasinu. Vidit, et, incassi/m tantos abit e labores, ingemuit ; prolem poenitet esse sitam Vidit B obstupuit ; tantum non eluet undis Heu i facinis dicens e Vindaticingsio. Protinus exclamat s nosros, HVgiea , penates quae colis , assuetos seste seperba gradus. Iam satis es lusium e set , luxuria se tot annis rnunc decet alteris ιbdere colia jugo. Stat DUO DE N IS, ait, nostrae reparator Hugiae, AEquin s hic lacumis arbiter esto tuo. Nec pigeat, tanto documenta audire Magis , cujus judicium Uel Themis probas.
Hic rerum vires, artemsi, repandat, usum, corrigat hic navos , Pharmacopoeia , tuUS.
IAliae Z WE LI E RUS, selici 1 Aere natus, qui genio sperat secula multa suo Barthol. Moser, M. D.
P. P. Diling. 'ciarissimo Medicorum Lumini,
Alcaicum, Ualis noctisero carcere nubium
in Eluctans tenui Phoebus anhelitu, i C6iuscus reserat nubila turbida,
nigrantem nebulae dissipat orbitam; MOX totis. reserans magna canalibus Improvisa velut flumina Nereus flagrans bella movet, non simo siderum Accentu, profugas aethere nubium Turmas ejiciens, recreat omnia.
a Metherin paribus dimicat ignibus, Dispensat radios, non jubaris tenax Doctrinae, nebulas dissipat aemuli, Et densem invidiae degeneris globum. Jam major radians Pharmacopoeia Quam promit noviter, sub pede morbidam - Calcans invidiam , quidquid M aemulus Ingessit nebulae, livor , atrae fugans a sublimis solio, sidera qua patent lumen per populos largior explicat. LIt cautes, medio immobilis aequore spe nit terrificum jurgia fluctuum, ut cedrus, viridi vertice montium,
19쪽
Quassata 2Folio brachia turbine, Tempestate viret, grandine proficit. Quam se Europa procul porrigit, & suis Extendit spaciis , significat tuum nomen fama volens , ter gemino tubae non mendax lituo. Gens Academica, . Et famosa petunt atria Cecropis, quos nervos reseras divitis ingeni. Tu raris etenim praeditus artibus, libris instituis reddere opem maliS: Et non ante daris auxiliis, potens morbos praepediat vis medicaminum.
Quod vulgas, opus est non modo Regibus Dignum a Templa colat sed mage Numinum, seu Grynee tutum, sive Epidaurii. Z r E L F E R, nobilium gloria mentium lQui digna mentis laus erit arduae 3 Pennis per liquidum grandibus aera, Te cuncti populi fata Quiritium supra, non humili sidere, provehant, evectumque super o Te sapientia clarum stelliseris nubibus inierat.
πιυefero Do, viro incomparabili, araratulatur
Joannes Adamus Spen holZ , Facultatis
Viennensis Medicus, p.r.PhysicusJaurinensis
, Phoebe resides Heliconis in agro ; quinea Parnassi dum tua sic cra quatis e
Vix inter gentes, vix inter, prodiit uia Prsus, terrigenos, Pti onios viros, Omnia natura sapientius ubera sexit, Pharmacu Morbosis, qua, meliora dedit. Digna haec, quae cesso ponantur Pharmaca Pindo s Musarum1 inter quae reserenda Choros. Extremi oboles haec decantabitur oris 2
Sic Aser psallit, sic resonabit Arabs.
Cedrus in occiduis sarget tua nomina terris Usque ad Gangetis Fama volabit agros. I ipotens quidquid sacra Herme, claudit in Aula, Ceupervens Ayax, eruit ilia fraN. MYranda, cernent Senientia secula vires rq insar Solis . er tria regna Iegit.
20쪽
Mysta his Phoeb; , quantas Agani Hos unduhbibit f s lymphas hausit ab ore sacras s
Si facta Heroum sacro ponuntur Olympo Ter digna haec Pindiscripta locanda jugis.