장음표시 사용
471쪽
etiam parte opposita , quae jam sorticibus scissa est. Multiplicia habet venobus hic amplus ductus foramina,
dum arteriarum, Mnesus sum elongatas hinc inde propagines sequitur, ideo Becessario ramorum hiatus in patenti trunco determinati in spatiis Observantur ex diametro sibi corresipondentes, qui cum in geminato ramos pateant, venosi tubuli ulteriorem progressum exhibent, qui hinc inde, ut mos est sanguineorum vasiorum subdivisionibus iterum productis usique ad e X ernam membranam eandem fere servat proportionem , quam in sele observamus. Aliis ulterius foraminibu Spervia est haec venosa tunica, nam inter patentia ramorum Osificia, multiplicia quaedam, veluti stigmata observantur, On in ea parte, sub quaeXcurrunt arteria, tervi, sed in Oppolita Jusque lateribus. In his licet tunica venosi ductus hiet, lateat, non tamen comites arteriae, in nervet rami propaginibus concomis tantur , quod Certe miro non Caret artificio, cum ubique in caeteris animalis partibus sere semper arteriarum&nervorum hiatus, productione Sconsocientur. Nervi, ut luperius expositum est, ut plurimum bini extra lienem mutua fibrarum implicatione nosculati, mox subdivisi a latere arteriae, quandoque supra ipsam sub vena excurrunt. In progressu ampli duo us subdividuntur, crvi & ad invicem inosiculantur, veluti accidit in thoracicodu diu. Divisiones possea& arteriarum bifurcationes siequuntur, ita ut totum Lienis corpus pervadant. In vestiuntur involucro quodam membranoso, de quo infra, nedum amplum venae sinum Xcurrerites , sed etiam in reliquo Lienis corpore, ita ut videantur veluti enses vagina conditi, quinin fibrulas reticulariter productas eidem involucro
Hoc unum adhuc observavi, nervum subdividi una cum arteriis in minimos hinc inde ramos, cum cadem comite arteria involucr ambiri, quod, ut plurimum est portio capsulae communis lancinatae, Mi fibras gracilescentis, unde nervus, Marteria minima dum a capsula excidunt fibris involuta, custodita, tandem desinunt ad exigua, globos aquaedam corpora, quorum accuratior hi storia in serius habebitur; an vero nervi ulterius in fibrarum fasciculo conclusi una cum fibris in exterius Lienis involucrum elongentur, non sum assecutus.
Avulsis, seu lustratis sanguineis vasis,' nervis, occUr rit considerabilis membrana quaedam, a nullo quod sciam
472쪽
hucusque descripta, quae sua Circumvolutione vasor Umductum involvit, unde commune i clucrum, seu capsida Gici poterit. Haec exortum habet ab interiori, propria Lienis investiente membrana, quae in vathrum ingressi re- , . , se a subintrat cavum lenis, sin tubum efformata con- comitatur vasorum in fasciculum intra se collectorum diramationem. Neque in bove tantum , sed in homine ipso, ove, o similibus evidenter patet, facta levi lienos ae substantiae abrasione, qua etiam Musdem continuatio CVIDCX-teriori iunica innotescit. Non ubique sibi similis est sua-TUm partium compage, Um sub arteria, Mnervis, ubi crassius, altius est subjectum Lienis cψrpus, valde densa, crassaque vigeat, ut tubulos etiam et smet in parie autem Oppositat ubi vel splenici rami membranae structu. Iam Ulteriori progressu amittere videtur, retisque similitudinem acquiritu taliter enim crassioribus, ct per longum sibique occurrentibus fibris componitur, Ut suborta oblon ga spatia, cirregularia foram ita a fabricam membrana Obscurent Iisdem loraminibus pervia est, ac Vena Jam descripta , tam venosi sinus. arteriae per Lienem dira mationes sequatur, in hanc desinunt, seu ab haCexoriuntur alte implantati plurimi extremi fibrarum Lienis fines, qui
peroransversum Lienem cycurrentes, altero quidem fine in exteriori tunica radicantur opposito autem in ha DC cap sulam veluti incentrum deducti, non diversa ab caim plantatione, quam in Circum volvente membrana dilii muSCOH- tingere, propriarum fibrarum fatear, si abrasa leviter Lienis substantia capsilae produstionem rimabim Ur , Vehementer dubitare poteritamus, fibras quam plure ab ipse. capsula eluti ramios a trunco oriri, cum capsulae fineSin baS fibras absumantur, ut in caeteris vasis contingit. Vali' do hoc involucro non tantum firmatur vasorum progressus,
sed arteriae, tervi praecipue Circum ambiuntur, indUcta Veluti vagina non tantum in insigni illo ductu, longum Lieni excurrente, sed etiam in extremis capsulae finibu ,
nam eadem in tubum recolligitur, quo arteriarum , nerVorum extrema producuntur, iustodiuntur, donec desinant in exigua illa corpora, vel in membranam appet Jant. Involucrum hoc ob reticulares plexus, etiam mUscU tum , quo vascula coarctentur &dilatentur, repraesentare non dubitem. Totum Lienis corpus est membranarum congeries in cel
Ri lulas, concamerationes efformata, seu distinctad licet
473쪽
dissecta plenis substantia cori cretum sangUinem prae se ferat, is levi attritione in fluorem bivatur attamen non di- spari ratione ac in pulmonibu accidit, specie carnis nobi gimponit, diluto scilicet colore, iubstantiae laXitate. Et
Ut in propatulo reSIiat, arteriae sana VS innodetur, deinde ac syringa, vel re ipso per ramum plenicum copiose in- trudatur, totus ita turgebit Licia , Ut excedentem acquirat magnitudinem, quod etiam, minori tamen incremento, continget, si per arteriam Eflitio fiat, coercito prius venosiodustu in vitulorum prὰ ecipue suum, caprarum
turgido Liene illico in extremitatibus,m inducta aliquali
diaphan citate , sinus. membra noli pariete emergent. Si autem jam tumefactus liccesca Lien, OX secetur, Vel Rus pullula gladiolo eximantur, totam ipsi S Olem mel n-branis sinus,' cellulas veluti favos apum eff7;rmantibuSCOagmaentatam deprehendes, ac d in ovis, tuis Liene ob acilem ex liccationem promptius succedet in humano etiam Liene aere turgido, tepenti loco e X siccato eviden
ter candem structuram reperies, ita ut ornaem e X ima dubitationem. Quamnam Configurationem , Communionem habeant cellul e Lienis, dissicilliinum elle I plorare, O Quia uillisu. licet exiguum sit hi qui modi vi lcus, interdum tamen non totum secundum interiores, prcifundiores sui partes e 1iCCatur, Cum putredine supervenicide O rumpatur in ex erioribus etiam longo temporis tractu raddnfatur, Ut sola cellularum effigia haereant ut plurimiam autem in
ove, Wiimilibus Syphone imm mus ac laceratis cellulρ- rum gracilibus tunicis, minores linus diffringit ampliora reddit patia Prout tamen in vitulorum, O vir Mncyliccato toto interdum splene observare potiis, talis videtur subobleura structura Sinus ille enhus amplUS, &Oblong US , communi involucro circumdatus, per longumeXcurrens hinc inde in lagnes promit tubos, qui&ipla ulterius laterales alios frequentissime geminant, ut soliorum filicis rudem nobis sim j litudinem ferant, tanta cistam
plitudo, fructicatio plenici hujulce inus , donec in
membranas investientes appellat, ut Mos Lienis portio in hoc absumatur spatia autem illa , quae in terram Or Umproductiones, Miruncum ipsium observantur, celluliS, .
ct membraneis sinibus irregulariter replentur hae autem 'I L.
coli. lae, Xcurrentibu per transverbum fibris o vasis ne tia.
Guntur, & veluti parietes trabibus iis mali, stabiliunt ut
474쪽
miro artificio, fibras illas taliter deducendo, ut cellularum angulosos patietes firmet. Assurgunt autem exaratae ecllulae ab investiente membrana , non perpendiculariter elevatae, sed inclinatae ita ut interdum latior sit area supra membranam a parietibus cellularum descripta, interdum vero angustior. Figuram,in magnitudinem cellulae istae irregularem habent, prout situs, capacita Sexigunt, quae var1ae X retenta aeris irregulari portione nobis sese offert. Mutuam Communionem habent patenti orificio, unde in planicum ductum hiant non tantum in qu extremos rana OS, sed etiam in ampli trunci latera mediis illis stigmatibus superius descriptis, in quibu non insinuantur arteriarum, tervorum
Similitudinem habere videntur hujusmodi cellulae cum
testudinum pulmonibus, harum icones in equmo Liene apparent, in avulsa etenim Lienis propria membrana, assurgentium cellularum fragmenta adhuc supersint, quae pluribus angulis catent. Ovium etiam , consimilium exsiccatus, & per longum divisus Lien sinuum, cellularum vestigia, dum ejus exterior tunica lustratur, lumini objecta ostendit opaciores quasdam veluti lineas exhibendo, seu portiunculas, quibus cellularum, raudiuum progressus haberi potest, ut in resiccatis pulmonibus
alias deduximn S.Circa hoc unum adhuc mihi dubitandum remanet, an immissus per pleuicum ramum vel per arteriam aer solas Cellula e Xtendat, an vero dilatatis glandulosis sacculis de quibus in serius, cellularum minorum se invicem tumore ComprimentiUm congeriem efformet, in quibUS ex turgente forasque erumpente flatu in contiguos sinus hiatus aperiantur. Plura in hujus dilucidationem tentavi , Cum infusus liquor per venam, arteriam, prout videre
potui, turgida nequaquam reddat hujusmodi globosa corpora, vel colore ipsa inficiat, probabile credidi cellularum seriem, quae in Liene ex immita aere emergit, totam ex sola membranos Lienis substantia taliter concamerata dependere. Irrigantur hae membranae arteriis, nam interdum reti- Cularem plexum visus sum Observasse, qualem in ranarum cellulosis pulmonibus alias descripsimus, Maifuso per arteriam atramento emergit, quin, immissio mercurio bnores rami cellularum membrana pervadentes turgent.
475쪽
quanam parte exortum ducant membranosi parietes, quibus concameratur Lien , esset inquirendum. Morum arcta, intima continuatio cum propria Lienis investiente membrana, cum elongatis inde sibi is, istis primas conferre videntur, cum facile sit levi ipsarum textura membranosos in Lien parietes efformare Substant a tamen modus, gracilitas venosi ductus undequaque similis exaratis iam cellulis immediatus ejusdem etiam hiatus eandem enim diceres ulterius protractam membranam non levem inserunt cor esturam membranosas Lienis cellulas ab extenso venoso ductu efformari, sicut a gracilescentetrachaea pulmonum sinus Xcitari non incongrue allias dubitavimus In plene glandularum, Vel maviS vesicularum, sive sacculorum racem copiosissimi Observantur per totum Lienem dispersi, qui uvae botrum graphice aemulantur. Minimae har glandulae figuram habent ovalem, is agnitudine parum distant a renum glandulis colorem habent album, licet Lienis sanguinea vasa injecto atramento turgeant, circa ipsa9ludant, hae tamen eundem servant colorem. Earum substantia quasi membranea videtur, sed mollis, facileque friabilis elus cavita obe Xiguitatem culorum aciem effugit, conjectura autem attingitur, dum scist, in seipsas concidere videntur Numero copiosissimae, fere innumera sunt, Min descriptis universi Liel nis celluli , ubi vulgariter ejusdem substantia statuitur;
mire locantur, pendentque a propaginibus capsulae, sive a fibris ab ipsa ortis, conlequenter ab extremis arteriarum sitan-ωnervorum fi albus quinin arteriarum fines capreolo-
rum flar, vel serpenti hederae circa ipsisSprodUCuntur, istine, quod in recenti adhuc Liene denigratis arterii Sobservatur. Appenduntur ut plurimum racematim, cum septem, Vel
octo singulus quique botrus conglobetur Onaeque falcile si produnt in quocunque animalium Liene immo i sola Lienis laceratione innotescunt, in bove, Ve, Capra, &c levi facta cultro abrasione, vel longa communi aqua ablutione patent. In homine difficilius emergunt, si tamen e morbo universum glandularum genu turgeat, manifestiores redduntur, auAa ipsarum magnitUdine, ut in desuncta puella observata est, in qua Lien globulis conspicuis racematim dispersis totus scatebat. In piscibus autem, licet ob substantiae compactam molem, non illico emergant, si tamen eorundem Lien longo tempore ma
μοsetur, vel sensim siccescat, tandem subalbidae mmise-
476쪽
stantur hujusmodi glandulae, velut ac in Caeleris animali
bitatur, cum secto Lieno non in omnibus statim Cccurrant glandulae, sed post diligentem abrasionem assu, tenaciter subrubrae substantia: Sulpicandi an fam ulterius facit codsi Lienis inspectio , quae infinitam pene congeriem ro' tUndoriam, rubrorumque Corporum exhibet, cum tamen Olba illae, Minsignes liandulae in crudo antea Observatae, ne minimum uidem tui vestigium relinquerent. Omne tandem eximitu dubium, dum in eli Xat cujuscumque animal s sanguine eadem configuratio depraehenditur, Concrescit enim Calore in globulus, pomorum figuram redolentes quare probabiliter est lubstantiam illam, qua texunt Ur glandulae, sanguineam ess , quae in sinibus, cellulis copiole ila gnat, cum immissa musta per longum tem pus per arteriam aqua, insectas anguitieeXea S, secumquepi rimum sanguinis extrahat Cellularum etiam collapsae membranae nobis impos: ere valent, ut in pulmonibu a C 'cidit, unde cum in Licne flatu turgido nihili aliud pateat praeter pelliculas fibras, sanguili ea vasa, 'exarata glan dulas, satius videtur haec, quae glandularum speciem CO- etione inducunt, sanguinis concreti particulas si se . . EX quibus ommi bi s conjectari licet, glandulas hasce locUm, situm sibi nanc sic in sinibus,' cellulis membrano liS, quibus Liunis bubflantia intcgratur, cum ad haSadd an Pur art crint, ct in has hient quicumque enim astu sus humor, vel flatus ab artesiis in cellulas erumpendo ab his in ram Um spleni cum patentem viam adinvenit. . OnJecturam sit maluit pectio, licet suboblcura semiexsiccati Lienis,m CUJUS celluli eX tremit arteriarum fines cum appensis glandulis, quae licet siccitate quasi obliterentur, attamen adhuc conspiciuntur, quare fortasse in cellularum spatiis cum cirCum positis arteriosis propaginibus pendebunt, vel saltem lateraliter cellularum parietibus haerebunt, quod nequaquam fi novum, ut de mammis, & conlimilibus
U sis eius valde obscurus est, plurimi ibi fermentum Liςniti aliquod lubiliunt, alii aliud quid offerunt Paucis dicam quid de usa lienis sentio. Vidimus per ejus stubflantiam
plurimos glandulosos acinos esse Collocat , qui procul
omni dubio ab arteriali fatiguine limphaticum humorem
477쪽
ccipiunt , qui per vasa lymphatica, a sima lienis parte a-
is conspicua, ad sacculum seu receptaculum chyli vehit tur. Sanguine interim a nimia liquoris hujus copia de- ' pauperato, eo aptius redditur ut bilis ab eo in hepat segre- lgetur. Sic omnis sanguis versus HeparituruS, priUS, sive in Liene, sive in intestinis aut Ventriculo, suum suc- licum nimis tenuem deponit. Hanc ob causiam Licia lividus' redditur in omnis sanguis Hepar in trans nigrior mulio est, ῆl quam is qui in vena cava continetur. Sed rogabit tyrocur, iste liquor e Lienis vasiculis lymphaticis in chyli receptacu- bim ablegetur Respondeo, ut ob particularum diversia: rum indolem, chylus eo persectius fermentando quasi, aut in chymicis miscellis liquet, redderetur.
De renibus, uretheribus ac Nesica urinaria.
ENES Grecis Νεφερι, bini reperiuntur , Ut nore ne laeso, alter nihilominus Urinam Xpellat, Of- ηνι. scium alterius praestet. Collocantur sub hepate &hene, ubi incumbunt pinae lumborum musculis, inter peritonaei duplicatas membranas, ad latera venae caVae MLocxs. arteriae magnae , dexter Ut cedat Hepati paulo inserior est quam sinister, inter secundamin tertiam lumborum ver te bram collocatus, quod in brutis tamen non ita respondet. Longitudo ferme quatuor vaertebrarum est, Latitudo ut plU Magnuα-rimum trium digitorum magnitudinem eandem non sium se per in quibuscunque cadaveribus servant. Olore rubicundo gaudent, ob sanguinis plurimi affluxum Figura phasio. tum repraesentant, X terius gibbi sunt, interi USsimi. On- Ira, stro. nectuntur externe peritonaeo, huiusque ope etiam lumbiSit diapbragmati. Item per vasa renalia Muret hereS. Psae connexiriter membranam a peritonaeo, etiam propriam Uterque possidet, quae renes proxime succingit, externa a peritonaeo laxe adhaeret. Armias habentis trunco ortae, UT, antequam Ca- vum renis ingrediantur se in varios ramulos dividunt. Sic 'i' etiam venas a trunco Venae cavae accipiunt, quae si etiam ante ingressum in ramos aliquod separant. Nervo ab intercostalibus accipiunt, de quibus in neurologia.
ESterior ipsorum supersicies, in quibusdam, Ut in O'Sουpe 5 bui, testudinibus,m penuatis non undequaque levi est , iς .
478쪽
go ne renabus , uretheribus ae
ct continuata, sed in plura insignia multiplicium laterui
corpora ut plurimum exagona e sulcis,'foveis renurperiseriam excavantibus secatur,quae ab antiquioribus qua glandulae, seu coagmentationes appellatae sunt in ursi enim, ut a pluribus describuntur, appensa quasi cerasorum congeries videtur, iuborta spatia adipe intime hae irente replentur. In homine, aliisque consimilibus levis uni dequaque ab omnibus licet describatur, en attamen ali.
quando in adullis, Mispe in foetibus manifesto ejusdem
compositio elucescit, cum exiguis portionibus altis rimullis sejunctis conglobetur, in adulto etiam perpetuo inte. rius hujus divisionis permanent indicia ; diligenti etiam in idagine asperam, Multerius semidi visam observavit hujus superficiem a bigius, Uod tamen, Ut clariUS pateat,
at, imalium nuperrime natorum renes sunt excutiendi initiis enim iobuli quidam multiplicium laterum emergunt ri mulis circumscripti, quae audia, provecta animalis aeta-- te, licet fere obliterari videantur, earum tamen vestigia adhuc supersunt, varioque dis lingUUntUr colore, nam U- hedinem , vel salium immissi liquori S per arterias, Vel venas colorem reserunt, ita contenti tibuli , seu renum ιιιὼ, e iguae portiones, quae Carni colorem remissiorem retinent, ab his circum ambiuntur se renum subdivisiones non in sola superficie Xcitantur, sed intime etiam penetrantes carnis aliqualem distin Etionem essiciunt in bobus enim, exaratis superius brutis, in ipsi etiam homine collestiones illa insignes conspicuis foveis in aliquibus brutis circumsicriptae, tandem interiUS peculiarem figuram,&exadtam distinctionem habent, videnturque se terre plurium laterum pyramidem , quod prae caeteri patet in testudinum renibus, Minterius in ipso etiam homine in his igitur collestionibus easdem omnino subdivisiones in homine, sane, in fele descriptas reperies, quae interius etiam per renum intimam substantiam repunt, hanc divisionem juvant, & fovent anguineorum vasorum partim per X-teriorem ambitum perreptantium rami, ut evidenter in fele observantur ab ingressi renalium exorti insignibus propaginibus rimula hasce excurrentes, intimeque subdivisiones hasce amplexantes, interna etiam propagata vasa, dum extimam superficiem attingunt reflexa eadem spatia finiunt quare non incogrue concludere possumus in
quibusdam brutis renes exiguis quasi distinctis aliis minoribus videnter conglobari, di in homine, adulto licet unicus
479쪽
cus videatur en subobscure tamen interius distinctis quasi exiguis renibus constare, qui ulteriorem etiam exterius patiuntur divisionem. Morum renalium portionum varia ad invicem adaptatione, ieXV Xtima renum configuratio gignitur, quae de facili in monstrosum elabitur sormam,
ita ut quandoque racemUm, Uandoque Zonam, vel consimilia temuletur, ut passim apud Anatomico observatum legimus de monstrosis renum observationibus. Nec subsi- sit hic renum in extima si perficie discontinuata Compages, nam de recenti ablata membrana, dum adhuc mollis est
frenum substantia rotunda quaedam , brevissima Corpora ad instar exiguorum vermium circumvoluta observanitur, parum di misi illis quae intestium substantia, abla-itis involucris, vel ipsis per meditam lectis, reperiuntur:
l hoc totum atramento eX tatu Samuso, OX leviter deterso,
exquisito microscopio detegitur, CUJUS etiam Usu quandoque miro vasorum amicum appensis globulis, de quibus lis fetius, si1 extima si perficie latitanteS, lbterdum in-
lterstitiis comprehensa conspiciuntur . In Cai una, limi tum renibus ubi in concava parte Ulcum promunt, ut sub lintrantibus vasis dent locum, hae Vermi culares vasorum productiones evidenter observantur , quae post caecitatas breves illas reflexiones ' circumvolitationes resto tramite per renis dorsum subsequendo extimam superficiem versus pelvim propagantur hoc quas do ue etiam videndum se obtulit diffsadia solis manibus renurn eXtima luperficie, videntius tamen prae caeteri in globo renum avium deprehenduntur sanguineis ValculiSc 'ircumscriptae uti de ex his demonstratur, conuellionem Vermicularium horum vasorum extimam renum si perficiem componentem eandem
esse cum descendentibus cisis usque ad pelvim. Illud hic
lateor, me ob visuS forte nebetudinem, vel instrumentorum ruditatem , nunqua m attingere potuisse, scilicet quod Continuata quaedam, 'sperrima Observatione filmata, per totam extimam renum superficiem e Xcurrant tortuosa patia , sinuli quo injectus inter humor per renalialvas a designet, ratio is sensus perspicillorum Ope confirment; nam inum ista atramento, vel consimili ex illata vi plures emergunt irregulares maculae X stir soli inore vias sibi e vasis faciente, quandoque e Xagonae maculae ren Umminores Iobulos amplexantes deprehenduntur, it plU-aim una describuntur vasorum diversi rami hinc inde bifurcati, Variusque color ex iminifl a liquore,' propiilli, - 2. Tonia F tia ri
480쪽
tiam sanguine excitatur quare in humanorum cadave-l1um lectione eXercitati asserunt, renum colorem facile immutatum iri etenim ruber frequentissime clarior, splendescens ab ipsis est obvervatus , interdum obscuruS, 1liger, non raro subalbidus, quorum omnium varietatem diversus sanguinis proventus, vel ejus carer faexcita'
Hucusque exarata evidentiora reddentur, simulque renum artificiosa pandetur compages, si festo per dorsinnare ne interiora signatim rimabimur, hac etenim methodo in bovum , canum similium renibus, qui facile Occurrunt, extima ipsorum sub tintia, quae semidigitalis sere cst peculiari tantum colore a caeteris renatibuSpartibus primo in tui u discriminata, consideranda me offert haec enim portio a flexi Sin arcum vasorum ramis Usque ad cytiniam periphetiam subfusci coloris est, prope finem tamen saturalior redditur,m varias hinc inde exiguas cicatriculas alterius coloris exhibet; ubsequens vero substantia renum infra arcum versu Scentruir i progressa in brutis subrubra est , tandem, quae velut in papillam desinit, partim alba, partim subrubra in X tremitate videtur in homine etiam
Varius videtur coJor, nam in exteriori renum confinio lubrubra est ejus sub 'tantia, .sensim versus pelvim diluitur
Extimam hanc re 'um abstantiam fibrosam tantum es e consimilem reliquis particuli S renum ad pelvim usque prout conibus elegantis mi constat, in quibus a papillari corpore continuae, & rcctae Omnes sibi et Usque ad extimam superficiem protractae describunt Ur, e qua positione urinae jeparationis norma nobis usinuatur. Quae tamen senius nobis longa, multaplicii 'ercitatione obtulit, Non candem omnino mihi suadent scintentiam ue Dam certum quidem est in hac itima parte auessic canaliculo alia Sobser-Vato pene innia meros , qui neqUaquam carnei sunt, sed membranosi, cum caeteris excire toriis vasis, ut salivalibus, oroque bilario, tum substanna, Um usu conver
re videntur. Hi licet sua praecipue aggerie renum hanc substantiam componant. propria mollitic, &intima adhίesione carnis determinatae speciem oculis exhibeant, Constat tamen, leviter in macerato rene manibus hunc inde dedu' icto in e tima superficie alte penetrans sicissura XCitetur, Omne sere portiones, quae nobis Carnis, seu bposiae spe ClemeXibent, Icretoria, membranosaque est quas a quod etiam r