De aphthis neonatorum dissertatio inauguralis quam ad medicinae lauream rite obtinendam in antiquissima ac celeberrima Caesarea Regia Universitate Patavina publicae disquisitioni submittit Josephus Ferra

1쪽

AD EDICINAE LAUREAM RITE OBTIXENDAM

TYPIS ANGELI SICCA

3쪽

um more veteri ac consuetudinc ad Lauream medicam adspirantem leges jubeant academicae scripto quodam in publicum prodire, quamquam vires non sat exercitatae et valida sint, neque usus cognitioque crum tanta sit, ut non tremebundus tiro me labori committam, li

terarum Conscendere Currum Cogor. Itaque humanitatem vestram et bene

volentiam jamdiu expcrtus, Viri celeberrimi, dum de quaestionis argumento eligendo plura mecum agitarem, de aphthis infantum breviter dicere selegi. Quae peccavi tironi ignoscat benevolus lector, ut si desint vires, sussiciat sincera

5쪽

Neotiatorum apbilia illae sunt phl1ctaenae vel

pustulae albidae aut cinereae, quae in oris antro praecipue prorumpunt et saepe saepius per tractum tu testiualem extenditiatur magnitudinis ac formae variae, humore repletae, urentes, et si exsiccatae fuerint in escharam transeuntes.

Morbus hic idiopathicus vel primarius protopathicus est, qui ou alio morbo praegresso, sed origi item suam potius recenti causae morbosae debet, qui tantum i insantibus adparet Sympathicus vel secundarius de uteropathicus qui saepe saepius aliorum morborum comes observatur in adultis. Quare jamdiu medici omnes convenerunt i statuendis duabus hujusce morbi speciebus, phthisis eo natorum videlicet et adultorum. Sermo erit tantum do primis. Iusantum aphtha utplurimum in orphanotrophiis observantur, ubi per contagium communicantur, nam ex ore fugelatis infirmi per lactantem papillam in labia insantis sani transeunt. Epide micae observatae suere iuralis pania endemicae in Batavia grassantur in nonnullismungaria regionibus, nec non in aliis locis humido-frigidis. Autequam aphtharum eruptio adpareat insantes inquiete dormiunt, vel penitus insomnes sunt ca-

6쪽

vum oris siccum et aridum calescit, qui calor digito inserto percipitur, vel etiam lactantis papilla; lingua arida rubet et quidquam tumescit suctio etdst lutilio dissicilis dolorem excitant silis permagna saepius avideque dilectam arripiunt mammam, vix vero arreptam inali tun miserabili vagitu eju-latuque dolores suos prodeuntes Pallescere pede-tetiit in parvuli incipiunt vox t rauca auxielas, inquietudo augetur urina copiosior cernitur alvus magis obstipa. Alias, urgente siti, vix hausium, lac

grumosum interdum meram bilem volnitu ejiciunt; liuisus parvi ac languidi micant Iulere febris urens accedit, et pulsus sensim sensimque elevatur. Post tres tuatuorve morbi dies ad internam faciem pleruntiliae labiorum parvae vesiculae punctulorum albentium ad instar prorumpunt, modo discretae, modo consuentes. Sub continuo symptomatum augmento, ac sub privati alimenti ac somni flectibus, puelluli labescunt et macie conficiuntur brevi quoque in gingivis lingua palato saucibusque a phthae

progerminant, quae sensim magis elevantur ad ma-guitudinem semiuis cannabis vel lentis halone rubro circumscriptae lympha adimplentur albo-sava, quasi margaritarum splendorem reserente sed sin phthae indolis malignae sun v Digrescente, livida,

quin imo atra ac foetente. Si aphthae rarae ac parve sunt, insans robustus ac vegetus si praegressa phaenomen post erupti ο- item minuuntur vel omnino cessant, phthae ipsae brevi disrupta escharam spongiosam lacti concreto

7쪽

similem esto ima ut, quae post paucos dies delapsa levem maculam subrubram relinquit; puelluli citius

ad salutem redeuuti Non semper eadem occurrit sors; aliquando morisbus extemplo saevior evadit non raro epide micum characterem induit, suamque malignitatem ostendit

in insantibus praecipue debilibus ac infirmis pei si

ab initio neglectus fuerit, tunc omnem medicorum attentionem exposcit. Supra enuntiata symptomala, quae eruptionem praenuntiant, vehementiora evadunt. Febris acuta urit, et secunda vel tertia morbi die vesiculae Digrescentes discretae elevantur, quae inter se confluunt brevi omnem linguae ambitum totamque linguam Occupant, disrumpunt, escharamque charta pergamenae nou dissimilem estormant phaen men post eruptionem augentur Somnus, Auctio

digestioque impedita totum corpusculum calore urit Mox in faucibus, larynge bronc biisque prorumpunt phthae, deglutitionem respirationemque

dissicilem reddunt, tussim molestam excita ut vox rauca clamore supprimit, perlinacesque singultus

sustocationum mi uitantur.

Iu oesophagum ac ventriculum propagatao, fierisum ustionis, dolorem, vomitum inducunt, per tractum intestitialem diarrhoeam producunt, et continuo materies foetidissimae, virides ita terdum sanguineae, escharisque commixtae, cum doloribus colicis ac metheorismo fluuial Jugitur increscit morbus, plus minusve saevit, dolico labris hectica vel nervosa Diuitia i Corale

8쪽

oesophagi vel cutriculi uui intestiuorum gangraeua misellis vitae finem imponit. In cadavere extispicio observatur tota superficies interna ubi intestinatis materie albida ac viscida obtecta, sub qua aptithae nonnullae adhuc adsunt, et aliquando gangraena bic et illic manifeste adparet. variis polentiis noxiis neo natorum aphthae oriri possunt; sed omnes ad praedis positiones corporis in lautilis, ad victum et regimen, ad varias aeris temperaturas ad injurias, ad contagium demum, cui

insans exponitur, reducuntur. In noonalis me conium blando matris colostro vel leviter cathartico non evacuatum, aetas infantilis, habitus et structura corporis debilis ac summopere

sensibilis lac nimium vel nullum lac pingue, sub- acidum vel lac nutricis aliqua yscrasi assectae seu pathematibus agitatae, vel pravo victu potu luculentis; puls sarinacea aliaque alimenta male parata, teneroque puerorum ventriculo non subigenda; lactis in ore pueri ad ubera dormientis coagulum; neglecta oris post ciborum adsumptionem purgation lotio omissa balnea tepida totius corporis post nativitatem vestium immundities culanea transpiratio turbata vel cohibita, et praesertim pedum refrigerium regimen nimis calidum a velamentis productum suctio mammarum aliquo morbo assectarum dentitionis tempus praeterea ac humidus, insalubris ac frigidus annuae constitutiones, Outagium denique propter contactum multimodis pro-

9쪽

ductum suu loti duin causae, quae a phtharum v lutionem promovent.

Ad hujus morbis naturam medici vatias statuere sententias alii sicut dege uerationem glandularum mucosarum oris ac intestinorum eum considerarunt; alii quantitatem vel qualitatem acrem humorum a glaudulis oris, saucium, stomachi, tu testinorumque secretorum calorem, exulcerationem prodeuntem esse dixerunt alii contra aikalescentiae humoris secreti attribuere Cel. Huselandius eam in anomalia peculiaris secretio uis culaneae et interna oris primarumque viarum superficie posuit Clariss Sthalius aphthas vitio digestionis corruptaque systematis astrici iunctione gigni opinatur. Revera causae auteae numeratae in systemate astro-enterico sere omnes directe vel in directe agere debent; et hinc laesiones ibi indutae ejus unctiones perturbare valent. Pro diversa morbi intensitate ac extensione pro-gnosis erit diversa; quo pauciores a phthae adparent,

suamque sedem in ore tantum agunt, eo levior est morbus, et duarum triumve hebdomadum decursu solvitur. Quo copiosiores erumpunt, nec lautum oris antrum occupant, verum etiam per pharyngem tractumque intestinatem extenduntur, hinc suctionem,

deglutitionem respirationemque dissicilem reddunt, febrem, ardorem, tussim, singultum, emesin, diar-rboeam excitant quo magis aphthae confluunt ac ab albido colore recedunt; quo saepius escharae cadunt, iterumque renovantur: quo magis os exsiccatur, foetidusque manat odor; quoe citius vires labant

10쪽

corpusque emaciatur, eo majorem periculum phthae minantur, et aegri inter dolores et pasmos extremum exhalant spiritum. Praeterea prout insantium aetate eorumque statu salutis, aliarumve circumstantiarum conditione prognosis quoque mutabitur. Quo tenuiore aetate

aegri sunt, eo majora sunt pericula. Itaque debiliores ab aliis causis assecti, viribus destituti, parentibus valetudinariis geniti, facilius quam sani, robusti

ac vegeti vitam amittunt. Maximi tamen sunt momenti ad prognosin fla- tuendam regimen medicamentosum et diaeteticum

in primordiis morbi adhibitum vel neglectum. Si misera rerum conditio talis sit ut causae hunc morbum procreantes minime evitari possint nunquam prognosis erit fausta et infelix om uiuo si morbus epidemiae characterem induit. Maximi momenti est cura praeservativa vel pr phylactica nam facilius morbus avertitur, quam vi

gens curatur.

Aurea summorum virorum praecepta, qui de physica insantum educatione tractarunt, scrupulose religioseque observanda sunt: quapropter atmosphaera mundities, ac diaeta omnem postulant attenti nem. Hinc aer sit salubris, temperatura, victus ac alimenta sint aetati convenientia. Insans si ubera su-git, lac maternum, vel hoc desiciente, illud nutricis si bona indolis nutrix sit sana, sobria, non iracundiae dedita si hoc fieri non potest, pulticulae Sataplum usanti uiatri inculum praebe ut Cavendum