Punica

5쪽

CUM id omne quod in terrisgisnitur ad usum hominum sit ut priscis philosophantibus

totius naturae peritis praeclare uisum est:honao aut ut hol prosit:si e natura uiuere vult: &uero humanitatis nonase censeri aptissimo praeconio celebrandi sunt illi qcois paretis natii rete praescripta integerrime seruantes est utilitati promiciunt:& deonini humanogenes natura coniuncio illisque potulimu et diuina in homine particula summo studio colunt: benemereri stadent:&pro virili plenituntur.His officiis prisci heroes immortale sibi gloria peperere:quos bene sicciorum memores posteri caelo sacrarunt.In quorum numero sunt reru sempe scriptores:qui incon ruptis Irarum monumetis humana uita excoluerunt:&uem poetae:qui utilitate uitae comunis adiun/eta delectatione imprimis curant.Nulla. . est uirtus qnon celebrent:&ad illa bene a natura institu/tos non hortentur.Nultu aut uitium:a quo proposita ipsiusseditate non deterrest. Habent praeterea Iocos graues:&sublimes ex mediis naturalis:supernaturalisque philosophiae arcanis repetitos. in psonis quas introducunt decor u.Loc descriptiones. Historias:&antiquitate. Conciones ex arte cona positas.furorem insuper doeticum quem plato poetis concedit Quo interdu futura suspicantur: praesagiunt:praedicunt.Illa denique heroici carminis maiestatem.uua teneras mentes erigunt:&adue, ram:persectaque homis diuini animalis ima nem effingunt. Cinia uisita sit uberes de salubres poetarum sontes adire debemus Qui ora musaru sacra colentium facundo haustu irrigarunt:ut quodaquasi diuino spiritu inflati maius homie resonarent. Nec nonae interpretis tanginae cope refugi eduest.Ausim quippe dicere fidosmerosque interpretes no minore laude sis Leiptoribus mereri:Quae enimeet in poetis utilitas nisi a studiosis intelligerens nulla profecto:&sic adolescentes magna uti/Iitate fraudarentac illi sine non attingerent: cuius gla laborarunt.Undecuin me no tanturLoori ingenii sit ut aliquod poema cuderepo Aim:qd adnepota eruditione:&cdmodu depromere:ut aliqufecisse uiderer quoa rudibus usui ut Syllii ita Iici diuinu poema ut potui interpretatus sit. Quod ita

undique teporum scuria depratiatum etait ut nulla fere utilitatElegentibus afferret. Primus patrum nostrorum memoria huius poetae sacros fontes reserare arcanaque ingredi ac publice in hac flore tissima urbis Romae academiastiteri ausus e Petrus motopolita.Vir certe id aetatis eruditissimus.cuius caeleste insent uno parum utilitatis post Laurentium valla romanae linguae allaturum artara fata studiosis inuideriuat:& in flore adhuc arcule uiride rapuere Sequutis ut uiri saeculo memoria digni ac Romani eloquii si dera:&claru dectis: PGponius:& Domitius pceptores mei .Qtiinnittit supra n mines ingenio pditi: diuino quod amentis actimine:ac splendoreata 1apieridu loca peragras ut. N per Romanae linguae cuius ab ineunte aetate studiosis uari flueriint calles tar v. uada loritque lentious obsitos:&curricula quonda nitida: sed barbaroructilpa uepribus obdiacta equos ita inflexire su nitho' industria:& laboribus prisca it Iud latinarum litteraru decus ia sere n6 desicloreinus: Ni hoc ope potissimulaborariint: ut facilior esset interpletibus Iabor:qum 11 sic utar C9ψni Cresarcoi ingeniim Non ita sum arrogas illv. princeps uligini nouum florent immae ursinose familiae dccus cuius honori jacratur hoc opustat arbitrer me omnia consequutumquae si dum interpretem ha h oportet: sectine putrili prelaborassessiteor:ut eatentis: quatenus imbecillitas ingenioli mei patet es rudibus cosulerem. Et alios aclopam latin linguae quae adhuc aliqua exple gotnicum sapisienixissime Laavan clam exorarer .lgitur laq exalta pecula si maxima postum uoce contendo.& romatu notis: ac latini splendoris studiopos ad id roinanis litteris praestandu piro .ut Romanam eloquetiam qtra si uirgi nem iam adultam impudentissimis pcis quoiu masna copia est crapianaus :& domi ut uel his Ciceronis latinae linsuae parentis utar septam teneamus liberali custodia in d haec hactenus. Miseram. Illu. princeps uirgini superioribus annis. Illu .principi Roberto patruo tuo queda in syllium cAmentariola .Qtiae quoniam iuuenili quodam ardore:ac primo ingenii calore effluxerant castigationcm de sy, derabant:&limam .illa imircastigatia: A: una cum poemate impresa ad te mitto.Qui quoniam niaiorum tuorum praeconia ut par est Ste romanum principem :&inci 't Pursinorum timiliae caput decet libentecaudis:ut domesticis uestigiis insistas: hoc opus: in quo principes tui Romani cel 'brantur grato animo suscipias:& manibus tuis ac lectione dignare cum p publica nego cia quibus disti ingeriSut subditoru saluti consillas licuerit. Vale.

6쪽

Yllivum liciis ab italica urbe hispaniae cognomininis aqua originem habuit per suos maiortam manupstiit. aippe si in iratica natus suis et Martialis hissipantis: lx in patriae strat suo riniaque latidem propensus tanti uiri natale solum eo epigrammate primi libri: quo non modo poetarum : iteruo istoricorum patriam celebrata uidissime ornasset: cum sepius ad eum scribat: eumque tanti s iciat: quanti Catullus ueronensis Virgilium poetarum principem fecisset: prima aetate ciceronem sibi proγposuit imitandiim: ueterum praecepta sequutus: qui optimum quenque censuerunt eligedum quem imitemur facundo declamauit ore: clientum clarisos secundo euentu in f bro egit: centui mi iris it pro, consularum asiae prudentissime integerrimeque administrauit. sub Nerone infamia notatus: n inaquosdam principi: seu uerius diuissimo tyranno sponte insimula Duulgo creditum est. Subuitellio comiteri S sapienter se sessita Nerone consul creatus est Tuius felicissimi conlii latus auspiciis Nero euita stablatus est: Morbis libertatem adeptus. post consularum Maronem latinor tam poetarum i Idus imitatus est: qua uis carmina maiore cura qingenio scriberct quae saepius recitauit Sauditorum uidi/cia recitationibus expertus est. Bellum punicum secundum hoc opere proseqinitus est: quod in mania hus habetur: uariamque est elegans in luplex: ur quid diuinunxisse uideatur. Suadentibus annis urahe: foroque cedens in campania se continuit ocio non abstas. Multum uit Iarum possedit&.M. Tullii sermianum imprimis multum statuarum: multum imaginum:quas stirdio sic uenerabatur: Maronis potissimum cuius natalem religiose celebratat: sepulciarumque uia puteolana ad . it. Iapidem circo IIani iovis capitolini frequentabat. Duos habuit filios Minorem spetieram nomine incredibili dolor sepeliuit maiorem aetate orentem&consularem reliquit. Aduersa ualitudine insanabilis clatii laborauit: cuius tedio S dolore uit militis in epistolis scribit quinqtie&. xx. annos natus in D captilitano suo in edi uitam finiuit magis delicato corpore qinfirmo usqtie ad extremana dicam beatus&felix. Belli punici. ii .compendium. Post primum bellum punicum quo carthaginenses uicti suci tanta degares insu Ias: quae si int inter sici Iiam Saphracam& sicilia sardiniaque celeri de peratione stipendiocriam superi inpolito aim si is Aymilcar pater Annibalis qui eo bello imperator fuerat uir ingentis spiritus angebitur: Sa ilia perso proferendo cogitans per quinque annos in apli rica belltam gessit. lnde cum exercitiam in hispaniaria octera iccturus Anni salem nouem ferme annos natum in templo Iunonis: itiae apud illos s. im: ii mei vir. γ no placabatur tactis sacris iurare coegit se cum primum aetas competeret hostem romani nominis me acerrimum in hispaniam profectus nouem annos eo studio bellum gessiti ut maius. mimo moliri utunc gereret uideretur. Nam si diutius uixissct eo duce milites arma italiae intilli Abr: qui Amritalis auspicio intulerunt: sed oportuna mors distulit belItam. In acie quippe occisas est: cui Asdrubal genor successit. hic magis conciliandis popuIis q. hispicio bellico pero. t. anni frena punicam au vir cu hoc foedus renouauerunt Romani ut terminus imperii csset amnis ibi rus&Saguiith in is mcdiis inter Dperia duorum populorum libertas fretiar tur. Hic cum rogulum qu ad ilia T. 1 iam nomine necari caput hastae affixum circis serri iussistet ab il lius seruo rucem: fel tu mini .im domini egresciviale Drtentorio confosus est. Qui captus cum stippi icio aniceri tui co habitu oris Riir sit spe ista ror stipplicuiridereriirsessosque ministros coniticiis incesti 1as doministrici iace in magna uocer poscebat: l3ost necem Asdrubalis Annibal in praetontim ' lariis fauore ni 1 Iirum:&ait r. a populari sperator appelli itISCQui cum natura perturbationis avidus penes magna in eo indoles triti Oly ac tali tu tu appareret B: praecepta patris 3 sacra per quae iurata erat eum i ponte in romanos chirrent chi impelleren tac si decreta si hi fuisset italia: θ romanum beIliai nihil disserenduin ratiis ne se quoque cunet. intem aliquis casti Sopprimerentu Amilcarent:& Afucii lem: o Ichadiim fines qui sunt ultra iberii minita sit 5 medium indignatus iberum Saguinthinis amicis populi romani bellum stulit castra irrhi admouit S ca rationi ense pugnatam diruit 6 incendit Nec non salii utra pamphillim:& Valerium publicol .im legatos romanorum portantes itissa magnanimi senatus: eum quippe ad p coenam rupti f. Dcles is reposcebant: audire noluit sed strepitu armorum clairgore tieriabariam lit ire prohibiti t. Q cis ad carth. gine laten nauigarunt qui hi Is cum sonat lis datus est et 5 sirit, agi sienses Anni Nili lito sauere dicondis sentctis spe repexissent bellum quod Ie fabius gestare sinu diccbat indixerunt. Annibal ltilinae a irata Sigui ho furori d amentiae serae modum non imposuit: ueriina ni perari sp, rencis montibus cima Rhoa in uira:&Druentiam galliae fluuios traiecis et ad Tricasti nox pro seditis alpes ipsas ad et mi diem militibus inaccessas nisi fabulas herculis iii medium asser re tae litarias: ac liberi patris arcem S lairimenta populi Romani totiusque ita Iiae trans cendit: quod i imi te portento uinam ni isse scribit Plinius nono die nraximis laboribtus in iugum at pium ti nium cssnibi rupem inaccessam Stimur iter romorantem acero ignique diduxit. xv. die alpit, lassia peratis in iratiam descendit: Nad Ticinitimirbem dc fluui ieiuncem nominis nunc Papia appe Ilatur cum . p. Scipione cons ut e manus conseruit in quo praelio romai succubuerunt clam propter inopiam equitatus imperiam cic phantorum in aequo campo serre no mosent Nipse constat vulneratias humeris filii: qui iob victoriam de Anniti. ii 'ac poenis aphricanis postea cognominari na ruit liberatus cst constrictu ripa diam ratibus magno lilentio traiecisset ne hostes in γsequeremur placentiana uenit. Inde ad Trebiani fluuituti te recepit. ina par equitatui in edito loco: q

7쪽

nune collis sensti germani appe IIanir castra muniuit Annibal subsequutus non procul ab eo consedit

interim Sempronius Gracchus alter consul qui in Sicilia erat:ut eam ab impetu barbaroruni tueres a senatu per Iitteras edoctus cum apud eurypum liculum Hieronem regem alloquutus e et . comositisque pro temporis conditione rebus siculis classe peroram superi maris Ariminum .inde in castra, ad collegam uenit:auidusque pugnae manus temere conseruit.iterum uictor AnnibaI inde mouit: do superato appenninos palludibus magna difficultate. nam ibi altero oculo captus ecum propter m Aximum frigus lamenta adhibere nequiret ad Trasemenum Iacum perusinum contendit.ibique Ioc tis militibus ad insidias romanum exercitum profligauit.temeritate.C. flaminii consulis:qui uetan tibus auspiciis:&religione pugnam Iniuit signa quippe rerum futurarum magna cum clade populi romani neglexit. nam cum paucis ante diebus lustrato exercitu arretium uersus castra mouisset equus ante signum inuis statoris repente concidit:&cum gallus gallinaceus edere recusaret pugnam prohibente pullario. cumque uexilla terrae affixa reuelli non possentne collegam suum seruiliu qui adhuc romae erat participem uictoriae ac gloriae siqua contra Annibalem fuisset expectaret tribus horis adeo pertinaciter dimicans ut terremotus quavis maximus minime deprehenderetur ipse cum magna par. re sui exercitus corruit. m.xv.milia romanoWineo praelio desiderata sunt decemilia perhetruria fugiendo romam euasere.Quam stragem cum romani intellexissent magno terrore concussi sunt populus quod nunci am ante eum diem factum fuerat Fabium maximum dictarorem creauit qui sibi Minutium magistrum equitum ascivit. Dictator obuiam Annibali progrediens otriculos. deinde militibus die constiti ita tibiar contendit Annibal post cladem ad Transimenum sipoletum oppugnare adortus cum expugnare non posset:qua spolia inuitabant signa paeular la transttulit : umbrospicenoSomnemque oram superi maris depopulatus Marsoς peligno Marrucinos:Vestinosque inuasit: donec pestem illam tabificam mitis campania suo sinu excepit:ubi stineris duce nominis error de .cepto.Nam procasino saltu casilinum accepit: m in campum stellatem fiescendisset in quoda tra/ctua dictatore clausuς est. Sed uir ad omnia impiger sarmentis nitis cornibus uum : qui ad duo milia fuerunt alligatis noctu evasit:cum tauri per saltus fugientes a statuis&custodiis milites detura hassent,inde cladem illam memorabilem ad cannas uicum apuliae in ripis ausi di popuIo romano in tulit temeritate. . rentii Varronis:oui non si Ium infimo:uerum etiam sordido loco natus erat. constat enim inter annales patrem eius lanium fuisseuplamque mercis paternae institorem .in cuius ore canore Iigua procax vibrabat pro sordidis hominibus in soro cum diu elaborasset:&causis orandis ingentes opes consequutus esset aura populari:quam uenali lingua aucupatus fuerat ad confulaetam deuenitaut sua amentia:&fi rore omnis fere iralia sepulchrum ad cannas haberet. cum ita bella geri arbitraretur ut in rostris declamauerat quinquaginta milia romanorum in praelio desiderata sunt.quam stragem pauIus Varronis IIcga pro patria prodigusanimae sua morte nobilitauit lan istioremque romanis reddidit cui Annibal iusta per trutinquiens quantus paule iaces: qui tot mihi milibus unus maior letitiae causa es Varro cum .i .equitibus uenusiam se recepit.Annibal quavis nonnulli suaderentia Maharbal presectus equitum imprimis qui die Pinto epulum in capitolio polli/cebatur si uictricia castra pauidae urbi: consternataractot praestantinimis ciuibus exhalistae admota fret. rtuna romanorum quae semper in aduersis enituit ita uolente super tanta re cogit abundus ad/i uentum suum ad urbem Jistulit: praesenti laetitia sic correptus ut sibi constare minime uideretur.tuc. Maharbal proclamasse fertur uincere scis Annibal uictoria uti nescis: postero die: ubi illuxit milites. spolia Iegerunt:stragemque romanam contemplati sunt.Tr i milia & sexcenti milites romani euasei Tunt Scanusium se receperunt:quos paula frugi mulier magna sedulitate exceptos fouit. Varrocm piasomnis canusium traduxit .Litteras ad senatum dedit.tantum terroris& tumultus intra moenia romana fuit ut nil aliud Iuctus exaudiretur.Uerum decreto Fabii:&senatus omnia ut tanta strageς patiebarus sedata sunt quippe sipario.xxx.dierum luctus est finitus omnes seres amnites Iucani loci e/ses:hirpini: NIetapontini: Brutii:ApuI1&alii populi complures:&cisalpini galli ad Annibalem defocerunt:Varroni romam redeunti quis latae calamitatis uir stolidissimus causa fuisset abomnibus o dinibus obuiam itum est:&astae amen, de re publica in tam aduersa fortuna non desperasset. Interi Mago ad urbes deficien tes ab Anni bile missus est &ut inuitas etiam cogeret ipse per agrii campanumare inferum periirneapolim oppugnaturus Vrbere quippe maritimam exopta attamen moenia illius urbis conspecta superatu difficillima eum ab oppugnatione deterruerunt.inde capuam Ionga teporis selicitate ac indulgentia fortunae Iuxuriantem per deditionem accepit. IIIa nanque ciuitas in luxuriam semper prona fusimon ingeniorum modo uitiosedasfluenti copia uoluptatum:&illecebris omnis amoenitatis maritimae:terrestrisque:ut nec libidini nec sumptibus modus ullus esset. ubi cum Annibal hyemasset&campanis conditionibus pacis ut optauerant concestis habita oratione. in senatu ipse cum exercitu es eminatus est:&cum uoluptatibus immodicis dies noetesque indulgeret&epulis uinoque: ac scortis operam daret Laudatissimus iuuenis perollani pater suus pacuuius obstitisset:eum inter epulas confodere destinauerat.postea Nolam se contulit:&cum per proditionem ut sperauerat eluitate potiri non posset eam effoeminatorum militum corona circunaedit. Marcellus oleum muris succedereui it acie intra portam instructa cum magno impetu erupit ubi atrox pugna

aliquadi u fuit:sed daesrinus imber praelium diremit. x.Poenorum ceciderutit romano e nullus,

8쪽

Tertio die uterque in aciem copias eduxit:& utrinque militibusadhortatis pugnatum e .porni ter gauerterat:&in castra compialsi sunt.tunc primum Annibal uici se posse a romanis didicit postero die indutii datis quisque suos sepeliuit Annibal hyberna repetens apuliae circa arpos cosedit C. bius post Annibalis profectione agrum campanum ferro ignique depopulatus est.Annibal tarento potitus est praeter arce:in quam Salinator praesidii causa se receperat&astu punico nauestarentinora plaustris impositas miraculose AnnibaΙ per montem egit:Marcellus in sicilia expugnauit syra/cusas:ubi archimedes geometra insignis occubuit: cae su eriore loco Marcellus Incendium tantae urbis prospexisset lachrymas emisit Capua demum obsessa Annibal magna parte impedimento relicta:&grauibus armisca deIectisequitibus:peditibusque ad festinanda aptissimis capuam comtedit&Tifata occupauit.lbique cum pugnaretur:ariae urbem obsidione liberare no posset romaiter couertit&infesto agmineagrum fregelanum depopulatus:nam illi pontes inciderant et iter ad urbe impediretur perfrusinatem:ferentinatem:anagninumque Urum in labicanum uenita ideTusculu contencit: S intra moenia non receptus gabios descendit octo miIibus passivum ab urbe castra posuit.At Appius proconsul eum uia Appia sequutus porta capena roma ingressus ut consternati ciues:& matronae animu resumerent mectia urbe 3er carinas:& suburam in exquilias contendit .ide digressus inter exquilinam 8e collinam porta castra posuit. sediles plebis comeatum eo comportarunt consules:senatusquein castra uenerunt.ibi de summa reuublicae comitatum: placuit ut c, suIes circa colIina:emuiuinamque portam castra ponerent:&.C.calphurnius praetor urbanus arci&capitoIio praeesset:&ut senatus frequens in foro contineretur siquid in ram subitis casibus consulto opus esset interea Ani Icastra metatus eadaniene. ibique stareuis positis ipse cum cluobus milibus equituni a porta collina uoque ad templum herculis progressuse: atque unde maxime poterat moenia situmque urbis obequitas contemplatur tali licentia uagari Anni Iem impueromanus miles indigne ferens immisis equitibus eum repressit. postero die anienem tra ressus in aciem copias

eduxit pugnaturus nec romat pugna detrectauere ni densissimus imber praeliti diremisset. Quocicum sequeti die itidem accidisset Annibal proclamauit potiundae urbis interdum sibi mentemunterdum fortuna n5 dari &omni spe deposita in bratios se recepit.Dum haec in italia agerentur duo fulmina belli scipiones publius:& Gneus fratres in hispania occubuerunt.ex quorum morte iIlic beromae Iuctus fuit.Sed.L.Martius Septimi filius eques romanus iuuenis sollers &impiger disciplina Gnei scipionis edoctuscum.T. 5teio. p scipionis legato militibus ex fuga colIcistis:ct quibusdam depraesidiis deductis rem romanam tutatus est:& cu imperator romae quereretur:nec aliquis illuc ubi duo clarissimi imperatores ceciderant proficisci auderet scipio:qui stea appellatas est aphricaustiIsus. p.scipionis qui in hispania occubaerat quattuor sermeracuigiti annos natus ut eo mittere urcomitiorum die efflagitauit:& cum senatores aetatis rationem haberet: grauissima oratione cie sua aetate ac imperio quod petebat disseres ut in hispaniam mitteretur sine cunctatione patres cmouit Igitur cum.XXx.quinqueremibus prosectus per omiathusci maris alpes atque gallicum sinum.deincte pyrenei circvuectus promotorium emporiis copias exposuit inde Tarraconem pedibus cotedit: tibi couentum sociorum habuit. deni Iegiones ex hernis conuenire cum iussisset ipse cum quiny ue milibus sociorum atarracone ad exercitum profectus est: Sueteribus militibus pro Gcione lauatis eos nouam carthaginem oppugnatum duxit:quam ingeti Iabore:ac industria expugnauit.na qua mari alluitur urbem ingressus eluti ingredies per aquam Neptunum sibi ducem esse arbitratus

est.Inde pacata hispata.foedere icto cun Syphace:ac Iudis sanebribus apud cartha nc celebratis inhonor in patris patruique tarraconem uenit. Inter haec Asdrubal ex hispania scipioem fugi&ut Annibali se coiugeret alpes transcendit S placentiam expusnare conatus est:cui Liuius LaIinator con/sul obviam processit.&cum litterae asdrubalis ad fratre iterceptae essent romam ad senatum misissunt cum persterpretem eas legisset claudius Nero.Qui postqua patribus sentetiam aperuit suam; sex milibus peditum&miIe equitibus eleetis noctu profectus maximis itineribus anibale ignorate ad collegam uenit:qui ad senogalliam castra habebat.& cum maus cesseruissent asdrubal uia elusus pugnado cecidit.Nero ea noete quae sequuta est pugnacitatiore q inde uenerat agmine sexta die in sua castra reuersus est:& Ciput asdrubalis ante hosti si stationes proiici iussit: Annibal dolore & puγNico&priuato ictus carthaginis sortuna secomoscere professus est.Scipio romam rediit.cui extra urbe in aede bellone senatus datus est:&cum de rebus a se gestis diseruisset nec triumphare posset: quonia sine magistratu rem gesserat urbem ingressus est:&praeda aerario illata.omnes centuriae ingenti consensu fauoreque consule scipionem cum .p.Iicinio crasso pontifice maximo creaverunt: tacu aphricam prouinciam decerni sibi optaret fabio in senatu aduersante quod optabat minime assequutus est prouinciae cosulibus daretae scipioni sicilia crassobrutii contra annibaIem. Itaque scipio adiutus ab hetruscis&nAnulIis aliispopulis ita opus ursit ut die.xI.q sylvismatetici caesa est naues instructaearmataeque in aquam deductae sint.& nonulli uoIuntarii ex marsupelignis& marrucinis nomina in classem scipionis dederunt: Qui. x. nauibus longis uoluntariorum . vii .ferme milibus in naues impositis in siciliam traiecit:ubi uoluntarios milites in centurias ordineque ' distribuit.ex hisque.ccc.iuuenes floretes aetate ac uirium robore inerme circa se habebat ignaros: ad quem usum neque armati neque centuriati seruaretur.Inde cum locrenses de defectione cogitaret:&annibal iam arce potitusad eos proficisceretur emessana scipio Iocros transmisit&fugato annibale cum proditores supplicio affecisset messanam reuersus est,cum iam finis ani esset.C.cecilius

Metellus dictator a crasso qui erat in brutiis comiti causa dictus e.de. L. uelutius philo ma stera iii

9쪽

equitum comitia per dictatorem habita.NLeor.eethegus &.Tsempro. dilaus cosules creati R dictator magistratu se abdicauit.Scipioni procosuli cum eo exercitu ε classe quam habebat proroga: tum in annuin Perium est.prouinciae consulibus decretae cornelio hetruria cum ueteriexercitu.Sepronio utii cotra annibalem mouas legiones conscriberet.Hoeanno statua matris ideae ex pessi/monte urbe phi aeromam aduecta est:&Megalesia instituta. Scipioque nasica uir optimus iudi, catus. Scipio procosul o disciplina militarem fregisset:& ς, solutae non ut decebat imperatorem ro/manu in senatu accusatuses :que MetelIus oratione defendit L ti cum praetore in siciliam missi sunt ut ea quae uulgata erant rumoribus de cultu:ac desidia imperatoris:deque soluta militiae disciplina oculis comperta roma referrent. Quibus uenientibus syracusas scipio no uerba Ded res ad purgandum se preparauit:& rem aIiteresseac dictu fuerat ostendit.quippe omne exercitum eo coueni, re classemque expediri iussit tanqua terrestri naualique praelio eo die dimicatu fuisset.postero die terrestresma ualesque exercitus no instructos modo:sed nos decurrentes: classem uero in portu simulachrum S ipsam edente naualis pugnae os edit:&cum armamentaria horrea: terosque belli apparatus uidissent:quod stelix lautamque popuIo romano sibique esset ex decreto senatus ut in aphrica traiiceret scipioni permiserunt.qui suos milites adhortatus nauigauit suoque aduetu maximo terrori hostibus suit.inde syphace Aldrubaleque uicit. na noctia hybernacula poenm Iignea tomereque ex materie agrorum extructa incendio adsumpsit sic binis castris celetis ingeti praeda po, litus e .& Syphax captus ad Scipione perducitur.quem ille roma misit.Carthaginenses scipionem timentes muros ac propugnacula reficiebant.Legatosque ad annibale miserunt:qui illum in patriata laborantem reuocarent:quos anibal flendo audiuit accusans poenos quidipplementu ac pecuniactenegauerant. & cu excedens italia respexisset deosac se detestatus' ς, cruentos milites roman sanguine ad cannas non statim ad urbe duxisset se centu milibus armatoru ad transimenu & camnas caesis circa casilinum cumas: nolamque consenuisse&scipionem ire ad carthaginem ausum qui consul in italia poenu hostem no uilis et haec incusans in aphricam transmittes ad leptim classem appulit. piisque expositis zamam contenditrata utrinque magna soIertia instructo exercitu cum annibaI pace a scipione peteret& ille recusaret inquiens:postsi pace ferre no potuisti bellu quod diu optasti accipe. itur pugnatum est.Annitrii uictus adrumentum se recepit. Inde carthagine accitus in senatu fassus est:nec spem salutis alibiq in pace ponenda ee:unde legati carthaginensiu ad scipionem uenere pace efflagitantes. Scipio pacis coditionibusφtis carthagine tributaria fecitande exe citu in naues imposito in siciliam traiecit:& per italia n6 minus laetam pacis quietoriae. effusis etiahominibus causa officii ad honores praebendos.turba etiam ahrestra: uias obsidenteromam uenit: clarissimoque omnium triumpho urbem:&capitolium inuectus est.

10쪽

Rdior arma:propositio est qua Syllius captasatietionem ac cocilitatem ostendit: aperitque se descripturum bellum punicunt secunciam. Attentum facit auditorem rerum magnitudine proposita. cilem summa paucis comprehensa: usa principii Fabius inqhut: Nulla alia est

qui auctitorem quo fit nobis in caeteris partibusaccommodatior comparemusia fieri tribus uel maxime potest:ubeniuolum:attentum:docilem secerimus auditorem.Sunt Silla excitandis ad audiendum non inutilia:si nosneque diu moraturos: neque extra causam dieturos existinient.

Docile: ine dubio de haec ipsa praestat

A eneadum patinarque scroXcenomatura C arthago.da musa decus memorare laborum

A nuquaeli petitaequantosque ad bella cieant: E t quotmma uiros sata cum perfida pacti.

G ens cadmeasuper rigno ertamina mouit. Qisaesitumque diu qua tandem poneret arce T ' errarum fortunam at ter marte sinistro I uratumquelaui foedus con tamquepat in

s idonii fregere duces atque impius ensis T er placidam suasit temerando rumpere patam

rarunt:η citur 6 ferox es dicta

attetio. sed S illud sit breuiter: Δ: dilu.cide summa rei:de qua cognoscere debeant indicauerimus: quod Homerus atque Virgilius operum suorum principiis faci unt.nam istius rei modus est:

ut propositioni similior sit:q expositoni: nec quomodo quidque ut actum: sed de quibus dicturus fit orator in dat. Sum insti Syllius descripturus a macte praestantiam bellicam populi romani:qua illius gloria non modo per totum orbe propasata est. Veruusque ad astra penetrauit: & q carthago bel, Ii studiosissima:& romani aemula ini/perii tmes N iugum romanorum subi/re: patique coacta est:& hoc primo sesecandoque bello punico.nam tertio ab aemiliano Scipione landitus est euer,sa:&cmeres in capit oluim relati: restituta fuitpostea ab Augusto eodem an/no:quo Corynthus, Aeneadu:roma Dorum: qui ab Aenea ducant origi nem: quorum ars militia erat: qua &gloriam simul de imperium compa erat. Ferox:bellicosa. Ferotia enim in bello dise

fratre peucetii filio Lycaonis regis Arcadiae:qausonesi sinu campano Cenotros appellauit.Strabo ait:Illa pars Italiae:quae e a freto siculo usque ac simi taretinues possidomatem protenditur apud aliquos cenotria dicebas. Et rmia resumoenotriorsipandosia erat, ubi Alexader molosthru rex oraculo deceptus caelus est.Postmodu tota Italia oenotria dicta est. Da musa decus:beniuolum reddit auditorem inuocatione musarum: quas praecidere uatibus antiquitas credidit.Poetae statim post maximam propositionem emeredi fauoris gratia musas in iocant:ut arrogantia deuitet:& cum affatiqaem locu peruenerint grauiore uota repetiit: quoa Horatiusin arte poetica praecepit. eccie intersit:nisi nonus iudice dignus inciderit. Praecatur ergo dari sibi a numine posse memorare labores nobilis ac generosis italiae: de quot loquam prae/ stantissimosviros illa habuerit: cum populus carthaginensis iacta.foedera uiolando: ut imperaxet bellum contra ius: asque populo romano intulit: Et cum diu dubitatum est: Squaesitum in utra istarum urbium:post uarios utrinque labores uellet fortuna ponere caput orbis:&imperii sectem. Antiquae:nobilis italiae: quae&hesperia dicitur. Quo adnumerum refertur. Quantos ad praestantiam bellicam. Genscadmea:carthaginensas oriunda a phoenicibus: quibus imperauit Cadmus. Persidaruiolatrix nulla fide seruata. Pacti sacri: laetaris facrosancti 1 quo'niamin percatiendis foederibus Iuppiter inuocabatu Sex fuerunt Deffera inter romanos S carthaginensesante secundum bellum punicum Ruae in aeneis tabulis scripta:in templo Iouis ea pitolini seruata fuerunnautor Polybio.Primum fuit eiectis regibus.M.Bruto: S: Valerio consuli,

hus.Item alia duoante primum bellum puniciani. rtum peracto primo bello cum Luctatio consule.Quintum post illud Luctatii.Sextum cum Rasdrubale. Super regno:de remo: scilicet imperaretiquoniam de imperio dimicabatur.uter scilicet imperaret. Sed Hannibal ea transgressus est quae seruanda sunt cum non de uim: sed imperio certatur. Quaesitum:dubitatum: sui eni dubitat inquirit:&addubitatio generat dolorem:unde dola re aliquando idem est: quod inquirere. ristoteles in metaphysicis: Multi non indoluerunt inquit. &Virgilius in ethna:Si tamen virgilii est: quae sub illiusnomine circunfertur.Non est hic causa dolendi. Tande post multa praelia: ti diutinos labores. Qita arce:romana scilicet: an punii : id est capitolio an byrs . Ter λarte sinistro: ia inquit bala punica fuerunt: sed medium: quod narraturus sum maloris n*bcii fuit atque discriminis:& sic tangit capita rerum quas narraturus e. Marte sinistro infelici euentu pugnae:quoniam se ex uicti fuerunt: Ioui: qui inuocabatur in sanciendis foederi h lue formulam apud Liuium . ' Conuetua: pacta senatorum. ImpiuSensis: armam gno studiό :ac temporis interuallo comparata. Temerando: uiolando iacta foedera.