De catameniorum caussis probabilibus dissertatio inauguralis

3쪽

NONNULLA

DE NATURA CRISEOS MORBORUM.

suisso sumta in . Sub ea alii intelligebant judica tionem natura de exitu morbi; alii mutationem in melius ; alii evacuationem materiei morbOSae, qua corpus se diversa ratione liberat, e. g. Sudore , diari hoea , sputis , haemorrhagiis etc. ; alii dum iam habent crises utpote lio perdia crises Secretorias vel a phologos eos imminutione , vel ab alia causa irritativa interna vel eX terna Oriundas, aut Veras phlogOSes consensus et illius jam existentis dissusionis gratia , vel alia potentia noxia incensas; quaeque omnia juxta peculiares

conditiones . et Circumstantias morbum lenire But augere queunt, pro Ut nempe aut ceu Optima revellentia vel evacuantia agunt, utat OPPrim

4쪽

m tint, et Statum organi8mi abnormem magis conflictant. Ast, ubi experientia ConsonoS QSSe vellemus, nequimus non ConSiderare Crises utpote

organismi viventis conatus, quibus aliquid morbosi rejiciatur. Videmus enim in Omnibus fere sobribus , si vel ad finem sint perductae , Vel

intermissiones patiantur , CriSeS OC currere. SCimu S a practicis eu8 plerumque, si adversi nihil aliunde accidat , subsequi meliorem morbi statum, Omnia Vero e Contrario deteriorari, aegrotum ille Saepe numero morte eripi , Si crisus aut non eveniant , aut impediantur, aut inter rumpantur , aut repellantur. EXPCrimur, ne CeS- sarie saepe requiri remedia e Vacuantia , quae crisin promoveant ab una, ab altera Vero parte antierothistica. Invenimus evacuationes criticas

ratione quantitatis , qualitatis , loci etc. natura morbi interdum convenire , interdum vero eir 'pugnare. observamus denique hasce cris es tam in febribus, in quibus de causa materiale Cogilare non licet, quam in iis in quibus caussa materialis in propatulo est. Quae sucta Omnia licet ab Hippocrate usque ad nOStra tempora

adhuc sit repertus qui negat , deque iis du-

5쪽

hilarot, dissicillimum tamen erat , ea , Cum eS-Sent tam diverSa , cumque tantopere Saepe Sibi repugnarent, Sub una eademque explicandi ratione comprehendere , id quod causa fuit, cur nec hodierno die materia haec clara sit atque

Variae interea enatae sunt opiniones de crisium natura. Fuerunt enim qui putarent omnes eaS materias , quae Sela SibUS Se Se Osserunt , e.

g. copiam bilis in morbis biliosis , materium ingonor Phoea effluentem , magnamque illam muci Copiam in Catarrho , atque omne denique id , quod sub nomine materiei criticae intelligitur , nihil essu nisi materiales morbi caussas. EXtant tamen et alii, qui nullam plane morbi caussam materialem in Pathologia statuunt , quique sibi aliisque persuadere student , essentiam subris tantummodo in irritabilitate praeternaturaliter

excitata esSe quaerendIm , eamque nulla eXi- Stente caussa materiali in erethisino , vel in SPaSmo eSSe ponendηm , Criti eas Vero OmneSCVICuationes a soluta irritatione , vel spasmos ebrili originum ducere. Harum et aliarum lia dreceu Sitarum sententiarum quae verior SJniorque

6쪽

sit, quibusque rationibus Laoc illavo aut de sendi aut refelli queat , hic susius disserere atque

enodare animuS non est. Nec Opus esse duco ut demonstrem , plerisque febribus materiales Subjacere caussas , et quaenam illarum, Si eXi- Sterent caussae, febris matres quasi atque Du- trices , omnes unam POSt alter3m recenSeam , Scrupuloseque dinumerem; cum Helsner, Vogel,

Selle, Cullen , Hildenbranii, aliique viri experientissimi, reique medicae perillustrissimi id jam

Satis superque, miro ingenii acumine secerint. De natura febrium, de vitae principio, deque Cou- Sensu nervorum quid Huxham, Sydentium, Selle,

Stoli, Grant, Host inania, Cullen, Vogel, Halter, Tissot, Dai Win, Harimania, Uilbenbrandius, Corneliani etc. Statuerint, tantum abest, ut hic loci judicium meum qualecumque Proponere POSSim, ut potius virium imbecillitas probe memor, non ausim determinare, quae individua corporis Cou-stitutio, quae idiosyncrasia, qualis Dei Vorum philadelphia , qualis rerum diversisSim Irum Corporis conditionem assicientium confluxus , quae proportio inter caussas praedi Sponentes atque Occusionales hoc vel illud symptoma , hunc vel

7쪽

illam modificationem producat, typum gradum-Vu gignat, quidve durationem febris esticiat.

Quae enim omnia cum prorsus a propOSilo meo aliena sint, naturam tantum CriSium, et eorum quoque , quae in febribUS , eX CRuSSIS Immaterialibus emanantibus Obveniunt, paulo accuratius determinari, et, sic Viribus concesSum ratione probabiliori aptiorique explicare conabor. Novimus naturae legem, qua Cautum eSt, ut quotiescunque corpus animale irritetur , toties quoque subsequatur motus , illumque Coa comitans salutaris humorum confluXus. Quae sucultas merito tanquam custos conSiderari potest , qui strenue invigilet, ut hostem, cujus praesentia ex impressione adversa colligi potest, impediat quo minus ulterius progrediatur , ut ipsum debellet, ejiciat , ut heterogeneiam id , quod irritationem essicit, involvat, demulceat, attenuet , et eliminet. De qua re si quis sibi

persuadere cupiat paulo attentius consideret gO

neno, quibus addi possunt di arrhoea ex aerimOnia primarum viarum, Scrupulus in oculum injectus , vel sestuca in digitum immissa etc. etC.

8쪽

E dona sundamento nititur quoque Crisium natura. omnium sebrium caussa est irritatio omni intuitu considerata materialis , sicuti Eisnor docte magnoque ingenii acumine docuit si). Hujus irritationis ellectus Saepius OCCurrit d. g. in Calai rho , in Oculo corpusculis alienis Ve-Xato , in tractu intestinati otc. Quae irritatio a qua unice proveniunt febres , adsit caeterum Caussa materiali S nec ne , Semper plus minusVeeSt localis. Quae si est parva , vel irritabilitas non ita magna , et, ut brevi dicam , ejus essectus irritationi respondens, soquitur illa humorum Secretio , cum qua Simul caussa materialis subris, si adest , evacuatur. Morbus tunc erit levis , et brevi temporis spatio solvitur. Quod si autem irritatio vehemens sit, vel, quod idemost irritabilitas magna , materies , quae sorte adest, initio retinetur. Morbus hoc casu sit inflammatoriuS, vehemens, et typum Continentis febris aquirit. Excretionis vero negotium tardius nunc et quidem ita, ut in frequentius dicam, procedit. Fieri nempe nequit, ut quam late agat i) Beliruge gur Ficherlebre.

9쪽

causa materialis , tam late quoque omnia puncta eadem vi irritentur , et hinc inde aeque ubique vescentur irritatione. Quivis Vero Scit, pulmeta , quae Vehementissime irritantur, eo motu salutori , quem Sequitur confluxus humorum, neutiquam moveri posse. In his observatur ener-geja erethistica continua, in illis vero alternativa. Illa igitur Sola materiem retinere POSSUnt ,

haec Vero Secretiones , quas novimuS SalutareSessiciunt. Quae vero in peripheria Sunt puncta leviter tantum irritata , ab iis secretionis negotium initium ducit, et his Secreti humoreS materias ipsis proximas , quibus irritatio procrea tur, demulcent, obtundunt, involvunt, et hac ratione puricta proxime adjacentia molestia etere thisino liberant, vel si sorte nulla cauSa ma-

terialis adsit optimum revellentem actionem sa-ciunt. Ab illis punctis iterum ad proxima ulterius progreditur is , quae agit, nec prius deSinit, quam omni S erethiSmuS ad centrum usque SolutuS, Omnisque morbi acrimonia materialis lenita vel , ut olim dicebatur cocta , et ad Se- Cretionem qualicunque via parata sit. Qualis sit nimirum ille nervorum consensus , qui Per l, OC

10쪽

tempus plerumque, quanqUam non Semper, Πο- tam illam reactionem a natura quasi ConSulto excitatam producat , OmneSque Secretiones naturales nullo prosecto alio fine, quam ut humores ad illas sunctiones necesSari OS ConserVet , diminuat , determinare equidem non audeo Iὶ.Bes vero negari nequit. Restant nunc adhuc crises, quas in morbis febrilibus, quorum caussae sunt immateriales, Observamus. De his quoque dicam quomodo eas commode explicari

Licet negari nequeat , plerosque morbos se-briles a caussis materialibus originem ducere ;licet verum sit naturae salutaris studium in

propellendis iis , quae noceri possent multOcies sacile animadverti posse, tamen quoque Videtur, esse febriles morbos , in quibus de caussis materialibus cogitari plane nequit. In febribus V. g. ex affectibus , ex frigore , ex calore ubi est Caussa materialis i Estne in illis aliquid , quod

i in De philadelphiis nervosis. Vide Dissert. a Jos.

Elena indicta se Della insuenga dei sistema nerv0sO nei consensi o simpalle Pavia Maggio I 852.