장음표시 사용
11쪽
mmutauis, nihil elatus est: eon seruauit se integrum: humanLratem mcro clementiam, ac liberalitatem etiam auxit. Nam quo Ilus poterat, eo diligentius incumbebat, ut quampluriam is ferret fructum.Tunc enim maxime bonitatem exercendam esse dicebat, cum bene agendi potestatem haberemus, qua raro Principibus deesseseleret. Veteres amicos adeo dilexit , ut ne quorundam imulationi animum ipsisuum mutaret, dicens πι-gnitatem auctam ese, non personam. Non in fastu, non m pompa, m sentatione decorum dignitatis fism docebat ι sed placabilitate animi, ac mansuetudine. Itaque is inus erat maxime,ad quem docti homines,m Musarum amicisnefastidio
so stomacho possent adire. Hic A mellem Igillatim discutere
actiones suas,-labores,quospertulit, tum pro multorum salute conseruanda,iumpro communi causa Christianorum, recem fere ova mihi esset habenda oratio. Istud praeterea mereor, ne quo plura numerem iιlius benefacta, eo magis recrudescat δε-lor, qui m me impediat a dicendo . Vos reddat in audiendo tardiores. uamobrem pertransbo ea , qu ad singulo Jectant, . O cum alio festinet animus, ea solum percurram, quae peri nent ad publicam causam: qua licet vobis bini notissima, tamen absque ignorantia culpa nequeuntpraere mitti . Nam sta mkl cum es factus sardinalis. vidensse in publici Concilii ccnuocationem delcctum, omnem quoque meditationem suam in procuratione causae puιlica collocavit: quod . multis in rebus antea ostendit , o tunc prasertim cum ad diligendum locum
pro praesenti Concilio missus est . Nam fuit in Irimis auctis huius loci statuendi, qui discordiis . ais sevonibus fidelium fatalis esset futurus uua in re licet pauli per eum opiniosuas fellit , ramcn non rerum es tu miitcnda sunt consita homi
12쪽
Dum sed ratione. Nam, ut Cicero dicere solebat . Recta sententia non inuicta quidem causi vituperanda est. I listamen qua mente delegeret hunc locum postea defiguauit ; cum
neque aperta odia multorum, neque quorumvis dissi multates extimescerer, quo minus institutum iter ad Eeclesiae unitatem prosequeretur . In quo utinam nactus esset imitatores constantiae suae , non his tamdiu haestaremus t sed loco constituto. Cum rempui prGriptum propinquaret, Pontifex autem partim
dubitare videretur ,partim tergiversari, cogitationes μα fuerunt , quα preces , quα monitiones, cum seselum huc menturum diceret, mfalleret promissamfidem. ago postquam Men hoc praetermissum auid non aelum summa
cum diligentia , ut hae radices sibi atum , quae longius ιν uerant funditus euellerentur Nustum tempus ab soc negotio. bibi macuum dedit , numquam destitit, numquam cestauit sol- licitare,instare,exequi Omnia,quae essent ad pacem , cum diffidia submouenda 8 Eius praesentia tantum in omni re malebat, , , si nihil agi posse iideretur, bi ipse non esset , qui cir celeriter res animo comprehendere , O faciliter posset conflio explica-i re. ιιaque deputabatur fere ad singula ,merbaque eius pro sententia habebantur . Istud mero summe laudatur, ea multi mariis ex causis dicere nescirent , selus hic apte loquer
tur . liberius in hoc Concilio locutus est umquam, nemo fidentius: Teumptus verebatur,quam homines, anima salutem corpo i praefeiens. tantum in reιm agendis maluit audioritas, . solicitudo, ut, si vcrum fateri motamus,ne-ceste si poti limam partem exoptatis ima rumoniI , quam manibus ijsiam tenemus, nos huic viro acceptam regerre aut
13쪽
ix 4 Poggii Florentini oratio 'ιlio inceptum opus, a que id magna ex parte sua impense absu ui set,si longior fuisset mita. eis istum, cum superiorispadirem egisset tptime, in extremi actus, ut boni Poeta solent perferitione laborantem fata interruperunt. Nec mero dubium est,quin si vixis et diutius, Summo Sacerdotio functus esset. Nacmncs,summi, infimi, medioeres , culmen illud Pontificium ad eum mno ore deferebant, ill x maxime dignum aseuerantii, qui Ecclefiasticae Reipublica gubernacuiam teneret . Exposui breuiter eius miram tum bene institutam , exactam sanctissime . Nune ad reliquam partem, qua mibi de virtutibus suis proposita eraι , meniendum est : de qui μiramen parce , ac modice dicam . Nolo enim causam ageremisturum , sed ZABARELLAE propriam bonitatem eqsi nere, ut in honor debitus sbi reddatur , m reliqui ex iacmirtutum suarum commemoratione incendantur ad gloriam. Harum cum alia dicantur a sapientibus in agitatione mentis mersari, o cre perspicacia s alia in acitione: in Omnibus
FRANCISCVS facile tenuit principatum. Nam oesipientia,ta prudentia fuit tanta, quanta huius seculi nemo fuit alter, si
omnem mitae cursum ad honecti normam duxerit . Prim uim quidem omne doctrinarum genus, quibus ad scientiam peruo nitur,indagavit,cogncuit,percepit. stat enim a Grammaticis non recedom,in quilusjuit peritissimus, Rhetorum pracepto summopere didicit, tantamque adepιus est in dicendo facul-ι aιem, ut orator optimus haberetur, etiam ab his, quae aurcs in ea re satis habent eruditas. Grudistis enim persaepe illam verba jucιιnIem etiam ex t. mpore, quae magna est in Oratore di -cι.ltias . Osudistis non ο1ationem sed quasi fluuium quena/m c. Ddunum, ιum: erborum cooia rum grauitatesententia.
14쪽
In funere Franc.Zabarellae Card. Psrum . Huic adiecit ornamenti gratia, m Poetarum, oe Histo ricorum cognitionem, quos magis tenebat memoria, quam hi,qui totam in illis aetatem consumuntIn Logica mero cum muli moperae posuistet, eontuιit se ad T hilosophiam, ex qua iuris disicia
plina , ut Cicerent placet,haurienda est . Et cum eam uniuer-1 4m percepit,tum eam partem maxime quae pertinet ad mores,m qua boni effiuntur viri, cuius institutis omnes actiones, priuatas,qpublicas accommodauit . Hinc vertit se ad Theologiam,in qua tantum studui posuit , ut dontissimis in ea miris compararetur. Reliquis artibus, quae liberales dicuntur,tantum
indulsit temporis, ut de his posset diserte copioseque loqui. Erat
enim in ipsisumma mis ingenii, memoria permagna, legendo mero tanta cura ac sollicitudo, ut quicquid ocii a publicis priua . tisique negotiis superesset, id totum iu Ieci ouem conferret . Se omnia mihi r te considerantigenera studiorum, uibit nobilius, nihil maius mideretur ei tribui posse quamscientia iuris, diuini, tar humani qua pra ceteris tanquam peculiarem fundum excoluit atque ornauit. eisi quantum profuerit, tum si Mulis , tum uniuersis, qui delectantur legibus , praesertim Pontificiis ,
declarant commenta ipsius edita in eam facultatem adeo comis probata omnium consensu, ut non interpres iuris sed tauqua Solon Conditor legum , ac Legislator fuisse mideatur. Vua ex remna immortalem sibi gloriam, sempiternum nomen paratum demus. Nihilpraeclarius excogitare potuit vir sapienti fiamus,nihil diuinius,quam nobis eius artis difficultates patefacere, que maxime salutares, sui mortalium essent necessariae. Namsic habetote P. C. certum esse atque exploratum, omnem miIa nostra rationem actionemque legum scientia m disciplina contineri. Nulla societas hominum ulla coniunctio, nuga
15쪽
ciuitas constare potest, nisi gubernetur legibus, quae recte consi uerunt a sap entibus appellari moenia riuitatum. Pulcrum est enim .gratum, tar omnibus, ut refert M. Tudius,in ea sicientia laborare, quae fit multis profutura,quae iubet ea,quaefacienda sunt, prohibetque contraria. Ipsarum quoque irilitatem ipse Tullius alio in loco maiorem in modum extollit . Inquit enim , Hoc est curriculum dignitatis, qua fruimur in Republica , hoc fundamentum libertatis, hic fons ςquitatis: mens,&an remus, & con silium ,&sententia Ciurtatis posita est in legibus. Ut corpora nostia sine metite, sic Ciuitas sine lege, suis,paitibus,& neruis, & sanguine, & mcmbris uti non poteta Legum magistri Magistratus, Legum Interpretes Iudices, L
1um denique serui omnes sumus, ut liberi esse possimus . Euom sum V tur haec tam multa de legibus t ' intelligant omnes,
quantas gratias debeamus ei iure , quiferme vitam omnem oc
cupauit tum in docendis legis us, tum in earum os uris atque ambiguis sin bus enucleandis. Neque tamen legum magis quam morum fuit magister, nec iuris obfruantior quam aequi
ratis. Docuit autem quod potuit Uiuens , G cum cerneret tempus breue, ac incertum,rerum ver; difficultatemperm
gnam, fecit, ut doctrina sua extarent monumenta, quibus Jacilior pateret ad discendum via. Dixi de studiis scientia, menio nMne ad eam, quae una miristus est in hominum societate maxime.necestaria, Prudentia sci licet, quae hunc maxime illustrauit. uis enim in exquirendis consiliis acutior fuit,solei tior in capiendis Z Erat in eo etsus,
atque exercitatio rerum plurimatum incredibilis, multa tenebat praeteritorum monumenta antecerintia connectens praesen
tibus. Euid in re dubia facto esset opus facile coniiciebat. NO
16쪽
mo ad eum consultor adiit Olures autem quotidie accedebaut, ii quin sibi bene conbustum putaret. Erat animus in consulendo I
ber, omni cupiditate atque perturbatione πacuus. Itaque tantam ferat auctoritatem in eo consecutus, ut si forte errore ali
quo proat scri fragilitas nostra in paululum laberetur , tum proinde acciperent , acfli factum id esset summa cum ratisne Concepta erat opinioprudentiae, longo tepore obstructa, ut omnia ab eo optimo atq; exquisito consilio,cae' dici, γ' fieri pμtarentur. uare auscultabantur ipsius dicta tanquam oraculi cuiusdam omnia modo . ratione metientis . Iustitiae vero minutum omnium parentis, fetu eur ΤμρΤ e percμrram, qμ posti sunt in actione vita) amantissimus fuit , o seruant ijsimus. Nihil ab eo inique dictum reperitur,nihil inique factum. Vixit ad praescriptum rationis, nunquam deflexit mentem ab aequitate, nunquam progressur est longius, quam honestas dictaret. Fidem semper inuiolat m ser auit nemiuem laesiumnquam, nullu- aDixit iniuria, ne tunc quidem cum est lacessitus. si multos ab iniuriis tutatus est , quos honoris causa taceo , qui
nis his obstitisset, ingenti fuissent assecti calamitate . Haec
enim erat praecipue Vstius, . magna laus, ut nihil sibi antλquius exili maret, quam oppressorum causam se cipere , o tueri. uuid loquor de liberalitate eius, ac beneficentia ' Q reor ne quis sit ini=μμi probitatis iudex, quae forte putet, mς ostentani ingenii causa haec tam multa de FRANCISCI ZABARELLAE CARDINALIS virtutibus dicere . e fitque ita me Optimus amet Deus, ut vere ex animi sententia loquor . Aiailsimula tum prosertur, nihil fictu-: narrantur ista a me, in quidem debilia , qu in rcrum maiestas, ac foudus requ rat. Neluc enim o ct iμιciμψm tam magnificum cura, qMin i C - ιβ
17쪽
is P gii Florentini oratio u mirtus superasset sua; velut hac ipse,de qua loquor, Iibera
Iitas maior erat, quam a me explicari queat . Non solum familiaribus subuenit , m amicis, quosse erat piemi Mectate sed Visotos quoque subleuabat. Fona eius erant proposita omnibus , praesertim his, qui bonitatii spem aliquam praeseserebant. Scio enim esse nonnullos ex his qui sunt, quos eius pecunia, cum eos admodum raro vidistet, munere iuvit. Eunquoque pullicis honoribus decorem vi , qui snt ad nomen posteritatii sempiternum . Et quoniam pompa funebris haersatis digna non potuit propter dis cultatem temporum, diligentior habenda est ratio monumenti. Curandum enim ess gmali molumus cxistimari, ut sepulcrum ipsi ex publico aemadficetur quam magnificum , in quo scribatur ιreuiarium solidium eius , prout stilum est fieri his, qui pro patria eccu busent . Superque imponenda esset sepulcro aurea statuanici e pisorum, cuius in bas leι inscriptum: PARENTi PATRlAE. Sed quia hic mos venit in desuetudinem , satis erit constitui'ulcriι Omariqi ad modum maio)u nostrorum cum in friptione honorifica, quot ad honorem ipsius, . ad imitatio nem posterorum. 'Nam quamuis ipse sibi mimus monumentum exstruxerit aere perennius, quod nulla tmquam dicturbaturast mctustas ι tamen gratitudinis mestrae erit in mirum de vobis bene meritum vestri iudicii memoriam extare, ut Una cum
gloria siua vestri nocti porpetuo sit fama coniuncta . auod
reliquum est Uos oro obic Orque Patres primum , ut illius mirtutem imitari veliti, in omni vita, quem tantopere comprobastis; deinde, ut eiuή memoriam mestris animis defixam conseruetis. Pixi.